DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Daladier eischt een duurzamer! vrede.
Hitier spreekt bij de opening der
Kriegswinterhilfe.
Finsche steden worden ontruimd.
Groote volksverhuizingen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
240 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 11 October 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Het gebied van Wilna aan
Litauen.
Radiorede van hitier tot
opening van het werk
der winterhulp.
Het Fransche leqerbericht.
Het Duitsche legerbericht.
Inlijving van Westelijk Wit-Rusland
Ontruiming van Helsinki
en Wiborg.
De algemeen© toestand.
Volksverhuizingen
ALKMAARSGHE
COURANT.
In zijn gisteravond gehouden radiorede heeft de Fransche minister-president
Daladier betoogd, dat Frankrijk slechts een duurzamen vrede kan aanvaar
den. Er moeten afdoende garanties worden gegeven dat de veiligheid van
Frankrijk en die van andere staten na Frankrjjks demobilisatie geen gevaar
loopt.
Hitier heeft gistermiddag een toespraak gehouden in het Berlijnsche Sport-
palast waar hij de Kriegswinterhilfe heeft geopend. Hij heeft van die ge
legenheid gebruik gemaakt om nog eens te herhalen dat Duitschland den
strijd zoo krachtig mogelijk zal voortzetten als zijn vredesaanbod wordt
afgewezen.
In Finland heeft men, in verband met de Russische bedreiging, besloten
tot ontruiming van de voornaamste steden, o.a. van de hoofdstad Helsinki,
over te gaan. In de Scandinavische landen is men bevreesd dat deze neutrale
statengroep door den loop der gebeurtenissen bij bet conflict zal worden
betrokken.
Heden zullen waarschijnlijk de eerste Duitsche schepen uit Riga vertrekken,
welke de Duitschers uit Letland naar Duitsch gebied overbrengen waar men
ze waarschijnlijk naar het van Polen veroverde gebied zal zenden. Een uit
tocht van Duitschers op groote schaal uit de Baltische landen is in de eerst
volgende dagen te verwachten.
Omtrent de onderhandelingen met
Litauen is een communiqué uitgegeven,
luidende:
In Moskou zijn onderhandelingen ge
voerd over de afsluiting van een ver
drag betreffende overdracht aan Li
tauen van de stad Wilna en het gebied
om Wilna, benevens over een pact tot
wederzijdschen bijstand tusschen de
Sovjet-Unie en Litauen.
De onderhandelingen zijn op 10 Oct.
geëindigd met de onderteekening van
een pact betreffende de overdracht aan
de Litausche republiek van de stad
Wilna en het Wilnasche gebied en een
pact tot wederzijdschen bijstand tus
schen Litauen en de Sovjet-Unie.
De Führer heeft gister in het Sportpalast
een rede gehouden tot opening van het
werk der winterhulp voor het seizoen 1939-
1940.
Van te voren gaf minister Göbbels een
overzicht van het werk der winterhulp in
1938-1939. Dit heeft in totaal 535.3 milhoer.
mark opgeleverd, tegen 417.1 millioen
mark in het jaar daarvoor. In het begin was
het werk der winterhulp een strijd tegen
den bestaanden nood van een groot deel
van het volk. Thans heeft het werk der win
terhulp ten doel dezen nood te voorkomen.
In den winter 1933-1934 werden van
iedere duizend inwoners van het rijk 143
geholpen door het werk der winterhulp, in
den winter 1938-1939 is dit aantal gedaald
tot 104 per duizend.
In den afgeloopen winter hebben zich
1.185.145 medewerkers beschikbaar gesteld
voor de winterhulp, slechts 0.9 procent van
hen ontving een vergoeding.
Door den oorlog zal het werk der winter
hulp in het komende jaar voor een ongeken-
den taak worden gesteld.
In zijn rede heeft Hitier o.m. gezegd:
Door den oproep, die wij tot de bevolking
richten, willen wy haar een kijk geven op
den werkelyken noodtoestand, waarin vele
volksgenooten verkeeren. Nood is er altijd
geweest. Nog maar enkele dagen geleden
heb ik streken gezien, waar het gemiddel
de levenspeil ver ligt beneden het niveau,
dat wy als den grootsten nood beschouwen.
Wanneer wij de resultaten van onze sociale
opvoeding van de laatste jaren beschouwen,
dan kan niemand ons betwisten, dat de in
geslagen weg tot succes geleid heeft. Nu
heeft het noodlot ons gedwongen ter be
scherming van ons rijk naar de wapenen te
grijpen. In enkele weken is de staat, die
meende de Duitsche belangen op de meest
brutale wijze te kunnen bedreigen, neerge
slagen.
Wat de toekomst brengt, weten wij niet.
Slechts over één ding hebben wij zeker
heid: geen macht ter wereld zal dit Duitsch
land nogmaals kunnen overwinnen, noch
economisch vernietigen, noch naar den geest
murw maken. Men zal onder geen omstan
digheden meer een Duitsche capitulatie
beleven.
Ik heb uiting gegeven aan onze bereid
heid tot vrede. Duitschland heeft tegen de
westelijke tegenstanders in het geheel geen
oorlogsmotief. Zy hebben voor belachelijke
doeleinden oorlog ontketend. Duitschland
is echter vastbesloten, indien zijn bereidwil
ligheid wordt afgewezen, den strijd te aan
vaarden en, hoe dan ook, door te strijden.
Noch de schrik van het oogenblik, noch de
aankondiging van den duur van dezen strijd
zal ons vermoeid of zelfs maar bang kun
nen maken. Voor ons staat een eeuwig leven
van ons volk. Wat de rest van de wereld
uitkiest, kan zij krijgen. Ik heb eens een
zeer moeilijken weg gekozen om Duitsch
land te doen verrijzen uit de vernietiging,
die het verdrag van Versailles oplegde.
Sindsdien zyn twintig jaar verloopen. Het
rijk is machtiger dan ooit. De weg voor ons
kan niet moeilijker zyn, dan het pad, dat
achter ons ligt.
De tijd, die voor ons ligt, zal eerst recht
mcdehelpen aan de versterking en de ver
dieping der nationaal-socialistische volksge^
meenschap. De „Winterhilfe" in den oorlog
is ditmaal tegelijkertijd een hulparbeid
voor het Roode Kruis. In deze periode van
arbeid voor de „Winterhilfe" moet alles
overtroffen worden, wat tot dusverre op dit
gebied tot stand gebracht is. Dat zal wellicht
ook een antwoord zyn op de domheid in
andere streken der wereld, waar men ge
looft het Duitsche volk van binnen uit tot
ontbinding te kunnen brengen. De beslis
sing over den oorlog ligt niet meer bij ons,
maar bij de rest der wereld.
Hoe krachtiger wij de offers op ons ne
men, die de oorlog kan vragen, met des te
meer zekerheid zullen wy den vrede be
vechten, d;°n ons volk noodig heeft. Want
eens, dat is ook mijn overtuiging, moet aan
den tijd van onzekerheid een einde komen.
Het moet mogelijk zijn, dat ook het Duitsche
volk, zonder voortdurend door anderen las
tig gevallen te worden, zyn leven kan lei
den binnen zijn levensruimte, naar eigen
wensch, en het aandeel aan de rijkdommen
der wereld zal hebben, waarop het op grond
van zijn getal en zijn waarde aanspraak
maken kan, aanspraak maakt en aanspraak
zal maken".
Helt legerbericht van gisteravond luidt:
„De vijandelijke verkenningselementen
zijn zeer actief tusschen Moezel en Saar.
In deze streek hebben wij verscheidene
aanvallen, waarvan sommige met vrij be
langrijke effectieven gedaan werden,
afgeslagen."
Het legerbericht van hedenmorgen luidt:
„Sterke vijandelijke patrouilles zijn
vannacht opnieuw teruggedreven ten zui
den van Saarbrücken en in he' gebied ten
zuiden van Pirmasens".
Het opperbevel der weermacht maakt
bekend:
In het O. naderen de Duitsche troepen in
midden Polen de langs den boeg loopende
grens der Duitsche en Russische belangen.
In het W.: Na een rustig verloopen nacht
overdag zwakke activiteit der artillerie.
Op 22 October zullen verkiezingen ge
houden worden voor de nationale vergade
ring van Westelijk Wit-Rusland. Deze ver
gadering zal de inlijving van dit gebied
bij de Sovjet-Republiek moeten bekrach
tigen*, alsmede de verdeeling van den
grond, de nationalisatie der bai.ken en van
de groote industrie. Voorts worden toebe
reidselen getroffen voor de bijeenroeping
eener nationale vergadering tot bekrachti
ging van de vereen i ging van de westelijke
Oekraine met de Oekrainische republiek.
De Finsche minister van buiten-
landsche zaken, Kekkoonen, heeft
gisteravond de bevolking van Helinki
en Wiborg in een radiorede aange
spoord Woensdag en Donderdag a.s.
de steden vrijwillig zooveel mogelijk
te ontruimen. De regeering wil ver
mijden tot dwang over te gaan.
De minister verklaarde, dat de
politieke toestand niet onrustiger of
slechter is geworden, doch het is
beter thans de maatregelen rustig uit
te voeren, dan later overhaast.
Voor het evacueeren van de bevol
king der beide steden zullen met in
gang van Woensdag bizondere treinen
beschikbaar zijn. Degene, die niet
buiten de stad bij familie onderdak
kan komen, zal door de regeering een
plaats worden aangegeven. Eigenaars
van auto's, die wegens gebrek aan
benzine geen gebruik van hun wagen
mochten maken, zullen d<i auto's
in de beide komende dagen mogen
gebruiken voor de evacuatie.
Dinsdagavond wordt te Helsinki de
eerste oefening van de luchtbescher
ming gehouden. De stad zal worden
verduisterd.
Met het oog op den ernstigen toe
stand heeft de Finsche regeering beslo
ten tot een vrijwillige .vacuatie van
Helsinki, Wiborg, Tammerfors en Abo.
Morgen zal een kwart van de bevolking
van Helsinki vertrekken, Donderdag
opnieuw een kwart. Heden en morgen
zouden 60.000 inwoners de hoofdstad
verlaten. Naar men verneemt, zijn bij
de grens nog geen Russische troepen
geconcentreerd, doch de garnizoenen
worden versterkt.
Denemarken volgt de ontwikkeling der
Finsch-Russische betrekkingen met de
grootste aandacht, daar men van meening
is, dat door een verder opdringen van Sta-
lin in de Oostzee de Sovjet-invloed moge
lijk naar het Westen voortschrijdt en zelfs
tot Denemarken zou kunnen doordringen.
Volgens de Duitsche bladen wordt een
wijziging in de Litausche regeering ver
wacht. De „Boersenzeitung" zegt, dat de
Russische druk op de Litausche regeering
zóó sterk is, dat zij er geen weerstand aan
kan bieden. De soldaten van het roode
leger zullen niet alleen in de Baltische sta
ten binnenrukken: het bolsjewisme mar
cheert met hen.
In een werelddeel waar veel oorlogen
2Un gevoerd zyn er altyd staten, die als het
ware een bonte lappendeken van nationali
teiten zijn.
Wanneer een kleine staat in een oorlog
van de eene statengroep tegen de andere
z°o gelukkig is geweest aan den kant der
1 e®delijke overwinnaars te strijden, dan
orat hij bij den vrede beloond,
lm f hij een gebiedsuitbreiding ten
kr"o+v^1 overwonnen land en dan
w hij er in den regel ook nog een zeer
0 aantal nieuwe landgenooten bij, die
den ?eemde taal spreken en zich vaak van
egmne af onhandelbaar toonen.
die -Som? 's er uiet eens een oorlog noo-
s m nieuw gebied in de wacht te slee-
bii te 1 6r m^hoenen nieuwe landgenooten
het ve ?Jfen en we behoeven niet diep in
omdat V naar voorbeelden te zoeken
kiie te v°hIoende is op Tsjecho-Slowa-
**>e t« wyzen.
w
Werden de vrede van Versailles gesloten
overtuig ^en,er blijkbaar nog niet zoo van
lijk is !iCS.indezen tijd> dat het 8evaar"
passen en h !^en land aan elkaar te
hekken willekeurige grenzen om te
atlassen ni t jongens op school hun
dat de kaif.t meer konden gebruiken om-
Europeesrv,1 e,n van Europa en van allerlei
de werkein f n beelemaal niet meer met
Duitsch aSeud overeenstemden.
loren en hPt ft 'n 1918 den oorlog ver-
bikomen n zich daarna langen tijd
'taten neciraaar de inzichten van andere
fn hij danvf5"' Daarna 'S Hitier gekomen
"at feit, Ha. ,zijla succes voornamelijk ar*"
!°ekomst he n v°lk weer geloof in
°°fd heeft !i, gegeven en dat hij zelf b.
brloren was 6S Wat eens Duitsch was en
tg te zuli«5e?aan weer tot het vaderland
^hen brengen.
dat
verstandig was eg£l an(jere
vraag. Wat wel eens Duitsch is geweest
kan zich na jarenlang tot een anderen staat
te hebben behoord zoo volkomen aan de
veranderde omstandigheden hebben aange
past, dat men er, eerlijk gezegd, niets meer
voor gevoelt om in de Duitsche vaderlijke
woning als de verloren zoon te worden bin
nengehaald.
En daarnaast staat, dat de innerlijke
kracht van het Duitsche volk verzwakt als
daarin onrustige elementen worden opge
nomen, die er zich niet in thuis voelen. Dat
hebben de Duitschers trouwens al onder
vonden toen zy Tsjecho-Slowakije bezet
hebben en het zijn Tsjechen, waarvan men
wellicht binnen afzienbaren tijd zal verkla
ren, dat het veel verstandiger was geweest
ze maar rustig door president Benesj te
laten regeeren.
Evenwel, Duitschland zoekt overal in
Europa naar verloren zonen, naar groepen
volksgenooten, die aan den verkeerden kant
van een grens terecht zijn gekomen. Het
kan die Duitsche minderheden weer in het
vaderhuis terug brengen door hun gebied
te annexeeren, zooals dat thans met Polen
geschied is, waar men de naar verlossing
snakkende Duitschers zoogenaamd bevrijd
heeft.
Men kan ook als men oorlog moet
voeren en intusschen geen gelegenheid
heeft om het Russische agressie-voorbeeld
te volgen een andere methode in toepas
sing brengen, door de her-en-der verspreide
Duitschers eenvoudig een wenk te geven,
dat ze „thuis" moeten komen.
Dan heeft er dus eigenlijk een groote
volksverhuizing in Europa plaats. Dan ko
men van alle kanten de Duitschers, of wie er
toe gerekend worden, naar zuiver Duitsch
gebied terug, dan is er zoo zegt men in
Duitschland geen strijd meer te ver
wachten omdat men nergens Duitsche broe
ders en zusters kan onderdrukken en wan
neer men eenmaal alle Duitschers bij elkaar
heeft, welnu dan zou er ook geen enkele
reden meer zijn om nog eenig zoogenaamd
Duitsch gebied te gaan annexeeren.
Dat is een redeneering, die op zich zelf
niet onlogisch is en die heel wat toekomstige
conflicten zou kunnen voorkomen als men
er maar zeker van kon zijn, dat de Duitsche
expansiezucht daarmee werkelijk ten. einde
v/as gekomen.
Hitier heeft dezer dagen in zijn groote
Rijksdagrede die volksverhuizing aange
kondigd en hij laat over de uitvoering blijk
baar geen gras groeien. Even gehaast als
Rusland is om zijn troepen naar de Balti
sche staten te zenden zij komen waar
schijnlijk deze week nog in Estland even
haastig is Hitier bezig als een groote kloek
aJle verspreide Duitsche kuikentjes te waar
schuwen dat er gevaar dreigt en de vleu
gels wijd uit te breiden om de verdwaalde
kindertjes daaronder een warm en veilig
plaatsje te bezorgen.
Dus heeft Hitier alle Duitschers in Est
land en Letland gewaarschuwd, dat zij thuis
moeten komen. En dat zij in geen geval
moeten wachten tot zij Russisch bezoek
krijgen, wat nu juist niet van erg veel ver
trouwen in den Russischen nabuur getuigt.
Meer dan 90 pCt. van alle Duitschers in
Estland en Letland hebben een bedenktijd
van 48 uur gekregen om het land te verla
ten. Zij zouden dan naar Poolsch gebied
overgebracht worden, wat er tusschen twee
haakjes wel op wijst, dat wanneer Polen een
nieuwe bufferstaat zou worden, de Duitsche
invloed daar zeer overwegend zou zyn en
er van eenige Poolsche zelfstandigheid niet
meer gesproken zou kunnen worden.
Er zijn Duitsche transportschepen in
Libau en Windau aangekomen. In Riga is
geen koffer meer te krijgen wat niet te ver
wonderen is als men bedenkt dat 38.000
Duitschers uit die stad tegelijk op reis gaan.
Er wordt in marken schadevergoeding voor
eigendommen uitgekeerd en men ver
wachtte. dat de eerste emigrantenschepen
heden zouden vertrekken allereerst met de
weerbare mannen, die tusschen twee haak
jes in Duitschland nog wel eens by de
weermacht kunnen worden ingelijfd. De
burgers van Duitsche afkomst kunnen nog
twee weken blijven, maar wanneer een
Duitscher dan nog niet vertrokken is, neemt
de Duitsche regeering voor hem geen ver
antwoording meer op zich. Er zijn nazi-ge
zinde Duitschers die met vreugde vertrek
ken, maar er zyn ook afstammelingen van
de Duitschers die in de middeleeuwen in de
Baltische staten hun kolonisatie-arbeid be
gonnen, Duitschers van afkomst dus, die
zelf evenwel nimmer iets met Duitschland
te maken hadden en zich in de Baltische
staten volkomen thuis voelen. Dat zij thans
allesbehalve op een gedwongen verhuizing
gesteld zijn en dat er onder hen groote on
tevredenheid heerscht, laat zich begrijpen.
In Letland alleen hebben 60.000 inwoners
een invitatie gekregen om thuis te komen
en het is te voorspellen, dat zy er wel toe
zullen meewerken, dat het „thuis" nog wel
eens zal spoken, vooral wanneer het met
den oorlog niet heelemaal naar wensch zal
blijken te gaan.
Hoever die groote volksverhuizingen zich
in Europa zullen uitstrekken is moeilijk te
voorspellen. Men weet dat ook de Duit
schers uit Zuid-Tirol thuis gehaald zijn na
dat Duitschland het land aan zijn vriend
Mussolini cadeau deed. Thans haalt hij de
Duitschers uit de Baltische staten, die hij
aan Rusland prijs geeft en onwillekeurig
moet het Duitsche volk zich toch wel afvra
gen of dit nu de vorming van het groote
Duitschland is, dat alles wat eens Duitsch
was weer bijeen zou brengen.
De Duitschers komen wel bijeen, maar het
land gaat verloren en dat schijnt toch oor
spronkelijk niet heelemaal de bedoeling te
zijn geweest.
Men verwacht in Estland dat de eerste
lading emigranten morgen naar de vroegere
Poolsche voorhavén van Dantzig, Gdynia,
zal worden gebracht.
Of ook de in Rusland en in de Balkan-
staten vertoevende Duitschers een wenk
zullen krijgen is nog niet heelemaal zeker,
al werd uit Boedapest gemeld, dat de Duit
sche regeefing met de Balkanstaten onder
handelde over de overname van ongeveer
2 millioen daar wonende Duitschers.
Er wordt zelfs beweerd, dat er geheime
onderhandelingen gaande zyn over de groot
ste emigratie van alle tijden, waarbij men
750.000 Duitschers uit Roemenië, 600.000 uit
Joegoslavië en 480.000 uit Hongarije naar
Duitsch gebied zou willen overbrengen.
De eenige oorzaak dat hier geen ultima-
ta gesteld wórden, is natuurlijk, dat
Duitschland tegenover staten die zich ver
weren kunnen een andere houding moet
aannemen dan tegenover de Baltische lan
den, die door de haastige inwilliging van
alle Russische eischen al getoond hebben,
dat zij van de groote Europeesche machten
volkomen afhankelijk zijn.
Naar uit Kopenhagen wordt gemeld, ver
laten ook de Scandinaviërs zoo spoedig
mogelijk Letland, niet omdat zy thuis moe
ten komen, maar omdat zij den toestand niet
meer vertrouwen als de Russen dit land
min of meer geannexeerd zullen hebben.
En intusschen neemt Finland, door de
ontruiming van de hoofdstad Helsinki
waar in 1940 de Olympische Spelen gehou
den zouden worden en van Viborg, maat
regelen om zijn neutraliteit tegenover Rus
land zoo krachtig mogelijk te verdedigen.
Daladier heeft gisteravond in een mooie
en stijlvolle rede doen uitkomen, dat indien
men een duurzamen vrede wil, men zal
moeten begrijpen, dat de veiligheid der
naties slechts op wederkeerige garanties
kan berusten welke verrassingen uitsluiten
en een dam opwerpen tegen iedere poging
tot overheersching. Wie een hechte vrede
wenscht moet begrypen, dat de tijd voorbij
is waarop territoriale veroveringen welzijn
brachten aan den veroveraar. Frankrijk wil
niet de kans loopen, dat het na zyn demo
bilisatie plotseling wordt aangevallen en het
zal voortgaan te strijden voor een definitie
ve garantie voor de veiligheid,
En in zyn rede bij de opening van het
werk der Duitsche winterhulp, heeft Hitier
enkele uren vóór Daladier betoogd, dat de
Westersche mogendheden voor belachelijke
doeleinden den oorlog hebben ontketend en
dat het volk den vrede zal bevechten om
dat het mogelijk moet zyn, dat het een
eigen leven kan leiden zonder voortdurend
door anderen te worden lastig gevallen.
Men ziet het, de tijd dat men aan beide
kanten van Maginot- en Siegfriedlinie el
kaar heeft begrepen, laat nog op zich wach
ten en er zullen nog heel wat kanonschoten
gehoord worden voordat men het eens is.
Dat Hitier verkondigd heeft, dat een staat
niet voortdurend door anderen moet be
dreigd worden, daarvan zullen vooral de tot
Duitschers gemaakte Tsjechen met belang
stelling hebben kennis genomen.