DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Bespreking over de douanekwestie te
Dantzig mogelijk?
No. I85
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maa Jen bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
I osse oummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
PRJJS PER GEWONE AD VER TEN HEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25. gron*e
contracten rabat. Groote letters taar
Brieven tranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HKRMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
Dinsdag 8 Augustus 1939
Hoofdredacteur: T|. N. ADEMA.
141e Jaargang
in
Lipinski krijgt 11|, jaar.
De algemeen© toestand.
ï°Uden woSt L tC Krakau heeft ge*
Anti-Britsche agitatie
duurt voort.
„Niets mee te maken",
zegt Japan.
Overeenkomst op
Noord-Sachalin.
Siam zou neigen naar 't
anti-Kominternpact.
Of een Britech-Franeche
garantie.
Suner zou eerste minister
worden.
Yague als tegenwicht.
„Openbare vijand no. 1".
Amerikaansche G-men op
jacht.
Engelsch militair toestel
neergestort.
Vijf dooden.
Hiranoema tusschen twee
stroomingen.
Voor- en tegenstanders van
accoord met de „as".
Nieuws in 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT
Concentratie van Duitsche troepen
Silezië.
Het antwoord van den senaat van
Dantzig op de Poolsche protestnota
van Zaterdag ten aanzien van de
positie der Poolsche douane-in
specteurs in de vrije stad kan niet
worden uitgelegd als een afwij-
zend, aldus Reuter. Het antwoord
geeft uitdrukking aan de „verras-
siBg", dat de jongste gebeurtenis
sen beschouwd zouden moeten wor
den als een rechtvaardiging voor
een „ultimatum, speciaal op een
oogenblik, dat het zoo gemakkelijk
tot een ontbranding zou kunnen
komen".
Het antwoord van den senaat, dat giste
ren werd overhandigd, verklaart, dat het
wapenvertoon van Poolsche douane-ambte
naren een schending van het verdrag be-
teekent. Het ontkent, dat zekere Poolsche
douane-inspecteurs aan de grens van Zon
dag af zouden worden geboycot. De senaat
protesteert tegen de bedreiging met niet
nader genoemde tegenmaatregelen door de
Polen. De nota besluit met uiting te geven
aan de bereidheid over de aangelegenheden
te beraadslagen.
In Dantzig overheerscht de indruk, dat de
Polen niet tevreden zijn met het antwoord.
De hooge commissaris te Dantzig laat
niets ongedaan om een meer normale at
mosfeer te scheppen.
De indruk te Warschau.
Van de zijde van Dantzig wordt verklaard,
dat men reeds mondeling was overeengeko
men Poolsch—Dantziger onderhandelingen
te openen pm het vraagstuk der Poolsche
douaniers tot klaarheid te brengen. Het
Poolsche standpunt te dien aanzien is niet
gewijzigd: indien Dantzig in bespreking
wenscht te treden, zal dit verzoek worden
ingewilligd op voorwaarde, dat de juridi
sche positie der Poolsche douane-inspec-
De Poolsche douane-inspecteur Lipinski,
die twee maanden geleden door de autori
teiten van Dantzig werd gearresteerd, be
schuldigd van spionnage en ontvoering, is
thans, uitsluitend wegens beleediging van
Hitier en Göbbels, veroordeeld tot 18 maan
den gevangenisstraf..
teurs niet zal worden betwist en de rechten
dezer inspecteurs zullen worden geëer
biedigd. Het is kenmerkend, aldus
zegt men, dat de Dantziger pers zich
onthoudt van het verkondigen van een
standpunt en het woord laat aan de offici-
eele Duitsche agentschappen.
Tegenover het argument van den
senaat, waarbij de poging de Pool
sche douane-inspecteurs te verhin
deren hun functies uit te oefenen,
geruchten worden genoemd doet
men van Poolsche zijde opmerken,
dat op 4 Augustus verscheiden
Poolsche douane-inspecteurs in de
dorpen Pieklo Steegen, Seyer en
Kalthof van Dantziger douaniers
de mededeeling hebben gekregen,
dat zü zich niet meer aan de grens
moesten vertoonen, noch in de
douaneposten en dat zy niet meer
in uniform of gewapend mochten
zijn.
Dantziger douaniers zouden hieraan heb
ben toegevoegd, dat zij bij overtreding de
zer instructies zouden kunnen worden ge
arresteerd. Toch hebben eenige Dantziger
douaniers Zaterdagavond na de indiening
der poolsche nota, d.w.z. om 11 uur, Pool
sche douane-inspecteurs laten weten, dat
deze maatregelen voorloopig zouden wor
den opgeschort. Hoe het zü, aldus besluit
Havas, de Poolsche douane-inspecteurs be
vinden zich sinds Zondag opnieuw in uni
form op de posten, welke zij te voren bezet
hielden.
Daifsch-Poolsche
spanning.
Smigly Rydz heeft een rede gehouden,
waarin hij het standpunt van Polen opnieuw
eeft uiteengezet. Een rede, die opnieuw
ge uigenis aflegde van den onverzetteiijken
J1 i,Vari Po'en n*et toe te geven onder den
Ju van m'htaire dreigementen van Duit-
e z^e- Een betoog, dat geen nieuwe on-
achte wending bracht in den toestand en
prneuw bewees, dat een toenadering tus-
vr.a p°len en Duitschland op het oogen-
N* moeilijker is dan ooit.
Rvh'61 ,a^een de woorden van Smigly
onen'i tens^otte no8 de mogelijkheid
onv van vreedzame onderhandelingen,
blarifn v°?ra* de uitlatingen der Duitsche
weini11 uWlJZen hierop. Want deze laten
even f 1 P een c°mpromis. Ze zijn alle
alle eanziJdig en onjuist. Ze stellen het
zie riro<-r.alSOf Polen een aanslag op Dant-
°ntwaarri' plegen' terwijl de kwasi-ver-
p°olsche'hne^reten °Ver de "uitdagende"
«taande zonrte eigén' werkelÜk he
ren r>e 1, 1 op dit stuk moeten maskee-
dacht ™ï6wde tactiek dus- die de aan-
geleede u, n'et altijd even critisch aan-
Duitsche L ek moet afleiden van de
grens en !foePerlconcentraties aan de Oost-
^antziz n6 mkehe hulp aan de nazi's te
kant 0 methode, die aan den anderen
kant dp methode, die aan den anderen
alleen de fant Tt VGStigen °P de
Plannen var, 1 "tasie bestaande booze
Nu is hef vnn 1,t- a v- Dantzig.
dere zijde" v, 5 dengene, die óók de „an-
Wezen te nnJ°r'' ,vr'i gemakkelijk schijn en
maandenlang ersclleiden. Wanneer echter
gevoerd Wr,5jte0,n campagne tegen Polen
van heel 0f b u°r ,mjddel van een stroom
incidenten a °njuiste berichten over
°Ver staat dat erW^ daar uiets tegen-
gevaar, dat t "neutraliseert" dan is 't
herichtgeVin£, V een dergelijke eenzijdige
Verschatten. 3n voortvloeien, niet te on-
mtsche ochtenriKi6!11 bloemlezing uit de
v,fen door het Pni? J1 Van vandaa8:
lceerd artikel B, blad »Czas" gepu-
e, welke Smieiv ar aanleiding van de re-
een uitdazin» "misdadige provocatie
eind. der Duitsche wapens" ge-
De „Berliner Börsenzeitung" acht het
„duidelijk, dat de Polen 'n slinkschen over
val op de Duitsche stad Dantzig voorberei
den" en het blad voegt hieraan toe:
„De lieden, die het juist achtten, dezen
waanzinnigen een blanco cheque te geven,
moeten eindelijk inzien, tot welke vreese-
lijke misdaden zij hun vazallen den weg
hebben geëffend. Het eerste schot op Dant
zig uit een Poolsch kanon zal in onze oogen
een voldoende aanleiding zijn, om den Po
len een antwoord te geven, waarvan de
letters den slotzin van de tegenwoordige
Poolsche geschiedenis zullen vormen".
De „Berliner Lokal Anzeiger" schrijft:
„De Polen moeten zeer voorzichtig zijn. Aan
het Duitsche geduld, dat thans lang ge
noeg op de proef is gesteld, kan eens een
einde komen".
Ook de „Völkische Beobachter" waar
schuwt voor „een eenzijdigen represaille
maatregel, die Polen kennis zou kunnen
doen maken met een overweldigende ge
wapende macht".
Den critischen lezer vallen de onjuist
heden en de grootspraak van deze uitla
tingen dadelijk in het oog. Maar de lezer in
Duitschland. die de werkelijkheid niet of
niet voldoende kent, de feiten niet ter be
schikking heeft om zich een juist oordeel
te vormen, hoe zal h ij reageeren? Zal hij
tengevolge van den bewuste beïnvloeding
van bovenaf, tenslotte het „officieele"
standpunt van de as innemen bij gebrek
aan een eigen oordeel? Het standpunt, dat
door de Italiaansche „Relazione internatio
nale" als volgt werd weergegeven:
„Het is thans niet meer aan Duitschland
of Italië een initiatief te nemen, dat kan
leiden tot opheldering van den toestand.
Reeds lang geleden hebben de regeeringen
te Rome en Berlijn hun wenschen nauw
keurig kenbaar gemaakt. Men moet zich
dan ook niet verwonderen, als de negatieve
houding van democratieën regelrecht tot 'n
onvermijdelijk conflict leidt. Men weet
echter wel zoowel te Londen als te Parijs,
dat bij spanning of internationaal conflict
Italië en Duitschland schouder aan schou
der zouden staan, omdat hier niet alleen
een solidariteit van belangen, maar ook een
identiteit op ideologisch gebied bestaat".
De voorstelling, die hier gegeven wordt
is niet juist. Wanneer twee volken, die niet
beter kunnen weten, deze voorstelling van
zaken als „waarheid" accepteeren kan bo
vendien noodlottig zyn voor den vrede in
Europa.
Onderhandelingen mogelijk?
Als men den toestand te Dantzig van uit
Berlijn beziet krijgt men den indruk, dat
met betrekkelijke zekerheid gezegd kan
worden, dat het stadium van regelmatige
diplomatieke onderhandelingen bereikt is,
aldus Reuter.
In ieder geval is men in politieke
kringen van meening, dat het antwoord van
Dantzig de mogelijkheid opent tot het hou
den van besprekingen over het douane-
vraagstuk. De feiten zijn overigens nog niet
geheel duidelijk. Düitsche kringen nemen
natuurlijk de lezing van Dantzig over, vol
gens welke Polen op grond van een wild
gerucht zou hebben gehandeld. In buiten-
landsche politieke kringen echter verklaart
men, dat de Poolsche douane-inspecteurs
ongetwijfeld aanwijzing hebben gekregen te
vertrekken.
Concentratie van Duitsche troepen.
De Poolsche „Wieczor Warszwas-
ky" bericht uit Kattówitz, dat de
Duitsche. troepen worden gecon
centreerd in Silezië aan de Pool
sche grens. Vrijdag zijn in het ge
bied van Zabrze autotransporten
met afdeelingen van het zevende
legercorps aangekomen. De troepen
hebben alle openbare gebouwen en
scholen bezet.
Foerster weer naar Hitier.
Gouwleider Foerster is per vliegtuig op
het vliegveld Ober Salzburg bij Berchtes-
gaden aangekomen.
Volgens Domei verklaart men
in welingelichte Japansche krin
gen te Tokio, dat Japan niet ver
antwoordelijk is voor de anti-Brit-
sche agitatie, welke zich in Noord -
China ontwikkelt. Deze agitatie
aldus beweert men in deze krin
gen komt voort uit „de uitda
gende en weloverwogen houding
van Engeland, dat de regeering van
Tsjoenking steunt en de woede op
wekt der Chineesche massa's, die
slechts vrede en orde wenschen".
Wat de anti-Britsche agitatie in Japan
aangaat, is deze slechts het resultaat van de
obstructie door Engeland van de door Ja
pan ontplooide krachtsinspanning een
„nieuwe orde" in het Verre Oosten op te
bouwen." Dezelfde kringen verklaren, dat
de Britsche regeering volledig in kennis
moet worden gesteld van den emst, welke
Japan teekent aan kwesties met betrekking
tot het herstel van den vrede en de orde in
de concessie van Tientsin, de uitlevering
van het door Chineesche banken vastgehou
den geld en het verbod van den Chinee-
schen dollar. Indien de Engelsche regeering
werkelijk niet van plan is een oplossing van
al deze problemen tot stand te brengen,
zou Engeland de verantwoordelijkheid dra
gen voor het mislukken van de conferentie
te Tokio en al hetgeen daaruit zou kunnen
voortvloeien.
Blokkade van Haimen wordt ver
scherpt.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat de Japan
sche vlootautoriteiten hebben besloten de
blokkade van Haimen in Tsjekiang te ver
scherpen. De buitenlandsche consuls zijn er
van in kennis gesteld, dat de haven van
Haimen versperd zal worden en men heeft
buitenlandsche oorlogs- en koopvaardij
schepen verzocht de haven voor Dinsdag
middag te verlaten. Ook den buitenlanders
te Haimen is verzocht de stad te verlaten.
Volgens een bericht uit Honkong zijn de
buitenlandsche consuls daar er van in ken
nis gesteld, dat de blokkade in de Paarlri-
vier opgeheven is.
In de kranten te Peking is een lijst van
Britsche goederen afgedrukt, welke niet ge
kocht mogen worden. Hiernaast was een
lijst van Japansche, Duitsche en Chinee
sche waren opgenomen, welke hiervoor in
de plaats genomen kunnen worden.
Het Japansche departement van buiten
landsche zaken deelt mede, dat volgens
een te Tokio ontvangen officieel bericht
een overeenkomst bereikt is tusschen de
vertegenwoordigers der Noord-Sachalin
Petroleum Maatschappij en de Sovjet-
Russische vakvereeniging van petroleum-
31 Tusschen deze beide lichamen bestonden
ernstige meeningsverschillen, welke reeds
tot een wisseling van nota's tusschen de
Russische en de Japansche regeering ge
leid hadden,
Volgens zekere te Londen ont
vangen inlichtingen zou Siam het
voornemen hebben toe te treden
tot het anti-kominternpact.
In lijnrechte tegenstelling met dit Fran-
sche telegram staat een bericht uit de „Ja
pan Weekly Chronicle". Volgens dit blad zou
een van de belangrijkste beslissingen, die,
naar nu eerst is uitgelekt, op de Fransch-
Britsche defensieconferentie te Singapore
is genomen, het doen van een voorstel aan
Siam (thans officieel Thai geheeten) zijn
om zijn onafhankelijkheid te waarborgen.
Domei voegt hieraan toe, dat men
ter conferentie tot de conclusie is
gekomen, dat een nauwe samenwer
king tusschen de Britsche bezit
tingen in het Verre Oosten, Indo-
China, de Philippijnen, Neder-
landsch-Indië en Siam onontbeer
lijk is voor het veilig stellen van
de verbindingen over zee voor den
aanvoer van voedingsmiddelen en
oorlogsmateriaal.
In verband hiermede zou Engeland stap
pen by Siam hebben gedaan met het doel
de onafhankelijkheid en territoriale integri
teit van dit land te garandeeren in ruil voor
de verlangde samenwerking van de Siamee-
zen met het Fransch-Britsche blok. Verder
zou Engeland beloofd hebben zijn actieve
medewerking te verleenen aan de uitbrei
ding en versterking van de Siameesche de
fensie. De onderhandelingen hierover zou
den zich reeds in zulk een vergevorderd sta
dium bevinden, dat waarschijnlijk eerst
daags een Britsche militaire missie naar
Bankok zou worden gezonden.
Het gerucht gaat, dat Serrano
Suner, die bekend is om zijn
sympathie voor de „as", door
Franco zal worden benoemd tot
minister-president van de nieuwe
Spaansche regeering. Als tegen
wicht zou dan generaal Yague,
die naar verluidt tegen een nauwer
aansluiten bij de as-mogendheden
is, worden benoemd tot minister
van binnenlandsche zaken of tot
secretaris-generaal van dePhalanx.
In welingelichte kringen is men van oor
deel, dat de herziening van de Phalanx een
matigende invloed zal hebben op de heet
hoofden. Het aantal leden is aanmerkelijk
uitgebreid, zoodat de invloed van het leger
is toegenomen.
Men meent dat Franco aan de eene zijde
het leger tevreden wil stellen door zijn
buitenlandsche politiek en aan de andere
zijde de Phalanx ter wille wil zijn door zijn
binnenlandsche politiek.
De publicatie van de nieuwe ministerlijst
is naar het schijnt elk oogenblik te ver
wachten. Franco heeft thans alle miliaire
en civiele figuren, die eenigszins op den
voorgrond treden, geraadpleegd. Hij heeft
zich thans teruggetrokken en ontvangt
slechts zijn zwager Serano Suner.
Het bureau van do federale recherche
te New-York heeft de „G-men" opdracht
gegeven den procureur Dewey bij te
staan in het zoeken naar Louis Buchalter
alias Lepke, openbare vijand no. 1. De
premie van 10.000 dollar, welke door de
federale regeering te New-York was uit
geloofd voor hem, die den bandiet dood of
levend overlevert, is verhoogd tot 35.000
dollar.
Te Beachyhead is een groot bombarde
mentsvliegtuig verongelukt. Het raakte
den top van een heuvel en stortte vervol
gens van een ruim honderd meter hoogen
rotswand in zee. Een vrouw, die in de
buurt wandelde, werd gedood. Het is niet
waarschijnlijk, dat men het wrak van het
toestel zal vinden, alvorens de eb in
treedt. Men vreest, dat vyf inzittenden om
het leven zyn gekomen.
Volgens betrouwbare berichten uit Tokio
heeft de fractie der „jonge militairen" aan
gestuurd op het aangaan van een volledig
militair accoord met de asmogendheden,
aldus meldt Havas uit Sjanghai. De „jonge
militairen" zouden op hun woord hebben
beloofd, dat zulk een accoord ten volle zou
worden nagekomen, in weerwil van de ge
matigde houding van de regeering Hiranoe
ma. De voorstanders van het militaire ac
coord moesten wel snel handelen om te
voorkomen dat een compromis tusschen
Engeland en de gematigde kringen te Tokio
hun plannen zou verhinderen. Op 2 Aug.
kwamen de militaire leiders bijeen om den
premier over te halen op een militair ac
coord aan te dringen terwijl de Japansche
ambassadeurs aan het Comomeer vergader
den.
De geheele kwestie van een militair
accoord houdt thans nauw verband met
de tegenstelling tusschen de uiterst dy
namische officieren en de regeerings-
kringen, en veel hangt er van af of Hi
ranoema zich zal kunnen handhaven in
zjjn rol van arbiter over deze partijen.
Begin Juni heeft Japan een voorstel ge
daan aan Berlijn en Rome, dat in het kort
op het volgende neerkwam:
lo. Japan zou tot een onvoorwaarde
lijk automatisch militair bondgenoot
schap tegen de Sovjet-Unie bereid zijn.
2o. Tegen andere vijanden van de as
zou Japan in beginsel steun beloven.
De bijzonderheden zouden echter nog
nader moeten worden besproken.
3o. Japan wenschte niet, dat het ac
coord zou worden gepubliceerd, om
Brtische en Amerikaansche gevoelig
heden te sparen.
Japan was bereid deze laatste voorwaar
de waartegen de asmogendheden bezwaar
maakten te laten vallen, maar het bleef de
vraag in hoeverre Tokio zich zou aanslui
ten bij de politiek van de as in Europa. De
gebeurtenissen der laatste maanden hebben
Duitschland aanleiding gegeven de Japan
sche voorstellen nader in overweging te ne
men. De blokkade van Tientsin zou Berlijn
hebben overtuigd van de beteekenis van
Japanschen steun tegen Engeland; de voort
zetting der besprekingen te Moskou ont
neemt Duitschland de laatste hoop op neu
traliteit van Rusland in een eventueel con
flict, en maakt het wenschelijk zich van
Japans hulp tegen Rusland te ^rzekeren.
Itagaki bij Hiranoema.
Generaal Itagaki, de minister van oorlog,
heeft Zondagavond een bezoek gebracht
aan minister-president Hiranoema. Volgens
Japansche kringen zou Itagaki in den loop
van dit bezoek, dat zeer de aandacht heeft
getrokken, het standpunt van het leger om
trent den Europeeschen toestand uiteenge
zet hebben en ten aanzien hiervan een be
langrijke „aanbeveling" hebben geformu
leerd. Volgens een andere lezing zou Itagaki
uiting gegeven hebben aan de vastbesloten
heid van het leger, waaromtrent in de mili
taire conferenties der laatste dagen een
stemmigheid bleek te bestaan, en den mi
nister-president verzocht hebben, „hierom
trent zijn best te doen en opnieuw een con
ferentie van vijf ministers bijeen te roepen
om ten aanzien van de Europeesche politiek
een beslissing te nemen". Gisteravond werd
bevestigd, dat Hiranoema een conferentie
van vijf minister bijeen zal roepen. Itagaki
zal zijn standpunt en dat van het leger uit
eenzetten.
Ver. Staten koopen Chineesch zilver. -
In welingelichte kringen wordt vernomen,
dat het ministerie van financiën zich ver
bonden heeft zes millioen ons Chineesch
zilver te koopen, betaalbaar tegen de koers
van den dag van levering. Op een basis van
35 cent per ons, de huidige koers, zal de
Chineesche regeering dus meer dan twee
millioen dollar ontvangen. Men is van oor
deel, dat dit besluit beteekent, dat de regee
ring van de Ver. Staten de politiek van het
aankoopen van Chineesch zilver wil voort
zetten, ook omdat dit den Chineeschen te
genstand tegen Japan aanmoedigt,
Gevolgen van het verwerpen van den
wet. Ten gevolge van het verwerpen van
het amendement op de wet inzake de werk
loosheid door het Congres der Ver. Staten
is men gisteren wederom begonnen met het
ontslaan van cmployé's van de federale
organisatie voor openbare werken. Voor
einde Juli werden in New York 20.000 per
sonen ontslagen en vermoedelijk zullen voor
eind Augustus nog 55.000 personen worden
ontslagen.
