DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Zal Rusland in den strijd een actieve rol spelen? ïtraange^ven).Chreden' (Met ZWartC SUCCKsen by C2 36 06 Str«d aan ^n ^.Vatl pihnasnent0eSten Wijken ten >C;ts geven 5 Fransche Staking der vijandelijkheden in het verre Oosten. Een minnelijke oplossing van het Russisch- Japansche conflict in Mandsjoerije. |n Oost en West wordt verbitterd gevochten. 141e Jaargang Geen hoop meer op een spoedigen vrede? Aan de Roemeensche grens. Lindbergh voor de radio. De speciale zitting van het Congres. De positie der Sovjet-Unie. De Osservatore over den toestand der kerk in Duitschland. De strijd op het W.-front. De algemeene toestand. NEUTRAAL. Belgisch schip tot zinken gebracht. KMAAR COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE AD VER TENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. n;, „.immer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Zaterdag 16 September 1939 Ho.219 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Groote aandacht wordt geschonken aan het oproepen van een millioen reservisten ir Rusland en men verwacht, mede in verband met de anti- Poolsche campagne in de Russische pers, dat Rusland, in overleg met Duitschland, in den strijd in Polen zal ingrijpen. Rusland zou daarbij het oog gevestigd hebben op het Poolsche deel van de Oekraïne en Wit Rusland. Rusland en Japan zouden een schikking treffen voor een minnelijke oplossing van bun conflicten aan de Mongoolsch-Mandsjoerijsche grens. Aan het Westfront hebben de Franschen hun posities geconsolideerd en Perl is thans geheel in Frar.sche handen. Uit Berlijn worden successen bij Brest-Litowsk gemeld. Warschau is nog steeds in Poolsche handen en op verschillende fronten wordt, naar men uit Polen meldt, met succes tegenstand geboden aan het oprukken der Duitsche troepen. Uit Moskou wordt gemeld: Onderhande- 'jngen, die de laatste dagen gevoerd zijn tor den Japanschen ambassadeur, Togo en dm volkscommissaris van buitenlandsche sta,Molotof, hebben geleid tot de volgen- 4» «vereenkomst tusschen Japan en Mans- ioteo eenerzijds en de Sovjet-Unie en Bnta-Mongolië anderzijds: 1. De Japansch-Mandsjoerijsche en Rus- sisuMfojgoolsche troepen staken alle vijan- itlijMen op 16 Sept. te twee uur Mos- kscien tijd. 2. De Japansch-Mandsjoerijsche en Rus- sisch-Mongoolsche troepen blijven in de liaiën, die zij bezetten op 15 Sept. te 13 uur. 3. De vertegenwoordigers der troepen aan beide zijden gaan onverwijld over tot de tenuitvoerlegging van de a-tikelen 1 en 2 der overeenkomst. 4. De krijgsgevangenen en gesneuvelden aan beide zijden zullen worden uitgewis seld: de vertegenwoordigers der troepen zullen zich te dezen aanzien onmiddellijk verstaan en tot de tenuitvoerlegging dezer bepaling overgaan. Bovendien zijn Togo en Molotof overeen gekomen, dat zoo spoedig mogelijk een com missie bestaande uit twee vertegenwoordi gers van Russisch-Mongoolsche en twee van Japansch-Mansjoerysche zijde, zal worden ingesteld voor de nauwkeurige vaststelling van de grenslijn tusschen de Mongoolsche volksrepubliek en Mansjoekwo in het gebied waar het tot een conflict was gekomen. Deze commissie zal haar arbeid aanvangen zoodra zij gevormd is. Volgens den Berlijnschen correspon dent van het Duitsche blad Politiken is men er zich thans in Duitschland van bewust, dat tr geen hoop meer is op een spoedigen vrede. De Duitschers spannen zich tot het uiterste in om zoo spoedig mogelijk den strijd tegen de Polen te kunnen beëindigen, ten einde alle strijdkrachten aan het weste lijk front te kunnen samentrekken, waar, naar wordt toegegeven, een moeilijke taak ligt. Er wordt toegegeven, dat de winter voor de Duitsche burgers een tijd van beproeving zal blijken, doch men is van meening, dat de Duitsche troepen in de Siegfriedlinie dan in staat zullen zijn de EngelschFransche strijdkrachten in bedwang te houden en dat de werke lijke strijd niet voor het voorjaar zal beginnen. De correspondent van Berlingske Tidende maakt melding van evacuatie op groote schaal uit West Duitschland naar de zuidelijke districten. Gemeld wordt, dat 18 tot 20 millioen personen zullen worden overgebracht en dat thans de plannen voor de inkwartie ring worden voltooid. Het bureau van den minister-president heeft het volgende communiqué gepubli ceerd: „Met het oog op de gebeurtenissen aan de grens van de Boekowina heeft de regeering uitgebreide maatregelen getroffen voor de handhaving van de neutraliteit. Aan kinderen en gewonden, die het land mochten binnenkomen zal het door de men- schelijkheid geëischte onderdak worden ge boden. Iedere buitenlandsche troep of mili taire formatie, die de grens zou overschrij den, zal ontwapend worden en aan 'n der gelijke formatie zal een bepaald gebied wor den aangewezen voor verblijf tot het einde der vijandelijkheden. Personen, die politieke functies bekleeden, zullen verplicht worden zich naar bepaalde plaatsen te begeven en zich van iedere openbare activiteit te ont houden. Het binnenkomen van particuliere personen, in het bijzonder uit Galicië, is streng verboden". President Roosevelt heeft tegenover ver tegenwoordigers van de pers verklaard, dat hij dacht dat zijn aanbevelingen aan de speciale zitting van het congres beperkt zouden blijven tot wijzigingen van de neu- traliteitswet. Hij zal een boodschap tot het congres richten, waarschijnlijk in den vorm van een rede in een gezamenlijke zitting van senaat en huis van afgevaardigden. jut STRIJD AAN DE MOEZEL r..6 ."Vu I Bj;.. •ISaande kaa»*- 1 *ajr fran mustreeren duidelijk gtens Hben troePen de Duitsche Siest hier 0ngeveer 9 ^ie). Verwijderd (zie het linie 11 de luiste aUeen ten doe: ter® Verlterinen 01 8 Van de Siegfried- Petaties over te .Z°0doende tot groo- 61 te kunnen gaan. 12 eer- aam doel De bedoelingen der Sovjets, aldus Havas, blijven nog duister en zonder nog een directe inmenging te vreezen, wijst het bureau op de verklaring van de „Izvestia", dat „Sovjet-Rusland waarschijnlijk den strijd zal ingaan, doch met waakzaamheid het resul taat der operaties gadeslaat". In geval van een interventie van het Sovjetleger zou Roemenië volgens het verdrag moeten intervenieeren en dan zouden alle Balkanstaten worden meegesleept in den strijd, met name de Turken, die een dergeljjken druk op het Oosten niet zouden verdragen. Bjj een interventie der Russen aan de zjjde van Duitschland, aldus gaat Havas verder, zouden alle anti-com munistische mogendheden in een conflict worden meegesleept, zelfs de vroegere bondgenooten van Duitsch land en met name de afwachtende houding van Italië zou zich snel kun nen ontwikkelen. De Osservatore Romano wijst de Duitsche motiveering der maatregelen tegen de roomsch-katholieke kerk en pers in Duitsch land van de hand. Het blad schrijft: „In de eerste plaats kan men niet geloo- ven, dat de anti-katholieke maatregelen slechts bestaan in het sluiten van kerken en het verbieden van r. k. bladen. In de tweede plaats is het duidelijk, dat verafge legen kerken niet spoedig door bombarde menten bedreigd worden, zoodat zij geen gevaarlijke plaatsen van bijeenkomst vor men en een permanente sluiting noodig is. In de derde plaats kan de beperking der r. k. pers tot vijf organen voor dertig mil lioen roomsch-katholieken niet gemotiveerd worden met de noodzakelijkheid van bezui niging op papierverbruik, aangezien er geen enkel niet-katholiek dagblad verboden is. Tenslotte kan een vergelijking met de evangelische kerk geen gunstiger licht op de aangelegenheid doen vallen, daar zij slechts den indruk bevestigt, dat men be doelingen heeft tegen het christelijke gods dienstige leven in het algemeen. Kolonel Lindbergh heeft voor het eerst sedert acht jaren voor de radio gesproken. In deze radiotoespraak heeft Lindbergh er op aangedrongen, dat de Vereenigde Staten buiten den oorlog moeten blijven. „Wanneer wy den strijd ingaan voor de democratie in het buitenland, dan zouden wij haar aan het einde in het eigen land kunnen verliezen". Ontruiming van steden achter den Westwal. Te Berlyn wordt officieel bevestigd dat verscheidene steden bij den Westwal zijn ontruimd als tijdelijke maatregel. Ontkend wordt evenwel, dat Keulen en de andere steden van het Rijnland ontruimd zyn. Volgens een bericht uit Parijs melden dagelijks meer dan duizend vreemdelingen zich by de recruteeringsbureaux om dienst te nemen in het Fransche leger. Zij zijn onderdanen van 55 verschillende 1 mogendheden. Uit een bestudeering van het Fransche legercommuniqué meent men te kunnen opmaken, dat de Fran sche troepen aan beide zijden van Saarbrücken naar voren zyn gescho ven, waardoor deze stad vrijwel om singeld zou zijn. De Fransche zware artillerie is naar voren verplaatst, na dat tanks en infanterie Duitsch gebied waren binnengetrokken. Een Engelsch marinevaartuig en een red dingsboot zijn aan de zuidkust van Enge land uitgevaren, ter assistentie van een Belgisch vaartuig, dat vermoedelijk op een mijn is geloopen, waardoor het schip is ge zonken. De bemanning voor zoover die kon wor den gered werd in de booten opgenomen. Zes hunner, die verwondingen hadden op- geloopen of ernstig geschokt waren zijn naar het hospitaal overgebracht. Volgens mededeeling van de opvarenden zou het schip door een onbekend projectiel zijn ge troffen waarop een ontploffing volgde waar na het schip zonk. Nader wordt bericht: Het verluidt, dat het Belgische schip, door een Duitsche duikboot is tot zinken gebracht. Een Grieksch stoom schip heeft 49 overlevenden opgepikt en meegenomen naar de dichtstbijzijnde haven. Toen de reddingboot aankwam werden alle overlevenden aan boord genomen en was er geen spoor meer van het gezonken schip. „Wij zijn neutraal", zegt men in diverse staten en ook in ons land en daarmee wil len we uitdrukken, dat alle partijen ons even lief zijn en dat we hopen, dat de strijd niet lang zal duren, niet alleen omdat een oorlog iets verschrikkelijks is voor allen die er bij betrokken zijn, maar ook omdat we er zelf veel narigheid van ondervinden. Dus we blijven neutraal, „we doen er ge lukkig niet aan mee". Maar dat is alles gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want neutraal blijven betee- kent allereerst, dat wij ons tot de tanden moeten wapenen om er voor te zorgen dat niets van den volkerenkrijg op onzen bo dem in onze wateren of in onze lucht wordt uitgevochten. Dat beteekent dat duizenden mannen voor onafzienbaren tijd aan hun werkkring wor den onttrokken en er in onze berooids schatkist millioenen moeten komen om dat alles te betalen. Het beteekent ook, dat wij op velerlei gebied maatregelen moeten nemen om er voor te waken dat de huishouding van den staat in de toekomst niet door allerlei on aangename dingen verstoord wordt, dat wij geen voedsel te kort komen voor menschen en dieren, dat er geen prijsopdrijving zal zijn, geen benzinegebrek, enz., en dat onze schepen zoo veilig mogelijk kunnen varen. Maar bovendien wordt van ons verwacht, dat wij neutraal in ons denken en spreken zullen zijn en deze eisch is ongetwijfeld de moeilijkste welke men aan de onderdanen van een staat als de onze kan stellen. Gedachten zijn tolvrij en het is vanzelf sprekend, dat iedereen in dezen volkeren- strijd zijn sympathieën heeft. En wanneer men in het begin van den oorlog nog niet pro of contra een der strijdende partijen is, dan zorgen de oorlogvoerende staten er zelf wel voor, dat men niet lang met de keuze behoeft te wachten. Daar is de griezelpropaganda, de bericht geving over uitgestoken oogen en wat dies meer zij, die er regelrecht op berekend is de verontwaardiging der groote massa op te wekken. Daar zijn de uitvoerige beschou wingen van beide partijen, die moeten be wijzen, dat de oorlog elk harer is opge drongen, daar zyn de dagelijks terugkee- rende nieuwsberichten, hetzij van het Duitsche Nieuwsbureau, van Havas of van Reuter, die het nieuws dat vaak niet eens gebeurd is stelselmatig in een zoo- danigen vorm gieten, dat men het lezen moet met sympathie voor den een en met antipathie voor den ander. Waar al het buitenlandsch nieuws uit de strijdende staten komt, zou men er om volkomen neutraal te kunnen blijven eigenlijk altijd bij moeten vermelden door welk publiciteitsorgaan het werd afgezon den. Wie thuis zit en zijn courant leest, kan denken en zwijgen. Wie een courant moet maken kan niet zwijgen en hij zal evenmin zyn neutraliteit steeds zóó kunnen opvatten dat men zijn beschouwingen kan vergelij ken met een smakeloozen maaltijd waaruit alle kruiden angstvallig zijn weggelaten. Maar wel kan men trachten uit een lawine van pro- en contrabeschouwingen van elkaar tegensprekende berichten en van wederzijdsche beschuldigingen datgene vast te leggen, dat in het licht der omstan digheden den meesten schijn van waarheid heeft. Wanneer er twee kijven, zegt een oud Hollandsch spreekwoord, hebben beiden schuld en ondanks alles wat men ons w:l doen gelooven, is wel als vaststaande aan te nemen, dat vredelievendheid en mensche- lyk optreden niet geheel aan de eene en zelfoverschatting en gewetenloosheid slechts aan de andere zijde worden gevon den. En wil men dat niet aannemen van de verantwoordelijke figuren, van de mannen die de touwtjes in handen houden en over oorlog of vrede beschikken, men mag én moet dat toch veronderstellen van de groo te massa's aan beide zijden van de front lijnen, van de millioenen, die ongewild in den strijd worden betrokken en vaak niet weten waarom zij eigenlijk moeten vech ten en lijden. Elk volk heeft de regeering die het ver dient. Men kan slechts hopen, dat vredelievende volken steeds meer tot het inzicht zullen komen, dat zij door vredelievende mannen bestuurd moeten worden. Er zijn onder de spelers van dit oorlogs drama eenige raadselachtige figuren, name lijk Italië en Rusland. Dat Italië, de asge- noot, die met Duitschland door dik en dun zou gaan, zich thans'even afzijdig houdt als de neutralen en verschillende katten uit de boomen schijnt te kijken, is een zonderlinge houding, welke men van de zijde der de mocratische staten zeker niet heeft kunnen verwachten. Nog vreemder is de houding van Rusland, dat op het laatste oogenblik de landen waarmee het al wekenlang aan het onder handelen was, plotseling in den steek liet om met Duitschland. een non-agressiepact te sluiten. Wat Rusland daarmee beoogd heeft, zal wel uitsluitend op eigenbelang berusten. Het bericht uit Moskou, dat er een minne lijke schikking van het RussischJapansche conflict aan de MongoolschMandsjoerij- sche grens op komst is, wijst er op, dat Rusland naar een regeling in het Verre Oosten streeft om de handen vrij te hebben voor Europa. Men heeft dezen raadselachtigen staat er van verdacht, dat hij den tijd zou afwachten tot beide partijen zich machteloos hadden gevochten omdat de Europeesche bodem dan rijp voor het zaad van het communis me zou zijn. Maar de laatste dagen, nu Rusland gemobiliseerd heeft, nu het over een sterke aanvalsmacht kan beschikken, nu het officiële orgaan de Prawda steeds scher pere critiek op Polen gaat uitoefenen en een begeerig gezicht zet in de richting van de Poolsche Oekraine en Wit Rusland, wint het vermoeden veld, dat de Russen van de om standigheid, dat de Polen zich niet voldoen de kunnen verweren, gebruik zullen maken om Oost-Polen binnen te rukken en zich aldus van een deel van den buit meester te maken vóór deze geheel in de zakken van den Duitschen bondgenoot is verdwenen. Men schat het aantal militairen, dat gis ter in Rusland op grond van de nieuwe wet op den militairen dienst is opgekomen op niet minder dan een millioen man. De hu moristische kant van de zaak in zoover re men tegenwoordig nog van humor kan spreken is dat de Prawda deze verster king van de krijgsmacht noodzakelijk acht om de militaire paraatheid van Rusland te voltooien omdat de kapitalistische wereld door oorlogskoorts is aangegrepen. Vandaar dus de oproep van een millioen man in het niet kapitalistische deel van de wereld, welke oproep met de oorlogskoorts natuurlijk niets heeft uit te staan. Althans, volgens de Prawda. Voor de gebeurtenissen op de gevechts terreinen kunnen wij naar de desbetreffen de berichten verwijzen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1