DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Bommen op Duitsch gebied geworpen.
De torpedeering van de „Athenia
Engelsche vliegtuigen bombardeerden
Wilhelmshaven en Cuxhaven en
het Kieler kanaal.
Vreemde vliegtuigen boven ons land.
Poolsche troepen voeren een
heftigen strijd.
Bommen op Wilhelmshaven en Cuxhaven.
ZANDZAKKEN
Dinsdag 5 September 1939
141e Jaargang
Chamberlain houdt een
Duitsche radiorede tot
het Duitsche volk.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Coarant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maa ten bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door bet gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, grooïe
contracten rabat. Groote letters ->aar nlastsruttnte.
Brieven franco aan de N. V Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HKRMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tf. N. ADEMA.
r i'v
De torpedeering van de Athenia heeft tot heftige polemieken tusschen
Duitschland en Engeland geleid.
Duitschland verzekert, dat het schip niet door een Duitsche duikboot getor
pedeerd is en Engeland, dat het niet op een Engelsche mijn is geloopen.
Het eenige vaststaande is, dat het schip door geweld tot zinken is gebracht.
Engeland heeft de vijandelijkheden geopend door een luchtbombardement op
Duitsche marinebases en het antwoord der Duitsche luchtmacht zal wel niet
lang op zich laten wachten.
Volgens ooggetuigen zou het Duitsche volk niet anti-Engelsch gestemd zijn.
Chamberlain heeft in een Duitsche radiorede aangespoord aan het meineedige
regime van Hitier een einde te maken.
Vreemde vliegtuigen hebben reeds twee nachten hun weg over ons land ge
nomen.
De Polen voeren een verbitterden strijd maar moeten langzamerhand voor de
Duitsche overmacht wijken.
Kaar de Deutschlandsender meldt
iebben gisteravond twaalf Engelsche
bommenwerpers bommen op Wilhelms-
haven en Cuxhaven geworpen, maar
moesten zij wijken voor het Duitsche
afweergeschut, dat vijf vliegtuigen naar
beneden schoot. De overige vliegtuigen
gingen eesrt in zuidelijke richting en
zouden daarna over Nederlandsch ge
bied zijn gevlogen.
Van Engelsche zijde wordt bericht,
dat ook Brunsbüttelkoog en het Kieler-
kanaal gebombardeerd werden en dat
groote schade werd aangericht.
In het Noorden van ons Nederland
zijn gisteravond vreemde vliegtuigen
gesignaleerd, waarvan de nationaliteit
niet kon worden vastgesteld.
Onze regeeringspersdienst meldt:
Maandagavond kort na 7 uur zijn in het
uiterste noorden des lands twee buiten-
landsche militaire vliegtuigen gesigna-
leerd, die zich binnen ons rechtsgebied
•n westelijke richting bewogen.
De in verschillende plaatsen verkre
gen gegevens worden verzameld en
vergeleken, teneinde te kunnen vast
stellen tot welke nationaliteit de vlieg
tuigen behoorden en de betreffende re
geering voor deze schending van onze
neutraliteit aansprakelijk te stellen.
Een Duitsche verklaring.
Het Duische gezantschap te 's-Gra-
venhage deelt nog mede: De Nederland-
sche radio heeft Maandagavond het be
richt verspreid, dat Duitsche vliegtuigen
de Nederlandsche grens hebben over
schreden. Dit bericht is niet juist. Men
heeft geconstateerd, dat deze vliegtui
gen de Engelsche lange afstands-bom-
bardementsvliegtuigen waren, die zich
na hun vergeefschen aanval op Wil
helmshaven hebben kunnen redden
door over Nederlandsch gebied te vlie
gen. Meer dan de helft der aan dezen
bommenaanval op Wilhelmshaven en
Cuxhaven deelnemende Engelsche vlieg
tuigen is door Duitsche jagers en lucht
afweergeschut vernield.
Duitschland ontkent schuld.
Duitschw? iS men verontwaardigd, dat
Athenia Van 1164 torPedeeren van de
v LWOrdt beschuldigd.
voegde zijde wordt daar gemeld:
li ht ministerie van voor-
ktg heeft, zooals te verwachten was,
onzalige traditie der oude Britsche
gr"Welpropaganda hervat.
et beeft aan Reuter het bericht ge
geven, dat het vernomen heeft, dat het
Engelsche stoomschip Athenia op 4
September met 1400 passagier, waaron
der een groot aantal Amerikanen, aan
boord, op 200 mijl ten westen der He-
briden werd getorpedeerd en tot zinken
gebracht.
Hiertegenover kan worden vastge
steld, dat overeenkomstig het door den
Führer in zijn op 1 September uitge
sproken bevel aan de geheele Duitsche
weermacht door deze geenerlei hande
lingen mogen worden gepleegd, welke
in strijd zijn met het volkenrecht en de
door het Duitsche rijk onderteekende
verdragen.
Het bericht en de wijze, waarop het
werd veispreid, kan slechts worden be
schouwd als een poging, de meening
van het Amerikaansche volk te beïn
vloeden in den geest diergenen, die
streven naar een nieuwe uitbreiding van
het conflict.
Hiermede vallen de door het agent
schap Uavas verspreide berichten over
een te verwachten door Amerika tegen
over deze torpedeering in te nemen po
sitie in elkaar.
Volgens een telegram uit Glasgow aan
Press-association bevonden zich 34 Duit-
schers aan boord van de Athenia.
Von Weiszacker legt een ver
klaring al.
Naar van goed ingelichte zijde bekend
wordt, heeit ae staatssecretaris in het Duit
sche departement van buitenlandsche zaken,
von Weiszacker, giste rden Amerikaansche
zaakgelastigde ontvangen^ Hij deelde hem
mede, dat Duitsche zeestrijdkrachten bij
den aanslag op het s.s. „Athenia" niet be
trokken kunnen zijn. Verder wees de
staatssecretaris erop, dat de Duitsche zee-
strijdkrachten instructie hebben zich aan de
regelen van het prijsrecht te houden.
Een formeel protest wordt niet
wacht
In officieele Amerikaansche kringen ver
wacht men niet dat de Vereenigde Staten
een formeel protes» zullen indienen bij de
Duitsche regeering betreffende het torpe-
deeren van de „Athenia", aldus meldt de
correspondent van het agentschap Dow-
jones in Washington. Ambtenaren verklaar
den dat het twijfelachtig was of de Ver
eenigde Staten een motief hadden om te
protesteeren, gezien het feit dat de
„Athenia" onder Britsche vlag voer. Het
staatsdepartement verklaart, dat alles nauw
keurig onderzocht wordt, maar dat het nog
wel eenigen tijd zal duren eer alle inlich
tingen zijn ontvangen.
Er waren geen Britsche mijnen.
Het ministerie van voorlichting verklaart
in verband met het Duitsche bericht, dat de
„Athenia" waarschijnlijk op een mijn is ge
loopen, dat de admiraliteit mededeelt, dat
geen Britsche mijnen in dat gebied gelegd
zijn.
Het ministerie van voorlichting deelt mede,
dat. ongeveer 430 overlevenden van de
„Athenia" zich aan boord bevinden van den
Noorschen stoomer Knut Nelson, die op weg
is naar GalWay in den Ierschen vrijstaat,
welks regeering voorbereidingen treft om
hen te ontvangen.
Er verluidt, dat 75 van de passagiers
der „Athenia" vrouwen en kinderen waren.
Ambtenaren der reederij verklaren, dat er
300 Amerikanen aan boord waren.
De weerklank in Canada.
Het torpedeeren van de „Atheniaheeft
levendige verontwaardiging gewekt in Ca
nada. wel werd men gerustgesteld door de
mededeeling, dat de opvarenden waren ge
red, behalve zij, die door den torpedo waren
gedood, doch de kalmte keerde hierdoor niet
terug.
De ochtendbladen maken melding van het
bericht met groote koppen, doch de tijd
heeft ontbroken om commentaar te leveren.
Een verklaring van kardinaal
Verdier.
Naar aanleiding van het torpedeeren van
de „Athenia" heeft kardinaal Verdier ver
klaard, dat het torpedeeren van de
„Athenia" alle menschen ter wereld treft,
wier leven niet meer veilig is. Het toont eens
te meer dat de huidige strijd werkelijk de
beschaving tot inzet heeft.
De Amerikaansche marinecommissie
deelt méde, dat zij bericht heeft ontvan
gen, dat acht overlevenden van de
„Athenia" door het Amerikaansche
vrachtschip „City of Flint" aan boord zijn
genomen. Allen zijn ernstig gewond.
voor luchtbescherming.
Alkm. Zukkenh. K. VAN THIJN,
Tele*. 3419 en 3971.
Mag. Zaadmarkt 71.
Chamberlain heeft zich in een radio
rede in de Duitsche taal tot het Duit
sche volk gericht. Hij zeide: uw land en
het mijne zijn thans in oorlog. Uw land
had bommen geworpen op en was bin
nengevallen in het vrij, onafhankelijke
Polen, dat dit land gebonden was om te
verdedigen, omdat uw troepen niet te
ruggetrokken zijn in antwoord op de
Britsche nota, is de oorlog gevolgd.
Na feiten gegeven te hebben ten aan
zien van Hitler's aanbod aan Polen,
vroeg Chamberlain:
Waarom achtten wij het noodzakelijk
een oostelijke mogendheid te verdedi
gen, terwijl onze belangen in het westen
liggen? Het antwoord, ik betreur het te
zeggen, is, dat niemand in dit land ver
trouwen heeft in het woord van uw lei
der. Hfj gaf zijn woord, dat hij het ver
drag van Locarno zou eerbiedigen en hij
brak het Het gaf zijn woord, dat hij
noch verlangen had noch het voornemen
om Oostenrijk te annexeeren en hij brak
het Het verklaarde, dat hij de Tsjechen
niet zou inlijven in het Duitsche rijk, en
hij deed het toch. Hij gaf zijn woord na
Miinchen, dat hij geen veidere territo
riale eischen en plannen had in Europa,
en hij brak het. Hij gaf zijn woord, dat
hij geen Poolsche provincies wilde en
hij brak het. Hij heeft gedurende jaren
gezworen dat hij de doodsvijand was
van het bolsjewisme en hij is thans zijn
bondgenoot. Kan het u verbazen, dat
Chamberlain
zijn woord voor ons het papier niet
waard is, waarop het is geschreven?
Het DuitschRussische pact was een
cynische ommekeer, die het doel had
het vredesfront tegen de agressie in
puin te slaan. Dit gokspel is mislukt Uw
leider offert u, het Duitsche volk, thans
op aan het nog monsterachtiger gokspel
van een oorlog om zichzelf los te maken
uit een onmogelijke positie waarin hij
zichzelf en u geleid heeft In dezen oor
log strijden zij niet tegen u, het Duit
sche volk, jegens hetwelk wij geen bit
tere gevoelens hebben, maar tegen het
tyrannieke en meineedige regime, dat
niet alleen zijn eigen volk heeft ver
raden, maar de geheele westersche be
schaving en alles, wat u en ons dierbaar
is. Chamberlain besloot zijn toespraak
met de woorden: „moge God de recht
vaardigen verdedigen".
t
De vraag wie van de groote mogendheden
het initiatief tot den strijd zou nemen be
hoeft thans niet meer. gesteld te worden.
Gister werd nog gemeld, dat Hitier vast
besloten was, dat Engeland en Frankrijk de
eerste schoten moesten lossen. Die eerste
schoten of liever die eerste bommen,
want het gaat tegenwoordig in het groot
zijn nu gevallen omdat Wilhelmshaven,
Cuxhaven, Brunsbüttelkoog en het Kieler-
kanaal door Engelsche vliegtuigen gebom
bardeerd zijn.
En zoo zal, ondanks het feit, dat de demo
cratische mogendheden den Führer tot op
het laatste moment nog gelegenheid voor
een eervollen aftocht hebben gegeven, on
danks het feit, dat Britsche vliegtuigen op
hun eersten tocht boven vijandelijk gebied
slechts bommen in den vorm van pamflet
ten aan de bevolking uitwierpen, Hitier
thans' kunnen verklaren, dat de vijandelijk
heden niet van hem maar van Engeland zijn
uitgegaan.
Het is duidelijk, dat er sinds 1918 in de
oorlogvoering iets veranderd is en dat het
bombardementsvliegtuig het meest doeltref
fende wapen is geworden.
En het blijkt daarbij helaas ook, dat het
oude axioma der meetkunde, dat de kortste
afstand tusschen twee punten de rechte
lijn is, voor het luchtwapen van de grootste
beteekenis is geworden.
Ondanks de wederzij dsche garantie, dat
ons gebied niet geschonden zal worden is nu
in twee op elkaar volgende nachten gecon
stateerd, dat vreemde vliegtuigen Engel
sche naar Duitschland of Duitsche naar En
geland hun weg over Hollandsch gebied
hebben genomen en het is te vreeZen, dat
alle officieele besluiten om daartegen met
kracht te protesteeren, weinig zullen uit
werken.
Alleen al hierom, dat het uiterst moeilijk
te constateeren zal zijn van welke nationa
liteit een vliegtuig is, dat in het nachtelijk
duister op groote hoogte boven ons land
vliegt en door het afweergeschut niet wordt
getroffen.
Gelukkig is het tot dusver by een snellen
overtocht gebleven en zijn de eenige knal
len welke wij hoorden van Hollartdsch af
weergeschut afkomstig. Maar de gebeurte
nissen uit den laatsten wereldoorlog bewij
zen wel hoe uiterst gevaarlijk ons land tus
schen de oorlogvoerende staten is gelegen,
hoe groot de mogelijkheid is, dat in het
nachtelijk duister boven ons gebied een
achtervolging kan plaats vinden of hoe er
bij „vergissing" eens wat bommen gestrooid
worden, die eigenlijk niet voor ons bestemd
waren.
Evenwel, de oorlog is uitgebroken en wij
staan nog maar aan het begin van het voor
portaal en kunnen niet overzien wat zich in
den tempel van Mars zal kunnen afspelen.
De bewoners van deze streek zijn van
nacht door het afweergeschut gewekt. Zij
zullen vanavond en daarna eiken volgen
den avond gaan slapen met de gedachte
dat er van alles zal kunnen gebeuren. Laten
wij slechts hopen, dat beide partijen hun be
loften in zooverre zullen nakomen, dat zij
ons gebied welbewust onaangetast zullen
laten.
Intusschen woedt de strijd in Polen voort
en de dappere verdedigers moeten geleide
lijk wijken voor den druk van den over-
machtigen tegenstander. Alle Polen zijn vol
lof over de Britsche en Fransche hulp. Het
is te hopen, dat zij vóór het te laat is zullen,
bemerken, dat deze niet alleen uit redevoe
ringen bestaan heeft.
Hier en daar zyn vijandelijke schepen in
beslag genomen of getorpedeerd en van
Engelsche zijde laat men duidelijk uitko
men, dat er voldoende rekening met de be
langen der opvarenden wordt gehouden.
Ieder is er van overtuigd, dat de strijd
zoo „menschelijk" mogelijk moet gevoerd
worden. Laten wij hopen, dat die opvattin
gen ook nog meetellen als de oorlog in het
stadium van „er op of er onder" is gekomen.
Chamberlain heeft per radio tot het Duit
sche volk gesproken en op het meineedige
regime van Hitier gewezen en men kan er op
rekenen, dat een groot deel van dat volk
hem ondanks elk verbod heeft be
luisterd.
De executieve van de Duitsche sociaal
democratische partij heeft haar partijgenoo-
ten in Duitschland opgewekt Hitier omver
te werpen.
Het zou inderdaad een prachtige oplos
sing zyn, om aan alle ellende een eind te
maken.
Maar, helaas, wij vreezen, dat er nog
heel wat water door den Rijn zal stroomen
eer het Duitsche volk met behulp van het
leger zonder welks medewerking niets
mogelyk is het nationaal socialisme in
Europa voor goed ten val zal kunnen bren
gen.
