DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
FRANKRIJK EN ENGELAND STRIJDEN SAMEN.
Een beschouwing over „Economische
neutraliteit".
Engelsche troepen steunen de
Fransche militaire actie.
Duitschland waarschuwt de neutralen.
Polen houdt stand.
216 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 13 September 1939
141e Jaargang
Chamberlain vergadert op Fransch gebied.
bTSh conflict is-
door de r'gct
St!K 5»r hT'ale st"u"
De krijgsverrichtingen
in Polen.
De algemeene toestand.
Hei krijgsbedrijf
i
Het krijgsbedrijf in Polen.
Lodz heroverd.
Panama neutraal.
De Fransch-Britsche
samenwerking.
De toestand aan het
West-front.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VER TENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj, N. ADEMA.
Chamberlain heeft met Lord Chatfield, den minister voor de coördinatie der
defensie, een vergadering van den oppersten geallieerden Raad in Frankrijk
bijgewoond waaraan ook Daladier en de opperbevelhebber Gamelin hebben
deelgenomen.
Een Britsch expeditieleger is in alle stilte naar Frankrijk overgestoken en de
Engelscheu strijden reeds aan de zijde van hun Fransche wapenbroeders.
Duitschland heeft de neutrale staten gewaarschuwd, dat het niet zal toestaan
dat zij zich, wat betreft de voortzetting van den normalen wederzjjdschen
uitvoer van goederen, door Engeland zullen laten beïnvloeden.
Wanneer dit geschiedt, zou de Duitsche regeering tegenover de neutrale
staten een andere houding moeten aannemen waarvoor Engeland dan ver
antwoordelijk zou wezen.
Uit Polen wordt bericht, dat Lodz is heroverd en dat twee Poolsche legercorp
sen die afgesneden dreigden te worden, weer contact met de hoofdmacht
hebben gekregen en dat de Duitschers op alle fronten in bedwang worden
gehouden.
De Dfeutsche Diplamatfech-Politische Kor-
Nspondenz houdt zich bezig met de econo-
ttisit neutraliteit, waarbij o.m. het volgen
de uiteengezet wordt:
ft Duitsche regeering heeft reeds voor
lei uitbreken van het huidige conflict te-
Jiaover de niet betrokken staten die tenge
volge van hun aardrijkskundige ligging
blootgesteld konden schijnen aan het gevaar
om door het conflict geraakt te worden, in
püchtigen vorm de verklaring afgelegd, dat
eij hun neutraliteit op de pijnlijkste wijze
B acht zou nemen. Intusschen heeft de
uitsche regeering deze algemeene verkla
ag nog verduidelijkt ten aanzien van haar
o ekenis op economisch gebied in het bij-
zonder tegenover Nederland, België en de
Di j, ®av*sche landen. De opvatting der
iral |SC^!e/egeer'ng k* dat economische neu-
ïwrm i de voortzetting beteekent van den
derentran ?°ederenrud en het normale goe-
Zij is daarmede in overeenstemming met
Lf w6ene °Pvattmg van het volken-
van geen bovendien door een reeks
W^mationale ^dragen formeel be-
DuitsnW jS bi^v' een verdrag tusschen
duitschland en Denemarken.
heeft zich tegenover de
klaarrt en Principieel bereid ver-
naar ,i Z1~'n norma,en goederenuitvoer
nnrm,iMe s*aten voort te zetten en den
nem.n6 r»invoer uit deze staten op te
venvaéhtin.DuilSChe regeering heeft de
dat flpr en den e'sch uitgesproken,
h«tzelfdV V?n hun kant Principieel
doen tegenover Duitschland.
niets teBPnSr u6volg is dat Duitschland er
staten bun rengt< wanneer de neutrale
v°ort2etten n°rmalen goederenruil ook
^fitschlanri 1116 de staten, waarmede
"autrale statff r®geer'ng heeft tegenover de
dit niet znü k vlerzekerin8 gegeven, dat
®et de neiitr-r. uwen als een in strijd
Zij heefuÏÏ f Zijnde houding"
0Rnautrale n anderen kant als een
n,eer de neutr-ji "8 dadelijk gemaakt, wan-
at®n feiteiüi, e ,staten z'ch door andere
c°ntroles lipte6 beperkingen of formeele
^°rtzetting van °?dringen' die tegen de
t„k«t normain normalen goederenruil
a'e staten met f.oederentransito der neu-
t»He Duitsche hn "1.tschland gericht zijn.
staten or> U g. tegenover de neu-
,ede dui(jen-, econ°misch gebied is daar-
t yolkenrecht v 1" overeenstemming met
m tVaS gesteld' De Duitsche re-
ïS? principieell oldoening vaststellen, dat
vaard gd' Positipf verklaringen
legd ri. ar®ede is 0pgenomen en aan-
betrèff16 het - vonr grondslag vastge-
bofD, voor ri0 zoover Duitschland
^icht znn confl,c[ ook in eco-
ïrtbj.. m°gelijk hr- on8eraakt en onge-
dehu,?" ^d en HpVen' Ervaringen uit
d® ne„(lge boudïn o eel?te berichten over
vdi d ra,e staten on*" ngeland tegenover
^fitsche rpo ec?nomisch gebied ge-
geermg weliswaar aan
leiding dm deze houding van Engeland
tegenover de neutrale staten zeer aandach
tig te volgen.
Evenzoo zal zij er aandacht aan
schenken, hoe de neutrale staten zich
gedragen tegenover eventueele eischen
of inbreuken van Engeland op econo
misch gebied. Wanneer daaruit voor de
de Duitsche regeering verder de nood
zakelijkheid zou voortvloeien om de
faire en objectieve houding te herzien,
die zij tegenover de neutrale staten
heeft uiteengezet, dan zou zij dat be
treuren. De verantwoordelijkheid daar
voor treft dan echter in de eerste plaats
Engeland en in de tweede plaats de
neutrale landen zelf. die zich door En
geland een onneutrale houding laten
opdringen.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt uit
„het hoofdkwartier van den Führer":
In den laatsten tyd neemt het aantal ge
vallen toe, waarin de Poolsche regeerings-
en legerinstanties de bevolking van open
steden sommeeren binnendringende Duit
sche troepen tegenstand te bieden in de
stadswijken, op de markten en in de dorpen.
Te Warschau werd de bevolking door vlug
schriften, door de Poolsche radio en derge
lijke middelen ertoe aangespoord over te
gaan tot den franc tireursoorlog. De stad zelf
werd door Poolsche artillerie beschoten.
Mededeeling van opperbevel.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt met betrekking hiertoe het
volgende bekend:
De over groote consideratie van de Duit
sche artillerie en de Duitsche vliegers met
betrekking tot open steden, markten en
dorpen geschiedt op voorwaarde, dat deze
door den tegenstander zelve niet wordt ver
klaard en gemaakt tot strijdgebied, daar de
Pool, zonder rekening te houden met zijn
eigen bevolking dit beginsel verwerpt, zal
de Duitsche weermacht van nu af aan met
alle haar ten beschikking staande middelen
den tegenstand in dergelijke plaatsen wre
ken.
Het Duitsche lurhtwapen zal in ver-
eeniging met zware artillerie die mili
taire maatregelen ten uitvoer leggen,
welke erop berekend zijn, in den kortst
mogelijken tijd aan dergelijke plaatsen
de doelloosheid van tegenstand duide
lijk te maken. De gevolgen, welke daar
uit zullen ontslaan, voor de zwaar be
proefde bevolking, komen uitsluitend
voor de verantwoordelijkheid van dc
Poolsche regeering en haar even onbe
kwame als gewetenlooze legerleiders.
Göring aan het front.
Generaal veldmaarschalk Göring heeft op
zijn tocht langs het front gisterochtend een
bezoek gebracht aan den Führer in diens
hoofdkwartier en hem in een onderhoud
van twee uur rapport uitgebracht over de
verdere actie van het luchtwapen en over
de maatregelen, die hij als voorzitter van
den ministerraad voor de verdediging tot
dusverre heeft getroffen.
Daarna begaf Göring zich in zijn vlieg
tuig naar de frontafdeelingen van het lucht
wapen, die de laatste dagen opereeren tus-
1
schen Warschau en de Karpathen. Hij bracht
de vliegers dank voor hun prestaties en reikte
een aantal bemanningen, die zich bijzonder
onderscheiden hadden, een ijzeren kruis uit
In den loop van gister is de tegenstand der
ten Zuiden van Radom ingesloten Poolsche
strijdkrachten gebroken. De buit aan krijgs
gevangenen en oorlogsmateriaal is niet bij
benadering te overzien.
Een speciale correspondent van het Duit
sche nieuwsbureau maakt melding van de
vernietiging van de Poolsche cavaleriebri
gade Pomorsky, die na taaien tegenstand in
de pan gehakt, resp. gevangen genomen
werd.
Volgens zijn verslag waren het hoofdza
kelijk pantserformaties en het luchtwapen,
die de verbinding tusschen de verschillende
eenheden van de Poolsche brigade onmoge
lijk hebben gemaakt.
Verscheidene eskadrons, wien de weg naar
Bromberg was afgesneden, ondernamen de
vergeefsche poging om bij Kulm over den
Weichsel te ontkomen. De aanvankelijk in
gezette systematische terugtocht der brigade
werd door de achtervolging van het Duitsche
luchtwapen een overijlde vlucht, waarbij
zij grootendeels gevangen werd genomen.
De Duitsche troepen aan het Zuidelijke
front rukken snel op naar Lwow. Ten Zuid
oosten van Przemysl hebben bergtroepen de
stad Sambor genomen en de Dnjestr bereikt.
Snelle troepen hebben Krakowice ten Noord
oosten van Przemysl genomen.
WAT DE POLEN MELDEN.
Uit Warschau wordt gemeld: In de secto
ren om de hoofdstad was het vandaag be
trekkelijk kalm. Het garnizoen der stad
heeft, gesteund door gepantserde afdeelin-
gen, eenige geslaagde aanvallen ondernomen,
waarbij drie vijandelijke gevechtswapens
vernield werden. Kolonel Chmoera is ge
sneuveld. Bij de aanvallen van gisteren
hebben Duitsche vliegtuigen het paleis
Belvedere gebombardeerd. Het paleis werd
beschadigd.
Bij de gevechten in de omgeving van War
schau is mgr. Gawlina, bisschop en leger
aalmoezenier, gewond.
Een mededeeling van den Poolschen
ambassadeur.
De Poolsche ambassadeur in Amerika,
Potocki, heeft een onderhoud gehad met
Sumner Welles, over den Europeeschen
toestand.
Hy verklaarde tegenover journalisten, dat
de kern van het Poolsche leger nog niet
had deelgenomen aan de gevechten en dat
hij een sterke positie inneemt aan den Ooste
lijken oever van den Weichsel. Hij voegde
hieraan toe, dat de Polen thans begunstigd
zullen worden door zware regens, die de
operaties der Duitsche gemotoriseerde divi
sies mogelijk zullen maken.
Terwijl men Polen aan zijn lot overlaat
en niet alleen de Poolsche soldaten, maar
de geheele burgerbevolking van de geteis
terde gebieden met den moed der wanhoop
tegen de alles vernietigende krachten van
de modern toegeruste Duitsche oorlogsma
chines strijden, zijn Britsche troepen in
Frankrijk aangekomen.
Hoeveel het er zijn en waar zy hun actie
begonnen, is op het oogenblik dat wij dit
schrijven niet heelemaal duidelijk, maar
volgens een Franschen oorlogscorrespon
dent vechten zij reeds in grooten getale aan
de zijde hunner Fransche wapenbroeders.
In alle stilte zijn de Britten van Engeland
naar Frankrijk overgestoken en het is te
begrijpen, dat zy daar met geestdrift be
groet zijn geworden.
„Fransche meisjes wuiven de soldaten toe
wanneer de treinen door de landelijke stre
ken rijden", zoo wordt uit Parijs gemeld en
onwillekeurig gaan onze gedachten daarbij
naar het heldhaftig strijdende Polen, dat
met den moed der wanhoop tegen den drei
genden ondergang vecht en waar hulptroe
pen der wapenbroeders de krijgskans wel
licht konden doen keeren.
Men heeft tot dusver blijkbaar op
militair advies weinig of niet over deze
Britsche hulptroepen voor Frankrijk ge
schreven. Men weet niet hoe sterk het Brit
sche leger in Frankrijk thans is, maar vol
gens de Times zouden er meer soldaten zijn
dan in 1914 en men neemt aan, dat hun aan
tal voortdurend zal toenemen.
Het is vanzelfsprekend, dat door het aan
voeren van Britsche versterkinger de druk
op de Siegfriedlinie vergroot zal worden en
ook dat de Duitschers door nieuw aan te
voeren troepen voor een tegendruk moeten
zorgen.
Het is de groote vraag of men daarvoor
reeds over de in het Oostfront strijdende
legerafdeelingen moet beschikken, zoodat
de strijd in het Westen het oprukken der
Duitsche troepen in Polen zou kunnen ver
tragen.
Volgens de oorlogscommuniqués der laat
ste dagen is de toestand voor de Poolsche
legermacht uiterst precair geworden. De
Duitschers hebben zich een weg gebaand
over de spoorlijn tusschen Warschau en
Siedice, waardoor niet alleen de hoofdstad
maar ook de langzamerhand ingesloten
Poolsche troepen in den sector Kutnow in
Duitsche handen dreigen te vallen.
Wellicht hebben de Polen hun troepen ten
Westen van de Weichsel reeds opgegeven
en wordt, nu ook de San door de Duitschers
reeds op twee plaatsen overschreden is, tot
een nieuw front op de lyn tusschen Pre-
myol en Bialystok besloten.
Berichten van diverse oorlogscorrespon
denten en ooggetuigen geven de zekerheid,
dat de Polen eiken duim gronds van hun
vaderland met den moed der wanhoop ver
dedigen, maar dat zij tegen de overmach
tige en zeer snelle Duitsche opmarschen hun
totaal verwoeste steden en dorpen niet lan
ger kunnen bezetten.
Daarom is de komst der Britsche troepen
in Frankrijk van zoo groote beteekenis om
dat een sterkere aanvalsactie in het Saar-
gebied misschien nog de kracht van et
Duitsche offensief in het Oosten kan ver
zwakken en den Polen gelegenheid kan
geven zich op nieuwe stellingen te hand
haven.
De beste hulp die het Poolsche leger op
het oogenblik kan ontvangen schijnt de ver
andering in het weer te zijn daar de droog
teperiode geëindigd is en men een grooten
regenval verwacht. Voor de Duitsche tanks
en de zware gepantserde voertuigen zou een
drassig gebied een belangrijke belemmering
in den opmarsch beteekenen.
Inmiddels komen er vanmorgen wat op
timistischer berichten van Poolsche zyde.
Uit Londen wordt namelijk gemeld, dat
Lodz is heroverd en dat de Poolsche leger
corpsen, die het gevaar liepen in Poznau
en Pommeren van de hoofdmacht te worden
afgesneden, er in geslaagd zijn het contact
met deze Poolsche strijdkracht tot stand tc
brengen.
Op alle andere fronten zouden, volgens
dit voor de Polen zoo gunstige communiqué,
de Duitschers in bedwang worden gehou
den.
Chamberlain heeft Frankrijk bezocht om
een bijeenkomst van den Oppersten Inter-
geallieerden Raad bij te wonen waaraan van
Engelsche zijde Chamberlain en Lord Chat
field, de minister voor coördinatie der de
fensie en van Fransche zijde Daladier en de
opperbevelhebber Gamelin hebben deelge
nomen.
In deze historische bijeenkomst de eer
ste van de groote figuren der samenwer
kende staten op Franschen bodem is
v/ederom vastgesteld, dat Frankrijk en En
geland ten krachtigste zullen samenwerken
en Polen alle hulp zullen bieden welke in
verband met de huidige krijgsverrichtingen
gegeven kan worden.
Duitschland heeft tot de neutrale staten
de waarschuwing gericht dat de economi
sche neutraliteit de voortzetting beteekent
van den normalen goederenruil van het
goederen-transitoverkeer. Duitschland zal
den normalen uitvoer van goederen hand
haven en verwacht, dat de neutrale staten
principieel hetzelfde tegenover Duitschland
zullen doen.
Wanneer de neutralen zich door Engeland
tot beperkingen of formeele controles laten
dwingen welke het transitoverkeer met
Duitschland bemoeilijken, zou de Duitsche
regeering genoodzaakt kunnen zijn haar,
zooals zij dat noemt, faire en objectieve
houding tegenover de neutrale staten te her
zien.
Dat zijn de groote moeilijkheden voor de
neutralen.
Zelfs al nemen zij naar beide zijden de
meest onpartijdige maatregelen dan blijft
het nog mogelijk, dat zy door afwijkende
inzichten van de oorlogvoerende staten in
ernstige conflicten kunnen komen.
Een te Warschau uitgegeven officieel
communiqué bevestigt, dat Lodz door
de Polen is heroverd.
Ook wordt er in bevestigd, dat de
twee Poolsche legercorpsen, die het ge
vaar liepen in Poznan en Pommeren
van de hoofdmacht te worden afgesne-
den, er in geslaagd zijn het contact met
deze hoofdmacht der Poolsche strijd
macht tot stand te brengen.
Het communiqué besluit met de me
dedeeling, dat op alle andere fronten de
Duitschers in bedwang worden gehou
den en niet verder kunnen.
De president van Panama, Arosa, heeft
verklaard, dat Panama neutraal zal blijven.
Uit Parijs wordt gemeld:
De conferentie van den intergeallieerden
hoogen raad is een nieuw bewijs van de vol
komen overeenstemming, die tusschen de
beide westelijke mogendheden bestaat. Zij
zijn vastbesloten, niet slechts volgens even
wijdige lijnen te handelen, maar op te tre
den in volkomen eenheid, alsof er inderdaad
sprake was van een enkele natie. De confe
rentie van gister zal door andere gevolgd
worden.
De vorige week was er reeds een in ter-
geallieerde en uitsluitend militaire confe
rentie gehouden, waaraan was deelgenomen
door Gamelin, Ironside en de commandan
ten der beide luchtvloten. De militaire sa
menwerking is geenszins geïmproviseerd,
daar sedert de opzegging van het pact van
Locarno door Duitschland een contact tus
schen de generale staven is ingesteld, dat
aanvankelijk van tijd tot tijd en later tot een
vrijwel voortdurend overleg aanleiding gaf.
Intusschen heeft de toestand, geschapen
door het oprukken der Duitsche troepen in
Polen, een nieuw onderzoek noodig ge
maakt
Ook op het gebied van den economischen
en financieelen oorlog is de eenheid van
actie volledig. Te Londen werken Fransche
en Engelsche deskundigen aan de beveili
ging van een vrije proviandeering der beide
landen en aan een desorganisatie der voor
ziening van den tegenstander. De Britsche
minister van financiën heeft tot zijn Fran
schen collega een persoonlijke boodschap
gericht, waarin hy de verzekering geeft van
de nauwe samenwerking der beide mi-
nisteriën tot aan het einde van het conflict
Dit moet in verband worden gebracht met
het Amerikaansche besluit om het driezij
dige financieele accoord tusschen New-
York, Londen en Parijs als nog steeds van
kracht te beschouwen, ongeacht de gevol
gen, die de oorlogstoestand op de financiën
van Frankrijk en Engeland kan hebben.
Het Fransche legerbericht van 12 Septem
ber des avonds luidt:
„Het oprukken werd aan hetzelfde front
als gisteren voortgezet. De reactie van den
vyand, vooral van zijn artillerie, is krach
tig".
Fransch commentaar op het
legerbericht.
De belangrijkste operatie aan het front
tusschen Rijn en Moezel blijft zich voltrek
ken in den sector van twintig kilometer ten
Oosten van de Saar. De streek, waar deze
operatie, die het karakter draagt van een
zuivering met het oog op latere bewegingen,
wordt ondernomen, kan worden omschreven
als de linkeroever van de rivier de Blies van
Sarreguenines op Fransch gebied tot het
stadje Hornbach op Duitsch gebied, minder
dan twee ^kilometer van de grens. Het is
een bergachtige en beboschte streek, door
sneden door beken, welke van de Fransche
grens naar het noorden stroomen en goede
toegangswegen vormen. De bezetting van
den sector tusschen de grens en de Blies zal
de Fransche troepen in staat stellen, het ge
bied te beheerschen, waarin de stadjes
Blieskatel en Zweibrucken liggen. Dit ver
klaart de levendige reactie der Duitsche
troepen, waarvan ir het Fransche oorlogs
bericht wordt gesnroken De Duitsche aitil-
leiie is hier in actie gekomen. Het Duitsche
communiqué, dat, zooals gewoonlijk, vrijwel
het zwijgen bewaart over 't Westelijk front,
heeft melding gemaakt van dit gebied, dat
werd beschreven als het tooneel van „oet-
sing< i tusschen patrouilles'
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.
