1 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Rusland en Letland hebben een pact van bijstand gesloten. In Frankrijk worden de communistische gemeentebesturen afgezet. In afwachting van Hitiers rede. rusland,jè) Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 236 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 6 October 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Amerikaansch mailschip bedreigd? Russische tegenspraak. Pact van wederzijdschen bijstand onderteekend. Een vraaggesprek met von Ribbentrop. De algemeene toestand. In afwachting van hitiers rede. Het Fransche legerbericht. Het Duitsche legerbericht. De grens tusschen i Duitschland en Rusland. [alkmaarsche courant Hedenmorgen zyn de artikelen van de overeenkomst van Rusland en Letland bekend geworden en daaruit blijkt, dat Rusland van de gelegenheid gebruik heeft gemaakt zijn machtspositie aan de Oostzee te versterken. Er is een pact van wederzijdschen bijstand gesloten en tegenover het aanbod van Rusland om Letland op goedkoope wijze van wapenen te voorzien wat bij een militair bondgenootschap ook Ruslands eigen belang is heeft Rusland het recht gekregen op Letlandsch gebied verschillende vlootbases en vliegvelden te vestigen. In Frankrijk heeft de communistische fractie na de ontbinding der partij den naam „Arbeiders- en boerengroep" aangenomen. De regeering heeft thans de arrestatie van den voorzitter en secretaris dezer groep bevolen, die evenwel beiden verdwenen blijken. Bij vele communistische kamerleden zjjn huiszoekingen verricht en alle communistische gemeentebesturen in den lande zijn of worden afgezet In afwachting van Hitiers rede schijnen zoowel Engeland als Frankrijk aan Italië dat waarschijnlijk als bemiddelaar zal optreden te hebben medegedeeld, dat de democratische staten geen voorstellen zullen acceptee ren welke in strijd zijn met de doelstellingen waarvoor zij in den oorlog gegaan zijn. Volgens een verklaring van het Witte Huis heeft de commandant der Duitsche vloot de Ver. Staten ervan in kennis ge steld, dat het Amerikaansche stoomschip Iroquois, dat met Amerikaansche burgers van Europa onderweg is, tot zinken zal worden gebracht, wanneer het de Ameri kaansche kust nadert. De secretaris van Roosevelt, Stephen Early, zeide, vóór hij deze verklaring aan de journalisten over handigde, dat de aangelegenheid volledig besproken is in de bijeenkomst van het ka binet en dat men besloten heeft alle feiten bekend te maken. Early verklaarde, dat admiraal Rader, de Duitsche vlootcomman- dant, de mededeeling aan den Amerikaan- schen marine-attaché te Berlijn gedaan bad. Roosevelt is er gisteravond van in ken nis gesteld. In de verklaring van het Witte Huis wordt gezegd, dat admiraal Rader de Ver. Staten ervan in kennis had gesteld, dat „volgens een inlichting waaraan hij geloof hechtte, de Iroquois tot zinken zal worden gebracht, wanneer het schip de Amerikaansche Oostkust nadert. Het tot zinken brengen zou worden vol bracht door een herhaling van de om- 'kodrgheden, die den ondergang van de Athenia kenmerkten". ^u's deelt in de verklaring Wacht m dat een vaartuig van de kust- Iromir,;61! verscheidene vlooteenheden de naar pp e/em°et z°uden varen en het schip vovepvoü 7merikaansche haven zouden con- maatrese'] m w*>ze van voorzorgs zaad «pobeeft den gezagvoerder den of zich „J? ,nauwkeurig te onderzoeken boord bevinden' ontpk)*bare stoffen aan geven heeft later te kennen ge- echten F- anng ongeloofwaardig te er veel mtr y zeide: »Wij gelooven niet, dat denken Sft de Ver" Staten zÜn> die z«n". De h bencht waar is of waar kan vrijwel geu1Je]enkomsZ van bet kabinet was eengeleeenha j3an de bespreking van deze niet voorstpii„gewÜd. „Wij kunnen ons ^ngelsche v,6n fldus zeide Early nog, „dat den doen i?fhe 'f and*re schepen zou tte Huis i bericht inhoudt". Het Verwekken. V°lgens Early geen sensatie ^'ashingt0«aal. V,an de Iroquois heeft te Zaakt, h0ewe| 1!h weinig opwinding veroor- regeeringsk e algemeene opvatting in ?n«ebrufSgen is, dat het bericht een feekent doorril propa8andamanoeuvre be rdat het Am Uitgaat van de gedach- 5eeft gehechtTrikaansche Publiek geloof Churchili Ho81! duitsche bewering, Dut.henia heeft tot zinken druL niet hpt 1S' aldus zegt men met vandaar d«t gevaL J*gt. Wat Bernf1 Z'ch te Washington af- Ultwerking Va pr°beert te winnen met Wom?1 gr°nds]aK "JLn! nieuwe propaganda n J 1 erkend nl T ke reeds niet als echt auennb0°rd, 584 perso- ziin "**cn van ApassaSiers en bemanning. Amerikaansche nationaliteit Het telegraaf agentschap Tass meldt: „De Londensche bladen Daily Herald en Daily Mail hebben met overneming van be richt uit de New York Times gemeld, dat Sovjet-troepen waren samengetrokken aan de grenzen van de Chineesche provincie Sinkiang en in die provincie waren binnen gedrongen. Tass is gemachtig te verklaren, dat dit bericht een kwaadwillig verzinsel is, in de wereld gebracht voor doeleinden van provocatie". Gister is een pact van wederzijdschen bfjstand tusschen de Sovjet-Unie en Letland onderteekend. Nader wordt gemeld: De voornaamste artikelen van de tekst van het Russisch-Letlandsche verdrag zijn de volgende: Artikel 1: De beide contracteerende par tijen verbinden zich elkander eiken bij stand van een directen aanval of een bedrei ging met aanval van de zijde van eenige groote Europeesche mogendheid tegen de zeegrenzen der partijen in de Oostzee of hun landgrenzen, door de territoria der Est- landsche en Lithausche republieken, alsmede tegen de in artikel 3 genoemde bases. Artikel 2: De Sovjet-Unie verbindt zich het Letlandsche leger bijstand te verleenen in wapening en andere militaire uitrusting op gunstige voorwaarden. Artikel 3: Ten behoeve van de waarbor ging van de veiligheid der Sovjet-Unie en ter consolideering van haar eigen onafhan kelijkheid verleent de Letlandsche repu bliek de Sovjet-Unie het recht tot het heb ben van vlootbases in pacht en tegen rede lijken prijs in de steden Liepaja (Libava) en Ventspils (Windawa) en van verscheidene vliegvelden. De nauwkeurige plaatsen voor de bases van vliegveftien en de grenzen daarvan zullen in wederzijdsch overleg worden vastgesteld. Voor de bescherming van de Straat Irben wordt de Sovjet-Unie het recht verleend op dezelfde voorwaarden een basis voor kust-artillerie aan de kust tusschen Ventspils en Pitrags te vestigen. Voor de bescherming" der vlootbases, der vliegvelden en der kust-artillerie basis heeft de Sovjet-Unie het recht op eigen kosten op de aangewezen plaatsen land- en lucht machttroepen tot een strikt beperkt aantal te handhaven. De maximale grootte dezer strijdkrachten zal bij speciale overeenkomst bepaald worden. HELSINKI LENINGF SOVJET TALLINN BALT1SCHPORT ESTLAND NAR WA In Finland vraagt men zich af, of de Finsche minister de zesde minister zal zijn, die een uitnoodiging zal krijgen om naar Moskou te komen, teneinde vermoedelijk wenschen of eischen van Sovjet-Rusland aan te hooren ten opzichte van eenige Finsche eilanden in de Finsche golf, waarop de Sovjet-Unie aanspraak zou willen maken. Op de kaart zyn deze eilanden zwart aangegeven; de stippellijn geeft de territo riale grens weer van Finland. De rijksminister van buitenlandsche za ken, von Ribbentrop, heeft in een interview met Japansche journalisten o.a. verklaard: Ik ben ervan overtuigd, dat het herstel van orde en rust in het Poolsche gebied niet slechts in het voordeel en tot een zegen voor de daar levende verschillende volks groepen zal zyn, maar dat met de verwij dering van dezen haard van onrust ook een belangrijke stap op den weg naar herstel van den wereldvrede gedaan is. Verder ge loof ik, dat deze regeling een les is voor alle oorlogophitsers in de wereld. Ik heb met voldoening kennis genomen van het ac- coord van Nomonhan, dat eenige weken geleden tusschen Japan en Rusland tot stand is gekomen. Ik geloof, dat dit eerste accoord een positieve bijdrage voor een definitieve pacificatie ook in het Verre Oosten betee ken t. De Poolsche oorlog is ons, tegen alle ver standige aanbiedingen van den Führer in. Er is, terwyl wij dit schrijven, weinig nieuws te vermelden, er zijn geen redevoe ringen in een of ander parlement of voor de radio gehouden en het wachten is blijkbaar op de groote rede van Hitier, welke hy he denmiddag in de Kroll-opera voor den Rijksdag zal uitspreken. Zoo'n Rijksdagzitting is heel iets anders dan een vergadering van de Fransche ka mer of van het Britsche Lagerhuis. De zit ting van den Rijksdag is niet meer dan een politieke parade, een zoo nu en dan nood zakelijk geachte bijeenkomst, welke bij het Duitsche volk den schijn moet wekken, dat ook de door dat volk gekozen afgevaardig den nog iets in het midden hebben ie brengen. Men weet nu langzamerhand wel hoe een vergadering van het Engelsche Lagerhuis verloopt. Daar houdt de premier een groote rede, waarna de afgevaardigden van alle groepen volop gelegenheid hebben om vra gen te stellen en voor de regeering minder prettige opmerkingen te maken. En wan neer men het met de Britsche regeerings- politiek niet eens is zelfs wanneer men, zooals Lloyd George dat Woensdag gedaan heeft, een geheel anderen koers wenscht te volgen dan mag men precies zeggen wat men op zijn hart heeft en dan kan men er tevens op rekenen, dat de regeering met de gemaakte opmerkingen zooveel mogelijk rekening zal houden. In Duitschland gaat dat allemaal heel anders. Daar speelt de muziek militaire marschen totdat de aankondiging volgt, dat de Führer is verschenen. Trouwens die aankondiging is voor de luisteraars by de radio volkomen overbo dig omdat de komst van den Rijkskanselier met een oorverdoovend „Sieg Heil!" wordt begroet en er eerst stilte wordt verkregen als Hitier zelf aan het woord komt. De redevoeringen van den Führer mun ten in den regel niet uit door kortheid. Hij overstelpt zjjn gehoor met reeksen van cij fers en met reeksen van feiten zooals hy ze als feiten erkend heeft. En wanneer de Führer via herhaaldelijke toejuichingen en daverend applaussalvo's is uitgesproken, dan is er althans tot dus ver geen enkele afgevaardigde, die nog iets te vragen of op te merken heeft, nog afgezien van het totaal ondenkbare, dat een der volksvertegenwoordigers het in zyn hoofd zou halen om iets anders te denken of te wülen dan de Führer heeft verkondigd. Dan volgt er een storm van daverende toejuichingen, dan wordt er weer „Sieg Heil!" geroepen en nadat Hitier verdwenen is gaan de honderden volksvertegenwoor digers weer naar huis in de veronderstel ling, dat zy niet anders dan hun plicht heb ben gedaan. Zoo gaat het in Duitschland en zoo gaat het in alle dictatoriaal geregeerde landen waar de dictator alles alleen weet en op eigen verantwoordelijkheid zal vertellen, welke maatregelen er worden genomen. Zoo gaat het in staten waar de bevolking zich volkomen aan het dictatoriaal gezag onderwerpt en daarom kan een bijeenkomst van den Duitschen Rijksdag voor Engeland een graadmeter zijn in hoeverre het volk nog achter de regeering staat. Want wan neer het uitgooien van de millioenen Brit sche pamfletten boven Duitsch gebied wer kelijk succes heeft of wanneer de oorlog voor Duitschland zoo ongelukkig verloopt dat een groeiende ontevredenheid onder het volk naar een uitweg zoekt, dan kan het gebeuren, dat onder de minst volgzamen van de Ryksdagleden een dappere man op staat, zij het dan slechts om een vraag te stellen welk twijfel aan de doeltreffendheid der regeeringsmaatregelen doet uitkomen. En wanneer er één schaap over den dam durft dan zullen er meerdere volgen en dan kan men gerust voorspellen, dat bij verderen tegenslag van het oorlogvoerend Duitschland aan de absolute macht van den dictator langzaam maar zeker een einde wordt gemaakt. Wij weten op dit oogenblik nog niet wat Hilter in den Rijksdag zal verkondigen, maar het Duitsche volk heeft nog te weinig beproevingen doorstaan dan dat men zou kunnen verwachten, dat het nu reeds teeke nen van ongeduld of ontevredenheid zal geven. De rede van den Führer zal als gewoonlijk wel met een daverend applaus worden ont vangen en de geheele wereld is in afwach ting wat deze eêne man wien men de ab solute macht over leven en bezit van mil lioenen medemenschen heeft gegeven hedenmiddag zal verkondigen. In Engeland en Frankrijk hebben de pre miers zeer scherp laten uitkomen, dat zij nog niets van hun eischen hebben prijsgege ven en het is ondenkbaar, dat een man als Hitier zijn machtspositie tegenover het volk zou verzwakken door zijnerzijds een aan bod te doen, dat in flagrante tegenstelling is met alles wat hij tot dusver met de Duitsche kracht en met de Duitsche eer onvereenig- baar geacht heeft. En daarom is dit wederzijds speculeer en op een plotselinge vredesgeneigaheid door hulpbehoevendheid in dit neginstadium van den oorlog eigenlijk een vertooning, die men komisch zou kunnen noemen als de ondergrond in werkelijkheid niet zoo diep magisch was, omdat van dit spel van weder- zijasche krachtsbetooning millioenen on- scnuldigen de dupe kunnen worden. Want wanneer onaanvaardbare vredesvoorstellen hooghartig worden afgewezen zal men moe ten besluiten den strijd tot het bittere einde voort te zetten. Dan werpt men geen strooi biljetten meer uit en dan spaart men elkaar niet meer bij een ondoorbrekelijke linie, maar dan vecht elke staat voor zyn leven en voor een zelfstandig volksbestaan. En wanneer men nagaat op welk een meedoogenlooze wijze, schepen tot zinken zyn gebracht en de burgerbevolking van Warschau aan moordend staal en vuur werd prijs gegeven, dan kan men slechts met af schuw denken aan wat cr straks z:.l kunnen gebeuren ais honderden bommenwerpers boven de groote steden verschijnen en de zelfvernietiging van het „beschaafde" Euro pa een aanvang heeft genomen. In Engeland heeft de Britsche premier met nadruk verzekerd, dat elk Duitsch vredesvoorstel ernstig zal worden bestu deerd. We kunnen slechts hopen, dat de voorstel len van Hitier van den goeden wil tot eei roor allen aanvaardbaar vergelijk zullen getuigen opdat wat in jaren van werken en denken werd opgebouwd niet in enkele da gen verwoest en verbrand zal worden, In afwachting van de rede van Hitier, die ongetwijfeld de noodige copie voor een overzicht zal leveren, kunnen wij voor heden melden, dat het pact tusschen Rus land en Letland tot stand is gekomen, waar bijzooals te verwachten was Rusland van de omstandigheden gebruik heeft ge maakt zijn militaire positie aan den Oost zeekant duchtig te versterken. Er is een pact van wederzijdschen bij stand gesloten, dat zich ook tot militairen bijstand uitstrekt. Rusland zal weer op bil lijke voorwaarden wapenen leveren, maar krijgt daarvoor het recht vlootbases en vliegvelden te vestigen in de steden Libava en Winduna, benevens een basis voor kust- artillerie tusschen Ventspils en Pitrags, waarbij Rusland tevens het recht krijgt land- en luchtmacht-troepen in Letland te legeren. Men ziet het, de eenige die tot dusverre zonder eenig risico van den oorlog geprofi teerd heeft is Rusland. Het is te vreezen, dat dit in de naaste toekomst nog meerdere malen geconstateerd zal moeten worden. opgedrongen. Evenzoo hebben in het Wes ten niet Duitschland, maar Engeland en Frankrijk den oorlog verklaard. Als Duitschland daarom nog steeds tot vrede bereid is, is dat niets nieuws. In elk geval zullen de westelijke mogendheden spoedig moeten beslissen. Anders zou tegenover de zinlooze bedreiging der Engelsche oorlog ophitsers, „vernietiging van het Hitlerdom", die niets anders beteekent dan de vernieti ging van het Duitsche volk, evengoed een Duitsche leuze, bijvoorbeeld: „vernietiging der Engelsche democratie" gesteld kunnen worden, hetgeen de vernietiging van het Britsche imperium zou beteekenen en wat even zinloos schijnt. Ik geloof, dat het gewicht van Japan, als de domineerende mogendheid in Oost-Azië, bjj alle groote beslissingen der wereldpoli- 'tiek van buitengewone beteekenis is. Het is niet aan twijfel onderhevig, dat op het oogenblik in vele landen oorlogophitsers zich bevinden, die ten zeerste geïnteres seerd zijn bij het uitbreken van den werke- lijken oorlog in West-Europa. Deze internationale ophitsers hitsen van daag het Engelsche en het Fransche volk tegen Duitschland op en morgen zouden zij er niet voor terugschrikken bijvoorbeeld het Amerikaansche en het Japansche volk tegen, elkander op te hitsen. Ik ben er zeker van, dat men zich in Japan hiervan bewust is. Ik geloof daarom, dat ook uw volk belang heeft bij het herstel van den Europeeschen vrede". Het Fransóhe legerbericht van gister avond luidt: „Een kalme dag aan het geheele front. Op verschillende deelen van het front waren de verkenningsafdeelingen actief. Het Fransche legerbericht van hedenoch tend luidt: Een kalme nacht. Activiteit van patrouilles, met name ten Z.W. van Saar- brücken. Het opperbevel van de weermacht maakt bekend, dat bij Koek, ten O. van Deblin, vanochtend om tien uur de laatste over blijfselen van het Poolsche leger, ongeveer achtduizend man, onder den Poolschen ge neraal Kleber, de wapenen hebben neer gelegd. Ten O. van den Weichsel is gisteren de voorwaartsche beweging begonnen tot be zetting van het gebied tot de grens der Duitsche en Russische belangen. In het Westen zwakke bedrij \\gheid der artillerie. Overigens is de dag rustig ver- loopen. In overeenstemming met de nieuwe be palingen der Duitsch-Russische grens in Polen, wordt een gebied by Suwalki door het Russische leger ontruimd. Donderdag begon op grond van de over eenkomsten het binnenrukken der Duitsche troepen, welke in drie etappes zal geschie den. In kameraadschappelijk contact hebben de Duitsche overste en de Russische brigade commandant, wier troepen het gebied van Suwalki bezet hadden, de overgave en over neming overeengekomen. Donderdagochtend zijn de Russen met de ontruiming begonnen. Vrijdag zal Sulwaki worden bezet en op 7 October zal het geheele gebied tot de Litausche en Russische grens in Duitsch bezit zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1