DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Daladier eischt een duurzamer! vrede. Hitier spreekt bij de opening der Kriegswinterhilfe. Finsche steden worden ontruimd. Groote volksverhuizingen. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. 240 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 11 October 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Het gebied van Wilna aan Litauen. Radiorede van hitier tot opening van het werk der winterhulp. Het Fransche leqerbericht. Het Duitsche legerbericht. Inlijving van Westelijk Wit-Rusland Ontruiming van Helsinki en Wiborg. De algemeen© toestand. Volksverhuizingen ALKMAARSGHE COURANT. In zijn gisteravond gehouden radiorede heeft de Fransche minister-president Daladier betoogd, dat Frankrijk slechts een duurzamen vrede kan aanvaar den. Er moeten afdoende garanties worden gegeven dat de veiligheid van Frankrijk en die van andere staten na Frankrjjks demobilisatie geen gevaar loopt. Hitier heeft gistermiddag een toespraak gehouden in het Berlijnsche Sport- palast waar hij de Kriegswinterhilfe heeft geopend. Hij heeft van die ge legenheid gebruik gemaakt om nog eens te herhalen dat Duitschland den strijd zoo krachtig mogelijk zal voortzetten als zijn vredesaanbod wordt afgewezen. In Finland heeft men, in verband met de Russische bedreiging, besloten tot ontruiming van de voornaamste steden, o.a. van de hoofdstad Helsinki, over te gaan. In de Scandinavische landen is men bevreesd dat deze neutrale statengroep door den loop der gebeurtenissen bij bet conflict zal worden betrokken. Heden zullen waarschijnlijk de eerste Duitsche schepen uit Riga vertrekken, welke de Duitschers uit Letland naar Duitsch gebied overbrengen waar men ze waarschijnlijk naar het van Polen veroverde gebied zal zenden. Een uit tocht van Duitschers op groote schaal uit de Baltische landen is in de eerst volgende dagen te verwachten. Omtrent de onderhandelingen met Litauen is een communiqué uitgegeven, luidende: In Moskou zijn onderhandelingen ge voerd over de afsluiting van een ver drag betreffende overdracht aan Li tauen van de stad Wilna en het gebied om Wilna, benevens over een pact tot wederzijdschen bijstand tusschen de Sovjet-Unie en Litauen. De onderhandelingen zijn op 10 Oct. geëindigd met de onderteekening van een pact betreffende de overdracht aan de Litausche republiek van de stad Wilna en het Wilnasche gebied en een pact tot wederzijdschen bijstand tus schen Litauen en de Sovjet-Unie. De Führer heeft gister in het Sportpalast een rede gehouden tot opening van het werk der winterhulp voor het seizoen 1939- 1940. Van te voren gaf minister Göbbels een overzicht van het werk der winterhulp in 1938-1939. Dit heeft in totaal 535.3 milhoer. mark opgeleverd, tegen 417.1 millioen mark in het jaar daarvoor. In het begin was het werk der winterhulp een strijd tegen den bestaanden nood van een groot deel van het volk. Thans heeft het werk der win terhulp ten doel dezen nood te voorkomen. In den winter 1933-1934 werden van iedere duizend inwoners van het rijk 143 geholpen door het werk der winterhulp, in den winter 1938-1939 is dit aantal gedaald tot 104 per duizend. In den afgeloopen winter hebben zich 1.185.145 medewerkers beschikbaar gesteld voor de winterhulp, slechts 0.9 procent van hen ontving een vergoeding. Door den oorlog zal het werk der winter hulp in het komende jaar voor een ongeken- den taak worden gesteld. In zijn rede heeft Hitier o.m. gezegd: Door den oproep, die wij tot de bevolking richten, willen wy haar een kijk geven op den werkelyken noodtoestand, waarin vele volksgenooten verkeeren. Nood is er altijd geweest. Nog maar enkele dagen geleden heb ik streken gezien, waar het gemiddel de levenspeil ver ligt beneden het niveau, dat wy als den grootsten nood beschouwen. Wanneer wij de resultaten van onze sociale opvoeding van de laatste jaren beschouwen, dan kan niemand ons betwisten, dat de in geslagen weg tot succes geleid heeft. Nu heeft het noodlot ons gedwongen ter be scherming van ons rijk naar de wapenen te grijpen. In enkele weken is de staat, die meende de Duitsche belangen op de meest brutale wijze te kunnen bedreigen, neerge slagen. Wat de toekomst brengt, weten wij niet. Slechts over één ding hebben wij zeker heid: geen macht ter wereld zal dit Duitsch land nogmaals kunnen overwinnen, noch economisch vernietigen, noch naar den geest murw maken. Men zal onder geen omstan digheden meer een Duitsche capitulatie beleven. Ik heb uiting gegeven aan onze bereid heid tot vrede. Duitschland heeft tegen de westelijke tegenstanders in het geheel geen oorlogsmotief. Zy hebben voor belachelijke doeleinden oorlog ontketend. Duitschland is echter vastbesloten, indien zijn bereidwil ligheid wordt afgewezen, den strijd te aan vaarden en, hoe dan ook, door te strijden. Noch de schrik van het oogenblik, noch de aankondiging van den duur van dezen strijd zal ons vermoeid of zelfs maar bang kun nen maken. Voor ons staat een eeuwig leven van ons volk. Wat de rest van de wereld uitkiest, kan zij krijgen. Ik heb eens een zeer moeilijken weg gekozen om Duitsch land te doen verrijzen uit de vernietiging, die het verdrag van Versailles oplegde. Sindsdien zyn twintig jaar verloopen. Het rijk is machtiger dan ooit. De weg voor ons kan niet moeilijker zyn, dan het pad, dat achter ons ligt. De tijd, die voor ons ligt, zal eerst recht mcdehelpen aan de versterking en de ver dieping der nationaal-socialistische volksge^ meenschap. De „Winterhilfe" in den oorlog is ditmaal tegelijkertijd een hulparbeid voor het Roode Kruis. In deze periode van arbeid voor de „Winterhilfe" moet alles overtroffen worden, wat tot dusverre op dit gebied tot stand gebracht is. Dat zal wellicht ook een antwoord zyn op de domheid in andere streken der wereld, waar men ge looft het Duitsche volk van binnen uit tot ontbinding te kunnen brengen. De beslis sing over den oorlog ligt niet meer bij ons, maar bij de rest der wereld. Hoe krachtiger wij de offers op ons ne men, die de oorlog kan vragen, met des te meer zekerheid zullen wy den vrede be vechten, d;°n ons volk noodig heeft. Want eens, dat is ook mijn overtuiging, moet aan den tijd van onzekerheid een einde komen. Het moet mogelijk zijn, dat ook het Duitsche volk, zonder voortdurend door anderen las tig gevallen te worden, zyn leven kan lei den binnen zijn levensruimte, naar eigen wensch, en het aandeel aan de rijkdommen der wereld zal hebben, waarop het op grond van zijn getal en zijn waarde aanspraak maken kan, aanspraak maakt en aanspraak zal maken". Helt legerbericht van gisteravond luidt: „De vijandelijke verkenningselementen zijn zeer actief tusschen Moezel en Saar. In deze streek hebben wij verscheidene aanvallen, waarvan sommige met vrij be langrijke effectieven gedaan werden, afgeslagen." Het legerbericht van hedenmorgen luidt: „Sterke vijandelijke patrouilles zijn vannacht opnieuw teruggedreven ten zui den van Saarbrücken en in he' gebied ten zuiden van Pirmasens". Het opperbevel der weermacht maakt bekend: In het O. naderen de Duitsche troepen in midden Polen de langs den boeg loopende grens der Duitsche en Russische belangen. In het W.: Na een rustig verloopen nacht overdag zwakke activiteit der artillerie. Op 22 October zullen verkiezingen ge houden worden voor de nationale vergade ring van Westelijk Wit-Rusland. Deze ver gadering zal de inlijving van dit gebied bij de Sovjet-Republiek moeten bekrach tigen*, alsmede de verdeeling van den grond, de nationalisatie der bai.ken en van de groote industrie. Voorts worden toebe reidselen getroffen voor de bijeenroeping eener nationale vergadering tot bekrachti ging van de vereen i ging van de westelijke Oekraine met de Oekrainische republiek. De Finsche minister van buiten- landsche zaken, Kekkoonen, heeft gisteravond de bevolking van Helinki en Wiborg in een radiorede aange spoord Woensdag en Donderdag a.s. de steden vrijwillig zooveel mogelijk te ontruimen. De regeering wil ver mijden tot dwang over te gaan. De minister verklaarde, dat de politieke toestand niet onrustiger of slechter is geworden, doch het is beter thans de maatregelen rustig uit te voeren, dan later overhaast. Voor het evacueeren van de bevol king der beide steden zullen met in gang van Woensdag bizondere treinen beschikbaar zijn. Degene, die niet buiten de stad bij familie onderdak kan komen, zal door de regeering een plaats worden aangegeven. Eigenaars van auto's, die wegens gebrek aan benzine geen gebruik van hun wagen mochten maken, zullen d<i auto's in de beide komende dagen mogen gebruiken voor de evacuatie. Dinsdagavond wordt te Helsinki de eerste oefening van de luchtbescher ming gehouden. De stad zal worden verduisterd. Met het oog op den ernstigen toe stand heeft de Finsche regeering beslo ten tot een vrijwillige .vacuatie van Helsinki, Wiborg, Tammerfors en Abo. Morgen zal een kwart van de bevolking van Helsinki vertrekken, Donderdag opnieuw een kwart. Heden en morgen zouden 60.000 inwoners de hoofdstad verlaten. Naar men verneemt, zijn bij de grens nog geen Russische troepen geconcentreerd, doch de garnizoenen worden versterkt. Denemarken volgt de ontwikkeling der Finsch-Russische betrekkingen met de grootste aandacht, daar men van meening is, dat door een verder opdringen van Sta- lin in de Oostzee de Sovjet-invloed moge lijk naar het Westen voortschrijdt en zelfs tot Denemarken zou kunnen doordringen. Volgens de Duitsche bladen wordt een wijziging in de Litausche regeering ver wacht. De „Boersenzeitung" zegt, dat de Russische druk op de Litausche regeering zóó sterk is, dat zij er geen weerstand aan kan bieden. De soldaten van het roode leger zullen niet alleen in de Baltische sta ten binnenrukken: het bolsjewisme mar cheert met hen. In een werelddeel waar veel oorlogen 2Un gevoerd zyn er altyd staten, die als het ware een bonte lappendeken van nationali teiten zijn. Wanneer een kleine staat in een oorlog van de eene statengroep tegen de andere z°o gelukkig is geweest aan den kant der 1 e®delijke overwinnaars te strijden, dan orat hij bij den vrede beloond, lm f hij een gebiedsuitbreiding ten kr"o+v^1 overwonnen land en dan w hij er in den regel ook nog een zeer 0 aantal nieuwe landgenooten bij, die den ?eemde taal spreken en zich vaak van egmne af onhandelbaar toonen. die -Som? 's er uiet eens een oorlog noo- s m nieuw gebied in de wacht te slee- bii te 1 6r m^hoenen nieuwe landgenooten het ve ?Jfen en we behoeven niet diep in omdat V naar voorbeelden te zoeken kiie te v°hIoende is op Tsjecho-Slowa- **>e t« wyzen. w Werden de vrede van Versailles gesloten overtuig ^en,er blijkbaar nog niet zoo van lijk is !iCS.indezen tijd> dat het 8evaar" passen en h !^en land aan elkaar te hekken willekeurige grenzen om te atlassen ni t jongens op school hun dat de kaif.t meer konden gebruiken om- Europeesrv,1 e,n van Europa en van allerlei de werkein f n beelemaal niet meer met Duitsch aSeud overeenstemden. loren en hPt ft 'n 1918 den oorlog ver- bikomen n zich daarna langen tijd 'taten neciraaar de inzichten van andere fn hij danvf5"' Daarna 'S Hitier gekomen "at feit, Ha. ,zijla succes voornamelijk ar*" !°ekomst he n v°lk weer geloof in °°fd heeft !i, gegeven en dat hij zelf b. brloren was 6S Wat eens Duitsch was en tg te zuli«5e?aan weer tot het vaderland ^hen brengen. dat verstandig was eg£l an(jere vraag. Wat wel eens Duitsch is geweest kan zich na jarenlang tot een anderen staat te hebben behoord zoo volkomen aan de veranderde omstandigheden hebben aange past, dat men er, eerlijk gezegd, niets meer voor gevoelt om in de Duitsche vaderlijke woning als de verloren zoon te worden bin nengehaald. En daarnaast staat, dat de innerlijke kracht van het Duitsche volk verzwakt als daarin onrustige elementen worden opge nomen, die er zich niet in thuis voelen. Dat hebben de Duitschers trouwens al onder vonden toen zy Tsjecho-Slowakije bezet hebben en het zijn Tsjechen, waarvan men wellicht binnen afzienbaren tijd zal verkla ren, dat het veel verstandiger was geweest ze maar rustig door president Benesj te laten regeeren. Evenwel, Duitschland zoekt overal in Europa naar verloren zonen, naar groepen volksgenooten, die aan den verkeerden kant van een grens terecht zijn gekomen. Het kan die Duitsche minderheden weer in het vaderhuis terug brengen door hun gebied te annexeeren, zooals dat thans met Polen geschied is, waar men de naar verlossing snakkende Duitschers zoogenaamd bevrijd heeft. Men kan ook als men oorlog moet voeren en intusschen geen gelegenheid heeft om het Russische agressie-voorbeeld te volgen een andere methode in toepas sing brengen, door de her-en-der verspreide Duitschers eenvoudig een wenk te geven, dat ze „thuis" moeten komen. Dan heeft er dus eigenlijk een groote volksverhuizing in Europa plaats. Dan ko men van alle kanten de Duitschers, of wie er toe gerekend worden, naar zuiver Duitsch gebied terug, dan is er zoo zegt men in Duitschland geen strijd meer te ver wachten omdat men nergens Duitsche broe ders en zusters kan onderdrukken en wan neer men eenmaal alle Duitschers bij elkaar heeft, welnu dan zou er ook geen enkele reden meer zijn om nog eenig zoogenaamd Duitsch gebied te gaan annexeeren. Dat is een redeneering, die op zich zelf niet onlogisch is en die heel wat toekomstige conflicten zou kunnen voorkomen als men er maar zeker van kon zijn, dat de Duitsche expansiezucht daarmee werkelijk ten. einde v/as gekomen. Hitier heeft dezer dagen in zijn groote Rijksdagrede die volksverhuizing aange kondigd en hij laat over de uitvoering blijk baar geen gras groeien. Even gehaast als Rusland is om zijn troepen naar de Balti sche staten te zenden zij komen waar schijnlijk deze week nog in Estland even haastig is Hitier bezig als een groote kloek aJle verspreide Duitsche kuikentjes te waar schuwen dat er gevaar dreigt en de vleu gels wijd uit te breiden om de verdwaalde kindertjes daaronder een warm en veilig plaatsje te bezorgen. Dus heeft Hitier alle Duitschers in Est land en Letland gewaarschuwd, dat zij thuis moeten komen. En dat zij in geen geval moeten wachten tot zij Russisch bezoek krijgen, wat nu juist niet van erg veel ver trouwen in den Russischen nabuur getuigt. Meer dan 90 pCt. van alle Duitschers in Estland en Letland hebben een bedenktijd van 48 uur gekregen om het land te verla ten. Zij zouden dan naar Poolsch gebied overgebracht worden, wat er tusschen twee haakjes wel op wijst, dat wanneer Polen een nieuwe bufferstaat zou worden, de Duitsche invloed daar zeer overwegend zou zyn en er van eenige Poolsche zelfstandigheid niet meer gesproken zou kunnen worden. Er zijn Duitsche transportschepen in Libau en Windau aangekomen. In Riga is geen koffer meer te krijgen wat niet te ver wonderen is als men bedenkt dat 38.000 Duitschers uit die stad tegelijk op reis gaan. Er wordt in marken schadevergoeding voor eigendommen uitgekeerd en men ver wachtte. dat de eerste emigrantenschepen heden zouden vertrekken allereerst met de weerbare mannen, die tusschen twee haak jes in Duitschland nog wel eens by de weermacht kunnen worden ingelijfd. De burgers van Duitsche afkomst kunnen nog twee weken blijven, maar wanneer een Duitscher dan nog niet vertrokken is, neemt de Duitsche regeering voor hem geen ver antwoording meer op zich. Er zijn nazi-ge zinde Duitschers die met vreugde vertrek ken, maar er zyn ook afstammelingen van de Duitschers die in de middeleeuwen in de Baltische staten hun kolonisatie-arbeid be gonnen, Duitschers van afkomst dus, die zelf evenwel nimmer iets met Duitschland te maken hadden en zich in de Baltische staten volkomen thuis voelen. Dat zij thans allesbehalve op een gedwongen verhuizing gesteld zijn en dat er onder hen groote on tevredenheid heerscht, laat zich begrijpen. In Letland alleen hebben 60.000 inwoners een invitatie gekregen om thuis te komen en het is te voorspellen, dat zy er wel toe zullen meewerken, dat het „thuis" nog wel eens zal spoken, vooral wanneer het met den oorlog niet heelemaal naar wensch zal blijken te gaan. Hoever die groote volksverhuizingen zich in Europa zullen uitstrekken is moeilijk te voorspellen. Men weet dat ook de Duit schers uit Zuid-Tirol thuis gehaald zijn na dat Duitschland het land aan zijn vriend Mussolini cadeau deed. Thans haalt hij de Duitschers uit de Baltische staten, die hij aan Rusland prijs geeft en onwillekeurig moet het Duitsche volk zich toch wel afvra gen of dit nu de vorming van het groote Duitschland is, dat alles wat eens Duitsch was weer bijeen zou brengen. De Duitschers komen wel bijeen, maar het land gaat verloren en dat schijnt toch oor spronkelijk niet heelemaal de bedoeling te zijn geweest. Men verwacht in Estland dat de eerste lading emigranten morgen naar de vroegere Poolsche voorhavén van Dantzig, Gdynia, zal worden gebracht. Of ook de in Rusland en in de Balkan- staten vertoevende Duitschers een wenk zullen krijgen is nog niet heelemaal zeker, al werd uit Boedapest gemeld, dat de Duit sche regeefing met de Balkanstaten onder handelde over de overname van ongeveer 2 millioen daar wonende Duitschers. Er wordt zelfs beweerd, dat er geheime onderhandelingen gaande zyn over de groot ste emigratie van alle tijden, waarbij men 750.000 Duitschers uit Roemenië, 600.000 uit Joegoslavië en 480.000 uit Hongarije naar Duitsch gebied zou willen overbrengen. De eenige oorzaak dat hier geen ultima- ta gesteld wórden, is natuurlijk, dat Duitschland tegenover staten die zich ver weren kunnen een andere houding moet aannemen dan tegenover de Baltische lan den, die door de haastige inwilliging van alle Russische eischen al getoond hebben, dat zij van de groote Europeesche machten volkomen afhankelijk zijn. Naar uit Kopenhagen wordt gemeld, ver laten ook de Scandinaviërs zoo spoedig mogelijk Letland, niet omdat zy thuis moe ten komen, maar omdat zij den toestand niet meer vertrouwen als de Russen dit land min of meer geannexeerd zullen hebben. En intusschen neemt Finland, door de ontruiming van de hoofdstad Helsinki waar in 1940 de Olympische Spelen gehou den zouden worden en van Viborg, maat regelen om zijn neutraliteit tegenover Rus land zoo krachtig mogelijk te verdedigen. Daladier heeft gisteravond in een mooie en stijlvolle rede doen uitkomen, dat indien men een duurzamen vrede wil, men zal moeten begrijpen, dat de veiligheid der naties slechts op wederkeerige garanties kan berusten welke verrassingen uitsluiten en een dam opwerpen tegen iedere poging tot overheersching. Wie een hechte vrede wenscht moet begrypen, dat de tijd voorbij is waarop territoriale veroveringen welzijn brachten aan den veroveraar. Frankrijk wil niet de kans loopen, dat het na zyn demo bilisatie plotseling wordt aangevallen en het zal voortgaan te strijden voor een definitie ve garantie voor de veiligheid, En in zyn rede bij de opening van het werk der Duitsche winterhulp, heeft Hitier enkele uren vóór Daladier betoogd, dat de Westersche mogendheden voor belachelijke doeleinden den oorlog hebben ontketend en dat het volk den vrede zal bevechten om dat het mogelijk moet zyn, dat het een eigen leven kan leiden zonder voortdurend door anderen te worden lastig gevallen. Men ziet het, de tijd dat men aan beide kanten van Maginot- en Siegfriedlinie el kaar heeft begrepen, laat nog op zich wach ten en er zullen nog heel wat kanonschoten gehoord worden voordat men het eens is. Dat Hitier verkondigd heeft, dat een staat niet voortdurend door anderen moet be dreigd worden, daarvan zullen vooral de tot Duitschers gemaakte Tsjechen met belang stelling hebben kennis genomen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1