DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Eert tweede boodschap van Roosevelt aan Hitier. Hitier heeft Henderson tot een onderhoud uitgenoodigd. Zaterdag 26 Augustus 1939 Heeft de Führer hem een boodschap voor de Britsche regeering meegegeven? Plechtigheid vervallen. Een Poolsch-Britsch verdrag onderteekend. Wederzijdsche bijstand. olgemeene toestand. Als van ovicis v.h. K. LEIEN van Winkel I t op President Roosevelt heeft wederom een beroep gedc rijkskanselier Hitier. Hij verzond dit beroep, zoodra hij van den Poolschen president der republiek, Moscicki, bericht had ontvangen, dat deze zijn uitnoodiging aanvaardde. Roosevelt vraagt Hitier thans „toe te stemmen in de wijze van vreedzame regeling, welke is aanvaard door de Poolsche regeering". Roosevelt verklaart Een Duiische beschouwing over de boodschap van Roosevelt aan Hitier. Groote activiteit in Turkije. Een nieuwe samenzwering der I.R.A. ontdekt. Telegram van Moscicki aan Koning van Engeland. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maa. ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.—, iranco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar olaatsruimte. Brieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: I j. N. ADEMA. Ikle Jaargang Press Association verneemt, dat gistermiddag de Britsche ambassadeur te Berlijn, Henderson, opnieuw een onderhoud heeft gehad met den Duitschen Führer en rijkskanselier Hitier. Dit onderhoud is geschied op verzoek van den Führer. Van semi-officieele zijde wordt medegedeeld, dat het onderhoud tusschen Henderson en Hitier ongeveer een half uur geduurd heeft. Havas meldt, dat te Londen nog niets in officieele kringen is ontvangen, over dit onderhoud. De Britsche ambassadeur te Berlijn, Henderson, begaf zich hedenmorgen per vliegtuig naar Londen, ten einde rapport uit te brengen aan lord Halifax, den minister van buitenlandsche zaken. Rijkskanselier Hitier heeft, naar van welingelichte zijde verluidt, gister middag in tegenwoordigheid van den rijksminister van buitenlandsche zaken, von Ribbentrop, in de rijkskanselarij de ambassadeurs van Italië, Japan, Engeland en Frankrijk ontvangen. Gistermiddag om twaalf uur bevond Hitier zich nog in conferentie in de rijkskanselarij met Göring, von Brauchitsch, Rader. De wijk, waar de ministeries gelegen zijn, bood een normalen aanblik, er was geen enkele bijzondere drukte te zien. i I Men verwacht, dat Henderson na zijn terugkomst hedenmorgen te Londen aan Halifax rapport zal uitbrengen en na een kort verblijf weer naar Londen zal terug keeren, wat de meening versterkt, dat hij een boodschap van Hitier voor de Britsche regeering brengt. HET VERTREK VAN HENDERSON NAAR LONDEN. Vernomen wordt,, dat de Britsche ambassadeur Henderson na zijn onder houd met Hitier den Poolschen ambas sadeur Lipsky heeft ontvangen. Uit Londen wordt gemeld: Dé diplomatieke redacteur van Press Association schrijft, dat het meest opval lende bericht van Vrijdagavond met betrek king tot de crisis dat is van het bezoek, dal Henderson heden aan Londen moet bren gen, In politieke kringen te Londen heeft het bericht van de komst van den ambassa deur de hoop doen herleven, dat er iets in voorbereiding is om een eind te maken aan de impasse en aan het steeds sterkere af glijden naar een catastrophe. Het besluit van zoo spoedig te vertrekken toont duide lijk dat hij voorstellen bij zich heeft of vragen waarop Engeland een antwoord zal moeten geven. Het is mogelijk, dat de voor stellen van een aard zijn zoodanig dat Chamberlain het besluit neemt het parle ment voor Donderdag bijeen te roepen, ten einde de afgevaardigden op de hoogte te kunnen stellen van den loop van den toe stand. Het zou m dat geval gemakkelijk zijn net parlement tegen Maandag bijeen te roepen Dit alles blijft voor het oogenblik blijk- aar een veronderstelling en men dient te weten wat de inhoud is van de oodschap van Neville Henderson. Overigens het veelbeteekenend, dat Hitier niet Berlijn, 25 Aug. (D.N.B.) Officieel wordt medegedeeld: Met het oog op den gespannen toestand vervalt de op Zondag bepaalde Tannenberg-plechtigheid. Henderson alleen de vertegenwoordiger van Groot- Britannië heeft ontvangen, maar ook de ambassadeurs van Frankrijk, Italië en Japan. De eerste gedachte, welke dit feit op werpt is de mogelijkheid van een confe rentie der mogendheden. Men dient echter ook niet uit het oog te verliezen, dat Hitier vroeger op den dag voorstellen van Roosevelt heeft ontvangen. Welke beoogen een einde te maken aan het DuitschPoolsche geschil. Een eigen plan van Hitier? Degenen echter die wel op de hoogte zijn van de methoden van Hitier, hebben alge meen den indruk dat de Duitsche rijkskan selier er de voorkeur aan zou geven een eigen origineel plan voor te stellen boven het aannemen van het voorstel van Roose velt. De overeenkomst van wederzijdschen bij stand tusschen Engeland en Polen is gister avond in het Foreign Office onderteekend d< or lord Halifax aan den eenen en den Poolschen ambassadeur aan den anderen kant. Dè Engelsch-Poolgche overeenkomst ver vangt en geeft forraeel effect aan de voor- loopige overeenkomst, welke tot stand ge komen is tusschen de Britsche en Poolsche regéering, tijdens het bezoek van minister Bock aan Londen en die op 6 April j.L in het lagerhuis bekend werd gemaakt. Het is een bron van levendige voldoening voor beide' regeeringen, dat de onderhande lingen over de onderhavige overeenkomst zoo snel en op zoo bevredigende wijze zijn gesloten. 't Engelsch-Poolsche verdrag tot weder- zijdschen bijstand omvat acht artikelen. Het bepaalt: 1. Mocht een der contracteerende partijen in vijandelijkheden verwikkeld raken met een Europeesche mogendheid tengevolge van agressie door deze mogendheden, dan zal de andere contracteerende partij onmid dellijk allen steun en bijstand geven, die in haar vermogen liggen. 2. De bepalingen van art. 1 zijn ook van toepassing op iedere actie door een Euro peesche mogendheid, welke duidelijk direct of indirect een bedreiging vormt voor de onafhankelijkheid van een der contractee rende partijen en w.n; zoodenigen aard is, dat de betrokken partij het een levensbelang acht er met zyn gewapende krachten weer stand aan te bieden. Mocht een der partijen verwikkeld raken in vijandelijkheden met een- Europeesche mogendheid tengevolge van een actie van die mogendheid, welke de onafhankelijk heid of neutraliteit van een anderen Euro- peeschen staat zou bedreigen op zoodanige wijze, dat zij een duidelijke bedreiging vormt voor de veiligheid van die partij, dan ?Ün de bepalingen van art. 1 van toepassing, echter zonder benadeeling van de rechten van den anderen betrokken Europeeschen staat. 3. Mocht een Europeesche mogendheid trachten de onafhankelijkheid te ondermij nen van een der partijen door handelwijzen van economische penetratie of op eenigerlei andere wijze, dan zullen de partijen elkan der steunen in het weerstand bieden aan dergelijke pogingen. Mocht de betrokken Europeesche mogendheid daarop vijande lijkheden ontketenen tegen een van de par tijen, dan zijn de bepalingen van artikel 1 van toepassing. 4. De methoden van toepassing der ver- -!ichtinren tot wederzij dschen bijstand zul len opgesteld worden tusschen bevoegde mi litaire-, vloot- en luchtautoriteiten van de betrokken partijen. Elke dag winst is een stap nader tot den vrede «Panne? de Zaterdag en hoe ge" ®oee 7" lnternationale toestand ook logsverktarïl er 2ijn nog steeds geen oor" Het gen verzonden. er is J,UWe waPenSeweld is uitgebleven en te conc»efn 6en str«d achter de schermen spanning van "h «vf met gr00te krachtsin' De Pro beide zijden gevoerd wordt. den hemo|W|! ™olken welke nu drie dagen duister van ken. en Europa in het setten «,n j dreigenden volkerenstrijd scheur'd en ^6r en daar "n flarden ge- straaltje 6r dringt zelfs een zonne- aarde. naar licht snakkende Henderson dat zoovel en en 's het groote nieuws is' bij HitiPV nieuwe hoop heeft gegeven die eenii i6Weest Niet meer als de man, van Chamhp3]8611 geleden een boodschap "Pocht warhtp overbracht en op de mat °nderhoud w "j kÜ tot een uiterst koel figuur van t toegelaten, maar als een d°or den p.-vu ernationale beteekenis die Waar Hitier T Zelf was ontboden. e groote mr, evens de gezanten van an- Henderson gendheden heeft ontvangen vertrokken P6r vl'eStuig naar Engeland ZlJn rapport na ket uitbrengen van enjg te keeren dezelfde wijze naar Berlijn ts het vanzelf-sprekend, dat men aanneemt, dat hy met belangrijke voorstellen van Duitschland naar Engeland is gegaan. En al zullen in dit stadium der onder handelingen die voorstellen wel niet zooda nig zijn, dat men ze in Engeland zonder eenige reserve kan aanvaarden, het groote verheugende feit kan toch geconstateerd worden, dat er weer contact is verkregen en dat uit de gedachtenwisseling der komen de dagen de vrede geboren kan worden. Een of twee dagen kan door dit alles de vrede verzekerd blijven en deze adempauze met een gerechtvaardigde hoop op de toekomst zal geheel Europa ten goede komen. Er zijn aanwijzingen, dat Duitschland niet meer zoo zeker is van een overwinning als eenige dagen geleden. Het Tannenberg-feest is afgelast en het is te begrijpen dat men thans niet feestelijk een gebeurtenis gaat herdenken waarbij Rusland door Duitschland definitief werd verslaeen. De Duitsch-Russische toenadering heeft in dat alles verandering gebracht, maar het is de groote vraag of men in Duitschland reeds nu niet tot de ontdekking begint te komen, dat de nieuwe vriendschap allesbehalve voordeelig is te achten. Men kan een leeuw en een tijger, die altijd tegen elkaar grommend in twee naast elkaar gelegen hokken hebben gezeten, wel korten tijd in één kooi samenbrengen, maar er kan geen enkele verzekering wor den gegeven, dat zy elkaar niet onverwacht io de haren zullen vliegen. Nog afgescheiden van de verzwakking van Hitler's positie, nu hij voor binnen- en buitenland zijn anti-bolsjewistische prin cipes overboord moest gooien blijkt de plotselinge vriendschap van Rusland en Duitschland ook nog dit -nadeel, te hebben gebracht, dat Japan zich van de as ver wijdert, ja zelfs dat er een zekere toenade ring tusschen Engeland en Japan geconsta teerd wordt. En daarom zou het nieuwe verbond met Rusland nog wel eens een verzwakking in plaats van een versterking kunnen blijken. Het Britsch-Poolsche verdrag is definitief geteekend, Engeland is standvastiger dan ooit en ook Daladier heeft van zijn on wrikbaar voornemen getuigd zijn bond- genooten getrouw te blijven. Naast deze demonstratie van onver zwakte principes en voornemens zijn de bemiddelaars druk aan den arbeid. Roose velt heeft zich opnieuw in het strijdperk der diplomaten geworpen, de woorden van koning Leopold worden telkens weer naar voren gebracht en het oog van hen, die op uitkomst hopen, richt zich voornamelijk op Italië, waar men bij het Duitsch-Poolsche geschil het minste belang heeft. Natuurlijk is de lucht vol geruchten over grensincidenten, al dan niet beschoten vliegtuigen, en gruwelberichten en doet men van beide zijden herhaaldelijk uit komen, dat de laatste militaire voorberei dingen zijn getroffen. Maar wat de groote stryd betreft: er is al weer een dag gewonnen en elke dag winst is een stap nader tot den vrede. Standplaats LAAT t.o. V.AD. I gerookte Paling „De geheele wereld bidt, dat ook Duitsch land aanvaardt". De Amerikaansche president seint Hitier den tekst van het antwoord van Moscicki, waarin deze accoord gaat met rechtstreek - sche onderhandelingen met een verzoe ningsprocedure. Roosevelt vervolgt dan: „Gij hebt herhaaldelijk in het openbaar verklaard, dat het door het Derde Ryk na gestreefde doel rechtvaardig en redelijk is. In zijft antwoord heeft Moscicki verklaard, dat. de Poolsche regeering er mede accoord ging om op de grondslagen, welke zijn voorgesteld in mijn boodschappen, door rechtstreeksche onderhandelingen of door een verzoeningsprocedure het geschil tus schen Polen en het Duitsche rijk te regeleri. Tallooze menschelyke levens kunnen nog gered worden en men kan de hoop nog weer doen opleven, dat de naties der mo derne wereld den grondslag kunnen leggen voor vreedzame en gelukkige betrekkingen wanneer gij en de Duitsche regeering zoudt toestemmen in de vreedzame regeling, welke aanvaard is door de Poolsche regeering". Men zal zich herinneren, dat het optre den van president Roosevelt tijdens de Tsjechoslowaaksche crisis analoog was. Op zyn tweeden stap volgde toen het antwoord van Hitier aan Benesj. oosevelt Het Amerikaansche staatsdepartement heeft nog geenerlei aanwijzing over de be doelingen van Duitschland. De woordvoer der van het staatsdepartement heeft ver klaard, dat president Roosevelt uitdrukking heeft gegeven aan de grootste dankbaar heid jegens Moscicki. 5. De partijen zullen volledig en snel in lichtingen uitwisselen betreffende iedere ontwikkeling, welke zou kunnen dreigen hun verplichtingen van wedeTzijdschen steun en bijstand in werking te doen treden. 6. De partijen zullen elkander mededee- ling doen van de bepalingen van alle ver plichtingen tot bijstand tegen agressie, welke zij reeds aanvaard hebben of in de toekomst aan andere staten zouden kunnen geven. 7. Mochten de partijen verwikkeld raken in vijandelijkheden tengevolge van de toe passing der onderhavige overeenkomst, dan zullen zy geen wapenstilstand of vredes verdrag sluiten tenzij met wederkeerige overeenstemming. 8. De overeenkomst blyft van kracht vyf jaar na datum van onderteekening. Voor op zegging moet een termyn van zes maanden in acht genomen worden. De Deutsche dienst schrijft: Terwijl Dantzig door Poolsche troepen wordt bedreigd, terwijl tienduizenden Duit- schers in den Corridor en in Oost-Opper- Silezië vèrvolgd, gemarteld en vermoord worden, terwijl het waanzinsdictaat van Versailles geleid heeft tot den van oudsher door alle politici verwachten spanningstoe standen, ontwaken weer eens die merk waardige apostelen, die van zichzelf bewe ren, dat zij het patent van den vrede bezit ten en verplicht zijn het te behoeden. Wij zijn er aan gewend dergelijke stemmen, vooral op het Amerikaansche vasteland, te vernemen maar wij herinneren ons juist vandaag, dat het de Amerikaansche presi dent Wolsin was, die de deeling van het ryk door den Poolsche Corridor tegen den ver bitterden tegenstand van den toenmaligen Engelschen ministerpresident, Lloyd Geor- ge, in Versailles heeft weten door te zetten. Toentertijd zouden de vredesoproepen, de vredestelegrammen, de vredes-redevoe- ringen op hun plaats geweest zijn. Wie toentertijd niet gesproken heeft, moest liever ook vandaag zwijgen. Deze profeten komen niet om den wanhopige te helpen, maar met het doel de slachtoffers van de waanzinspolitiek van Versailles, van hun eenige hoop, de hulp van het Duitsche rijk, te berooven met zalvende woorden. Uit Stamboel wordt gemeld: Verscheidene lichtingen van de Turksche reserve'hebben order gekregen, zich vóór 1 September bij haar garnizoenen te melden. De ministers onderbreken hun vacanties om naar de hoofdstad terug te keeren. Ook president Inönu keert, naar men meent te weten, onmiddellijk naar Ankara terug. Er heerschte gister opvallende activiteit onder de diplomateike vertegenwoordigers van de Balkan-Ententè, die langdurig met elkaar geconfereerd hebben. Daarna brach ten zij achtereenvolgens elk een bezoek aan den minister van buitenlandsche zaken. Het werkelijke doel van de besprekingen is niet bekend, doch politieke waarnemers aldaar gelooven, dat de diplomaten met het oog op den dreigenden toestand de wen- schelijkheid hebben besproken van het vor men van een gemeenschappelijk front door de Balkanstaten. Extra politiewachtposten zijn geplaatst bij alle belangrijke gebouwen in geheel En geland in verband met de ontdekking door Scotland Yard van een nieuwe samenzwe ring van het Iersche republikeinsche leger, dat ten doel had een weloverlegden aanval te ondernemen op- regeeringsgebouwen. In Londen worden de admiraliteit, het mi nisterie van binnenlandsche zaken, het transportministerie, het departement van oorlog in het bijzonder bewaakt. Naar ver luidt, hebben de agent van de I.R.A. in En geland instructie gekregen hun voordeel te doen met de huidige crisisperiode. President Moscicki heeft den koning van Engeland een telegram gezonden ,van den volgenden inhoud: Nu onze beide regeeringen zoojuist een document onderteekend hebben, dat de tus schen Polen en het Vereenigd Koninkrijk bestaande vriendschapsbanden nog' nauwer moet aanhalen, stel ik er prijs op, tegenover Uwe Majesteit uiting te geven aan de diepe overtuiging, dat dit accoord, dat tusschen onze landen nieuwe banden schept, ertoe zal bijdragen om in de wereld de groote begin selen van recht en billykheid te versterken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1