DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
sluiten een
Engeland en Frankrijk
verbond met Turkije.
Het Fransch-Britsch-Turksch verdrag.
pe Stockholmsche conferentie beëindigd.
Pe Franschen trekken zich op versterkte
stellingen terug.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
Rome en het driezijdig
verdrag.
Het Duitsche legerbericht.
Het Fransche Legerbericht.
Een nieuwe Poolsche
staat
Duitsch-Russisch verdrag
geratificeerd.
De algemeerie toestand.
Engeland
Turkije
Frankrijk»
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
De diplomatieke correspondent van
Reuter bericht, dat het gistermiddag
onderteekende Fransch-Britsch-Turk-
sche verdrag, in groote lijnen zijn
oorspronkelijken vorm heeft behou
den en slechts onbeteekei.ende wijzi
gingen heeft ondergaan. Het voorziet
in
lo. de regeeringen van Frankrijk en
Engeland verplichten zich Tur
kije bij te staan, in de eerste
plaats in geval van een daad van
aanval van eenige Europeesche
mogendheden en op de tweede
plaats in geval van een actie
van een Euroneesche mogendheid,
welke zal leiden tot een oorlog in
het gebied van de Middellandsche
zee, waarbij Turkije betrokken
wordt.
2". Turkije belooft Engeland en
Frankrijk te hulp te komen, op de
eerste plaats, wanneer door een
daad van aanval van een Euro
peesche mogendheid, vijandelijk
heden zich ontwikkelen in het
Oosten van de Middellandsche zee
en op de tweede plaats, wanneer
Engeland en Frankrijk in vijan
delijkheden worden gewikkeld
tengevolge van hun garanties aan
j Roemenië en Griekenland.
drie regeeringen komen over
een overleg te plegen, over een
gemeenschappelijke actie indien
zich een van bovengenoemde ge
vallen voordoet. Turkije zal ten
minste een welwillende neutrali
teit tegenover zjjn bondgenooten
ln acht nemen en bij gezamenlijke
actie zal geen party een vredes
verdrag 0f een wapenstilstand
sluiten zonder algemeen goed
vinden.
Bet verdrag is geldig voor een
Periode van vijftien jaar.
et protocol van het verdrag
verklaart, dat Turkije niet ver-
P cht Ls handlend op te treden,
ndien dit Turkije zou wikkelen
een °°riog met de Sovjet-Unie.
amberlain deelt het driezijdig
^inivtnVert'ra8' 'n 'let Lagerhuis mede
SU '-le)'-pv«i;'rW r<u
Eistei,
■avond'^" C'erit Chambeilain heeft
n 1°°P der debatten in het
jj0> 248 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 20 October 1939
Chamberlain heeft gisteravond in het Lagerhuis mededeeling gedaan van
de onderteekening van het pact met Turkije en de Britsche parlementsleden
hebben met groote voldoening daarvan kennis genomen.
Het drievoudig verbond EngelandTurkijeFrankrijk, waardoor de demo
cratische staten de zekerheid krijgen dat de Dardanellen, wanneer dat nood
zakelijk mocht blijken, niet voor hun oorlogsbodems worden gesloten, is een
factor waarmede men van Duitsche en Russische zijde ernstig rekening zal
moeten houden.
Het bewijst tevens, dat de invloed van Duitschland en Rusland op den
Balkan begint te verzw'^en en dat de Balkanstaten wat ook Italië zal
toejuichen meer en meer een neutraal statenblok gaan vormcu.
In Stockholm is de conferentie der Scandinavische staten geëindigd. De vier
staatshoofden hebben voor de radio betoogd, dat de Noorsche staten hun
neutraliteit zullen handhaven en tot een zoo groot mogelijke onderlinge
samenwerking willen komen.
Uit het van deze conferentie verstrekte communiqué blijkt, dat de Scandi
navische staten, wanneer de tijd daarvoor rijp is, pogingen willen doen tot
herstel van den Europeeschen vrede.
Aan het Westelijk front zijn de Franschen op verschillende punten terug
getrokken. In Duitschland ziet men dit als een gevolg van de krachtige
Duitsche aanvallen der laatste dagen. Van Fransche zijde wordt medege-
gedeeld, dat deze terugtocht reeds geruimen tijd was voorbereid en dat het
terugtrekken op een sterkere linie geheel volgens de inzichten der Fransche
legerleiding is verloopen.
welks hoedanigheden en volkskarakter
wij de grootste bewondering hebben.
(Luid applaus).
Ook de oppositie tevreden.
Attlee zeide er van overtuigd te zijn,
dat hij aan aller gevoelens uiting gaf,
wanneer hij verklaarde de verklaring toe
te juichen.
Wij hopen, dat de overeenkomst van
langen duur mag rijn en dat onze vriend
schap met Turkije versterkt zal worden.
Sprekende namens Sinclair, wenschte Sir
Percy Harris, lid der liberale oppositie, de
regeering geluk. Hij zeide: het geheele
Huis begrijpt, dat het in een tijd als deze
een groote triomf voor Halifax en de ge
heele regeering is, dat zij deze onderhande
ling, welke zoo moeilijk moeten zijn ge
weest, met zooveel kunde gevoerd hebben.
Het is opmerkelijk, dat Turkije een van de
landen is, die sedert den oorlog reusachtige
vorderingen hebben gemaakt op het ge
bied van beschaving en economische ont
wikkeling. (Applaus).
Het is een buitengewoon groote vol
doening voor ons, dat Turkije aan onze
zijde staat in dezen strijd voor recht, orde
en fatsoen in de internationale aangelegen
heden."
Een gelukwensch.
Chamberlain heeft een gelukv.ensch aan
den Turkschen minister-president Saydam
gezonden.
De indruk van het verdrag
Amerika.
in
Lagerhuis onderbroken om mede te deelen,
dat sen Britsch-Fransch-Turksch verdrag
geteekend was.
Chamberlain herinnerde aan zijn ver
klaring van 12 Mei, toen hij mededeelde,
dat de regeering van Engeland en Turkije
waren overeen gekomen een accoord van
wederkeerigen aard en op langen termijn
te sluiten. Hij bracht verder in herinne
ring, dat .hangende de sluiting dezer over
eenkomst, beide regeeringen hadden ver
klaard in zekere omstandigheden bereid
te zijn tot doeltreffende samenwerking en
tot alle mogelijke onderlinge hulpverlee
ning. Vervolgens werd besloten, dat het
accoord tot stand zou komen in den vorm
van een driezijdig verdrag tusschen Enge
land, Frankrijk en Turkije.
Ofschoon aldus vervolgde Cham
berlain de onderhandelingen die na
mijn verklaring van 12 Mei werden voort
gezet, vertraagd werden, heeft zich op
geen enkel belangrijk punt ooit een ver
schil van meening voorgedaan. De be
sprekingen zijn altijd gevoerd in een at
mosfeer van wederkeerig vertrouwen.
Ongeveer drie weken geleden is men tot
overeenstemming ten aanzien van de be
palingen van het verdrag gekomen, doch
in overleg met de Fransche en de Britsche
regeering werd de onderteekening uitge
steld, daar de Turksche regeering hoopte,
dat het bezoek van haar minister van bui-
tenlandsche zaken aan Moskou tot een
parallel-loopend verdrag tusschen Rusland
en Turkije zou kunnen leiden. De onder
handelingen van Saradjogloe te Moskou
zy'n thans tijdelijk onderbroken. De Tuik-
sche regeering was van meening, dat ze
kere voorstellen, die haar gedaan waren,
niet te vereenigen waren met de punten,
waarover reeds overeenstemming was be
reikt tusschen Turkije eenerzijds en
Frankrijk en Engeland anderzijds. Niette
min is zoowel door Moskou als door An
kara gemeld, dat de betrekkingen tusschen
Turkije en Rusland blijven rusten op den
grondslag van vriendschap. (Toejui
chingen).
Intusschen heeft de Turksche regeering
besloten de onderteekening van het
Britsch-Turksche verdrag niet langer uit
te stellen en het verheugt .lij u te kunnen
zeggen, dat het pact een half uur geleden
te Ankara geteekend is. (Luid applaus).
Het verdrag geldt voor een minimum
periode van vijftien jaar. (Applaus). Het
is dan ook geen tijdelijke regeling voor een
noodtoestand, doch een krachtig getuige
nis der drie regeeringen, dat zij een lang
durige politiek van samenwerking willen
voeren. Het Huis zal met groote voldoening
vernemen, dat de onderhandelingen tot
een goed einde gébracht zijn en dat een
zegel is gebracht op onze nauwe en har
telijke betrekkingen tot een land, voor
In politieke Amerikaansche kringen be
schouwt men het Fransch-Britsch-Turk-
sche verdrag als een diplomatiek succes
van di geallieerden. Men heeft te
Washington den indruk, dat het verdrag
op de eerste plaats de neutraliteit van Italië
zal verzekeren ots £oo de geallieerden zal
bevrijden van zware zorgen over de
Middellandsche zee.
Twee factoren in den nieuwen toe
stand, zooals die geschapen is door het
BritschFranschTurksche verdrag,
worden hier met instemming bespro
ken. De eerste factor is, dat Turkije,
naar men zegt, geweigerd heeft den
status der Dardanellen ten gunste van
Rusland te wijzigen. Italië wil name
lijk niet, dat de Russische vloot een
nieuw machtselement in de Middel
landsche Zee wordt. De tweede factor
is, dat Turkije zijn beloften jegens
Roemenië handhaaft, waarin men de
aanwijzing ziet, dat Turkije de Ita-
liaansche belangstelling voor de rege
ling der Balkan-vraagstukken en voor
de organisatie van een vredesblok op
den Balkan deelt. In fascistische
kringen beschouwt men de ondertee
kening van het verdrag als een natuur
lijk gevolg van de schorsing der on
derhandelingen te Moskou, die, anders
dan men verwacht had, hebben aange
toond, dat Turkije in zijn betrekkingen
tot Rusland onafhankelijk is. Men ge
looft, dat Turkije op het standpunt
staat, dat de overeenkomsten met de
geallieerden zijn veiligheid voldoende
waarborgen en een prijsgeven der sa
menwerking met Rusland, die vroeger
als van automatisch karakter be
schouwd werd, mogelijk maken.
een officier en vijftig onderofficieren en
manschappen, door den vijand afgesneden.
De mannen verdedigden zich moedig.
Na eenig heen- en weer golven strekt het
gevechtsfront zich thans langs de tevoren
vastgestelde lijn uit. Wij hebben op verschil
lende punten gevangenen gemaakt.
Het communiqué van den ochtend van
den twintigsten October luidt:
Een kalme nacht. Regenachtig weer. Op
tal van punten activiteit van patrouilles aan
weerszijden.
Het opperbevel van de weermacht maakt
bekend: In het Westen is na het afsluiten
der gevechten in het grensgebied Zuid
oostwaarts van Saarbrücken weer stilte in
getreden.
Afgezien van activiteit van de artillerie
en van verkenningstroepen, vallen aan het
geheele front geen bijzondere gebeurtenis
sen te vermelden.
Het Fransche legerbericht van gisteravond
zegt:
„Vandaag groote activiteit van patrouilles
van weerskanten, vooral in het gebied ten
Oosten van den MoezeL In dezelfde streek
was onze artillerie buitengewoon bedrijvig.
Het geheel der ontvangen inlichtingen be
vestigt, dat de Duitschers op 16 October
krachtig hebben aangevallen over een
front van ongeveer zes kilometer Oostelijk
van de Moezel en 30 kilometer Oostelijk van
de Saar. Deze aanvallen waren tegen een
ledige ruimte gericht, De cavalerie-afdeelin-
gen, die met enkele infanteriedetachemen-
ten gèbleven waren, na het terugtrekken"
van het gros der divisies, welke wij voor
offensieve doeleinden in begin September
gebruikt hadden, aanvaardden overeenkom
stig de ontvangen orders den terugtocht bij
het inzetten van het voorbereidende artil
lerievuur. Over het geheele front had deze
beweging welke op zekere punten een diepte
van bijna tien k.m. had, een geslaagd ver
loop. De afdeelingen konden zich legeren
op een van tevoren bereid terrein voor de
permanente verdedigingswerken. Zij leden
slechts zeer geringe verliezen. Niettemin
werd een der detachementen, bestaande uit
Volgens den correspondent van Poli-
tiken te Berlijn zal op 1 November een
nieuwe onafhankelijke Poolsche staat
worden gevormd.
De correspondent zegt, dat de nieuwe
staat, ongeveer denzelfden omvang zal
hebben als Bulgarije. Warschau zal de
hoofdstad zijn.
Drie millioen Poolsche Joden, bijeen
te brengen uit alle deelen van Polen,
zullen worden gekoloniseerd in een
specialen Joodschen staat in het Oosten,
met Lublin als hoofdstad.
De Führer heeft gister het 28 September
onderteekende grens- en vriendschapsver
drag tusschen Duitschland en de Sovjet-
Unie geratificeerd. Tegelijker tijd heeft hij
ook het bij dit verdrag behoorende aanvul-
lings-protocql van 4 October geratificeerd.
In deze aanvulling wordt een nauwkeurige
omschrijving gegeven van de belangengrens
in het Poolsche gebied.
Zie verder Buitenland pag. 1 3e blad.
Minister-president Chamberlain heeft gis
teravond in het Lagerhuis de debatten
onderbroken voor een belangrijke mede
deeling, namelijk dat het verdrag tusschen
Engeland en Frankrijk met Turkije te An
kara was geteekend.
Het is te begrijpen, dat deze verklaring
in het Britsche parlement met groot ent
housiasme is ontvangen, want het beteekent
dat de toestanden in Oost-Europa een an
deren loop gaan nemen dan men den laat-
sten tijd met zorg had moeten constateeren.
Het was reeds zoo ver gekomen, dat men
van. Russische zijde openlijk den Balkan in
zoogenaamde invloedssferen ging verdee-
len en. de grenzen trok tusschen de staten
waarover Duitschland en die waarover Rus
land voortaan den scepter zou zwaaien.
Saradjogloe, de Turksche minister van
Buitenlandsche Zaken was in Moskou te
gast en in Roemenië stond men klaar om
hem op te vangen als hij weer naar huis
ging en angstig te informeeren of er met
hem misschien ook over het toekomstig lot
van Roemenië was gesproken.
Saradjogloe is het langst van alle buiten
landsche ministers in Moskou geweest. De
lange duur van de onderhandelingen en ook
het feit, dat de zoó vriendelijk ingehaalde
gast zoo nu en dan aan zijn lot werd over
gelaten en dan uit verveling maar musea
en tentoonstellingen ging bekijken, gaven
velen reeds den indruk, dat het met de
Russisch-Turksche besprekingen niet zoo
vlot liep als men van Russische zijde wel
zou wenschen.
Nu is Saradjogloe weer thuis gekomen en
uit de mededeelingen van den minister-pre
sident bleek weldra, dat de Turksche mi
nister van Buitenlandsche Zaken zich m
Rusland niet had laten bepraten.
Hij had niets willen weten van de uitbrei
ding van Ruslands invloed in den Balkan
en van Russische zijde heeft men het blijk
baar verstandig geacht dreigementen ach
terwege te laten, zoodat men aan beide kan
ten kan betoogen, dat het bezoek aan Mos
kou de wederzijdsche vriendschapsbanden
duchtig versterkt heeft.
Maar intusschen waren de Fransche gene
raal Weygand, oud-chef van den generalen
staf, en generaal Wavell, de bevelheb
ber der Britsche strijdkrachten in het
Palestijnsch gebied naar Ankara gekomen
en hadden er bezoeken gebracht aan den
Turkschen chef van dengeneralen staf en
aan den minister van Defensie om er be
sprekingen over de militaire samenwerking
met Frankrijk en Engeland te houden.
Deze besprekingen zouden gistermorgen
beginnen en dat reeds gisteravond een pact
van militairen bijstand zou geteekend wor
den heeft niemand durven verwachten.
Geen wonder, dat men daarover in Enge
land en Frankrijk verheugd is en geen won
der ook, dat in het Lagerhuis Turkije werd
aangeduid als een van de landen, die sedert
den oorlog reusachtige vorderingen hebben
gemaakt op het gebied van beschaving en
algemeerte ontwikkeling, hoewel dat, met
het oog op den korten tijd sinds de oorlog is
uitgebroken, eigenlijk maar een twijfelach
tig compliment is.
Maar vast staat in elk geval, dat Turkije
den moed gehad heeft zich tegen de Russi
sche eischen te verzetten en ook, dat het de
staten waarmee het sympathiseert in deze
moeilijke tijden niet in den steek heeft ge
laten.
Turkije blijft baas over de Dardanellen
en de Engelsche en Fransche vloot zullen
daar in geval van nood. niet voor een geslo
ten waterweg komen en desnoods de voed
selvoorziening van Duitschland via de
Zwarte Zee kunnen beletten. Het verdrag
is niet voor de tegenwoordige omstandighe
den geteekend maar voor een termijn van
vijftien jaar en Engeland en Frankrijk heb
ben daardoor een machtige bondgenoot in
Zuid-Oost-Europa gekregen en tevens een
zekere garantie, dat de Balkanstaten van
verdere agressie verschoond zullen blijven,
wat tenslotte ook Italië als beschermer van
den Balkan slechts welgevallig zal kunnen
zijn.
De clausule uit het verdrag waarin Tur
kije militairen bijstand belooft aan Enge
land en Frankrijk wanneer er zich vijande
lijkheden ontwikkelen in het Oosten van de
Middellandsche zee of wanneer de demo
cratische staten in vijandelijkheden worden
gewikkeld door haar garanties aan Roeme
nië en Griekenland, zal op den Balkan met
groote voldoening zijn vernomen en er
zeker ook wel toe bijdragen, dat de Bal
kanstaten zich nauwer voor onderlinge
samenwerking aaneensluiten.
Het Turksch-Engelsch-Fransche pact is
een tegenvaller voor den Russischen vrij
buiter, die onbezorgd rondzwierf en in zijn
zak stak wat hij wel kon gebruiken, maar
nu eindelijk de glimmende knoopen van
een politie-uniform ziet opduiken.
Trouwens het gemeenschappelijk optre
den van het Scandinavische blok en de al-
gemeene sympathie waarmede de verkla
ringen der vier staatshoofden zijn ontvan
gen, zal de heeren in Moskou wel doen be
grijpen, dat het tijd wordt zich ook hier eens
eenige zelfbeperking op te leggen.
Dat de houding van Turkije in Berlijn
allesbehalve vriendelijk besproken wordt,
behoeft geen betoog. De heer Hitier is den
laatsten tijd bijzonder ongelukkig met zyn
raadgevers. Von Ribbentrop kort geleden
nog gehuldigd als de groote man die het
non-agressiepact met Rusland tot stand
bracht schijnt heql wat van de dictato
riale sympathie verloren te hebben nu ge
bleken is, dat hij den terugtocht van Mos
kou naar Berlijn eigenlijk op een paard
van Troje een paard vol communistische
verrassingen gemaakt heeft.
En Von Papen, de groote man uit het ver
leden, die als ambassadeur naar Turkije ge
stuurd was en daar al zijn best gedaan heeft
om de Turksche ministers van de voortref
felijkheden der nationaal-socialistische en
zelfs der communistische beginselen te over
tuigen, is met spoed naar Berlijn ontboden.
Hij moest zoo plotseling op reis, dat hij niet
op zijn vrouw kon wachten, die den volgen
den dag is vertrokken, wat er wel eenigs-
zns op wijst, dat waarschijnlijk geen van
beiden in Turkije zal terugkeeren.
Men schijnt in Berlijn niet heelemaal te
vreden over de door Von Papen behaalde
resultaten en het zal niemand verwonderen
als er in de Duitsche pers in de eerstvolgen
de dagen minder complimentjes over de
beschaving en het intellect van de Turkèn
verschijnen dan er gister in het Lagerhuis
zijn gemaakt.