DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. een eervolle uitweg uit de moeilijkheden". Reacties onder de Duitsche bevolking. lee 141e Jaargang II Haast opluchting ook critiek. Verdeeling van de geheele wereld Verwarring in Moskou. algemeene toestand. Oorlog ol vrede? Londen citeert Hitier en Ley. De K.L.M. beperkt haar Lichtdiensten. In verband met de intrekking der kleine verloven. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maa. Jen bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het gebeele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groofe contracten rabat. Groote letters naar nlaatsrolmte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. 19® Dit numiner bestaat uit twee b,aden- Directeur: C. KRAK. Woensdag 23 Augustus 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Onder de Duitsche bevolking heeft de aankondiging van het verdrag van non agressie tusschen Duitschland en de Sovjet-Unie een r-voel van opluchting verwekt. Men heeft thans vertrouwen in 'n vreedzame oplossing van de crisis. Toch hoort men ook critiek. Sommi gen willen in deze wijziging van de Duitsche politiek een „eervollen uit weg uit de moeilijkheden" zien, welke gevaarlijk zou kunnen worden voor het prestige en het bestaan van Duitsch land. De voor het buitenland begtemde Duitsche commentaren pogen het uitzicht te openen op een groote toekomst van de Duitsch- Russische bétrekkingen, waarbij wordt her- innferd aan de traditie vah samenwerking, welke eeuwen oud is. B!\jkbaar wil men de beteeken is meei doen schijnen, dan van een gewoon niet aanvalsverdrag. Ook hoort men thans spreken over een verdeeling van Polen eerst en daarna van Oost-Europa en ten slotte van de geheele wereld. Op economisch gebied verwacht men van het verdrag een nieuw perspectief voor het Duitsche economische systeem, dat dreigde hi een gevaarlijke impasse te geraken, zoo wel wat betreft den financieelen toestand, als de voorziening van grondstoffen. De eerste commentaren van de Duitsche pers trachten het verdrag, dat nog niet is onderteekend en waarvan de inhoud nog niet bekend is, voor te stellen als een waar ver bond tusschen Duitschland en de Sovjet- Unie. De „Angriff" bijvoorbeeld schrijft, dat het besluit van den „Führer" door den meest eenvoudigen man wordt begrepen: het is het herstel van de historische politiek van Duitschland en Rusland. „Van officieuze zijde uit Berlijn wordt medegedeeld, dat in politieke kringen over- groote voldoening heerscht ovef de ontwik keling van de Duitsch-Sovjet-Russische be trekkingen, zocals wordt aangetoond door de aankondiging der a.s. onderteekening van een niet-aanvalspact tusschen de rijks- regeering en de Sovjet-regeering. De openhartige en eerlijke handel wijze van beide partners, aldus ver klaart men, die van beide zijden aange naam en dankbaar werd ondervonden en waarbij het gelukt is zeer groote ver trouwelijkheid in acht te nemen heeft het mogelijk gemaakt, dat de onder handelingen over het niet-aanvalspact zoo snel konden opschieten, dat de af sluiting thans aan de orde is. Men noemt deze omstandigheid in politieke kringen te Berlijn „een his torisch keerpunt, waarop de beide mo gendheden thans weer tot de traditio neel goede betrekkingen terugkeeren, welke eeuwenlang de Duitsche zoowel als de Russische geschiedenis ken merkten. Tegenover een vertegenwoordiger van de „United Press" verklaarde men daarentegen van welingelichte zijde te Berlijn, dat „Non- agressie-pacten op zichzelf beschouwd, zui ver negatieve overeenkomsten zijn en niets te maken hebben met de kwestie van aan vallen door of tegen derden", waaruit men afleidt, dat het Duitsch-Russische pact de bestaande verdragen, zooals het Fransch- Russische en het Russisch-Poolsche ver drag, niet annuleeren. Ook voegde men hieraan toe, dat het non agressiepact niets te maken heeft met het anti-kominternpact, dat enkel 'n strijd tus schen ideologieën is en niet tusschen re geeringen. Categorisch werd van bevoegde zijde ontkend, dat von Papen zich in Moskou bevindt. Omtrent de beweerde rol van von Papen bij de onderhandelingen over het Duitsch- Russische niet-aanvalsverdrag verneemt Havas nog, dat von Papen zich toevallig den laatsten tijd by Hitier bevond, doch dat hij geen deel heeft gehad in het uitwerken van het niet-aanvalsverdrag. Men bevestigt, dat hy niet naar Moskou is geweest. Uit inlichtingen van gewoonlijk goed in gelichte zijde wordt voorts vernomen, dat Italië voortdurend van de besprekingen op de hoogte werd gehouden, doch dat ten aan zien van Japan volstrekte geheimhouding in acht werd genomen. Alle Sovjet-Russische bladen berichten, zonder commentaar, dat de Duitsche minis ter van buitenlandsche zaken, von Ribben- trop, naar Moskou komt, om het verdrag van non-agressie te onderteekenen. Het bericht kwam als een donderslag by helderen hemel voor den gemiddelden Sov jet-burger evenals voor de buitenlanders, die niets weten omtrent den inhoud van het verdrag en geen idee hebben, welken in vloed dit zal hebben op de onderhandelin gen der drie mogendheden.- Gisterochtend zijn de besprekingen der generale staven niet hervat en gistermiddag hebben de Fransche en Britsche militaire vertegenwoordgers een bespreking gehou den in de Britsche ambassade.' Niettemin verzekeren, naar Havas ver neemt gezaghebbende Russische kringen, dat de aankomst van von Ribbentrop te MoskoUi waar hij een niet-aanvalsverdrag met Rusland zal sluiten, geenszins onver- ernigbaar is met een voortzetting der on derhandelingen, weflct -tol- nu toe zijn ge voerd tusschen de Fransche, Britsche en Russische militaire delegaties over de or ganisatie van verzet tegen agressie. Overigens schijnt, onafhankelijk van deze geruststellende beweringen ten aanzien van het verblijf der Fransche en Engelsche missies tot nu toe niets veranderd. Tenslotte verklaart men in Sovjet- Russische kringen nog, dat de door de kleine nabuurlanden van Rusland geuite vrees geen zin heeft, daar de Sovjet-Unie niet voornemens is, hen op te offeren aan haar toenadering tot Duitschland. Sovjet-Rusland heeft geen behoefte aan nieuwe gebieden, het voert geen politiek van invloedssferen en het heeft geen vazallen noodig. Minder pessimisme in Parijs. In Fransche diplomatieke kringen neemt men nog steeds de grootste reserve in acht ten aanzien van het verdrag van non agressie tusschen Duitschland en de Sovjet- Unie, aangezien geen nadere bijzonderheden Oorlog of vrede? viji weten niet, wat we er op het oogen- wii Vaj zegg.en m°eten. Nu eens meenen timln .^milten een lichtstraaltje te dat en,v'nden> dan weer lezen we iets, in dsP meest onheilspellende wijst. En een i „f6 810046 onzekerheid leven we nu al Ckt Uren' a* bükans een halven dag. Eeslaofren leek bet' of het uur van Polen Hussknh TfS' bet zou door het befaamde geïsolee fT iUitSChe pact we' eens geheel (zonder v nen worden en dan zou het tegen d n Van En8eland en Frankrijk) rijn. En r ^obe ovennacht niet bestand moest eera?8^1311? bleef gisteren zwijgen, Zou het nieuwe situatie bestudeeren. Polen afval,°mrlke redenen dan ook pen verm a J. n waren de Duitsche troe- gerukt. 0eik nu reeds Polen binnen- Echt regeerim»1164 communiqué, dat de Britsche Was duidp,glf"avond de wereld inzond, staan; het v P°*.?n zal n'et alleen blijven 6n den <stA, an b4'-'ven rekenen op de hulp Wellicht he ffVan EnSe4ancl en Frankrijk, ring (je deze zeer positieve verkla- Wigesteld- J'SS"lg. 'n Oost-Europa nog even ring oorzaak lss en kan deze verkla- red wordt! ZlJn' ^at de ^ede alsnog ge in elk i'tler. 2 !Ucces, nog"!! ,glsteren, na het eclatante *mmers, de n? leursteUing moest boeken. !*ren mee da?*15?6 re6eering deelde gis- >,an het pLt r] ondanks het onderteekenen n&lsche en v stafbesPrekingen met de ransche stafofficieren zou til Glk gp o-n ieeliikp1 'S de Engelsche verklaring kr. Zooak ^srekening geweest voor aucces, n0p 'J gisteren, na het eclatante lift***-.. een tpipiivft#*n den doorgaan. M. a. w.: Hitier moet niet al te veel rekenen op Rusland; hij moet te vreden zijn met de Russische gedachte, dat de machtige staat in Oost-Europa voorloo- pig neutraal blijft. Trouwens, valt er wel te rekenen op Rusland? Algemeen wordt het pact, dat vandaag of morgen gesloten zal worden, door de democratische mogendheden als een verraad beschouwd (al wordt dat niet zoo gezegd!), algemeen wordt door deze daad Rusland's onbetrouwbaarheid ge schetst (al wordt dat evenmin zoo aange duid!), maar als Rusland nu werkelijk on betrouwbaar is, dan mag ook Hitier niet al te veel rekenen op de Sovjet-Unie. En zoo gaat het dus maar door met den „zenuwenoorlog" en niemand weet, wat de dag van morgen brengen zal. Sterker nog: elk uur, elk kwartier zelfs kan verande ring in den toestand brengen. Maar hoe dan ook, overal treft men thans uitgebreide militaire voorzorgsmaat regelen. Elders kan men lezen, welke mili taire maatregelen Engeland al getroffen heeft, hier mogen we nog wel wyzen op de Fransche militaire bedrijvigheid, die groo- ter is dan ooit tevoren; we herinneren aan de Grieksche maatregelen van gisteren (het oproepen van reserve-officieren), aan de misschien reeds geheel doorgezette mobi lisatie in Polen, aan de ernome troepen concentratie in DuitschlandEn men ziet, dat schier de heele wereld rekening houd met een zeer aanstaanden oorlog. We moesten in dit overzicht eigenlijk méér schryven over het pact en de betee- kenis er van. We zouden de nieuwe situatie moeten schetsen, zooals die gisteren gebo ren is. Want niet alleen, dat Engeland, Frankryk en Polen in een geheel nieuwen toestand kwamen, ook Japan en Italië, maar vooral Japan moet plotseling een nieuwe studie maken van een en ander. Het moet zich afvragen, wat de as-mogendheden nu eigenlijk willen: Rusland als vriend heb ben? Maar hoe moet het dan met den an deren vriend, Japan? Men kan toch niet verwachten, dat Japan'en Rusland goede maatjes zullen worden! Feitelijk zou men dus kunnen zeggen, dat de totstandkoming van het pact mis schien in de toekomst nog eerder een ver zwakking van de as-politiek zal gaan be- teekenen dan een versterking. Zooals gezegd, we zouden er méér over moeten schryven. Echter, de tijd om alles rustig te bestudeeren, ontbreek ons. En bo vendien elk moment verandert de si tuatie! Laten wy tot slot nog slechts even schet sen het zeer gevaarlijke spel, dat Duitsch land speelt. Het nieuws dat het Britsche parlement tegen Donderdag is bijeengeroepen, is de eenige passage uit het communiqé van het kabinet welke in de Duitsche bladen is ver schenen en het feit, dat het Britsche parle ment gevraagd zal worden de defensievol machten goed te keuren, wordt heelemaal verzwegen. Evenmin wordt melding gemaakt van de opvatting der Britsche regeering dat de Duitsch—Poolsche geschillen het gebruik van geweld niet rechtvaardigen. De verkla ring dat het Russisch—Duitsche niet-aan valspact in geen geval van invloed zal zijn op de verplichtingen van Groot-Brittannië jegens Polen wordt eveneens genegeerd. Onder groote koppen probeeren de bla den bij de lezers den indruk te vestigen, dat te Londen vrees en consternatie heerscht. De Lokalenzeiger zegt, dat Pa rijs vol wanhoop naar Londen kijkt. Op de frontpagina's staan weer veel be richten over beweerde Poolsche wreedhe den, evenals uitgezochte perscommentaren ui alle deelen der wereld, waarbij Groot- Brittannië en Frankrijk in een kwaad dag licht worden gesteld. omtrent den inhoud bekend zyn. Men merkt evenwel op, dat het sluiten van een non- agressieverdrag den juridischen toestand, welke tusschen Duitschland en de Sovjet- Unie bestond sedert het verdrag van Rapallo niet wijzigt. Dit verdrag, onderteekend op 14 April 1922, was van economischen aard en is door het verdrag van Berlijn van 22 April 1926 overgebracht op politiek terrein. Na het aan de macht komen van Hitier heeft deze dit bevestigd in het protocol van Mei 1933. Volgens artikel 2 van het verdrag van Berlijn zou, indien een der partijen, niet tegenstaande haar vreedzame houding, zou worden aangevallen door een derde mo gendheid, de andere onderteekenaar neu traal blijven en in artikel 3 verbinden beiden, niet deel te nemen aan een econo mische coalitie. Uit de publicatie in de Duitsche pers blijkt, dat de leiders van Duitschland voor al een psychologische waarde hechten aan het verdrag en het pogen te gebruiken als middel tot intimidatie. In Fransche diplomatieke kringen merkt men op, dat Duitschland, na het opstellen van zyn rassen-politiek het Tsjechische volk heeft opgeslokt en, na zich te hebben op geworpen als kampioen tegen het commu nisme, met de regeering van Moskou onder handelt. Deze nieuwe keer in de politiek zou evenwel wel eens een tegenovergestel- den invloed kunnen hebben dan de natio- naal-socialistische leiders verwachten. Het schijnt, dat de militaire besprekingen, welke te Moskou werden gevoerd tusschen Engeland, Frankrijk en de Sovjet-Unie, voortgezet zullen worden. De Fransche minister van buitenlandsche zaken, Bonnet, heeft vanochtend met minis ter-president Daladier den toestand bespro ken en hy heeft de diplomatieke vertegen woordigers van Engeland, Roemenië en Polen ontvangen. Officieel commentaar op het Duitsch- Russische plan tot het sluiten van een niet- aanvalsverdrag was nog niet te krijgen. Reuter merkt op, dat het Britsche publiek, hoewel het verwonderd is over het nieuws, de zaken zeer kalm opvat. De algemeene indruk by het publiek schijnt te zijn, dat de plotselinge verande ring in de houding van Duitschland jegens Rusland weer een nieuw voorbeeld is van de onstandvastigheid der Duitsche buitenland sche politiek. Er wordt aan herinnerd, aldus Reuter, dat het voorstel voor een pact met de Sov jets de derde groote frontverandering der nationaal-socialisten is sinds Hitier aan het bewind kwam. In 1933 heeft Hitier een niet- aanvalspact met Polen gesloten voor den duur van tien jaar. Dit pact behoort thans tot de geschiedenis. In 1934 waren de Duitsch—Italiaansche betrekkingen zeer slecht. In 1936 heeft Hitier het geheele partijcongres te Neurenberg gewijd aan hevige aanvallen op Rusland en in zijn In verband met het intrekken van de kleine militaire verloven als gevolg waarvan een aantal vliegtuigbestuurders der K.L.M. automatisch onder de wapenen wordt geroepen, heeft de maat schappij ertoe moeten besluiten het binnenlandsche luchtnet met in gang van vandaag tijdelyk stil te leggen. Voorts zijn aan het Euro- peesche verkeer zeer aanzienlijke beperkingen opgelegd en de onder staande lynen zullen tijdelijk niet worden gevlogen: Amsterdam-Hannover-Berlyn, Am- sterdam-Bremen-Hamburg, Amster- dam-Manchester-Liverpool, Amster- dam-Christansund-Oslo, een diénst Amsterdam-Rotterdam-Parijs en Amsterdam-Kopenhagen-Malmö- Stocliholm. Ook de nacht-, post- en vrachtdienst Amsterdam-Rotterdam -Londen zal voorloopig tijdelijk niet worden gevlogen, terwijl de dienst Amsterdam-Rotterdam-Frankort- Milaan voorloopig om den anderen dag door de Deutsche Lufthansa zal worden gevlogen. Alle verdere luchtverbindingen blijven normaal, dat wil dus zeg gen, dat het geheele programma van den dienst op Londen gevlogen zal worden, terwijl voorts op Ber lijn en op Parijs nog dagelijks twee diensten zullen blijven bestaan. Ooi? de andere lijnen naar Scan dinavië worden normaal gevlogen. slotredevoering heeft hij toen ver klaard: „Wy zien in het bolsjewisme een beestachtige dwaze leer, welke een be dreiging voor ons vormt. Ik kan geen verdrag sluiten met een natie, welker eerste daad is de vrijlating van de be woners der gevangenissen!! In dezelfde redevoering verklaarde Hitier: „Wy kunnen niet onderhandelen met Joodsche communistische leiders". Ley, de leider van het Duitsche arbeids front, heeft op hetzelfde congres Sovjet- Rusland beschreven als „de Joodsche" trust voor de meedoogenlooze exploitatie van het geknechte Russische volk". Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad. DE NIEUWE PION OP HET EUROPEESCH SCHAAKBORD. Bijgaande kaart illustreert duidelijk met welke Europeesche staten Berlijn tot op het heden een niet-aanvalsverdrag geteekend heeft, sedert Engeland besloot een anti-agressie-front te vormen. Bij aandachtige beschouwing valt de ingesloten positie van Polen duidelijk op, vooral als men weet dat Slowakije onder Duitsche militaire bescherming staat. Het brandpunt Danzig is zwart aangegeven.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1