DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Engeland's doel blijft ongewijzigd.
Chamberlain spreekt in het Lagerhuis.
Chamberlain spreekt in het Lagerhuis.
Hitler's rede bracht geen wijziging
in den toestand.
De duikbootbedreiging zal verdwijnen.
Grensregeling in Polen.
Wat gebeurt er in het protectoraatsgebied?
De algemeene toestand.
No.
223
Donderdag 21 September 1939
I4le Jaargang
Hij beantwoordt de rede van Hitier.
De strijd bij Warschau.
Het Duitsche legerbericht
HET WESTELIJK FRONT.
Chamberlain
antwoordt.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERLENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en handelsdruk
kerij v/h. HERMS, COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis een uitvoerige rede gehouden waarin hy
deed uitkomen, dat noch het optreden van Rusland, noch de rede van Hitier
iets veranderd hebben aan het voornemen van Frankrijk en Engeland om
Europa van het Duitsche agressiegevaar te verlossen.
Medegedeeld werd dat er reeds een zevental Duitsche duikbooten zyn vernie
tigd en dat niet alleen de Britsche maar ook de neutrale scheepvaart voor den
handel zal worden gehandhaafd.
Duitschland en Rusland zullen de grensregeling in Polen bespreken en men
veronderstelt dat de nieuwe Russische grens ten W. van Brest Litowsk zal
loopen en dat Rusland de steden Lemberg en Wilna zal krygen.
Uit Warschau komen berichten, dat de stad zich nog tegen eiken vyandelyken
aanval verdedigt.
Berichten over opstandige bewegingen op groote schaal in Bohemen en
Moravië werden niet bevestigd.
0^ j
Vïn de den vergeefschen strijd
8eflde moeiliii if I*at'e te§en de overweldi-
V1 sympathie 1 ,n met diep medelijden
haar dannJ^j gadegeslagen, bewon-
e nederlaag top t welke nu nog weigert
Leland 16 geVen' Frankrijk en En-
std !n 2ijn niet vJrlrpll,Chtingen niet verge~
iJd door te vno 1 in hun besluit den
Hakende J ren"
e"tinister-pTg®^® rede van Hitier zeide
De
ü®n welke hij giste-
j n8t geen .heeft uitgesproken,
jHken hpt^u den toestand.
®e Uiteen..,.. ofd mo€ten bieden.
beurtp„i...eHlng van Hitier van de
niet als juist
In zijn. overzicht van den oorlogstoestand
bedt Chamberlain gister in het Lagerhuis
gezegdDe gebeurtenissen in de afgeloopen
vttek zijn van zoo vergaand belang, dat er
Mjgeen tijd is geweest om den invloed
liervan op den uitslag van den oorlog en
ep de'houding van de andere landen na te
{aan. De druk van Duitschland op het Pool-
sehe leger en de tegenstand van de Polen
duurt nog voort in vele deelen van Polen.
Op den ochtend van 17 September over
schreden de Russische troepen de Poolsche
grens op verscheidene punten langs de ge
heele lengte van de grens en trokken Polen
binnen.
Ik kan niet zeggen, dat deze actie van
de Sovjet-Russische regeering onver
wacht kwam.
Chamberlain behandelde de nota van de
Supjet-regeering san den Poolschen ambas
sadeur te Moskou. Aan den Britschen am-
r 'Sadeur te Moskou, werd gezegd, dat de
Sovjet-regeering haar politiek van neutra
liteit in de betrekkingen tusschen de Sov
jet-Unie en Engeland zou voortzetten. Een
gelijke mededeeling werd gedaan aan de
iplomatieke vertegenwoordigers van de
nlandsche mogendheden te Moskou.
In deze omstandigheden werd de
Britsche regeering machtiging gegeven
">t het op 18 September publiceeren
van een verklaring, waarin werd ge-
M§n> dat deze aanval door de Sovjet-
regeering 0p Polen een land waar-
ede zij een niet-aanvalsverdrag had
gesloten 0p een oogenblik waarop
e °eer laS voor de overweldigende
et welke door Duitschland tegen
wrÜ-H 'n '16t veld was gebracht, niet kon
m ,en gerechtvaardigd door de argu-
],r n' welke naar voren waren ge-
ee en "kt terwijl een volledige uit-
mg van de gebeurtenissen nog
dat uden 's> niets is geschied,
in de k'8!- Versc^'' zou kunnen maken
de ve. ,ssinS van Zijne Majesteit om
vullen jegcns Polen te ver'
voort tT* den °°r,og met alle kracht
zijn vervuld^" tot deZe verplichtingen
Uitspraakj6 vroeS om een uiteindelijke
gevolge,-, Pen over de motieven of de
Voor het 0r,o pPbreden van de Russen.
^'schen af U, ,'ge slachtoffer van dezen
Gelige tragedie3 gevolg de meest
Chamberlain
worden aanvaard. De rede bevatte ver
zekeringen van de soort, welke Hitlcr
in de afgeloopen jaren steeds naar voren
heeft gebracht, wanneer het dienstig
was voor zijn doel.
Onder de vele verkeerde voorstellingen
wenschte de minister-president op te mer
ken de verklaring, dat de Fransche regee
ring accoord ging met de Italiaansche be
middelingsvoorstellen, terwijl de Britsche
regeerir.g weigerde hierop in te gaan.
Chamberlain zeide verder, dat Hitler in
zijn rede veel heeft gesproken over humane
methoden, waarmede hij oorlog voerde. Ik
kan alleen zeggen, dat methoden niet hu
maan worden gemaakt door ze zoo te noe
men en de verhalen over het bombardee
ren van open steden door de Duitschers en
het met mitrailleurs schieten op vluchtelin
gen hebben de geheele wereld geschokt.
(Toejuichingen.)
Wat ik heb gemist in deze rede, is een
enkel woord, waarmede Hitler de dappere
mannen herdenkt, die reeds in dit conflict,
dat door hem is gemaakt, hun leven hebben
verloren, of waarmede hij hun vrouwen en
kinderen herdenkt, die voor altijd het hoofd
van het gezin hebben verloren, omdat vol
daan moest worden aan de machtswellust
van de leiders.
De Britsche regeering heeft dezen oorlog
niet gezocht. Uit de gepubliceerde documen
ten blijkt, dat zij herhaaldelijk haar bereid
willigheid heeft getoond een vreedzame
regeling door onderhandelen tot stand te
brengen. De hoop werd te niet gedaan door
den niet uitgelokten en brutalen aanval van
Duitschland op onzen Poolschen bondge
noot.
Aan het westelijk front gaan de Fran-
schen methodisch en succesvol voor
waarts. Waardevolle strategische en
tactische plaatsen zijn bezet en de be
haalde terreinwinst is behouden, niet
tegenstaande den toenemend heftigen
tegenstand van de Duitschers.
De oorlog ter zee is één van Intense
en voortdurende activiteit van de vloot
geweest. Het resultaat van den strijd
tegen de duikbooten is na iets meer
dan veertien dagen meer dan de Brit
sche marine tot stand heeft gebracht,
zelfs in een langer tijdperk, gedurende
den vorigen oorlog.
Terwyl wij in den vorigen oorlog een
verdedigende houding aannamen tegen
de duikbooten, zyn wy thans in den aanval.
Ik vertrouw, dat ik niet te veel zeg, wan
neer ik verklaar, dat reeds zes of zeven
Duitsche duikbooten den vollen prijs heb
ben betaald voor hun aanvallen op Britsche
schepen.
Deze onderzeesche bedreiging zal snel
verdwijnen.
We moeten verwachten, dat we nu en dan
klappen zullen krijgen. Het is evenwel dui
delijk, dat de vloot en de koopvaardij in
staat zullen zijn de noodzakelijke voorra
den van grondstoffen en levensmiddelen
voor de bevolking en de industrie aan te
voeren.
Tengevolge van aanvallen van duikbooten
zijn tot nu toe de levens van 139 Britten en
onderdanen van neutrale mogendheden ver
loren gegaan. Hierbij is niet inbegrepen het
verlies aan menschenlevens, tengevolge van
het zinken van de Courageous, 44 personen
worden vermist.
Chamberlain zeide verder, dat het eerste
doel van de Britsche politiek ter zee is de
vijandelijke oorlogsschepen onschadelijk te
maken en te zelfder tijd de eigen en neu
trale koopvaardij te beschermen. In oorlog
en in vrede hangt ons leven af van den on
onderbroken handel en het is fundamenteel
voor de Britsche politiek om zooveel moge
lijk de voorwaarden van den normalen han
del te handhaven. Het onderdrukken van
den handel in contrabande moet evenwel
noodzakelijkerwijze eenig ongemak ver
schaffen aan de neutralen. De neutralen
zullen zich kunnen voorzien van de normale
behoeften van eigen gebruik. Geen levens
zijn verloren gegaan door het optreden van
de Britsche zeemacht en geen neutraal
eigendom wordt wetteloos vastgehouden.
De Duitsche methode van onderzeeschen
oorlog en het leggen van mijnen in volle
zee heeft reeds talrijke onschuldige slacht
offers geëischt. zonder rekening te houden
met neutraliteit en neutraal eigendom is
vernield.
In het opbouwen van onze" land- en
luchtmacht zijn door dit land en Frankrijk
ontzaglijke voorbereidende maatregelen ge
nomen. Men moet evenwel niet vergeten,
dat bij alle militaire voorbereiding de aan
valler het groote voordeel van het begin
heeft.
Chamberlain zeide, dat gedurende de
eerste weken van den oorlog nog geen erva
ring is opgedaan in den afweer van bombar
dementen uit de lucht. Het schema van de
evacuatie is met opmerkelijke gemakkelijk
heid verloopen.
Ten aanzien van de voorbereidingen in de
Dominions zeide Chamberlain, dat deze hen
m staat moeten stellen hun Volledige rol te
spelen in den grooten strijd, welke voor ons
ligt.
Het geheele Britsche gemeeriebest is op
het oogenblik krachtig aan het mobilisee-
ren onder dekking van de vloot, de land
macht en de luchtmacht, een kracht, welke
gvooter is dan by het uitbreken van den
vorigen oorlog. Het werven van vrijwilligers
moet geregeld verloopen, doch het tempo
zal steeds worden versneld. De poging van
Engeland zal de grootste zijn, waartoe het
land in staat is.
Tenslotte zeide Chamberlain: „Mijn
laatste woord,'dat ik vandaag wil spre
ken, is een waarschuwing. De regeering
zal zich niet laten meesleepen in avon
turen, welke niet zijn goedgekeurd
door onze militaire raadgevers. Er is
geen offer, waarvoor wij zullen terug
schrikken, er is geen operatie, welke wij
niet zullen ondernemen, op voorwaarde,
dat onze verantwoordelijke raadslieden,
onze bondgenooten en wijzelf overtuigd
zijn, dat het een bijdrage is tot de over
winning. Wij storten ons niet in avon
turen, welke weinig uitzicht geven op
succes.
Op dit oogenblik van den oorlog kan ik
nog niet zeggen, waar en wanneer de beslis
sende macht vereenigd zal zijn, of
wanneer het beslissende oogenblik zal ko
men. Dit hangt af van de gebeurtenissen,
welke niemand kan voorzien. De omvang
van onze voorbereiding en het feit, dat wij
reeds hebben aangekondigd, dat wij ons
grondvesten op de veronderstelling, dat de
oorlog minstens drie jaar kan duren, verze
kert, dat wij onze kracht geleidelijk zullen
versterken om alles wat moge komen het
hoofd te bieden.
Laat my besluiten met de woorden van
een' beroemd Poolsch generaal, die vaarwel
zeggend aan 'n onlangs verbonden militaire
missie zeide: „Wy zullen strijden. Een
groot deel van ons land is bezet en we zul
len vreeselyk lijden, doch wanneer u zult
helpen, dan zullen we opnieuw opstaan."
(Luide toejuichingen.)
Het commando van de verdedigers van
Warschau heeft per radio medegedeeld, dat
de Poolsche Strijdkrachten vorderingen heb
ben gemaakt aan den W. rand der stad en
haar posities geconsolideerd hebben. Er is
ben gemaakt aan den W.-rand der stad en
Poolsche cavalerie was actief en in den W.-
sector werden vijandelijke gemotoriseerde
afdeelingen op de vlucht gedreven. Aanval
len op Praga zyn wederom afgeslagen. Op
een ander punt heeft de Poolsche infanterie
een bajonetaanval ondernomen met het re
sultaat, dat drie zware en zeven lichte ma
chinegeweren werden buitgemaakt. De stad
is weder uit de lucht gebombardeerd.
De zender Warschau 2 deelde mede, dat
de stad gistermiddag hevig is gebombar
deerd. Er zyn talrijke slachtoffers, vooral
ender de vrouwen en kinderen. In de bui
tenwijk Praga duurt de strijd voort. Vol
gens Poolsche radioberichten heeft Duitsch
land in Polen ernstige verliezen aan men-
schen en materiaal geleden, den Poolschen
terugtocht ten spijt. Op dit oogenblik, aldus
radio Warschau, bestaan er verscheidene
punten van weerstand, waarvan Warschau
de voornaamste is.
De hoofdstad vertrouwt in de kracht en
den moed harer soldaten. Geweld kan
slechts door geweld gekeerd worden.
Uit Zürich wordt gemeld: Gisteravond
heeft de Poolsche omroep medegedeeld, dat
de Duitsche troepen een aanval hadden on
dernomen op de buitenwijken Praga en
Wola. Het gerucht van den strjjd drong tot
de studio door. Kolonel Lipinski verklaarde
voor den microfoon, dat de Poolsche infan
terie superieur blijkt, zoovaak zij met de
Duitsche infanterie slaags raakt, zoo voeren
de Poolsche troepen in zekere sectoren by
Warschau charges met de bajonet uit.
Kolonel Lipinski heeft te 22 uur per radio
medegedeeld, dat gisteravond 40 Duitsche
vliegtuigen een aanval op het centrum der
stad hebben gedaan. Zeven toestellen wer
den neergehaald. In den namiddag vielen
granaten van het zware Duitsche geschut
in de stad, waardoor velen gedood of ge
wond werden. Het vuur is vooral op het
centrum gericht.
Het opperbevel van de weermacht maakt
bekend:
Nog steeds is het resultaat van den slag
in den sector van den Weicbselbocht niet in
vollen omvang te overzien.
Tot in de middaguren van den twintigsten
September was het aantal gevangenen tot
170.000 gestegen en het neemt nog steeds toe.
Een der beide aan den slag deelnemende
Duitsche legers heeft tot nu toe alleen reeds
320 vuurmonden en 40 strijdwagens buit ge
maakt. Aan Poolsche zijde hebben, voor
zoover tot nu toe kon worden geconstateerd,
aan dezen slag negen divisies en gedeelten
tien andere divisies en drie cavaleriebrigaden
deelgenomen.
In het Z. hebben zich na harden strijd bij
Zamosz en Maszow sterke Poolsche strijd
krachten overgegeven aan de Duitsche troe
pen. Daarbij bevond zich ook de opperbevel
hebber van het Poolsche Zuidelijke leger.
Sedert 10 September werden daar 60.000 ge
vangenen gemaakt en 108 lichte, 22 zware
kanonnen buitgemaakt.
Bij de gevechten om Gdingen zijn 350 of
ficieren en 12.000 man gevangen genomen
en ongeveer 40 vuurmonden buitgemaakt.
Er wordt thans nog slechts tegenstand gebo
den te Warschau en Modlin, Zuidoostelijk
van Warschau bij Gorja Kalvarja en op het
schiereiland Hela. In de komende dagen zal
het opperbevel'der weermacht een samen
vattend rapport over den veldtocht in Polen
uitgeven.
In het Westen werden drie kabelballons
en acht vijandelijke vliegtuigen omlaagge-
schoten. Overigens zijn geen gebeurtenissen
te vermelden.
Het communiqué van gisteravond luidt:
Activiteit van de vijandelijke artillerie
op verschillende punten van het front.
Fransche en Duitsche jachtvliegtuigen
hebben verscheidene gevechten geleverd.
Een vijandelijk vliegtuig is in onze linies
neergeschoten.
Uit Brussel werd gemeld: Gisterochtend
heeft zich tegenover het Luxemburgsche
dorp Schengen op Duitsch gebied een
ontploffing voorgedaan. Later werd een
krachtig artilleriebombardement ontke
tend, dat nog voortduurt.
Het legerbericht van hedenochtend luidt:
Plaatselijke activiteit van de voorposten en
bedrijvigheid der artillerie aan beide zijden.
Het met spanning tegemoet geziene
antwoord van Chamberlain op de rede
van tinier valt allereerst op door den be-
zadigden toon waarop het is uitgesproken.
Het staat ditmaal niet in het teeken van
heftige beschuldiging, bespotting of ver
dachtmaking. Het is kalm en waardig en
overtuigend in zijn eenvoud.
Het is opmerkelijk dat Chamberlain
zich niet in heftige verontwaardiging tot
de Sovjet-Unie wendt, die als handlanger
van Duitschland de militaire actie in het
Oosten mogelijk heeft gemaakt.
Engeland heeft zich ook tegenover de
Russische regeering beperkt tot de sim
pele mededeeling dat de Russische aanval
op Polen door de naar voren gebrachte
argumenten niet woidt gerechtvaardigd.
Of Engeland het bij dit sobere protest
zal laten dan wel of andere stappen in
overweging zijn, wordt verzwegen Alleen
wordt de verzekering gegeven, dat dit al
les geen verschil maakt in de Britsche be
lofte de verplichtingen jegens Polen te
vervullen.
Hitiers rede brengt, volgens Chamber
lain, geen wijziging in den toestand wélke
Engeland het. hoofd zal moeten bieden. De
hoop op vreedzame onderhandelingen is
reeds lang te niet gedaan door den niet
uitgelokten aanval op Polen.
Chan.berlain heeft als het ware een
wapenschouw gehouden waarin hij op den
voorgrond plaatste wat in dezen strijd
door Britseh-Fransche samenwerking reeds
bereikt is en voornameilijk hoe voortreffe
lijk de Britsche strijdkrachten ter zee zul
len werken als binnen afzienbaren tijd de
laatste Duitsche duikboot van de oceanen
verdwenen zal zijn.
Reeds zes of zeven Duitsche duikbooten
hebben in twee weken tijds den vollen
prijs betaald voor hun aanvallen op Brit
sche schepen.
Engelands leven hangt af van den on
onderbroken handel van eigen en van neu
trale schepen, waarbij de neutralen zich
kunnen voorzien van de normale behoeften
voor eigen gebruik hoewel aan het ver
voeren van contrabande een einde zal
worden gemaakt.
Ten slotte heeft Chamberlain betoogd
dat de regeering geen enkel avontuur zal
ondernemen wanneer Engelands militaire
raadgevers en bondgenooten niet ten volle
overtuigd zijn, dat het een bijdrage tot de
overwinning zal zijn.
De rede brengt geen enkèl verrassend
element.
Zij is een herhaling van bereidheid tot
voortzetting van den strijd, een uiting van
paraatheid en een verzekering dat Enge
land er geen oogenbllik aan twijfelt, dat
het in dezen strijd zal overwinnen.
Zeer duidelijk komt hierin tot uiting,
dat de oorlog uit twee deelen bestaat, ten
eerste uit de militaire actie op het ge
vechtsterrein en ten tweede uit den econo-
mischen strijd, die feller en doeltreffender
kan zijn vooral bij een oorlog van langen
duur dan elke actie welke met bommen
en granaten kan worden verkregen.
Brittannra rules the waves, Engeland be-
heerscht met de machtigste vloot ter we
reld nog altijd de zee en al mogen Duit
sche duikbooten die actie hinderen, zij kun
nen niet voorkomen, dat Duitschland aan
zijn zeekust volkomen geblokkeerd wordt.
Het is de groote vraag in hoeverre deze
actie doeltreffend kan zyn. Er staat nu
tegenover Duitschland geen vijandig Italië
zooals in 1914 het geval was.
Er is ook geen Italië dat zich openlijk
aan de zijde van Hitler geschaard heeft en
door zich buiten het militaire conflict te
houden verhindert Italië thans de blokkade
van zijn eigen lange kuststrooken en de
afsluiting der Middellandsche zee.
Zoodat Duitschland via zijn stillen bond
genoot heel wat levensbehoeften zal kun
nen betrekken, nog afgescheiden van het
feit, dat door de verdeeling van Polen
Duitschland en Rusland thans buren zijn
geworden en dat zoolang als die buur
schap ook vriendschap blijft uit het on
metelijke Russische gebied levensmiddelen
en krijgstuig ad libitum over de grens ge
bracht kunnen worden, voor zoover Rus
land, dat voor eigen gebruik althans zal
kunnen missen.
Dat zoowel Italië als Rusland zich voor
den verderen loop van het conflict neu
traal verklaard hebben garandeert aller
minst, dat zij den Duitschen as- en bond
genoot voor zijn fourageering en bewape
ning volkomen aan zich zelf zullen over
laten.
