DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
pUITSCHE LUCHTAANVAL BIJ DE
SCHOTSCHE KUST.
Luchtaanval op de Schotsche kust.
Finland bestudeert de Russische
eischen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
245 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 17 October 1939
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIE^:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Frankrijk verwacht een Duitsch offensief
in het Westen.
P* olgemeene toestand.
AliKMAARSCHE COURANT.
No.
Een poep Duitsche bommenwerpers heeft gistermiddag een onverwachten
aanval gedaan op de Schotsche kust in de omgeving van de Schotsche
hoofdstad Edinburgh.
Volgens een officieele Engelsche verklaring hebben de Britsche oorlogs
schepen welke in de Firth of Forth lagen geen schade van beteekenis opge-
loopen. Er zouden in totaal 35 man gedood of gewond zjjn waarvan 25 man
van den torpedobootjager „Mohawk".
De Engelschen berichten, dat minstens vier van de twaalf vliegtuigen wer
den neergeschoten, de Duitschers verklaren, dat de Britsche oorlogsschepen
ernstig beschadigd werden en dat twee Duitsche toestellen vermist worden.
Aan het Westelijk front verwachten de Franschen een krachtig Duitsch of
fensief ten Oosten van de Moezel. Reeds werd een Dutische doorbraak
poging ter hoogte van Apach in de buurt van Perl gemeld, maa
volgens het Fransche communiqué werd de vjjand, die zich hier een oogen
blik op Fransch gebied bevond onmiddellijk teruggedrongen. Waa
de tijd de groote bondgenoot der democratische staten is en Duitschlam
juist belang heeft bij een zoo spoedig mogelijke beslissing wordt er med<
door de groote concentratie van Duitsche troepen een krachtige Duitsche
aanval aan het Westelijk front verwacht.
De Finsche regeering bestudeert de Russische voorstellen en de Finsche
delegatie keert Donderdag naar Moskou terug, waarschijnlijk met tegen
voorstellen. Hoewel de Russen vergaande eischen gesteld hebben, hoopt men
in Finland waar men intusschen alle door den toestand vereischte militaire
maatregelen neemt dat men een voor beide partijen aanvaardbare oplos
sing zal kunnen vinden.
Het Engelsche ministerie van voor
lichting deelt mede, dat Duitsche
vliegtuigen gistermiddag hebben ge-
poogt de Schotsche kust aan te vallen.
De Britsche luchtmacht ging de
aanvallers tegemoet en bracht hun
verliezen toe.
Nader wordt gemeld, dat de luchtdoel
artillerie rond Edinburgh gistermiddag
even na twee uui in actie is gekomen. Het
weer was helder en de ontploffing van
de granaten in de lucht was zeer duidelijk
te zien.
Vooral in de omgeving van de Firth of
Forth werd veel geschoten. Ook ten zuiden
van Edinburgh in de richting van de Pent-
hndheuvels werden verscheidene vlieg
tuigen gezien, het scheen, dat sommige
toestellen jacht maakten op andere.
Nadat het vuren was gestaakt werden
in verscheidene deelen van Edinburgh
granaatsplinters gevonden.
Luchtalarm werd niet gegeven.
Reuter meldt nog over dezen aanval,
dat omstreeks half drie boven het noorde
lijk district van Edinburgh geen vliegtuig-
motoren werden gehoord, ncch toestell-m
j werden gezien. Tien minuten later zag men
drie Britsche gevechtstoestellen in de
lucht. Zoodra deze achter de heuvels waren
verdwenen, opende de luchtdoelartillerie
het vuur.
Even later naderde een Duitsch een-
motorig vliegtuig op geringe hoogte en
toen het achter de heuvel verdwenen was,
hoorde men mitrailleurvuur. Toen het
toestel naar het noorden draaide, ontplof
ten een aantal granaten achter de staart.
In Edinburgh ging het gerucht, dat drie
vijandelijke toestellen de Firth of Forth
opgevlogen waren.
Van andere zijde werd medegedeeld, dat
de aanval was gericht op het gebied van
Forth Bridge en Rosyth. De brug werd
niet door bommen getroffen.
Drie Duitsche toestellen werden omlaag
geschoten, een in de Firth of Forth en twee
in het graafschap Five.
Van de vier leden der bemanning van
een der boven de Schotsche kust neerge
schoten bommenwerpers verdronk er een,
terwijl twee door kogels werden gedood!
De vierde werd met een gewonde arm ge
red. De drie leden der bemnanning van een
anderen Duitscher. bommenwerper, die ge
dwongen wefd in de heuvels van Pentland
te dalen, werden gevangen genomen.
Officieel wordt medegedeeld, dat bij den
aanval geen burgers om het leven zijn ge
komen en geen schade aan eigendommen
is aangericht.
Ooggetuigen op den zuidelijken oever
van de Firth of Forth hebben gezien, hoe
de Duitsche bommenwerpers verscheidene
pogingen deden- om een bepaald objectief
te treffen. Zij werden door een hevig vuur
teruggedreven doch keerden herhaaldelijk
terug. De bommen vielen in het water,
waar geweldige fonteinen opspoten, doch
schade werd niet aangericht. Andere bom
men vielen nabij de brug, doch deze werd
evenmin getroffen, daar men spoedig daar
na de treinen er overheen kon zien rijden.
Vele menschen zochten geen schuilplaats
op, doch bleven kijken hoe de Duitsche
vliegtuigen werden teruggedreven.
In een gemeenschappelijke mededeeling
van de Britsche ministeriën van marine,
luchtvaart en binnenlandsche veiligheid
wordt gezegd, dat de Duitsche luchtaanval
van heden was gericht tegen de schepen in
de Firth of Forth en door een twaalftal
toestellen werd ondérnomeh. Geen enkel
schip heeft ernstige schade geleden. Een
bom, die langs de huid van den kruiser
„Southampton" schampte, veroorzaakte ge
ringe schade bij den boeg en bracht de ad
miraalssloep en een achtriemssloep tot zin
ken. De Engelsche verliezen bedragen: drie
man aan boord van de „Southampton" en
zeven aan boord van den kruiser „Edin-
burgh", die allen door bomsplinters getrof
fen werden. Verder viel een bom bij den
torpedobootjager „Mohawk", waardoor 25
man gedood of gewond werden.
Tenminste vier van de 12 tot 14 aanval
lende toestellen werden neergehaald, waar
van drie door de Britsche luchtmacht. Het
eerste contact tusschen de Britsche en
Duitsche vliegtuigen vond plaats ter hoogte
van het eiland May bij den mond van de
Firth of Forth. Twee vijandelijke vliegtui
gen werden toen gedwongen tot enkele voe
ten boven het water te dalen: zij werden
naar zee teruggejaagd. Een ander Duitsch
toestel werd boven Dalkeith aangevallen:
het stortte brandend in zee.
Binnen een kwartier was een hevig ge
vecht ter hoogte van Crail ontbrand, waar
bij een tweede Duitsche machine in zee
viel. Een derde aanvaller werd bij de ach
tervolging vernield.
Er zijn geen berichten over verliezen on
der de burgerbevolking en ook de Britsche
luchtmacht heeft geen verliezen geleden.
Twee Duitsche vliegers werden door een
torpedobootjager gered, doch een hunner is
later overleden.
Engelsche verliezen.
Officieel wordt medegedeeld, dat twee
vlootofficieren en dertien manschappen ge
dood zijn bij den luchtaanval van gisteren.
Twaalf manschappen werden ernstig ge
wond. Ook de commandant van de Mohawk
is gedood.
Verhalen van ooggetuigen.
De Engelsche dagbladen publiceeren ver
halen van ooggetuigen, waaruit blijkt, hoe
de menigte in Edinburgh de straat is opge
gaan om den luchtaanval op de Oostkust
van Schotland te aanschouwen en hoe de
passagiers in den trein die over de befaam
de brug over de Forth reed, zagen hoe de
eerste luchtaanvallen op Engeland werd tot
een terugtocht der Duitschers.
In Edinburgh, waar de aanval blijkbaar
zoo onverwacht kwam, dat de sirenes niet
loeiden, stroomden de menschen samen in
de straten, zij zagen de granaten in de lucht
ontploffen ter weerszijden van de Forth en
aanschouwden de spannende luchtgevech
ten. Granaatsplinters vielen in de straten,
doch niemand werd gewond.
Een passagier in den trein die over de
Forth reed, vertelde: Toen de trein lang
zaam over de brug ging leken twee vlieg-
tuigep een nabij den zuidelijken oever en
een aan den noordoever van de Forth boven
ons te duiken. Groote fonteinen water spo
ten omhoog toen de bommen neervielen
maar de brug werd niet beschadigd.
Onmiddellijk openden onze kanonnen het
vuur, toen verschenen Britsche vliegtuigen
en zij waren in uiterst korten tijd vlak bij
de aanvallers. Tijdens den overval reed nog
een tweede trein over de brug.
Een andere ooggetuige vertelde dat het
gedonder van het geschut op de oorlogs
schepen verschrikkelijk was. „Ik stond ver
baasd over de kalmte van iedereen rondom
mij. Granaten ontploften aan alle kanten
om de vliegtuigen".
De bewering, die door den Duitschen om
roep is uitgesproken en volgens welke twee
Britsche jachttoestellen neergeschoten zijn,
wordt in Londen tegengesproken. Alle
Britsche toestellen zijn veilig teruggekeerd.
De Duitsche lezing der gebeur
tenissen.
Uit Berlijn wordt door het Duitsche
Nieuwsbureau gemeld.:
Gister tusschen 14.30 uur en 15.30 uur
hebben 30 Duitsche bombardementsvliegtui
gen een aanval gedaan op Engelsche oor
logsschepen, die in de Firth of Forth lagen.
Twee Britsche kruisers zijn door bommen
van zwaar kaliber getroffen. De aanval
werd niettegenstaande het hevige Engel
sche afweervuur gedaan. Van de Britsche
jachtvliegtuigen, die opstegen, werden er
twee door d„ Duitsche toestellen neerge
schoten. Twee Duitsche vliegtuigen worden
vermist.
De aanval kwam voor de Engelschen zoo
verrassend, dat de eerste Duitsche aanval
lers weinig van den afweer merkten en
eerst de laatste Duitsche machines sterk af
weervuur kregen.
De Duitsche machines, duikstrydtoestel-
len, van groote aanvals- en gevechtskracht,
startten met bedekt weer. In zeer korten
tijd werd met de uiterst snelle machines
ondanks den grooten bommenlast de Noord
zee overgestoken en de Firth of Forth be
reikt, voor welke de voortdurend op den
vijand loerende Duitsche verkenners viji-
andelijke zeestrijdkrachten hadden waarge
nomen. Dicht bij de brug lagen Engelsche
kruisers van een groote klasse, welker type
tengevolge van de groote duiksnelheid der
Duitsche machines nieuw nauwkeurig kon
worden uitgemaakt. Bijna alle machines van
de groep konden hun bommen op deze of
andere eenheden die hier lagen, neerwerpen.
De eerste toestellen kregen nauwelijks
vuur, zoo groot was de verrassing der
Engelschen, toen Duitsche vliegtuigen plot
seling op hen af doken. Reeds het tweede
Duitsche vliegtuig maakte treffers op een
Engelschen kruiser, welke hooge rookzuilen
ten gevolge hadden. Ook door de volgende
vliegtuigen konden treffers waargenomen
worden. Deze treffers zijn fotografisch vast
gelegd en kunnen nu door de Engelsche
niet ontkend worden. Verscheidene Engel
sche oorlogsschepen werden aanzienlijk be
schadigd. Duitsche vliegtuigen vlogen ten
slotte nog over de kust aan weerszijden van
de Firth of Forth en Edinburgh. Van ver
schillende punten begon een krachtig af
weervuur. De Duitsche toestellen keerden
in den loop van den avond, na deels bui
tengewoon groote vliegprestaties, terüg.
Twee Duitsche toestellen worden vermist.
Het aantal neergehaalde Duitsche
vliegtuigen.
Reuter verneemt nader, dat er reden is te
gelooven, dat het aantal Duitsche vliegtui
gen, dat gisteren tijdens den aanval op de
Firth of Forth werd neergehaald hooger is
dan vier, welk cijfer officieel wordt opge
geven.
In sommige niet officieele kringen spreekt
men wel van zeven van de twaalf of veer
tien toestellen, die aan den aanval hebben
deelgenomen.
Met het oog op de moeilijkheid de feiten
te controleeren voor wat betreft de waar
nemen van vliegtuigen, die op grooten af
stand vallen, bepalen officieele kringen er
zich tot nu toe het aantal op te geven, waar
omtrent zekerheid bestaat.
Moei Holland een
militair pact met
België sluiten?
\OOT ons ^gt een der laatste nummers
6 ^azet van Antwerpen waarin er op
j e^en wordt, dat diverse Belgische bla-
wori, en 'aatsten ^d een militaire samen-
ten mg tusscben Holland en België beplei-
eev'p 1 de P°sitie van beide landen on-
litpH. v!zelfde is en ze eenzelfde neutra-
sitspohtiek voeren.
TooMNTrt wordt verwezen naar een vooral
die arn land en België opmerkenswaar-
Times Van het Engelsche blad The
derhpripWauZVan. we de voornaamste bijzon-
Ven. n bet k°rt zullen weerge-
»eer -^h ~7 daaroP komt de beschouwing
^grepen h na den Abessinischen oorlog
gevolep 'u bet toepassen van sancties in-
slechts ri es iten van den Volkerenbond,
Besloot daTrnm Zlch meebracht en het
t® keeren 2yn oude Portiek terug
geschonden Zwitsersch grondgebied wordt
aan de and' ^rt dit land zich dadelijk
gebied616 2ijde' maar Holland zou als
houden 7r',d |We[d Sesehonden zich voorbe-
z°ü oordepien6 !louden als het dat 't beste
stellen tene d zou a^es bet werk
grondgebied"1 abe Pogingen om van zijn
ütaire doeipinl" strategische basis voor mi-
ken en K te maken, te doen misluk-
geheele stri d er herbewapend is en de
Bet waarsrJ- ?a,cht gemobiliseerd, zou
10 staat ziin tot zulk een weerstand
Juicht
slachtoffer «/"i Holland wanneer het 't
H genoodzaakt Va" t6" lanëdurigen aan"
aanvaard Zyn kuitenlandsche hulp
leemde mnaJ\i^aar het weigert elke
Sutomatisch ?enu f'd bet recht om het land
cn te hulp te komen.
Belgie h d
a verbintenissen aangegaan,
welke na 1936 te gevaarlijk werden. Frank
rijk en Engeland hebben België daarna van
zijn verplichtingen ontslagen, maar zijn on
schendbaarheid gewaarborgd. Ook Duitsch-
land erkende de Belgische onzijdigheid en
verbond zich bm België niet aan te vallen
tenzij diens grondgebied door andere mo
gendheden voor een militaire, actie tegen
Duitschland mocht worden gebruikt. Men
kan op deze wijze gemakkelijk een voor
wendsel voor een aanval vinden, maar Bel
gië nam de garantie aan omdat zij de er
kenning door Duitschland meebracht, dat
België zich van alle anti-Duitsche verbin
tenissen had losgemaakt.
Holland had een Duitsche garantie van
zijn onzijdigheid geweigerd omdat het niet
kon toelaten dat zijn onzijdigheid een voor
werp van onderhandelingen zou worden,
omdat zij buiten allen twijfel moest staan.
Immers, wanneer een niet-aanvalspact plot
seling werd opgezegd, zou er voor Holland
een hachelijke toestand kunnen ontstaan.
Door te handelen als het deed schiep Hol
land een precedent, dat de Scandinavische
landen ten voorbeeld kon strekken. Enge
land heeft de positie van Holland volkomen
begrepen en nooit getracht dit land in een
combinatie tegen een andere mogendheid te
betrekken of het te bewegen een belofte tot
hulp te aanvaarden als het zou worden aan
geval]
Sedert België heeft begrepen, dat een po
litiek van onzijdigheid, gebaseerd op het
beginsel van de meest uitgebreide onafhan
kelijkheid het verstandigste is, waardeert
het 't Hollandsche standpunt. Men acht het
daar in het belang van beide staten elk de
grootst mogelijke onafhankelijkheid op
militair gebied te bewaren.
Wanneer België weer strijdtooneel mocht
worden moet Holland zich afzijdig kunnen
houden, omdat België er geen belang b'j
heeft, dat dan ook Holland wordt overrom
peld. Een vijand van Engeland kan Holland
aanvallen en trachten België buiten het
conflict te houden teneinde een onzijdig
land als bufferstaat tusschen Holland en
Frankrijk te handhaven en dat is een moge-
lii kheid, welke men in België ernstig moet
bestudeeren.
Door de geheel verschillende verdedi
gingssystemen wordt de militaire samen
werking moeilijk. België heeft aan de Oost
zijde een vestinggrens en kan zich daar ver
dedigen. Holland evenwel heeft een lange
grens, welke door geen enkele vesting be
schermd wordt. Het legt zijn verdedigings
lijn langs de belangrijkste waterwegen en
langs de overstroomingszóne welke verder
in het binnenland is gelegen.
Een militaire medewerker van The Times
heeft er daarbij op gewezen, dat de Fran
sche verdedigingswerken langs de Belgi
sche grens zijn doorgetrokken, zoodat een
inval in België geen open weg zou banen
naar Noord-Frankrijk. Maar deze verdedi
gingswerken zijn zwakker dan de Maginot-
linie en vanuit België zou Duitschland ge
makkelijk Engeland vanuit de lucht kunnen
aanvallen en er tevens onderzeeboot-bases
kunnen maken voor kleine schepen met
korte afstandsactie, 't Belgische leger is be
ter uitgerust dan vroeger en 't gat tusschen
de Ardennen en de Hollandsche grens waar
de Duitschers in 1914 door kwamen is nu
krachtig versterkt.
Evenwel, de mogelijkheid bestaat, dat de
Duitschers bij een opmarsch naar België
thans wel door Hollands Limburg zouden
trekken en België heeft daarmede terdege
rekening te houden omdat de Hollandsche
verdedigingswerken noch de Hollandsche
militaire paraatheid gelijk zouden staan met
de Belgische.
De Gazet van Antwerpen wijst er op, dat
minister Patyn in der loop van dit jaar
een verklaring heeft afgelegd waarin hij
een militair pact tusschen Holland en België
ongewenscht achtte. Maar het blad meent,
dat men met een definitieve beslissing niet
mag wachten tot een van beide landen
wordt aangevaUen.
De geschiedenis van den laatsten tijd be
wijst, dat vaak verdragen worden gesloten
om ze te kunnen schenden en de beste waar
borg voor elk land is nog steeds de vrees
bij den vijand, dat het aangevallen neu
trale land de balans van het oorlogsrisico
in het nadeel van den aanvaller zou doen
overslaan. Die vrees zal grooter zijn wan
neer een grooter oorlogspotentioneel in da
weegschaal kan worden geworpen en beide
landen Holland en België zouden er
met hun groote koloniale bezittingen, ver-
eenigd veel sterker voorstaan dan afzonder
lijk.
Het blad acht daarna de volgende hypo
these waarschijnlijk.
Wanneer Duitschland in zijn actie tegen
over Engeland door het Neder landsche
grondgebied gehinderd wordt, kan het door
een snellen en krachtigen overval het Hol
landsche leger achter de waterlinie terug
dringen en zijn opmarsch voortzetten naar
de monding van de Schelde en de Zeeuw-
sche eilanden. Het zou dan in het bezit ko
men van „het pistool gericht op de borst
van Engeland" en de -beschikking krijgen
over goede duikbootbases. Door België niet
aan te vailen zou het in het Zuiden gedekt
zijn, ook tegenover Frankrijk en Engeland.
Heeft het wel voordeel by een inval in
België dan zou het dien, na den inval in
Nederland, vanuit 't Noorden kunnen begin
nen, waar de grens lang niet zoo versterkt
is als aan de Oostzijde.
Volgens La Flandre Libérale, zou een
dergelijke aanval op Holland een casus
belli voor België zijn, omdat het zich te zeer
bedreigd zou gevoelen. Duitschland zou
evenwel kunnen verklaren, dat het de Bel
gische neutraliteit niet heeft geschonden
zoodat Frankrijk en Engeland geen bijstand
mogen verleenen.
Daarom, acht de Gazet van Antwerpen
het beter nu reeds duidelijk partij te kiezen
en wordt een militair accoord tusschen Ne
derland en België aanbevolen, waarvan men
dan kennis zou moeten geven aan de ons
omringende mogendheden, die er niets an
ders in kunnen zien, dan dat beide neutrale
staten de door velen gewaarborgde neutra
liteit onderling versterken.
Het blad bepleit tenslotte het sluiten van
een dusdanige overeenkomst nu het by de
betrekkelijke oorlogsrust nog gesloten kan
worden. De tijd voor het nemen van een be
slissing kan misschien heel kort zijn en men
moet handelen vóór het te laat is.
Waar onze neutraliteit onmiddellijk by
deze beschouwingen is betrokken, leek het
ons wenschelijk dit vraagstuk, dat thans in
België openlijk besproken wordt, in deze
rubriek ter kennis van onze lezers te bren
gen.
Het schijnt, dat de heer Hitier langza
merhand tot de conclusie komt, dat het
Duitsche vredesaanbod op de door hem aan
gegeven voorwaarden weinig kans van sla
gen heeft en dat dus de periode aanbreekt,
dat Duitschland krachtiger militaire maat
regelen zal moeten nemen om zich te laten
gelden.
Dat blijkt allereerst uit de duidelijke
voorbereidingen tot een groot offensief
aan het Westelijk front ten Oosten van de
Moezel waar Duitschland een geweldige
legeracht heeft samengetrokken en waar de
Franschen in de eerstvolgende dagen krach
tige pogingen tot een doorbraak verwach
ten, welke zij evenwel met vertrouwen in
hun weermacht tegemoet zien.
Dr. Dietrich heeft in zijn toespraak tot
de vertegenwoordigers van de buitenland-
sche pers reeds voorspeld, dat Engeland
weldra de kracht van het Duitsche lucht-
wapen zou leeren kennen. In verband daar
mede is blijkbaar de aanval van Duitsche
bommenwerpers op de Schotsche kust on
dernomen. Hoewel de wederzijdsche berich
ten elkaar tegenspreken wat het aantal
neergeschoten vliegtuigen en de aan Brit
sche oorlogsschepen toegebrachte schade be
treft, mag veilig worden aangenomen, dat
beide partjjen verliezen hebben geleden.
Enkele Duitsche bommenwerpers zijn in den
strijd gebleven en eenige Britsche oorlogs
schepen zijn beschadigd, waarbij verschei
dene zeelieden, voornamelijk van de „Mo
hawk" den dood hebben gevonden.