DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Engeland wijst het Duitsche vredes
aanbod van de hand.
De indruk van Chamberlains rede
in het buitenland.
Finland zal zich, desnoods met geweld,
tegen de Russische agressieplannen
verzetten.
Behalve in Duitschland vindt Chamberlains
rede groote instemming.
141e Jaargang
het Fransche legerbericht.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 242 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur! C. KRAK. Vrijdag 13 October 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Minister-president Chamberlain heeft gistermiddag in het Lagerhuis op het
Duitsche vredesaanbod geantwoord en daarby laten uitkomen, dat Engeland
geen enkele waarde kan hechten aan toezeggingen van de tegenwoordige
Duitsche regeering omdat in het verleden maar al te duidelijk is gebleken
wat deze verzekeringen waard zyn.
Hjj besloot zjjn rede met de verklaring dat de Duitsche regeering overtui
gende bewijzen moet afleggen van haar vredesverlangen door sprekende
daden en afdoende waarborgen voor het nakomen van haar verplichtingen.
Doet zü dit niet, dan zal Engeland den strijd tot het bittere einde moeten
uitvechten.
In tal van landen heeft men met instemming van deze verklaringen kennis
genomen.
In Duitschland komt men steeds meer tot het besef, dat een accoord tusschen
Chamberlain en Hitier onmogelijk moet worden geacht zoodat Duitschland
den oorlog in het Westen met alle beschikbare krachten zal moeten voeren.
In Oost-Europa wacht Finland de Russische eischen af maar de Finsche
regeering is niet voornemens haar neutraliteit te laten schenden. Steden
worden geëvacueerd en versterkingen aangelegd om zich desnoods met
geweld tegen de Russische agressie te verzetten. In de Scandinavische lan
den volgt men het verloop der gebeurtenissen in groote spanning. De ge
zanten dezer landen hebben zich tot Rusland gewend en ook de Amerikaan-
sche gezant schijnt Rusland een ernstige waarschuwing te hebben gegeven.
De indrukken in Duitschland.
Van officieuze zijde wordt gemeld:
De indruk, die de redevoering van Cham
berlain in de politieke kringen te Berlijn
gewekt heeft, is ondubbelzinnig deze, dat
de Engelsche premier geweigerd heeft om
van de door den Führer in de laatste rijks
dagrede geboden kans voor de definitieve
paficiatie van Europa gebruik te maken, en
dat Engeland den oorlog eenvoudig zocht,
en opnieuw zoekt, geheel onverschillig wat
Duitschland zegt of aanbiedt.
Chamberlain heeft zich, zoo zegt men
bier, om den Engelschen vernietigingswil
Jegens het Duitsche volk niet nog openlijker
moeten uitspreken, alleen maar weer be
wogen in uitdrukkingen, die afgestemd zijn
°P een propagandistisch beinvloeden van de
wereldmeening, hij is echter iedere con-
6n nauwkeurige behandeling van de
Problemen die n oplossing eischen, uit den
weg gegaan. Hij heeft zich daarmede op-
ïeuw geuit in den vorm, dien de verkla-
!n®en der Engelsche staatslieden ten op-
,c e van de Europeesche vredesproblemen
«s Pkeht te karakteriseeren.
ooral is het kenmerkend, zoo zegt men
verder, dat Chamberlain de zeer dui
den n Cn u'tvoerbare programpunten van
seprH u'tschen Führer deels geheel gepas-
onn deels behandeld heeft met een
bihtjT' jkigheid' die 111 een waarlijk ver-
antu.rende tegenstelling staat tot de ver-
draa^01?6 d> die Engeland thans
volker' ?enover bet lot niet alleen van de
de 6.n oorlogvoerenden, maar ook van
ae neutralen.
C^-Ude niveau van het bewust heen-
hier ve°rtware feiten, zoo zegt men
Van Ch-T 6k' °°b de agitatorische fraze
komen am la'n van het beweerde niet na-
Öuitsehil3!! aan§eSane verplichtingen door
Engeispi. een fraze, waarbij de leider der
^fst is h r,egeer'r|g zich er volledig van be-
heeft g a de Fn8elsche regeering alles
Dnitschia aan om het vertrouwen van
Khe 111 de oprechtheid van de Brit-
Ool? <je te ondermijnen.
Vaa Chll*J1Chze]i re®ds vage verklaring
slag zoekt eilain' dat Engeland den grond
steeg he ft°°r 600 beter internationaal sy-
overtuiPi„e v°lgens de hier heerschende
Ook de §een Waarde-
dat EnpeiaCjnstateerin6 van Chamberlain,
ken en Pvasthesloten is een werkelij-
brePgen jT^regelden vrede tot stand te
rhetoriscViQdlu a echts aanspraak maken op
Onder dp,beteekenis-
nien duideuu, ornstendigheden is het volko-
v®rklaren 'd' j3ar Po'hieke kringen alhier
at de passages van de rede van
Chamberlain, die naar buiten den indruk
moesten wekken, alsof Engeland nog een
kleine deurspleet open liet, alleen beoor
deeld moeten worden als een behoefte om
tijd te winnen. Zeer kenmerkend vindt men
hier voor het standpunt der verantwoorde
lijke kringen in Engeland ook het feit, dat
de Engelsche omroep de rede van Cham
berlain, kennis dragende van den toestand,
reeds van tevoren in een bijzonder negatie
ve redactie heeft doorgegeven.
Men trekt hier de conclusie, dat Engeland
dus de door den Führer aangeboden vre-
deshand geweigerd heeft.
De Deutsche Diplomatisch-Politische Kor-
respondenz schrijft:
De Britsche eerste minister Chamberlain
heeft den goeden wil, dien het Duitsche volk
bij monde van zijn Führer heeft getoond te
genover het Engelsche en het Fransche volk,
als zwakheid uitgelegd. Nadat de Führer
uit waarachtig Europeesch verantwoorde
lijkheidsbesef, na de zegevierenden beëin
diging van den Poolschen veldtocht steeds
weer met geduld de Duitsche bereidheid tot
vrede heeft uitgesproken, heeft de Engel
sche minister-president zich aangematigd
van zijn kant Duitschland en de wereld een
antwoord te geven, dat zyn toppunt bereikt
in schaamtelooze beleedigingen van het
Duitsche volk evenals van zijn leiding.
Dezelfde Engelsche politiek die het met
de garandeering van Polen zoo ver gebracht
had, dat provocatie op provocatie geschied
de, en de oorspronkelijk als coalitieoorlog
herdachte strijd tegen het Duitsche volk
eindelijk losbrak, heeft zich thans aldus
onthuld, dat zij net wil afzien van den ge
lukkig ontketenden oorlog. Om deze reden
wordt al het voorbije vergeten of verdraaid.
Chamberlain bekent dat de Engelsche
politiek er cok niet van wil afzien om in het
Oosten en in het hart van Duitschland haar
den van onrust tegen Duitschland te laten
bestaan.
Engeland gunt het Duitsche volk niet een
behoorlijk lot. Vol afgunst streeft het er
naar het Duitsche rijk te smaden en het dan
te vernietigen. Het is nog niet zoo lang ge
leden, dat 't Duitsche volk niet zou weten
wat 't van zijn tegenstanders 't in 't westen
moet verwachten. Het heeft uit deze erva
ring geleerd en kent den weg, dien het
thans moet gaan om de doelstellingen van
zijn vijanden ten schande te maken".
De indrukken in Engeland.
Het Lagerhuis heeft de rede van Cham
berlain met eensgezinde goedkeuring ont
vangen, welke de eenheid der natie weer
spiegelt, zoo schrijft de T i m e s, die hier
aan het volgende toevoegt:
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt: Hier en daar werden hinderlagen ge
legd en patrouilles uitgezonden. Activiteit
van onze voorhoede-elementen, vooral in
het gebied ten zuiden van Saarbrücken.
Het legerbericht van hedenochtend luidt:
Een kalme nacht aan het geheele front. In
de streek van Warndt werdén vijandelijke
patrouilles afgeslagen.
„Wij strijden met onze gedachten gericht
op de toekomst waarbij wij met 'het verle
den slechts in zooverre rekening houden als
ons streven ten aanzien van de toekomst
daardoor wordt bepaald. Deze generatie is
besloten zichzelf op te offeren teneinde
een draaglijk bestaan voor het nageslacht te
verzekeren.
Chamberlain heeft er zorg voor gedragen
den weg open te laten voor een echt aanbod.
Alleen was hij gedwongen een waarschu
wing te geven of te herhalen. Er kan niet
langer eenigerlei mogelijkheid zijn om tot
een vergelijk te komen, tenzij de zekerheid
omtrent de nakoming daarvan door Duitsch
land heel wat beter is dan het woord van
Hitier.
De Daily Herald schrijft:
Ofschpon het Britsche volk den oorlog
verafschuwt is het nog niet zoo verzwakt,
dat het slavernij, onteering van zijn ver
plichtingen zou aanvaarden of zou aarzelen
bij het vooruitzicht; van een grimmigen
strijd.
De News Chronicle schrijft:
Het antwoord van Chamberlain was so
ber en nadrukkelijk „neen". Toen hij de re
denen uiteenzette waarop dit antwoord is
gebaseerd, sprak Chamberlain met de stem
van het land. Wy venschen vrede maar de
vrede dien wij vastbesloten zijn te verzeke
ren moet een zoo rechtvaardig gevormde
vrede zijn dat hij duurzaam zijn zal en
geen onbehaaglijke wapenstilstand tusschen
twee oorlogen.
De Daily Express schrijft:
Chamberlain deelt Hitier onze onherroe
pelijke vastberadenheid mede, om tot het
einde toe te stryden.
De Daily Mail:
Chamberlain bevestigt opnieuw Engelands
vastberadenheid om te stryden tot het ein
de tegen de heerschappij van het geweld in
de internationale betrekkingen. Geen an
der antwoord aan Hitier was mogelijk. De
democratieën willen den vrede, maar geen
Hitlervrede.
De indrukken in Washington.
De rede van Chamberlain, die op alle pun
ten de verklaringen van Daladier bevestigt,
heeft een zeer gunstig onthaal gevonden in
Amerikaansche politieke kringen, die van
oordeel zijn, dat zij de volledige mislukking
i beteekent van de manoeuvre van Hitier
voor het verkrijgen van een onmiddellijken
vrede. De verklaringen van den Engelschen
premier stelt de Amerikaansche meening
gerust, die van de recente interventies van
Llody George in het Lagerhuis gevreesd
had, dat Chamberlain zich minder positief
zou toonen in het voornemen om den oorlog
voort te zetten tot den nederlaag van het
Hitlerisme. De rede moedigt degenen aan,
die in den Senaat 'n herziening bepleitten
van de neutraliteitswet om de democratieën
te helpen en het Hitlerisme te bestrijden dat
door alle sprekers aan de kaak wordt ge
steld, of zij nu isolationnist zijn dan wel
aanhanger van de buitenlandsche politiek
der regeering.
Het Duitsche nieuwsbureau vat de eerste
reactie in de Amerikaansche pers samen
met te zeggen, dat de opvatting uitgedrukt
wordt, dat Chamberlain de vredesvoorstel
len van den Führer vierkant heeft afgewe
zen. Op gelijke wijze wordt de rede ook in
congreskringen uitgelegd.
Van officieele zijde is nog geen commen
taar op de verklaringen van Chamberlain te
verkrijgen, doch verscheidene Senatoren
hebben uiting gegeven aan de meening, dat
de kansen voor een wapenstilstand kleiner
zijn geworden. Barkley, leider der meerder
heid in den Senaat, zeide. „Chamberlain
heeft duidelijk laten blijken, dat hij op de
voorwaarden van Hitier geen vrede wil'. De
Senator George drukte zich als volgt uit:
„Een onmiddellijke wapenstilstand is zeker
van de baan".
De indrukken ui Italië.
De ochtendbladen drukken op de eerste
pagine een uitgebreid resumé af van de re
devoering van Chamberlain doch zonder
eenig commentaar en zonder opschriften,
welke eenvoudig behelzen, dat de Britsche
premie Hitier heeft geantwoord.
Voor wat aangaat den Russisch-Finschen
toestand doen de bladen in de opschriften
uitkomen, dat het Finsche leger zich aan de
grens met Sovjet Rusland heeft opgesteld,
terwijl de eerste besprekingen tusschen de
vertegenwoordigers der beide landen te
Moskou worden gevoerd.
Mei deze Duitsche
regeering han men
niet onderhandelen
„De deur is nog niet geheel dicht", heeft
men in optimistische Duitsche kringen dezer
dagen gezegd toen Daladier zijn radiorede
had gehouden.
En men zal daar thans hetzelfde na de
rede van Chamberlain kunnen getuigen.
Ook Chamberlain heeft de deur niet hee-
lemaal dicht gedaan en door het kiertje
waarop die deur nog openstaat het is in
werkelijkheid niet meer dan een heel klein
kiertje zal verder overleg misschien mo
gelijk blijven.
Wie van de rede van Daladier had ken
nis genomen behoefde geen groote verwach
tingen te koesteren, dat Chamberlain een
ander geluid zou laten hooren.
Engeland en Frankrijk zijn het van den
beginne af aan volkomen eens geweest en
alhoewel men zich in Frankrijk niet zoo
vaak en zoo openlijk uitspreekt als men dat
in Engeland pleegt te doen, de weinige
woorden, welke de Fransche regeering zoo
nu en dan tot de luisterende wereld spreekt
geven volkomen zekerheid dat Frankrijk
het, als trouwe bondgenoot, in alle opzich
ten met zijn partner eens is.
Een goed voorteeken dat verdere vredes
besprekingen nog kunnen volgen, ligt onge
twijfeld in het feit, dat Chamberlain de
voorstellen van den heer Hitier dat Hit-
Ier weer „meneer" is geworden is op zich
zelf ook al een kleine aanwijzing dat er
eenig overleg begint te komen niet zon
der meer heeft afgewezen, maar ze uitvoe
rig heeft besproken.
En dan moest hij natuurlijk wel begin
nen met in het licht te stellen hoe buiten
gewoon ontactisch het is geweest deze vre
desvoorstellen te beginnen met een beleedj-
ging van het Poolsche volk en een verheer
lijking van het Duitsche wapengeweld in
't veroverde gebied, terwijl Hitier weet, dat
Engeland en Frankrijk voor het herstel van
Polen en Tsjechoslowakije stryden. Dat zou
voor de democratische staten al een reden
kunnen zijn om precies te doen wat, naar
men zegt, Roosevelt gedaan heeft, die zijn
radio afzette omdat hij de rede van Hitier
niet verder wilde aanhooren.
Het is opmerkelijk, dat de verzekering
dat Engeland en Frankrijk den strijd niet
zullen staken eer Polen volkomen in zyn
ouden vorm hersteld is, in de rede van
Chamberlain niet zoo scherp meer naar vo
ren komt en men zou daaruit kunnen con-
cludeeren, dat na den inval van Rusland
op Poolsch gebied, die gelofte voor de demo
cratische staten min of meer onuitvoerbaar
is gebleken.
Wel wordt er nog over een hersteld Po
len gesproken maar alleen in zooverre, dat
men terecht bevreesd is, dat dit in wezen
een zuiver Duitsche vazalstaat zou worden,
wat tevens duidelijk blijkt uit Hitiers voor
nemen om de geëvacueerde Duitschers uit
de Baltische staten naar veroverd Poolsch
gebied over te planten.
Engeland kan niet erkennen dat de Pool
sche kwestie alleen door Duitschland en
Rusland kan worden geregeld en dat de
Europeesche veiligheid gebaseerd moet wor
den op de Duitsche veroveringen en het
recht van Hitiers regeering om met het
veroverde gebied naar eigen goedvinden te
handelen omdat internationale geschillen
niet door geweld mogen opgelost worden.
Wat hebben Wij daarop komt Cham
berlains rede neer aan verzekeringen
er. verklaringen als het verleden ons bewe
zen heeft, dat het niet langer mogelijk is te
vertrouwen op het ijdele woord van de hui
dige Duitsche regeering?
Op volkomen duidelijke wijze heeft
Chamberlain laten uitkomen, dat niemand
er aan denkt Duitschland te kleineeren
wanneer het in vriendschap en vertrouwen
met andere landen wil leven.
Noch Egeland, noch Frankrijk beoogen
door dezen oorlog eenig materieel voordeel
maar zoeken slechts naar een internationaal
stelsel waarby een oorlog niet het onvermij
delijke lot van elk opeenvolgend geslacht
zou zijn.
Er moet dus een vrede komen, die niet
het karakter van een wapenstilstand draagt
en dat alles zou zeer wel mogelijk zijn wan
neer het Duitsche volk maar een regeering
had op welker woord men kon vertrouwen.
Chamberlain heeft zeer kort en correct
de moeilijkheden van dit oogenblik uiteen
gezet. Hoe zal de heer Hitier zoo vraagt
hij het geleden onrecht voor Polen en
Tsjechoslowakije weer goedmaken en welke
waarborgen krijgen wij daarbij, dat even-
tueele beloften ook zullen worden gehou
den?'
Dat kan niet met woorden, maar alleen
met daden beantwoord worden en zoolang
deze uitblijven zullen Engeland en Frank
rijk den oorlog zoo krachtig mogelijk voort
zetten.
De deur is bijna dicht, maar niet heele-
maal en er zullen er in Duitschland mil-
lioenen zijn die door dat opengehouden
kiertje gaarne alle gevraagde beloften wil
len geven om daardoor aan de oorlogs
ellende te ontkomen.
Evenwel, het antwoord is niet aan hen,
maar aan den heer Hitier die gewend is zelf
standig te beslissen en van zijn besluiten
hoogstens zijn landgenooten kennis te geven
door middel van een toespraak tot de zooge
naamde volksvertegenwoordiging.
En nu is het duidelijk, dat de heer Hitier
wy willen met genoegen het Engelsche
voorbeeld volgen en van den heer Hitier
spreken als dat tot een betere sfeer voor
gedachtenwisselingen kan bijdragen het
is duidelijk, zoo wilden wij betoogen, dat er
vooreerst niet aan valt te denken, dat de
Duitsche regeering zich zonder meer bij de
Engelsche voorwaarden zal aanpassen.
Het is voor het prestige van meneer Hit-
Ier onmogelijk om vandaag op het barbaren
dom van Polen te wijzen en morgen te be
loven, dat hy het weer in den ouden vorm
zal herstellen en prestige-kwesties, die in
den regel het gevolg van verzekeringen
en beloften zyn, vormen nog altijd de groote
hinderpalen waardoor tegenover elkander
staande partijen elkaar niet kunnen nade
ren.
Met deze Duitsche regeering kunnen wy
geen zaken doen, heeft Chamberlain gezegd
en hij heeft daarmee een duidelijke wenk
gegeven. Wil men in Duitschland oprecht
den vrede, dan is er maar één oplossing, na
melijk dat de regeering van Hitier zal af
treden en er een andere komt, die zich niet
vastgepraat heeft en met een schoone lei
zal kunnen beginnen.
Wanneer de heer Hitier het Duitsche volk
werkelijk zoo liefheeft als hy altijd betoog
de, kan hij het sparen voor de grootste ramp
die het wellicht ooit zal kunnen treffen.
Dan kan hij datgene doen wat men dezer
dagen van hem verzekerde, maar dat er
nog allesbehalve geloofwaardig uitzag. Dan
gaat hij naar Berchtesgaden om er zich
voortaan te wijden aan de schoone kunsten
en dan laat hij de leiding van het volk
dat den oorlog niet wenscht aan mannen
met wie Chamberlain en Daladier in goed
vertrouwen kunnen confereeren.
En wanneer hij dat niet doet moge hij
zich herinneren, dat er in Doorn een oude
heer woont, die eens de machtigste man in
het Duitsche ryk was en die thans op
vreemden bodem vertoeft omdat het volk
aan die macht een einde gemaakt heeft.
Er zijn in de wereldgeschiedenis meer be
wijzen, dat dezelfde feiten zich kunnen her
halen.
De rede van Chamberlain is overal gun
stig ontvangen behalve in Duitschland waar
men blijkbaar op een meer tegemoetkomen
de houding had gerekend. Men begint daar
blijkbaar te begrijpen, dat een overbrug
ging van het Engelsche en Duitsche stand
punt in de gegeven omstandigheden onmo
gelijk is met het gevolg, dat de oorlog
vooreerst niet door onderling overleg be
ëindigd zal kunnen worden.
Ongetwijfeld komt Duitschland daartoe in
een moeilijke positie daar het tevens de ge
legenheid ontnomen wordt voldoende aan
dacht aan de Russische agressie te besteden.
Het gerucht, dat Rusland Litauen reeds ge
adviseerd heeft zich van Memel op Oost-
Pruisisch gebied meester te maken geeft
geen groote zekerheid dat het tusschen Rus
land en Duitschland binnen afzienbaren tyd
niet tot een ernstig conflict zal kunnen ko
men.
Het bericht is door Havas doorgegeven
en het zou dus wel kunnen zijn, dat de
wensch hier de vader van de gedachte ge
weest is.
Finland maakt moeilijke dagen door en
terwijl zijn vertegenwoordiger in Moskou
vertoeft om de Russische eischen in ont
vangst te nemen, neemt de Finsche staat
alle voorzorgsmaatregelen om zich des
noods met geweld tegen te ver gaande
eischen te verzetten.
In de Scandinavische landen volgt men
de ontwikkeling van den toestand in groote
spanning omdat de schending der Finsche
neutraliteit de mogelijkheid opent dat ook
Zweden in het Russisch conflict zal worden
betrokken.
De gezanten dezer Noordelijke staten heb
ben zich met een verklaring van ongerust
heid over den toestand tot de Russische
regeering gericht waar ook de Amerikaan
sche gezant zijn waarschuwende stem heeft
laten hooren.
Niet dat Amerika dadelijk bereid zal blij
ken zich daadwerkelijk met de Europeesche
problemen bezig te houden, maar het is in
allen gevalle machtig genoeg om Vadertje
Stalin te doen begrijpen, dat er aan alle ge
duld een einde kan komen.
