DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Berlijn ontvangt de Britsche
boodschap.
H.M. de Koningin spreekt
tot Haar volk.
Henderson is gistemamiddag per vliegtuig
vertrokken en om half negen in
Duitschland aangekomen.
Een onderhoud van anderhalf uur met
den Führer.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maa. len bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters iaar nlaatsroimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS, COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telel. 3320, redactie 3330.
Dinsdag 29 Augustus 1939
No 203 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: 1'j. N. ADEMA.
141e Jaargang
Publicatie van de Duitsche boodschap en het
Britsche antwoord wordt niet voor
r i f
hedennamiddag verwacht.
Chamberlain spreekt hedennamiddag
voor het Lagerhuis.
Henderson is door Hitier ontvangen in tegenwoordigheid van
von Ribbentrop, terwijl, naar verluidt, ook Göring aanwezig was.
Het onderhoud met Hitier heeft geduurd van ongeveer kwart
over tien tot kwart voor twaalf. Henderson heeft de schriftelijk
vastgelegde mededeelingen van de Engelsche regeering over
handigd en die mondeling toegelicht. Na het onderhoud heelt
Hitier langen tijd met zijn belangrijkste medewerkers gecon'e-
reerd en men zou waarschijnlijk heden een schriftelijk ant
woord aan den Britschen ambassadeur overhandigen.
In Berlijn had men den indruk, dat thans eerst een beslissing
nadert. In de Wilhelmsstrasse was het betrekkelijk rustig.
Chamberlain zal hedenmiddag om vijf minuten over drie in
het Lagerhuis spreken en zijn rede zal alhangen van de
reactie van Hitier op de boodschap van de Britsche regeering,
welke door Henderson overhandigd is. Wen acht de deur niet
geheel gesloten voor de mogelijkheid van een vreedzame
regeling.
5^ -
Wij moeten doordrongen zijn van een geest van
eendracht en liefde tot den naaste.
ALKMAARSCHE COURANT.
1 m
De Britsche kabinetsraad was gister om
®*n uur geëindigd en officieel werd mede
gedeeld, dat het parlement heden om kwart
v°or drie uur bijeen zou komen.
Nadat Chamberlain Sinclair had ontvan-
Sen vertrok hij uit Downingstreet. Naar
verluidt ging hij naar Buckingham Palace
hö)6611 0nderlloud met den koning te heb-
Henderson per vliegtuig vertrokken.
britsche ambassadeur Henderson
even over 1 uur van het vliegveld
Hesten opgestegen.
antwoord op de goede wenschen,
e hem door de aanwezige journalisten
werden meegegeven antwoordde hij:
»dank u, ik zal alle geluk, dat ik krijgen
i5an> noodig hebben".
Voordat Chamberlain en Lord Hali-
ax ^et lagerhuis hebben gesproken
d»01»!!.116* liet waarschijnlijk geacht, dat
boodschap van Hitier en hét ant-
EZ* Van de Britsche regeering te
en gepubliceerd zullen worden.
n schijnt in Londen den Rijkskan-
hJ6r alIe gelegenheid te willen geven
alvo ritS°he antwoord tc bestudeeren
rens het zou worden gepubliceerd.
Qjst Duitschland aangekomen.
het DuiUrhü^ ?m uur is Henderson op
"ten. fe ?ün v 8veld Tempelhof aangeko
men van ri erpYerwelkoming waren twee
Vertegenwnr,v!i sclle ambassade en een
Van het DeP- van Bui-
Zaken aanwezig.
°ver de Henderson Rijkskanselarij.
^kking totV»?"e gebeurtenissen met be-
md worden rJ1 ®rson's missie in Duitsch-
verstrekt- S v°lgende mededeelin-
over ti. n gisteravond om kwart
ambassade
de rijkskanselarij,
zou worden ont-
Hij is in den Ehrenhof der rijkskan
selarij, waar een eerecompagnie hem
de gebruikelijke eerbewijzen bracht,
door staatsminister Meissner en den
chef-adjudant van den Führer, S.A.-
Obergruppenführer Brueckner ontvan
gen, die den Engelschen ambassadeur
onmiddellijk naar het werkvertrek van
den Führer geleidden.
Aan de bespreking nemen, behalve
Hitier en de Britsche ambassadeur ook
rijksminister van buitenlandsche zaken
von Ribbentrop en de gezant dr.
Schmidt als tolk deel.
Henderson om kwart voor twaalf
vertrokken.
Van semi-officieele zijde werd mede
gedeeld, dat Henderson om kwart voor
twaalf de rijkskanselarij weer heeft
verlaten, zoodat het onderhoud bijna
anderhalf uur geduurd heeft.
Na het vertrek van Henderson uit de
rijkskanselarij werd te Berlijn het vol
gende communiqué uitgegeven:
De Führer heeft Maandagavond om
10 uur 30 in &e nieuwe rijkskanselarij
in tegenwoordigheid van den rijksmi
nister van buitenlandsche zaken, von
Ribbentrop, den Britschen ambassadeur,
Sir Neville Henderson, ontvangen. De
ambassadeur bracht den Führer een
mededeeling over van de Britsche re
geering.
Volgens inlichtingen uit Duitsche
kringen heeft Henderson een schriftelijk
vastgelegde mededeeling der Engelsche
regeering aan Hitier overhandigd en
mondeling toegelicht. Duitsche kringen
geven geen enkele verduidelijking om
trent den inhoud der mededeeling.
Opgemerkt werd, dat ook Goering
gisteravond in de rijkskanselarij is aan
gekomen.
Hitier confereert.
Na zijn onderhoud met Henderson
heeft Hitier zijn belangrijkste mede
werkers om zich verzameld. De confe
rentie zal naar men verwachtte gerui-
men tijd duren. In gezaghebbende krin
gen verklaart men geen enkele mede
deeling te kunnen doen over den inhoud
of over de gevolgen van het onderhoud
HitierHenderson. Niettemin wordt in
deze kringen vernomen, dat waarschijn
lijk in den loop van den dag een schrif
telijk antwoord aan den Britschen am
bassadeur zal worden overhandigd.
De stemming in Berlijn.
De Duitsche hoofdstad verkeerde gister
avond in groote spanning in verband met
den terugkeer van Henderson met het
„noodlot bepalende" Britsche antwoord van
Hitier.
Men heeft den indruk, dat thans snel een
beslissing nadert.
Afgezien van vrachtauto's met soldaten
die van tijd tot tijd voorbijrijden, en enkele
militaire vliegmachines, die over Berlijn
ronken, was er vandaag weinig te zien van
militaire bedrijvigheid in de hoofdstad. De
huisvrouwen beproefden het rantsoenee-
ïingssysteem. Aan alle winkels is het bevel
gegeven hun voorraden op te geven.
„De Duitsche eischen in het Oosten Te
rugkeer van den corridor en Dantzig
moetep ingewilligd worden. Zonder een op
lossing van het probleem van het Oosten zal
ae wereld nooit rust krijgen".
Als een draad loopen deze zinnen door
alle commentaar van de.Duitsche nieuws
bladen.
De Wilhelmstrasse was betrekkelijk rus
tig in het begin van den avopd, wanneer
men den ongewonen tijd in oogenschouw
neemt.
Er stonden slechts een paar kleine groe
pen menschen tegenover de regeeringsge-
bcuwen. Sommigen staarden nieuwsgierig
naar het gebouw der Britsche ambassade,
da in dezelfde straat staat Vergeleken met
de groote drukte van gisteren leken de sta
tions gister bijna verlaten.
Het bijeenroepen van het Britsche
parlement.
Het besluit om het parlement voor heden
bijeen te roepen is gevolgd op stappen van
Greenwood bij Chamberlain tijdens het be
zoek van Greeowood aan den premier.
Vrijwel onmiddellijk na de opening der
zitting zullen Chamberlain in het Lagerhuis
en Halifax in het Hoogerhuis verklaringen
afleggen. De duur der parlementsbijeen-
komst zal bepaald worden door den toe
stand. Alle noodige politieke maatregelen
voor het geval een oorlog ophanden mocht
schijnen, zijn gereed en zouden in enkele
ufen ten uitvoer kunnen worden gelegd.
Deze maatregelen voorzien in de instel
ling van een oorlogskabinet van omstreeks
zeven leden, met een uitgebreider lichaam,
dat het departementale werk zal leiden.
Er is reden om aan te nemen, dat Sinclair
terstond iedere uitnoodigihg om zitting te
nemen in een gereconstrueerde regeering
zou aanvaarden. De Labour-oppositieis
echter niet zoo vrij om terstond te aanvaar
den, aangezien de geheele Labour-beweging
tevoren geraadpleegd moet worden en zij,
wanneer zij zouden aanvaarden, de verte
genwoordigers wenschen uit te kiezen.
In dit verband loopen de meeningen zeer
uiteen ten aanzien van de vraag of Attlee
dan wel Greenwood een beter parlementair
leider is, aangezien velen gunstig denken
over Greenwoods behandeling als staats
man van de oppositie gedurende de afwe
zigheid van Attlee. De noodzakelijke be
raadslagingen zullen echter vlug verloopen
en de vorming van een alle partijen omvat
tende regeering zou niet belangrijk ver
traagd worden wanneer de uiterste urgen
tie zich mocht voordoen. Eveneens zullen
alle partijbezwaren tegen een terugkeer
van Churchill, Eden en Duff Cooper tot
zwijgen komen en zal de weg open liggen
voor de breedst mogelijke keuze van man
nen.
Chamberlain spreekt hedenmiddag
om vijf minuten over drie.
Het is niet waarschijnlijk dat eenigerlei
verklaring te Londen wordt afgelegd over
den loop der onderhandelingen met Duitsch
land alvorens de eerste minister Chamber
lain hedenmiddag het woord voert in het
Lagerhuis om 14.45 uur Engelschen tijd, al
dus de diplomatieke correspondent van
Reuter.
Het ligt voor de hand, dat de inhoud
van de rede van Chamberlain zal af
hangen van de reactie van Hitier op de
boodschap die hem gisteravond door
Koningin Wilhelmina
H. M. de Koningin heeft gisteravond om 8 uur de volgende rede tot
haar volk gehouden:
„LANDGENOOTEN,
Op het ernstige uur waarop wij ons verplicht hebben gezien maatregelen
te nemen om land- en zeemacht op voet van oorlog te brengen, is het mij
een behoefte een woord tot u allen te richten.
De toestand is ernstig.
Niet in dien zin, dat alle hoop
op een vreedzame oplossing tusschen
de betrokken mogendheden als ver
vlogen zal moeten worden beschouwd.
De besprekingen zyn nog niet afge
broken, en zoo lang er geen breuk is,
is niet gebleken dat de vrede moet
wjjken voor den oorlog.
Maar wel moet de toestand als
ernstig worden beschouwd in dien
zin, dat helaas ernstig rekening moet
worden gehouden met de mogelijk
heid dat een conflict zal uitbreken.
Mocht deze afschuwelijke moge
lijkheid werkelijkheid worden, niet
tegenstaande alle pogingen die zijn en
worden gedaan om de wereld voor
een ramp zonder wedergade te
bewaren, dan zal Nederland in dat
conflict naar alle zijden en met
inspanning van alle krachten en
middelen waarover ons land beschikt,
een strikte onzijdigheid in acht nemen en handhaven. Ik bevestig dit in de
onderstelling en het vertrouwen, dat geen der strijdende partijen Nederland
in den oorlog zal willen betrekken. Onze zelfstandigheidspolitiek, bij voort
during en met nauwgezetheid gevolgd, heeft niemand aanleiding kunnen
geven, daartoe over te gaan.
Neutraliteitshandhaving eischt de mogelijkheid, aan den wil tot
onzijdigheid de vereischte kracht te kunnen bijzetten. Teneinde daartoe
tijdig bereid te zijn, heeft de regeering heden gemeend niet langer te mogen
wachten met het nemen van den uitersten voorzorgsmaatregel. Zij heeft
dien zoo buitengewoon ingrijpenden maatregel zoo lang mogelijk uitgesteld,
doch meende dat nu de tijd gekomen is hem te nemen, teneinde tijdig paraat
te zijn. In alle duidelijkheid wensch ik hierbij te doen uitkomen, dat
Nederland zich van geen enkele zijde bedreigd behoeft te gevoelen. Het
geldt hier een voorzorgsmaatregel, waarvan de uitzonderlijke omvang door
de nu eenmaal heerschende uitzonderlijke omstandigheden wordt gewettigd.
Ook indien mocht blijken, wat wij allen vurig hopen, dat ons besluit
overbodig zou zijn geworden, dan nog zal een ieder moeten erkennen, dat
Nederland tegenover zichzelf zoowel als naar buiten een plicht heeft ver
vuld waarvan verzuim, gelet op de thans bestaande verhoudingen, nalatig
heid zou zijn geweest.
Ik '_":1 niet of gij staat allen om uwe regeering geschaard, bereid
om haar te schragen, eendrachtig en vastberaden.
Ten volle vertrouw ik dat leger en vloot onder alle omstandigheden
hun plicht zullen doen.
Allen moeten wij nu het hoofd koel houden en zonder ons te laten
verontrusten opgewekt en nauwgezet doen wat onze plicht is.
Niet alleen naar leger en vloot gaan thans mijn gedachten uit.
Ik denk ook aan die velen in rijksdienst die in deze dagen van spanning
voor een zware taak worden gesteld.
In het bijzonder gaan mij terharte de tallooze gezinnen, die echtgenoot,
vader of zoons moeten afstaan en ik geef mij ook rekenschap van de groote
materieele moeilijkheden die dit voor zoo heel velen meebrengt.
Maar evenzeer weet ik, dat de Nederlandsche vrouwen in v&lle berusting
en Godsvertrouwen bereid zijn de offers die het Vaderland van hen vraagt
te brengen.
Allen tezamen moeten wij vooral in een tijd als deze blijk geven door
drongen te zijn van een geest van eendracht en liefde tot den naaste, waar
door alleen het ons mogelijk zal zijn de lasten die ons worden opgelegd
gezamenlijk en voor elkander te dragen.
ambassadeur Henderson wordt over-1 taire voorbereidingen en de maatregelen
handigd. I voor passieve defensie voor de burgerbevol-
Ofschoon de toestand uiterst ernstig king rustig en vastberaden voortgezet. Het
is, is de deur niet geheel gesloten voor
de mogelijkheid van een vreedzame
regeling.
Te Londen is men van meening, dat
Hitier nog kan kiezen tusschen toege
ven aan raadgevingen tot behoud van
den vrede en Europa dompelen in een
catastrofe, waarvan men het einde
niet zou kunnen voorzien.
Londen wacht rustig af.
Intu^schen bewaart Londen zijn koelbloe
digheid. De zaken worden als gewoon ge
dreven, maar tegelijkertijd worden de mili-
meest op den voorgrond tredende feit uit
den toestand is de eensgezindheid van de
Britsche openbare meening ten gunste van
een krachtige lijn van actie tot steun van
Polen en van zijn rechten op Dantzig en in
den Poolschen corridor.
De Turksche zaakgelastigde heeft heden
een bezoek gebracht aan het Foreign Office
met de leden van de Turksche handelsdele
gatie die naar Engeland is gekomen om te
onderhandelen over een handelsverdrag en
een clearingsovereenkomst.
Zie eventueel Laatste Berichten.
