DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE NOORDSCHE STATEN CONFEREEREN IN
STOCKHOLM.
De toestand aan het Westelijk front.
De onderhandelingen tusschen
Rusland en Turkije.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GFWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Directeur: C. KRAK. Donderdag 19 October 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
DE
CONFERENTIE TE
STOCKHOLM.
Het afbreken derTurksch-
Russische besprekingen.
Turksch-Fransch pact tot
wederzijdschen bijstand.
Het Fransche legerbericht.
De strijd in het Westen.
De algemeene toestand.
MiKMAARSCH
COURANT.
No. 247
Gister werd in Stockholm reeds de eerste conferentie tusschen de staatshoof
den van Zweden, Noorwegen, Denemarken en Finland gehouden en heden
zouden de besprekingen worden voortgezet en zouden er, naar algemeen
verwacht werd, diverse besluiten worden genomen. Nadat de drie koningen
en de Finsche president hedenmiddag redevoeringen hebben gehouden,
welke per radio wereldkundig worden gemaakt, zullen de koningen van
Noorwegen en van Denemarken alsmede de Finsche president hedenavond
naar hun landen terugkeeren.
Men verwacht, dat de Finsche tegenvoorstellen aan Rusland het voornaamste
onderwerp der conferentie zullen uitmaken en dat men tevens van de ge
legenheid zal gebruik maken openlijk te demonstreeren, dat de Scandina
vische rijken elkaar in dezen zorgvollen tijd zooveel mogelijk bijstand zullen
verleenen.
Op het Westelgk front hebben de Duitschers het terrein in bezit genomen,
dat vrijwillig door de Fransche troepen ontruimd was, nadat deze op inmid
dels versterkte stellingen zijn terug getrokken.
Ondanks alle sensationeele berichten er wordt reeds gemeld dat Hitier
een millioen man daarvoor zou willen opofferen is een grootscheepsche
aanval, met de bedoeling het Westelgk front te doorbreken, tot dusver uitge
bleven. Men schgnt in Duitschland altijd nog op een zoo mogelijk spoedigen
vrede te hopen.
De Turksche weigering om de Dardanellen voor Britschc en Fransche
oorlogsschepen te sluiten, heeft in de democratische staten groote voldoening
gewekt. Men ziet daarin het bewijs, dat de Russische pogingen om invloed op
den Balkan uit te oefenen, volkomen mislukt zijn.
Gisterochtend hebben de koningen van
Zweden, Noorwegen en Denemarken, de
president van Finland en de vier ministens
van buitenlandsche zaken twee uur ge
confereerd op het koninklijk slot.
Na het noenmaal kwamen alleen de mi
nisters bijeen. Zij zullen ook hedenochtend
vergaderen en daarna weer met de staats
hoofden samenkomen. Vanavond zullen de
gasten van Stockholm vertrekken.
Kort na den middag zullen de staats
hoofden voor den radio-omroep spreken,
hun toespraken zullen over alle noorde
lijke landen uitgezonden worden.
Koning Gustaaf heeft gisteravond een
diner aangeboden ter eere van de ko
ningen van Denemarken en Noorwegen.
Behalve de vorsten zaten mede aan de le
den van het Zweedsche koninklijke huis,
de ministers van buitenlandsche zaken,
de gezanten der Noordsche landen en de
leden der Zweedsche regeering.
Vervolgens werden de gasten van den
koning door de bevolking van Stockholm
toegejuicht. Duizenden leden van verschil-
ende vereenigingen trokken met vijfhon
derd vaandels en muziek in optocht van
stadhuis naar het koninklijk paleis
*®ar de muziek de volksliederen der
candinavische landen speelde en een hoe
la werd uitgebracht „op het Noorden".
Havas meldt uit Stockholm: De agenda van
e conferentie der vier Scandinavische lan
en in Stockholm schijnt te zullen gaan over:
c' feagstukken de neutraliteit van de
andmavische landen en met name van
Finland betreffende.
t'jt economische zijde van deze neutrali-
met d Strekkingen op economisch terrein
3 Tc 6 verschiiïende oorlogvoerenden,
tin* ,west'es met betrekking tot interna-
Op ongelegenheden.
rjj Zlen de door de verschillende kansela-
indruk0®,enomen standpunten, heeft men den
Palen de ponferentie zich er toe zal be-
tot *T°Udig den wensch uit te spreken
Vrede" stel van den internationalen
De conferentie wordt heden
gesloten.
8c^e ^00rdsche ministers van buitenland-
king 2a^en hebben vanmorgen hun bespre-
b1 bet departement van buitenland-
Sch® «ken voortgezet.
Om 12
uur werden de onderhandelingen
besloten nw
boofde 6en biJeenkomst de.r staats-
Om ministers in het koninklijk slot.
boofden UUf zouden de Noordsche staats-
Voor r) °Ver bet resultaat der conferentie
spreken.
Paar den 38 ^°°d bet kroonprinselijke
J w uei Krooriprui&cijjj
Oe p^^^beefden een noenmaal aan.
Vertrek^150*16 pres'^ent en minister Erkko
De n-611 heden om 4 uur naar Helsinko.
van enscbe en Noorsche gasten zullen
bevond vertrekken.
De Fransche correspondent van de Daily
Telegraph in Parijs verneemt, dat het be
sluit tot staking der TurkschRussische on
derhandelingen in Moskou genomen is dooi
de Turksche regeering op eigen initiatief en
geenszins een gevolg is geweest van druk
der geallieerden.
De verdragen van Turkije met Frankrijk
en Groot-Britannie zullen nu terstond on
derteekend worden.
Het meest interessante punt, aldus de cor
respondent, is, dat Turkije vrij blijft Am de
Zwarte Zee open te stellen voor de Engelsch
Fransche vloot. Dit beteekent in de
practijk, dat de verzending van voorraden
naar Duitschland over de Zwarte Zee niet
onder alle omstandigheden zal ontkomen
aan de EngelschFransche blokkade. Het
schijnt, dat in Berlijn op von Ribbentrop
steeds heviger critiek wordt uitgeoefend op
grond van de concessies, die hij Sovjet-Rus
land in de Baltische landen heeft gedaan. Hij
moest derhalve in Moskou uiteenzetten, dat
iedere RussischTurksche overeenkomst
langs de lijnen, die vastgesteld zijn door
Rusland, n.1. dat de U.S.S.R. nooit zou af
stappen van haar neutraliteit in den tegen-
woordigen oorlog en bo\tendien, dat zij zou
samenwerken met Turkije voor de bescher
ming van de Balkanstaten, een doodelijke
slag zou zijn voor de RussischDuitsche be
trekkingen.
De correspondent van de Daily Tele
graph te Belgrado verneemt, dat de Rus
sische eischen, die leidden tot het afbreken
der Moskousche besprekingen met Tur
kije, waren: 1. Erkenning van de Poolsche
deeling. 2. Vorming van een Balkanblok,
dat Rusland en Duitschland zou steunen.
3. Turkije zou druk moeten uitoefenen op
Roemenië ten gunste van territoriale con
cessies, waarschijnlijk ten gunste van Rus
land en Bulgarije. De alge neene indruk in
Belgrado is, dat de houding van Turkije,
door te weigeren om toe te geven aan de
Russische voorstellen, grootelijks de soli
dariteit der Balkanlanden heeft versterkt.
Het Britsche ministerie van buitenlandsche
zaken heeft de volgende verklaring gepubli
ceerd: „Hoewel officieele kringen te Londen
nog niet volledig ingelicht zijn over de om
standigheden, waarin de Russisch-Turksche
besprekingen blijkbaar op het doode punt
gekomen zijn, blijkt uit de verklaringen van
den Turkschen minister-president, dr. Say-
dam, dat er voorstellen zijn gedaan, welke
door de Turksche regeering als onaanvaard
baar werden beschouwd. Er moge echter aan
herinnerd worden, dat de verklaring van dr.
Saydam en het officieele Sovjet-communiqué
beide spraken van een voortduren dei
vriendschappelijke betrekkingen".
De verklaring voegt hieraan toe, dat de
uitlegging, die gister te Londen de ron e
deed, niet noodzakelijk in alle bijzonderhe -
juist behoeft te zijn.
Uit Istanbul wordt gemeld:
Generaal Weygand zal volgens een
telegram uit Ankara binnenkort een
TurkschFransch pact tot wederzijd
schen bijstand onderteekenen.
Tijdens zijn overleg met de Turksche
legerleiders zal Weygand beraadsla
gen over gemeenschappelijke defen
sieve maatregelen.
Bevoegde kringen te Ankara zijn
van meening, dat het Fransch—Turk
sche en het EngelschTurksche ver
drag tot wederzijdschen bijstand ge
lijktijdig zullen worden onderteekend..
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt:
Over het algemeen geen veranderingen
aan het front. Sterke activiteit van de ver-
kenningsafdeelingen, voorals tusschen Moezel
en Saar.
Het legerbericht van den ochtend van
den 19en October luidt:
Een kalme nacht ^an het geheele front.
Zeer regenachtig weer. Vijandelijke infan-
terieverkenners, gesteund door artillerie,
werden op verschillende punten van het
front teruggeslagen.
De militaire toestand.
De Duitsche troepen, die vooruitgewor
pen zijn in de vrijwillig door de Fransche
bewakingselementen ontruimde zone zijn
thans in contact met de eerste Fransche
weerstandslinie.' Deze linie, die gevormd
wordt door veldyersterkingswerken, is
nauwgezet getrokken en opgebouwd onder
dekking van een gordijn van voorposten.
De Fransche pionniers hebben bijna drie
weken tijd gehad om de linie op te bouwen.
De Fransche bevelhebber heeft, door aan
haar vooruitgeschoven elementen bevel te
geven op da eene plaats terug te trekken
en elders stand te houden den vijand ieder
tactisch voordeel van zijn offensief ont
nomen.
Na drie dagen van vrij levendige ge
vechten en van oprukken onder geschut
vuur, staan de Duitsche troepen weer in
dezelfde a'gemeene positie van voor het
offensief, vóór welingerichte stellingen,
die overvloedig voorzien zijn van automa
tische wapens en anti-tankmiddelen en
bediend worden door een ongedeerd per
soneel, welks moreel op geen enkel punt
is aangetast. Bovendien ligt deze nieuwe
positie dichter bij de Maginotlinie.
De Duitsche troepen moeten haastig
nieuwe stellingen improviseéren onder het
vuur van den tegenstander en verder van
hun permanente versterkingenlinie, die
heel wat minder confortabel is dan de
Fransche. De toenadering naar de vooruit
geschoven Duitsche linies loopt over een
terrein, dat thans omgewoeld is door de
ontploffing zoowel van de Duitsche mij
nen in begin September als de Fransche
mijnen, benevens door wederzijdsche bom
bardementen gedurende anderhalve maan 1,
terwijl zij bovendien onder het vuur ligt
van de mitrailleurs.
Sympathie voor de
Noordsche Staten.
Heden zijn de vier staatshoofden van
Zweden, Noorwegen, Denemarken en Fin
land te Stockholm met hun ministers van
Buitenlandsche Zaken bijeengekomen en
deze Stockholmsche conferentie wordt
met uitzondering waarschijnlijk van Rus
land in Europa en Amerika met groote
sympathie begroet.
Deze staten hebben geen enkel belang bij
een oorlog omdat zij er niet bij winnen en
veel bij verliezen kunnen. Immers, zij be-
geeren geen meter grond van een buurstaat
en wanneer er oorlog is loopen zij het risico
daarin betrokken te worden en hebben zij
daarnaast de zekerheid, dat zij een groote
belemmering van hun handel, gepaard gaand
aan verlies van hun vrachtschepen, zullen
ondervinden.
Het kaartje geeft de voornaamste plaatsen
weer aan de Oostkust van Engeland en
Schotland; in verscheidene plaatsen is in de
laatste dagen luchtalarm gemaakt, omdat de
Duitsche luchtmacht werd opgemerkt en
onder vuur genomen. Men ziet aan het
Noorden van de Schotsche kust de Orkney-
eilanden waar de basis Scapa Flow is gele
gen, een zeer belangrijk steunpunt voor de
Britsche vloot, whar Duitsche vliegtuigen de
laatste dagen herhaaldelijk aanvallen
hebben gedaan.
Nederland, België en Zwitserland behoo-
ren tot zulke landen en hoe rustig en vredig
wij onder een vorstin uit het Oranjehuis
leven kan men zich slechts indenken als
men zich een oogenblik voorstelt hoe de
toestand hier zou zijn wanneer wij een die.
tator als staatshoofd hadden gekregen.
Een dictator, die wellicht tot de conclusie
zou komen, dat België vóór 1830 Hollandsch
gebied is geweest en dat wij dus over onze
grens moeten trekken om onze verdrukte
broeders in het Zuiden in het Vaderhuis
terug te kunnen voeren.
Noch de Hollanders, noch de Belgen heb
ben daaraan eenige behoefte. De scheidings
lijn, welke ondanks taal- en stamverwant
schap tusschen beide landen loopt is noSit
oorzaak van een minder prettige verhouding
geweest. België en Nederland hebben in den
vorigen wereldoorlog getoond ook in tijd
van nood niet alleen goede buren maar ook
goede vrienden te zijn.
De schending van het Belgische gebied in
1914 heeft de "verontwaardiging en het me
delijden van heel de beschaafde wereld ge
wekt en wanneer Nederland onder den voet
zou worden geloopen, zou dat van zeer
groote invloed op de houding van diverse
neutrale mogendheden kunnen zijn. Het is
als het ware vanzelfsprekend en man
aanvaardt het ook als zoodanig dat Ne
derland in een volkerenoorlog neutraal
blijft.
Maar er zijn buiten de vuurhaarden van
Europa, b.v. buiten het Balkangebied en
de streken van de invloedssfeeren van dic
tatoriale mogendheden, nog andere landen,
die door hun jarenlange vredespolitiek op
de sympathie van alle beschaafde staten
kunnen vertrouwen en daartoe rekenen wij
dan ook de oorlogvoerende staten behalve
Rusland, niet omdat men daar minder be
schaafd zou zijn wij spreken ons daar
trouwens niet over i.it maar omdat de
gebeurtenissen der laatste weken volkomen
duidelijk bewezen hebben, dat de Russische
sympathie voor de Noordsche staten niet
bijster groot is.
De Baltische landen hebben er altijd op
vertrouwd, dat ze onaantastbaar waren, om
dat Duitschland noch Rusland daar tegen
elkanders belangen zouden durven opko
men.
Maar Duitschland heeft den grooten Rus-
sischen beer van den ketting losgemaakt in
de verwachting, dat het beest een honden-
natuur had en dus in alle opzichten naar
his masters voice zou luisteren.
Helaas is het gemakkelijker gebleken het
dier los te maken dan het weer vast te leg
gen. Het bleek, wat het reeds gestorven Po
len betreft, meer de natuur van een hyena
en wat de Baltische staten betreft meer een
wolvennaluur te hebben.
De tijd is nog niet gekomen, dat de heer
Hitier de hulp of liever de zoogenaamd wel
willende houding van den heer Stalin zal
kunnen missen en daarom is er niemand
voor de Baltische staten op de bres gespron
gen toen ze min of meer en het meer is
waarschijnlijker dan het min in Russi
sche vazalstaten werden omgetooverd.
Het Baltische kluifje smaakte naar meer
en Rusland heeft nog nooit zoo'n prachtkans
gehad om zich in het Oostzeegebied te ver
sterken dan in de laatste weken het geval
is geweest.
In Duitschland waar men zich vroeger
tegen deze Russische penetratie desnoods
met geweld van wapenen zou verzet heb
ben, had men het door den oorlog veel
te druk om zich er mee te bemoeien. En dus
slokte de Russische beer den een na den
ander de Baltische staten op en heeft zijn
begeerigen kop ook al naar den Balkan
staten uitgestoken waar hij gister een on-
verwachten klap op zijn snuit heeft gekre
gen.
Want Turkije laat zich niet bang maken
en het steunt daarbij niet alleen op de sym
pathie van Frankrijk en Engeland, maar ook
op die van Italië, welke het den asgenoot
blijkbaar zeer kwalijk neemt, dat deze den
Russischen beer maar vrij laat rondschar
relen en er allesbehalve op gesteld is, dat
dit communistische beestje ook een nest in
den Balkan gaat zoeken.
Niemand is op de Russische agressie van
de laatste weken gesteld, ook Duitschland
zelf niet,.maar men moet daar nu eenmaal
den hoogen prijs van de zoogenaamde
Russische hulp betalen en dat is ook de oor
zaak geweest, dat het arme bedreigde Fin
land tevergeefs naar de interventie van den
heer Hitier heeft uitgekeken.
De heer Htiler, die, toen de oorlog begon,
met iederen staat die dat maar wilde, non
agressiepacten wou afsluiten, had een der
gelijke gevaarlijke overeenkomst ook aan
Finland aangeboden, maar men had er daar
voor bedankt omdat men geen oogenblik
op den landhonger van Rusland had gere
kend en dus van pacten met andere staten
niet gediend was.
Dat is voor Duitschland voldoende om een
motief te hebben, dat Finland zich nu ook
maar zelf uit de klauwen van zijn brom-
menden tegenstander moet losrukken, maar
gelukkig voor Finland zijn er vriendschap
pelijk gezinde volkeren in de nabijheid, als
het ware broeders uit hetzelfde statenver-
bond, die den Finschen ongeluksvogel in
dezen moeilijken tijd niet in den steek
laten.
Terwijl Finland zich militair gereed
maakt om zich desnoods met geweld te ver
zetten tegen elke Russische poging om de
Finsche neutraliteit te schenden, heeft de
koning van Zweden de staatshoofden van
Noorwegen, Denemarken en Finland in
Stockholm bijeengeroepen om gezamenlijk
te beraadslagen.
En ziedaar dan weer zoo'n oase van vrede
in de Europeesche oorlogwoestijn, zie
daar weer een groep van rustige en vredige
bij elkaar behoorende landen welke de
sympathie van de geheele beschaafde we
reld hebben of in allen gevalle behoorden
te hebben.
Zweden, Noorwegen en Denemarken heb
ben zich niet door de gevaren van een
openlijk optreden laten weerhouden den
Finschen broeder en daarmede alle andere
staten te toonen, dat men gemeenschappe
lijke belangen heeft en elkaar in tijd van
nood niet in den steek laat.
Men zal gezamenlijk de Finsche tegen
voorstellen aan Rusland bespreken en de
Russen kunnen daaruit de waarschuwing
trekken, dat hun actie thans niet meer tegen
Finland alleen gaat.
Men zal op deze conferentie de vraag
stukken behandelen waarbij veler belangen
zijn betrokken en daarbij natuurlijk ook het
gevaar dat alle niet-Duitsche en niet-Rus-
sische handelsschepen in de Oostzee be
dreigt.
Of men zich gezamenlijk ook bereid zal
verklaren bemiddelend op te treden tus
schen de oorlogvoerende partijen is te be
twijfelen. Dat ligt minder op den weg der
Scandinavische staten, en vooral thans niet
omdat een van hen rechtstreeks bij den
oorlog betrokken dreigt te worden, nog
afgezien van het feit, dat de tijd voor suc
cesvolle vredesbesprekingen in dit stadium
van den oorlog nog allesbehalve rijp is.
Maar zooals een laakbare daad overal
slechts afkeer kan wekken, zoo zal een no
bele daad altijd de sympathie hebben van
hen, die tot onpartijdige beoordeeling in
staat zijn en krachtig genoeg zijn om zich
openlijk te durven uiten.
Niet alleen president Roosevelt, maar de
regeeringen van twintig andere Amerikaan-
sche repifblieken hebben aan de Scandina
vische staatshoofden telegrammen gezonden
waarin zij blijk van hun groote sympa
thie geven. Ik wil uiting geven aldus
heeft de president der Ver. Staten geseind
aan mijn steun voor de beginselen van
neutraliteit en orde overeenkomstig de wet,
welke de Scandinavische staten gedurende
de geschiedenis steeds hebben voorgestaan.
Amerika volgt met groote belangstelling de
Stockholmsche conferentie".
Zooveel telegrammen van sympathie heeft
nog geen enkele Europeesche statengroep
uit Noord- en Zuid-Amerika tegelijkertijd
ontvangen en deze moreele steun van over
het breede water zal de heeren in Moskou
misschien nog tot de overtuiging kunnen
brengen, dat zij in Finland hoewel het
grootendeels een gebied van sneeuw en ijs
is nog wel eens leelijk hun vingers kun
nen branden.
