1 DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Rusland en Letland hebben een pact
van bijstand gesloten.
In Frankrijk worden de communistische
gemeentebesturen afgezet.
In afwachting van Hitiers rede.
rusland,jè)
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 236
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 6 October 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Amerikaansch mailschip
bedreigd?
Russische tegenspraak.
Pact van wederzijdschen
bijstand onderteekend.
Een vraaggesprek met
von Ribbentrop.
De algemeene toestand.
In afwachting van
hitiers rede.
Het Fransche legerbericht.
Het Duitsche legerbericht.
De grens tusschen
i Duitschland en Rusland.
[alkmaarsche courant
Hedenmorgen zyn de artikelen van de overeenkomst van Rusland en Letland
bekend geworden en daaruit blijkt, dat Rusland van de gelegenheid gebruik
heeft gemaakt zijn machtspositie aan de Oostzee te versterken.
Er is een pact van wederzijdschen bijstand gesloten en tegenover het aanbod
van Rusland om Letland op goedkoope wijze van wapenen te voorzien
wat bij een militair bondgenootschap ook Ruslands eigen belang is heeft
Rusland het recht gekregen op Letlandsch gebied verschillende vlootbases en
vliegvelden te vestigen.
In Frankrijk heeft de communistische fractie na de ontbinding der partij
den naam „Arbeiders- en boerengroep" aangenomen. De regeering heeft
thans de arrestatie van den voorzitter en secretaris dezer groep bevolen,
die evenwel beiden verdwenen blijken. Bij vele communistische kamerleden
zjjn huiszoekingen verricht en alle communistische gemeentebesturen in den
lande zijn of worden afgezet
In afwachting van Hitiers rede schijnen zoowel Engeland als Frankrijk
aan Italië dat waarschijnlijk als bemiddelaar zal optreden te hebben
medegedeeld, dat de democratische staten geen voorstellen zullen acceptee
ren welke in strijd zijn met de doelstellingen waarvoor zij in den oorlog
gegaan zijn.
Volgens een verklaring van het Witte
Huis heeft de commandant der Duitsche
vloot de Ver. Staten ervan in kennis ge
steld, dat het Amerikaansche stoomschip
Iroquois, dat met Amerikaansche burgers
van Europa onderweg is, tot zinken zal
worden gebracht, wanneer het de Ameri
kaansche kust nadert. De secretaris van
Roosevelt, Stephen Early, zeide, vóór hij
deze verklaring aan de journalisten over
handigde, dat de aangelegenheid volledig
besproken is in de bijeenkomst van het ka
binet en dat men besloten heeft alle feiten
bekend te maken. Early verklaarde, dat
admiraal Rader, de Duitsche vlootcomman-
dant, de mededeeling aan den Amerikaan-
schen marine-attaché te Berlijn gedaan
bad. Roosevelt is er gisteravond van in ken
nis gesteld.
In de verklaring van het Witte Huis
wordt gezegd, dat admiraal Rader de
Ver. Staten ervan in kennis had gesteld,
dat „volgens een inlichting waaraan hij
geloof hechtte, de Iroquois tot zinken
zal worden gebracht, wanneer het schip
de Amerikaansche Oostkust nadert. Het
tot zinken brengen zou worden vol
bracht door een herhaling van de om-
'kodrgheden, die den ondergang van
de Athenia kenmerkten".
^u's deelt in de verklaring
Wacht m dat een vaartuig van de kust-
Iromir,;61! verscheidene vlooteenheden de
naar pp e/em°et z°uden varen en het schip
vovepvoü 7merikaansche haven zouden con-
maatrese'] m w*>ze van voorzorgs
zaad «pobeeft den gezagvoerder den
of zich „J? ,nauwkeurig te onderzoeken
boord bevinden' ontpk)*bare stoffen aan
geven heeft later te kennen ge-
echten F- anng ongeloofwaardig te
er veel mtr y zeide: »Wij gelooven niet, dat
denken Sft de Ver" Staten zÜn> die
z«n". De h bencht waar is of waar kan
vrijwel geu1Je]enkomsZ van bet kabinet was
eengeleeenha j3an de bespreking van deze
niet voorstpii„gewÜd. „Wij kunnen ons
^ngelsche v,6n fldus zeide Early nog, „dat
den doen i?fhe 'f and*re schepen zou
tte Huis i bericht inhoudt". Het
Verwekken. V°lgens Early geen sensatie
^'ashingt0«aal. V,an de Iroquois heeft te
Zaakt, h0ewe| 1!h weinig opwinding veroor-
regeeringsk e algemeene opvatting in
?n«ebrufSgen is, dat het bericht een
feekent doorril propa8andamanoeuvre be
rdat het Am Uitgaat van de gedach-
5eeft gehechtTrikaansche Publiek geloof
Churchili Ho81! duitsche bewering,
Dut.henia heeft tot zinken
druL niet hpt 1S' aldus zegt men met
vandaar d«t gevaL
J*gt. Wat Bernf1 Z'ch te Washington af-
Ultwerking Va pr°beert te winnen met
Wom?1 gr°nds]aK "JLn! nieuwe propaganda
n J 1 erkend nl T ke reeds niet als echt
auennb0°rd, 584 perso-
ziin "**cn van ApassaSiers en bemanning.
Amerikaansche nationaliteit
Het telegraaf agentschap Tass meldt:
„De Londensche bladen Daily Herald en
Daily Mail hebben met overneming van be
richt uit de New York Times gemeld, dat
Sovjet-troepen waren samengetrokken aan
de grenzen van de Chineesche provincie
Sinkiang en in die provincie waren binnen
gedrongen. Tass is gemachtig te verklaren,
dat dit bericht een kwaadwillig verzinsel is,
in de wereld gebracht voor doeleinden van
provocatie".
Gister is een pact van wederzijdschen
bfjstand tusschen de Sovjet-Unie en Letland
onderteekend.
Nader wordt gemeld:
De voornaamste artikelen van de tekst van
het Russisch-Letlandsche verdrag zijn de
volgende:
Artikel 1: De beide contracteerende par
tijen verbinden zich elkander eiken bij
stand van een directen aanval of een bedrei
ging met aanval van de zijde van eenige
groote Europeesche mogendheid tegen de
zeegrenzen der partijen in de Oostzee of
hun landgrenzen, door de territoria der Est-
landsche en Lithausche republieken, alsmede
tegen de in artikel 3 genoemde bases.
Artikel 2: De Sovjet-Unie verbindt zich
het Letlandsche leger bijstand te verleenen
in wapening en andere militaire uitrusting
op gunstige voorwaarden.
Artikel 3: Ten behoeve van de waarbor
ging van de veiligheid der Sovjet-Unie en
ter consolideering van haar eigen onafhan
kelijkheid verleent de Letlandsche repu
bliek de Sovjet-Unie het recht tot het heb
ben van vlootbases in pacht en tegen rede
lijken prijs in de steden Liepaja (Libava)
en Ventspils (Windawa) en van verscheidene
vliegvelden. De nauwkeurige plaatsen voor
de bases van vliegveftien en de grenzen
daarvan zullen in wederzijdsch overleg
worden vastgesteld. Voor de bescherming
van de Straat Irben wordt de Sovjet-Unie
het recht verleend op dezelfde voorwaarden
een basis voor kust-artillerie aan de kust
tusschen Ventspils en Pitrags te vestigen.
Voor de bescherming" der vlootbases, der
vliegvelden en der kust-artillerie basis heeft
de Sovjet-Unie het recht op eigen kosten
op de aangewezen plaatsen land- en lucht
machttroepen tot een strikt beperkt aantal
te handhaven. De maximale grootte dezer
strijdkrachten zal bij speciale overeenkomst
bepaald worden.
HELSINKI
LENINGF
SOVJET
TALLINN
BALT1SCHPORT
ESTLAND
NAR WA
In Finland vraagt men zich af, of de Finsche minister de zesde minister zal zijn,
die een uitnoodiging zal krijgen om naar Moskou te komen, teneinde vermoedelijk
wenschen of eischen van Sovjet-Rusland aan te hooren ten opzichte van eenige
Finsche eilanden in de Finsche golf, waarop de Sovjet-Unie aanspraak zou willen
maken.
Op de kaart zyn deze eilanden zwart aangegeven; de stippellijn geeft de territo
riale grens weer van Finland.
De rijksminister van buitenlandsche za
ken, von Ribbentrop, heeft in een interview
met Japansche journalisten o.a. verklaard:
Ik ben ervan overtuigd, dat het herstel van
orde en rust in het Poolsche gebied niet
slechts in het voordeel en tot een zegen
voor de daar levende verschillende volks
groepen zal zyn, maar dat met de verwij
dering van dezen haard van onrust ook een
belangrijke stap op den weg naar herstel
van den wereldvrede gedaan is. Verder ge
loof ik, dat deze regeling een les is voor alle
oorlogophitsers in de wereld. Ik heb met
voldoening kennis genomen van het ac-
coord van Nomonhan, dat eenige weken
geleden tusschen Japan en Rusland tot stand
is gekomen. Ik geloof, dat dit eerste accoord
een positieve bijdrage voor een definitieve
pacificatie ook in het Verre Oosten betee
ken t.
De Poolsche oorlog is ons, tegen alle ver
standige aanbiedingen van den Führer in.
Er is, terwyl wij dit schrijven, weinig
nieuws te vermelden, er zijn geen redevoe
ringen in een of ander parlement of voor de
radio gehouden en het wachten is blijkbaar
op de groote rede van Hitier, welke hy he
denmiddag in de Kroll-opera voor den
Rijksdag zal uitspreken.
Zoo'n Rijksdagzitting is heel iets anders
dan een vergadering van de Fransche ka
mer of van het Britsche Lagerhuis. De zit
ting van den Rijksdag is niet meer dan een
politieke parade, een zoo nu en dan nood
zakelijk geachte bijeenkomst, welke bij het
Duitsche volk den schijn moet wekken, dat
ook de door dat volk gekozen afgevaardig
den nog iets in het midden hebben ie
brengen.
Men weet nu langzamerhand wel hoe een
vergadering van het Engelsche Lagerhuis
verloopt. Daar houdt de premier een groote
rede, waarna de afgevaardigden van alle
groepen volop gelegenheid hebben om vra
gen te stellen en voor de regeering minder
prettige opmerkingen te maken. En wan
neer men het met de Britsche regeerings-
politiek niet eens is zelfs wanneer men,
zooals Lloyd George dat Woensdag gedaan
heeft, een geheel anderen koers wenscht te
volgen dan mag men precies zeggen wat
men op zijn hart heeft en dan kan men er
tevens op rekenen, dat de regeering met de
gemaakte opmerkingen zooveel mogelijk
rekening zal houden.
In Duitschland gaat dat allemaal heel
anders. Daar speelt de muziek militaire
marschen totdat de aankondiging volgt, dat
de Führer is verschenen.
Trouwens die aankondiging is voor de
luisteraars by de radio volkomen overbo
dig omdat de komst van den Rijkskanselier
met een oorverdoovend „Sieg Heil!" wordt
begroet en er eerst stilte wordt verkregen
als Hitier zelf aan het woord komt.
De redevoeringen van den Führer mun
ten in den regel niet uit door kortheid. Hij
overstelpt zjjn gehoor met reeksen van cij
fers en met reeksen van feiten zooals hy
ze als feiten erkend heeft.
En wanneer de Führer via herhaaldelijke
toejuichingen en daverend applaussalvo's is
uitgesproken, dan is er althans tot dus
ver geen enkele afgevaardigde, die nog
iets te vragen of op te merken heeft, nog
afgezien van het totaal ondenkbare, dat een
der volksvertegenwoordigers het in zyn
hoofd zou halen om iets anders te denken of
te wülen dan de Führer heeft verkondigd.
Dan volgt er een storm van daverende
toejuichingen, dan wordt er weer „Sieg
Heil!" geroepen en nadat Hitier verdwenen
is gaan de honderden volksvertegenwoor
digers weer naar huis in de veronderstel
ling, dat zy niet anders dan hun plicht heb
ben gedaan.
Zoo gaat het in Duitschland en zoo gaat
het in alle dictatoriaal geregeerde landen
waar de dictator alles alleen weet en op
eigen verantwoordelijkheid zal vertellen,
welke maatregelen er worden genomen.
Zoo gaat het in staten waar de bevolking
zich volkomen aan het dictatoriaal gezag
onderwerpt en daarom kan een bijeenkomst
van den Duitschen Rijksdag voor Engeland
een graadmeter zijn in hoeverre het volk
nog achter de regeering staat. Want wan
neer het uitgooien van de millioenen Brit
sche pamfletten boven Duitsch gebied wer
kelijk succes heeft of wanneer de oorlog
voor Duitschland zoo ongelukkig verloopt
dat een groeiende ontevredenheid onder het
volk naar een uitweg zoekt, dan kan het
gebeuren, dat onder de minst volgzamen
van de Ryksdagleden een dappere man op
staat, zij het dan slechts om een vraag te
stellen welk twijfel aan de doeltreffendheid
der regeeringsmaatregelen doet uitkomen.
En wanneer er één schaap over den dam
durft dan zullen er meerdere volgen en
dan kan men gerust voorspellen, dat bij
verderen tegenslag van het oorlogvoerend
Duitschland aan de absolute macht van den
dictator langzaam maar zeker een einde
wordt gemaakt.
Wij weten op dit oogenblik nog niet wat
Hilter in den Rijksdag zal verkondigen,
maar het Duitsche volk heeft nog te weinig
beproevingen doorstaan dan dat men zou
kunnen verwachten, dat het nu reeds teeke
nen van ongeduld of ontevredenheid zal
geven.
De rede van den Führer zal als gewoonlijk
wel met een daverend applaus worden ont
vangen en de geheele wereld is in afwach
ting wat deze eêne man wien men de ab
solute macht over leven en bezit van mil
lioenen medemenschen heeft gegeven
hedenmiddag zal verkondigen.
In Engeland en Frankrijk hebben de pre
miers zeer scherp laten uitkomen, dat zij
nog niets van hun eischen hebben prijsgege
ven en het is ondenkbaar, dat een man als
Hitier zijn machtspositie tegenover het volk
zou verzwakken door zijnerzijds een aan
bod te doen, dat in flagrante tegenstelling is
met alles wat hij tot dusver met de Duitsche
kracht en met de Duitsche eer onvereenig-
baar geacht heeft.
En daarom is dit wederzijds speculeer en
op een plotselinge vredesgeneigaheid door
hulpbehoevendheid in dit neginstadium van
den oorlog eigenlijk een vertooning, die
men komisch zou kunnen noemen als de
ondergrond in werkelijkheid niet zoo diep
magisch was, omdat van dit spel van weder-
zijasche krachtsbetooning millioenen on-
scnuldigen de dupe kunnen worden. Want
wanneer onaanvaardbare vredesvoorstellen
hooghartig worden afgewezen zal men moe
ten besluiten den strijd tot het bittere einde
voort te zetten. Dan werpt men geen strooi
biljetten meer uit en dan spaart men elkaar
niet meer bij een ondoorbrekelijke linie,
maar dan vecht elke staat voor zyn leven
en voor een zelfstandig volksbestaan.
En wanneer men nagaat op welk een
meedoogenlooze wijze, schepen tot zinken
zyn gebracht en de burgerbevolking van
Warschau aan moordend staal en vuur werd
prijs gegeven, dan kan men slechts met af
schuw denken aan wat cr straks z:.l kunnen
gebeuren ais honderden bommenwerpers
boven de groote steden verschijnen en de
zelfvernietiging van het „beschaafde" Euro
pa een aanvang heeft genomen.
In Engeland heeft de Britsche premier
met nadruk verzekerd, dat elk Duitsch
vredesvoorstel ernstig zal worden bestu
deerd.
We kunnen slechts hopen, dat de voorstel
len van Hitier van den goeden wil tot eei
roor allen aanvaardbaar vergelijk zullen
getuigen opdat wat in jaren van werken en
denken werd opgebouwd niet in enkele da
gen verwoest en verbrand zal worden,
In afwachting van de rede van Hitier, die
ongetwijfeld de noodige copie voor een
overzicht zal leveren, kunnen wij voor
heden melden, dat het pact tusschen Rus
land en Letland tot stand is gekomen, waar
bijzooals te verwachten was Rusland
van de omstandigheden gebruik heeft ge
maakt zijn militaire positie aan den Oost
zeekant duchtig te versterken.
Er is een pact van wederzijdschen bij
stand gesloten, dat zich ook tot militairen
bijstand uitstrekt. Rusland zal weer op bil
lijke voorwaarden wapenen leveren, maar
krijgt daarvoor het recht vlootbases en
vliegvelden te vestigen in de steden Libava
en Winduna, benevens een basis voor kust-
artillerie tusschen Ventspils en Pitrags,
waarbij Rusland tevens het recht krijgt
land- en luchtmacht-troepen in Letland te
legeren.
Men ziet het, de eenige die tot dusverre
zonder eenig risico van den oorlog geprofi
teerd heeft is Rusland.
Het is te vreezen, dat dit in de naaste
toekomst nog meerdere malen geconstateerd
zal moeten worden.
opgedrongen. Evenzoo hebben in het Wes
ten niet Duitschland, maar Engeland en
Frankrijk den oorlog verklaard. Als
Duitschland daarom nog steeds tot vrede
bereid is, is dat niets nieuws. In elk geval
zullen de westelijke mogendheden spoedig
moeten beslissen. Anders zou tegenover de
zinlooze bedreiging der Engelsche oorlog
ophitsers, „vernietiging van het Hitlerdom",
die niets anders beteekent dan de vernieti
ging van het Duitsche volk, evengoed een
Duitsche leuze, bijvoorbeeld: „vernietiging
der Engelsche democratie" gesteld kunnen
worden, hetgeen de vernietiging van het
Britsche imperium zou beteekenen en wat
even zinloos schijnt.
Ik geloof, dat het gewicht van Japan, als
de domineerende mogendheid in Oost-Azië,
bjj alle groote beslissingen der wereldpoli-
'tiek van buitengewone beteekenis is. Het is
niet aan twijfel onderhevig, dat op het
oogenblik in vele landen oorlogophitsers
zich bevinden, die ten zeerste geïnteres
seerd zijn bij het uitbreken van den werke-
lijken oorlog in West-Europa.
Deze internationale ophitsers hitsen van
daag het Engelsche en het Fransche volk
tegen Duitschland op en morgen zouden zij
er niet voor terugschrikken bijvoorbeeld het
Amerikaansche en het Japansche volk tegen,
elkander op te hitsen. Ik ben er zeker van,
dat men zich in Japan hiervan bewust is. Ik
geloof daarom, dat ook uw volk belang
heeft bij het herstel van den Europeeschen
vrede".
Het Fransóhe legerbericht van gister
avond luidt:
„Een kalme dag aan het geheele front.
Op verschillende deelen van het front
waren de verkenningsafdeelingen actief.
Het Fransche legerbericht van hedenoch
tend luidt: Een kalme nacht. Activiteit van
patrouilles, met name ten Z.W. van Saar-
brücken.
Het opperbevel van de weermacht maakt
bekend, dat bij Koek, ten O. van Deblin,
vanochtend om tien uur de laatste over
blijfselen van het Poolsche leger, ongeveer
achtduizend man, onder den Poolschen ge
neraal Kleber, de wapenen hebben neer
gelegd.
Ten O. van den Weichsel is gisteren de
voorwaartsche beweging begonnen tot be
zetting van het gebied tot de grens der
Duitsche en Russische belangen.
In het Westen zwakke bedrij \\gheid der
artillerie. Overigens is de dag rustig ver-
loopen.
In overeenstemming met de nieuwe be
palingen der Duitsch-Russische grens in
Polen, wordt een gebied by Suwalki door
het Russische leger ontruimd.
Donderdag begon op grond van de over
eenkomsten het binnenrukken der Duitsche
troepen, welke in drie etappes zal geschie
den. In kameraadschappelijk contact hebben
de Duitsche overste en de Russische brigade
commandant, wier troepen het gebied van
Suwalki bezet hadden, de overgave en over
neming overeengekomen.
Donderdagochtend zijn de Russen met de
ontruiming begonnen. Vrijdag zal Sulwaki
worden bezet en op 7 October zal het geheele
gebied tot de Litausche en Russische grens
in Duitsch bezit zijn.