DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Europeesche strijd in
woord en daad.
Pe Fransche troepen winnen geleidelijk
terrein.
Duitschland zet het offensief in
Zuid-Polen voort.
De Britsche voorlichtingsdienst wordt
actief.
De Paus pleit voor den vrede.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 15 September 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
0e strijd om Warschau.
In he Cve-tr0epen is bezet.
Vaar oplewvfrreinStr°ok' welke weiniS §e"
i&STCBENS
S'hlmatischevoor
l«idingV°P Welke Ir6" S5he>--
WL land teeS Fransche leg€r"
den wT kheden du 'J
het Fransche legerbericht.
De krijgsverrichtingen
in Polen.
De algemeene toestand.
Volksvoorlichting.
De strijd aan het westelijk
front.
Roemeensche reservisten
teruggeroepen.
COURANT.
Het Duitsche opperbevel in het Westen heeft batterijen zware artillerie op
gesteld, die de verkeerswegen achter de Fransche linies bestoken en een
uitgebreid spervuur hebben ontketend.
De Fransche troepen zetten den geleidelijken voortgang door de vooruitge
schoven punten van de Siegfriedlinie voort.
Zij zijn een offensief begonnen bij Perl aan de Moezel tegenover het
Luxemburgsche plaatsje Schengen, waarvoor de Duitsche voorposten
moesten wijken.
Volgens Roemeensche berichten zouden de Duitschers Stryj op 63 K.M. ten
Z. van Lemberg hebben ingenomen.
Halifax heeft in het Hoogerhuis verklaard, dat Duitschland toegezegd heeft
in den oorlog geen gebruik te zullen maken van gas of bacteriën.
Na vele klachten over den Britschen voorlichtingsdienst is verklaard, dat
déze de pers steeds op de hoogte der gebeurtenissen zal houden.
De Paus heeft bij de ontvangst van den nieuwen Belgischen ambassadeur
opnieuw een pleidooi voor den vrede gehouden.
De particuliere correspondent van de „In-
dependance Beige" te Warschau bericht, dat
«.Poolsche troepen geen duimbreed ge
kken zijn en tenslotte de aanvallen van den
^jand hebben afgeslagen. De troepen uit
««meren hebben bij de Weichsel de Duit
se e troepen, die Warschau aanvielen, aan-
getast.
De Duitschers werden van twee zijden
gevallen en trokken snel terug, waarbij
'J veel manschappen verloren aan gevange-
-.n .en d°°den. Ook het Duitsche offensief
®^Dehting Oost-Pruisen is mislukt.
vaU DitSChe troePen richtten hun aan-
tenT ,i0nsb> doch zij werden teruggewor-
daooJ1 richtpg van de Boeg. Sedert vyf
succes Wor kier heftig gestreden zonder
éffiz JT de duitschers. Zy maken mei
dat mnemen van steden als Lomza,
•lSenlëenS hUT1 Zeggen acht dagen ge-
de Pnei n^men 's> doch dat nog steeds door
op kraei,rUK*en Stu^ ket Duitsche offensief
£esteund rfen tegenstand van de Polen,
e«i smelt °?r gemot°riseerd materiaal op
meenins ri-, voor de Polen. Men is van
het centn.rv, offensief van de Polen uit
de Karnetv, lands de Duitschers naar
thans in g.™ zal drijven. Zij opereeren
gebied zonder wegen.
MAGINOT LIMIB
ooooo DICHTHEID VAN
300 MAN PERKILOMTT
50 HM
OPPERVLAKTE
GELIJK AAN50000-
MAN (2 de VERDEDIGINGS
_~yi LINIE J
-»•; RESERVE VAN
300 000 MAN
BESCHIKBAAR BIJ
in staat f °Ver de Duitsche
koer*!11aanduid" ve,rdedi8in8 heeft
&Uiw 2lJn °Pgesteid de reserve-
ermu0orbraak gen €en mogelijke
thet jtuter' °PvatiDP,en gro°len stoot zou-
bPM1MiMn op hot kaartje
Het Fransche legerbericht van hedenocl.
tend luidt als volgt:
De operaties van de afgeloopen dagen
hebben ons in staat gesteld, ons het gebied
te verzekeren ten noordoosten van Sierck.
Het bezit van dit gebied werd betwist sedert
het Duitsche offensief, waarvan melding
werd gemaakt in het legerbericht van 10
September des avonds.
Wij hebben bovendien nog verder voort
gang gemaakt. Gedurende den nacht hebben
wy onze eerste linie plaatselijk verbeterd,
niettegenstaande de levendige reactie van
den vy'and, vooral van zyn artillerie.
Het 14e' legerbericht van den Poolschen
generalen staf zegt: „De vijandelijke
luchtmacht blijft zeer actief. Zij heeft o.m.
Doebno, Wlozimij en Radziwillow gebom
bardeerd. In: het gebied van Rawaroesca,
Debica en Krolewska heeft onzt luchtmacht
met succes een vijandelijke gepantserde
colonne gebombardeerd. Twee vijandelijke
vliegtuigen zijn neergehaald. By Soewalki
hebben de Duitschers de Poolsch-Duitsche
grens overschreden. De vijandelijke afdee-
lingen, die in de streek van de Narew en
Sosnkowski, opperbevelhebber van het
Poolsche leger.
Diebrza Waren binnengedrongen, zijn
waargenomen bij Bialystok en Bielsk. Onze
afdeelingen houden de W. zóne van het
Woud bij Balowieza bezet. Op de lijn
Kalieszyn-Lowkow duurt de hardnekkige
strijd voort. Een gepantserde colonne en
een infanterieregiment werden vernietigd.
Nog steeds wordt hardnekkig gevochten op
de lijn SkierniewiceLowicz. Onze troe
pen bestrijden den vijand, die bij Opole
over den Weichsel is getrokken. In het
zuiden heeft een vijandelijke gepantserde
colonne Zamosc bereikt. Een aanval van
een gepantserde colonne in de richting
van Lwow in den middag van 13 Septem
ber werd afgeslagen."
Het commando der verdediging van
Warschau deelt mede, dat in de omgeving
der stad over het algemeen schermutse
lingen tusschen patrouilles hebben plaats
gehad. Grootere aanvallen op de buiten
wijk van Wola zijn op grooten afstand tot
staan gebracht door het optreden van in
fanterie en machinegeweren. Een tank
werd in brand gestoken, verscheidene ge
pantserde auto's en een anti-tankkanon
werden buit gemaakt. De vijand heeft aan
zienlijke verliezen aan dooden en gewon
den geleden. In den afgeloopen nacht is in
verscheidene arbeiderswoningen te Praga
brand ontstaan tengevolge van een lucht
bombardement. Het ziekenhuis te Praga
werd opnieuw gebombardeerd en is ern
stig beschadigd. Gister heeft de Duitsche
luchtmacht zich beperkt tot verkennings
vluchten.
De Fransche pers over den toe
stand in Polen.
De Fransche pers is van meening, dat de
ontwikkeling van de krijgsoperaties een
natuurlijk verloop heeft. Niettegenstaande
de opzettelijke kortheid van de officieele
legefberichten looft de pers eenstemmig
het methodisch en voorzichtig ontwikkelen
van de operaties, welke overal op vijande
lijk terrein worden gehouden.
Tengevolge van de tegenstrijdige be
richten uit Duitsche en Poolsche bron is
de toestand van het O. front minder dui
delijk. Men ontkent niet, dat Polen ernstig
gevaar loopt, niettegenstaande zijn dapper
heid, tengevolge van het overwicht in
aantal en materieel. Evenwel blijkt het
gebied van Warschau, dat moerassig is en
doorsneden met rivieren, gunstig voor een
verdediging, vooral wanneer de regen valt.
Alle Britsche militaire waarnemers zijn
het er over eens, dat het beste nieuws uit
Polen is, dat het slechte weer zijn intrede
heeft gedaan. De slechte wegen in Polen
moeten reeds ernstig zyn beschadigd door
het zware verkeer van motorrijtuigen, zoo
wel op wielen als met rupsbanden. Indien de
regen aanhoudt, dan zou het mogelijk zijn,
dat het gemechaniseerde overwicht van de
Duitsche legers een nadeel zal worden. In
het verlangen een snel succes te hebben,
hebben de Duitsche troepen hun verbin
dingslinies gevaarlijk lang uitgereikt.
Het heroveren van Lodz is niet alleen een
aanmoediging van Polen, doch is ook een
directe bedreiging van den rechterflank van
den Duitschen aanval op Warschau uit het
Westen.
Aan de andere zijde geeft de Duitsche op-
marsch in het Z. tegen Lwow aanleiding
tot bezorgdheid. Tot nu toe hebben alleen
vliegende detachementen de stad bereikt,
gelijk aan die, welke de voorsteden van War
schau zyn binnengerukt met ernstige gevol
gen voor zichzelve.
Het is duidelijk, dat de Duitschers al hun
strijdmiddelen in de lucht en te land hebben
ingezet. De val van Lwow zou beteekenen,
dat een rijk korenland en olievelden in
Duitsche handen zouden vallen en dat Polen
afgesneden zou worden van alle neutrale
landen, behalve de onbekende grootheid Rus
land.
De hulp van generaal Modder komt juist
op tyd. Militaire deskundigen zijn van mee
ning, dat elf van de zeventig divisies, welke
Uit de gister gehouden besprekingen
in het Hoogerhuis is weer eens gebleken
welk een groote waarde men in Engeland
aan de voorlichting van het eigen volk en
de bevolkingen der neutrale staten toe
kent.
En niet alleen daaraan maar ook aan de
propaganda welke men voor eigen in
zichten in het vijandelijk gebied kan maken.
De millioenen uitgeworpen strooibiljet
ten zullen hun uitwerking in Duitschland
niet missen, al is de tijd daarvoor dan nu
nog niet aangebroken.
Ook hier past men het „frappez toujours"
toe en de Britsche radio-uitzendingen in
het Duitsch en in alle talen waarin Enge-
lands vijanden ze kunnen beluisteren, ver
gemakkelijken op zeer belangrijke wijze
de Britsche propaganda.
Wat de strijd om de publieke meening
betreft wordt de oorlog met geheel andere
en veel doeltreffender wapenen bevochten
dan een kwarteeuw geleden.
Het vliegtuig is in dien tijd het voor
naamste gevechtswapen te velde gewor
den, het radiotoestel is het ge ^echtswapen
der diplomatie. Men kan telefoon- en
telegraaflijnen afsnijden, de aethergolven
kan men niet tegenhouden en men kan er
zeker van zijn dat van de radio-propagan-
da door Engeland een dankbaar gebruik
zal worden gemaakt.
Wie in een courant een advertentie wil
zetten bedenkt nauwkeurig den meest
pakkenden tekst welke hij in de voor
hem beschikbare ruimte kan plaatsen.
En wie vele millioenen pamfletten uit
strooit, waarmee iri deze omstandigheden
niet alleen kapitalen, maar tevens men-
schenlevens gemoeid zijn of gemoeid kun
nen zijn, moet er terdege op letten, dat de
inhoud daarvan zóó is, dat een zoo doel
treffend mogelijke actie wordt verkregen.
Vandaar dan ook de aandrang in het
Hoogerhuis om den inhoud der pamfletten
door een ervaren journalist of gerouti
neerd propagandist te laten opmaken, die
er tevens „stootkracht" aan kan geven.
Dat een krantenmagnaat als Lord
Camrose de actie van het pas opgerichte
ministerie van voorlichting vergeleek met
het laten manoeuvreeren van een slag
schip door een regiment soldaten is het
beste bewijs, dat men dit ministerie meer
in handen van ambtenaren dan van jour
nalisten heeft gegeven.
Ook op dit gebied zal men wel de
noodig ervaring opdoen en er leering uit
trekken en de Britsche minister van voor
lichting heeft reeds maatregelen getroffen
om de pers zij het dan vaak vertrouwe-
lyk volkomen op de hoog'e te stellen
van alles wat voor land -i volk van be
lang is.
Wat het suggereeren der massa aangaat
doet Duitschland, vooral wa' het bewer
ken der neutrale staten betreft, zeker niet
voor Engeland onder, maar het is merk
waardig dat minister Goebels in Duitsch
land den laatsten tijd niet meer gehoord
wordt.
Hij was de man die met zyn Heil-
Hitler-redevoeringen het Duitsche volk
doof geschreeuwd heeft voor zoo vele
duidelijk sprekende tekortkomingen van
het nationaal-socialistisch regime.
Men zou verwachten dat in deze dagen
van stryd, nu het om het behoud van den
Führer gaat, de heer Goebels van de eene
radiorede in de andere zou verwallen Dat
hij zwijgt en blijkbaar op hoog bevel
zwijgt, wijst er wel op dat de tegenwoor
dige Rijksregeering den tyd blykbaar
minder geschikt acht om een hoera-
stemming voor den Führer te verwekken.
Het Duitsche volk dat aan dezen onpo-
pulairen oorlog reeds zijn tol betaalt aan
dooden en gewonden en aan de oorlogs
lasten, met het vooruitzicht dat het in de
komende jaren de grootste ontberingen zal
moeten lijden, is zeker niet in de juiste
stemming om zijn enthousiasme over het
tegenwoordige regiem te uiten.
Intusschen duiken er, ondanks alles wat
reeds in vuur en vlam staat, weer vredes
plannen op.
In het bijzonder tusschen Duitschland en
Italië zou men druk aan het overleggen
zijn over een plan, dat Mussolini aan
Frankrijk en Engeland zou voorstellen
zoodra de verovering van Polen door de
Duitschers een feit zou zijn geworden,
wellicht reeds na den binnenkort ver
wachten val van Warschau.
Het lijdt geen twijfel of de Duitschers
zullen dan het bezit van Polen als con-
ditio sine qua non stellen en bet is evenmin
aan twijfel onderhevig de Opperste
oorlogsraad heeft dit nog eens bevestigd
dat de democratische staten daarop niet
zullen ingaan.
Hoewel deze vredespogingen dus al by
voorbaat tot mislukking gedoemd zijn, ziet
men in de verwachting, dat Duitschland,
ook doordat het zijn vijanden in het Wes
ten tot dusver met rust heeft gelaten, nog
altijd op een schikking hoopt waarbij het
Polen met het Rijk kan vereenigen zonder
land en volk aan de onberekenbare ge
volgen van een algemeenen oorlog bloot
te stellen.
Wanneer deze vredespogingen mislukken
verwacht men in Duitschland waarschijn
lijk dat Italië en Rusland aan den grooten
strijd zullen deelnemen.
Een verwachting, die zeer veel kans
heeft, niet verwezenlijkt te zullen worden.
Wat het krijgsbedrijf betreft schijnen de
Franschen er in geslaagd te zijn op 500 M.
van de Luxemburgsche grens bij Schengen
over de Moezel te trekken.
De Duitschers in Polen trachten de ver
bindingen tusschen Lemberg en Roemenië
af te snyden.
oorspronkelijk aan den aanval in Polen
hebben deelgenomen, naar het Westelijk
gront zijn overgebracht. Wanneer men de
dertig divisies van Polen hiertegenover stelt,
dan ziet men, dat Duitschland ver is van
het overwicht van drie op één, dat nood
zakelijk wordt geacht voor een succesvollen
aanval.
Aan het Westelijk front zyn de steenkool-
en ijzervelden bij Saarbrücken voor de
Duitschers verloren, nu alle toegangen onder
het bereik van de Fransche artillerie liggen.
De waarnemers brengen hulde aan het
groote succes in het overbrengen van de
Britsche troepen naar Frankrijk, waarbij bi
begrepen een mechanische uitrusting, welke
minstens dertig maal zoo zwaar is als van
een even groote afdeeling in den vorigen
oorlog.
Sedert Woensdag is aan het Westelijk
front tegenover Saarbrücken en ter weers
zijden van deze stad, daar waar de Fran
schen tot nu toe den meesten voortgang
hebben gemaakt, het woord vooral aan het
kanon.
Het Duitsche opperbevel van de Sieg
friedlinie heeft, naar het schijnt, zeer onge
rust over de aanmerkelijke door de Fran
sche voorhoeden tot stand gebrachte ter
reinwinsten, batterijen zware artillerie ge
demaskeerd, die de verkeerswegen achter de
Fransche linies bestoken en een spervuur op
uitgebreide schaal onderhouden.
Natuurlijk blijft de Fransche artillerie
harerzijds niet werkeloos.
De operaties in de lucht werden aan
weerszijden gehinderd door den eersten na
jaarsregen, welke na een lange periode van
mooi weer Woensdag en in den loop van
gisternacht is gevallen. Toch zetten de
Fransche troepen ondanks de omstandig
heid dat het terrein doorweekt is, hun ge
leidelijken voortgang door de vooruitgescho
ven punten der Siegfriedlinie voort. Woens
dag in den loop van den dag hebben zij met
name de beboschte uitspringende zak ver
kleind, hetgeen uiterst profijtelijk zal zijn
voor latere operaties.
Het Fransche opperbevel neemt nog
steeds een zeer groot stilzwijgen in acht met
betrekking tot de bezette plaatsen teneinde
den vijand geen enkele aanwijzing te geven.
De vijand is door het slechte weer verhin
derd verkenningsvluchten te ondernemen
en kan nu slechts met moeite de
Fransche vorderingen door het beboschte
en geaccidenteerde terrein, waar de opera
ties geschieden, volgen.
Het Duitsche legerbericht.
Het opperbevel van het Duitsche leger
deelt mede:
Op 14 September heeft de Z. groep van
het Duitsche O.-leger den straatweg Lem
berg (Lwow)Lublin reeds overschreden.
De zeer sterke Poolsche afdeelingen, die
bij Kutno zijn ingesloten en zich vertwijfeld
verdedigen, hebben gisteren nogmaals ge
poogd naar het Z.O. door te breken. Deze
poging is mislukt.
Ten O. van de Weichsel naderen de Duit
sche troepen uit het N., O. en Z.O. de voor
stad Praga van Warschau. Ook hier zijn po
gingen om naar het O. door te breken afge
slagen.
De troepen, die oprukken naar de vesting
BrestLitowsk zijn uit het N. de vesting
gordel binnengetrokken. De forten zijn voor
een deel opgeblazen. De citadel is nog door
den vijand bezet.
De stad Gdingen (Gdynia) is in Duitsche
handen. De zeestrijdkrachten hebben bij den
strijd om Gdingen en het schiereiland Hela
krachtig ingegrepen. Zij wisten zich toe
gang te verschaffen tot de zuidelijke haven
van Gdingen.
Niettegenstaande het slechte weer heeft
de luchtmacht de spoorwegen en spoorweg
stations met succes aangevallen en onder
steunde den strijd van het leger te velde,
tegen het rond Kutno ingesloten vijande
lijke leger door bombardementen en duik
vlucht-aanvallen.
De Poolsche oorlogsbodems, welke nog in
de haven van Heisternest lagen, zijn door
bommen tot zinken gebracht.
Aan het westelijk front ten oosten van
Saarbrücken is de artillerie van den vijand
actief.
De vijand, die op 12 September bij
Schweig, een grensplaats ten zuiden van
Pirmasens, had aangevallen, is onder den
druk van de Duitsche artillerie over de
grens teruggeweken.
De Roemeensche ambassade te Parijs deelt
mede: Alle in Frankrijk wonende of vertoe
vende Roemeensche onderdanen, die tot het
leger behooren, moeten zich met spoed naar
Roemenië begeven ongeacht of zij al dan
niet in het bezit zijn van een oproeping.
Zie verder Buitenland pag. 1 3e blad.
