DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. sluiten een Engeland en Frankrijk verbond met Turkije. Het Fransch-Britsch-Turksch verdrag. pe Stockholmsche conferentie beëindigd. Pe Franschen trekken zich op versterkte stellingen terug. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Rome en het driezijdig verdrag. Het Duitsche legerbericht. Het Fransche Legerbericht. Een nieuwe Poolsche staat Duitsch-Russisch verdrag geratificeerd. De algemeerie toestand. Engeland Turkije Frankrijk» ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. De diplomatieke correspondent van Reuter bericht, dat het gistermiddag onderteekende Fransch-Britsch-Turk- sche verdrag, in groote lijnen zijn oorspronkelijken vorm heeft behou den en slechts onbeteekei.ende wijzi gingen heeft ondergaan. Het voorziet in lo. de regeeringen van Frankrijk en Engeland verplichten zich Tur kije bij te staan, in de eerste plaats in geval van een daad van aanval van eenige Europeesche mogendheden en op de tweede plaats in geval van een actie van een Euroneesche mogendheid, welke zal leiden tot een oorlog in het gebied van de Middellandsche zee, waarbij Turkije betrokken wordt. 2". Turkije belooft Engeland en Frankrijk te hulp te komen, op de eerste plaats, wanneer door een daad van aanval van een Euro peesche mogendheid, vijandelijk heden zich ontwikkelen in het Oosten van de Middellandsche zee en op de tweede plaats, wanneer Engeland en Frankrijk in vijan delijkheden worden gewikkeld tengevolge van hun garanties aan j Roemenië en Griekenland. drie regeeringen komen over een overleg te plegen, over een gemeenschappelijke actie indien zich een van bovengenoemde ge vallen voordoet. Turkije zal ten minste een welwillende neutrali teit tegenover zjjn bondgenooten ln acht nemen en bij gezamenlijke actie zal geen party een vredes verdrag 0f een wapenstilstand sluiten zonder algemeen goed vinden. Bet verdrag is geldig voor een Periode van vijftien jaar. et protocol van het verdrag verklaart, dat Turkije niet ver- P cht Ls handlend op te treden, ndien dit Turkije zou wikkelen een °°riog met de Sovjet-Unie. amberlain deelt het driezijdig ^inivtnVert'ra8' 'n 'let Lagerhuis mede SU '-le)'-pv«i;'rW r<u Eistei, ■avond'^" C'erit Chambeilain heeft n 1°°P der debatten in het jj0> 248 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 20 October 1939 Chamberlain heeft gisteravond in het Lagerhuis mededeeling gedaan van de onderteekening van het pact met Turkije en de Britsche parlementsleden hebben met groote voldoening daarvan kennis genomen. Het drievoudig verbond EngelandTurkijeFrankrijk, waardoor de demo cratische staten de zekerheid krijgen dat de Dardanellen, wanneer dat nood zakelijk mocht blijken, niet voor hun oorlogsbodems worden gesloten, is een factor waarmede men van Duitsche en Russische zijde ernstig rekening zal moeten houden. Het bewijst tevens, dat de invloed van Duitschland en Rusland op den Balkan begint te verzw'^en en dat de Balkanstaten wat ook Italië zal toejuichen meer en meer een neutraal statenblok gaan vormcu. In Stockholm is de conferentie der Scandinavische staten geëindigd. De vier staatshoofden hebben voor de radio betoogd, dat de Noorsche staten hun neutraliteit zullen handhaven en tot een zoo groot mogelijke onderlinge samenwerking willen komen. Uit het van deze conferentie verstrekte communiqué blijkt, dat de Scandi navische staten, wanneer de tijd daarvoor rijp is, pogingen willen doen tot herstel van den Europeeschen vrede. Aan het Westelijk front zijn de Franschen op verschillende punten terug getrokken. In Duitschland ziet men dit als een gevolg van de krachtige Duitsche aanvallen der laatste dagen. Van Fransche zijde wordt medege- gedeeld, dat deze terugtocht reeds geruimen tijd was voorbereid en dat het terugtrekken op een sterkere linie geheel volgens de inzichten der Fransche legerleiding is verloopen. welks hoedanigheden en volkskarakter wij de grootste bewondering hebben. (Luid applaus). Ook de oppositie tevreden. Attlee zeide er van overtuigd te zijn, dat hij aan aller gevoelens uiting gaf, wanneer hij verklaarde de verklaring toe te juichen. Wij hopen, dat de overeenkomst van langen duur mag rijn en dat onze vriend schap met Turkije versterkt zal worden. Sprekende namens Sinclair, wenschte Sir Percy Harris, lid der liberale oppositie, de regeering geluk. Hij zeide: het geheele Huis begrijpt, dat het in een tijd als deze een groote triomf voor Halifax en de ge heele regeering is, dat zij deze onderhande ling, welke zoo moeilijk moeten zijn ge weest, met zooveel kunde gevoerd hebben. Het is opmerkelijk, dat Turkije een van de landen is, die sedert den oorlog reusachtige vorderingen hebben gemaakt op het ge bied van beschaving en economische ont wikkeling. (Applaus). Het is een buitengewoon groote vol doening voor ons, dat Turkije aan onze zijde staat in dezen strijd voor recht, orde en fatsoen in de internationale aangelegen heden." Een gelukwensch. Chamberlain heeft een gelukv.ensch aan den Turkschen minister-president Saydam gezonden. De indruk van het verdrag Amerika. in Lagerhuis onderbroken om mede te deelen, dat sen Britsch-Fransch-Turksch verdrag geteekend was. Chamberlain herinnerde aan zijn ver klaring van 12 Mei, toen hij mededeelde, dat de regeering van Engeland en Turkije waren overeen gekomen een accoord van wederkeerigen aard en op langen termijn te sluiten. Hij bracht verder in herinne ring, dat .hangende de sluiting dezer over eenkomst, beide regeeringen hadden ver klaard in zekere omstandigheden bereid te zijn tot doeltreffende samenwerking en tot alle mogelijke onderlinge hulpverlee ning. Vervolgens werd besloten, dat het accoord tot stand zou komen in den vorm van een driezijdig verdrag tusschen Enge land, Frankrijk en Turkije. Ofschoon aldus vervolgde Cham berlain de onderhandelingen die na mijn verklaring van 12 Mei werden voort gezet, vertraagd werden, heeft zich op geen enkel belangrijk punt ooit een ver schil van meening voorgedaan. De be sprekingen zijn altijd gevoerd in een at mosfeer van wederkeerig vertrouwen. Ongeveer drie weken geleden is men tot overeenstemming ten aanzien van de be palingen van het verdrag gekomen, doch in overleg met de Fransche en de Britsche regeering werd de onderteekening uitge steld, daar de Turksche regeering hoopte, dat het bezoek van haar minister van bui- tenlandsche zaken aan Moskou tot een parallel-loopend verdrag tusschen Rusland en Turkije zou kunnen leiden. De onder handelingen van Saradjogloe te Moskou zy'n thans tijdelijk onderbroken. De Tuik- sche regeering was van meening, dat ze kere voorstellen, die haar gedaan waren, niet te vereenigen waren met de punten, waarover reeds overeenstemming was be reikt tusschen Turkije eenerzijds en Frankrijk en Engeland anderzijds. Niette min is zoowel door Moskou als door An kara gemeld, dat de betrekkingen tusschen Turkije en Rusland blijven rusten op den grondslag van vriendschap. (Toejui chingen). Intusschen heeft de Turksche regeering besloten de onderteekening van het Britsch-Turksche verdrag niet langer uit te stellen en het verheugt .lij u te kunnen zeggen, dat het pact een half uur geleden te Ankara geteekend is. (Luid applaus). Het verdrag geldt voor een minimum periode van vijftien jaar. (Applaus). Het is dan ook geen tijdelijke regeling voor een noodtoestand, doch een krachtig getuige nis der drie regeeringen, dat zij een lang durige politiek van samenwerking willen voeren. Het Huis zal met groote voldoening vernemen, dat de onderhandelingen tot een goed einde gébracht zijn en dat een zegel is gebracht op onze nauwe en har telijke betrekkingen tot een land, voor In politieke Amerikaansche kringen be schouwt men het Fransch-Britsch-Turk- sche verdrag als een diplomatiek succes van di geallieerden. Men heeft te Washington den indruk, dat het verdrag op de eerste plaats de neutraliteit van Italië zal verzekeren ots £oo de geallieerden zal bevrijden van zware zorgen over de Middellandsche zee. Twee factoren in den nieuwen toe stand, zooals die geschapen is door het BritschFranschTurksche verdrag, worden hier met instemming bespro ken. De eerste factor is, dat Turkije, naar men zegt, geweigerd heeft den status der Dardanellen ten gunste van Rusland te wijzigen. Italië wil name lijk niet, dat de Russische vloot een nieuw machtselement in de Middel landsche Zee wordt. De tweede factor is, dat Turkije zijn beloften jegens Roemenië handhaaft, waarin men de aanwijzing ziet, dat Turkije de Ita- liaansche belangstelling voor de rege ling der Balkan-vraagstukken en voor de organisatie van een vredesblok op den Balkan deelt. In fascistische kringen beschouwt men de ondertee kening van het verdrag als een natuur lijk gevolg van de schorsing der on derhandelingen te Moskou, die, anders dan men verwacht had, hebben aange toond, dat Turkije in zijn betrekkingen tot Rusland onafhankelijk is. Men ge looft, dat Turkije op het standpunt staat, dat de overeenkomsten met de geallieerden zijn veiligheid voldoende waarborgen en een prijsgeven der sa menwerking met Rusland, die vroeger als van automatisch karakter be schouwd werd, mogelijk maken. een officier en vijftig onderofficieren en manschappen, door den vijand afgesneden. De mannen verdedigden zich moedig. Na eenig heen- en weer golven strekt het gevechtsfront zich thans langs de tevoren vastgestelde lijn uit. Wij hebben op verschil lende punten gevangenen gemaakt. Het communiqué van den ochtend van den twintigsten October luidt: Een kalme nacht. Regenachtig weer. Op tal van punten activiteit van patrouilles aan weerszijden. Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: In het Westen is na het afsluiten der gevechten in het grensgebied Zuid oostwaarts van Saarbrücken weer stilte in getreden. Afgezien van activiteit van de artillerie en van verkenningstroepen, vallen aan het geheele front geen bijzondere gebeurtenis sen te vermelden. Het Fransche legerbericht van gisteravond zegt: „Vandaag groote activiteit van patrouilles van weerskanten, vooral in het gebied ten Oosten van den MoezeL In dezelfde streek was onze artillerie buitengewoon bedrijvig. Het geheel der ontvangen inlichtingen be vestigt, dat de Duitschers op 16 October krachtig hebben aangevallen over een front van ongeveer zes kilometer Oostelijk van de Moezel en 30 kilometer Oostelijk van de Saar. Deze aanvallen waren tegen een ledige ruimte gericht, De cavalerie-afdeelin- gen, die met enkele infanteriedetachemen- ten gèbleven waren, na het terugtrekken" van het gros der divisies, welke wij voor offensieve doeleinden in begin September gebruikt hadden, aanvaardden overeenkom stig de ontvangen orders den terugtocht bij het inzetten van het voorbereidende artil lerievuur. Over het geheele front had deze beweging welke op zekere punten een diepte van bijna tien k.m. had, een geslaagd ver loop. De afdeelingen konden zich legeren op een van tevoren bereid terrein voor de permanente verdedigingswerken. Zij leden slechts zeer geringe verliezen. Niettemin werd een der detachementen, bestaande uit Volgens den correspondent van Poli- tiken te Berlijn zal op 1 November een nieuwe onafhankelijke Poolsche staat worden gevormd. De correspondent zegt, dat de nieuwe staat, ongeveer denzelfden omvang zal hebben als Bulgarije. Warschau zal de hoofdstad zijn. Drie millioen Poolsche Joden, bijeen te brengen uit alle deelen van Polen, zullen worden gekoloniseerd in een specialen Joodschen staat in het Oosten, met Lublin als hoofdstad. De Führer heeft gister het 28 September onderteekende grens- en vriendschapsver drag tusschen Duitschland en de Sovjet- Unie geratificeerd. Tegelijker tijd heeft hij ook het bij dit verdrag behoorende aanvul- lings-protocql van 4 October geratificeerd. In deze aanvulling wordt een nauwkeurige omschrijving gegeven van de belangengrens in het Poolsche gebied. Zie verder Buitenland pag. 1 3e blad. Minister-president Chamberlain heeft gis teravond in het Lagerhuis de debatten onderbroken voor een belangrijke mede deeling, namelijk dat het verdrag tusschen Engeland en Frankrijk met Turkije te An kara was geteekend. Het is te begrijpen, dat deze verklaring in het Britsche parlement met groot ent housiasme is ontvangen, want het beteekent dat de toestanden in Oost-Europa een an deren loop gaan nemen dan men den laat- sten tijd met zorg had moeten constateeren. Het was reeds zoo ver gekomen, dat men van. Russische zijde openlijk den Balkan in zoogenaamde invloedssferen ging verdee- len en. de grenzen trok tusschen de staten waarover Duitschland en die waarover Rus land voortaan den scepter zou zwaaien. Saradjogloe, de Turksche minister van Buitenlandsche Zaken was in Moskou te gast en in Roemenië stond men klaar om hem op te vangen als hij weer naar huis ging en angstig te informeeren of er met hem misschien ook over het toekomstig lot van Roemenië was gesproken. Saradjogloe is het langst van alle buiten landsche ministers in Moskou geweest. De lange duur van de onderhandelingen en ook het feit, dat de zoó vriendelijk ingehaalde gast zoo nu en dan aan zijn lot werd over gelaten en dan uit verveling maar musea en tentoonstellingen ging bekijken, gaven velen reeds den indruk, dat het met de Russisch-Turksche besprekingen niet zoo vlot liep als men van Russische zijde wel zou wenschen. Nu is Saradjogloe weer thuis gekomen en uit de mededeelingen van den minister-pre sident bleek weldra, dat de Turksche mi nister van Buitenlandsche Zaken zich m Rusland niet had laten bepraten. Hij had niets willen weten van de uitbrei ding van Ruslands invloed in den Balkan en van Russische zijde heeft men het blijk baar verstandig geacht dreigementen ach terwege te laten, zoodat men aan beide kan ten kan betoogen, dat het bezoek aan Mos kou de wederzijdsche vriendschapsbanden duchtig versterkt heeft. Maar intusschen waren de Fransche gene raal Weygand, oud-chef van den generalen staf, en generaal Wavell, de bevelheb ber der Britsche strijdkrachten in het Palestijnsch gebied naar Ankara gekomen en hadden er bezoeken gebracht aan den Turkschen chef van dengeneralen staf en aan den minister van Defensie om er be sprekingen over de militaire samenwerking met Frankrijk en Engeland te houden. Deze besprekingen zouden gistermorgen beginnen en dat reeds gisteravond een pact van militairen bijstand zou geteekend wor den heeft niemand durven verwachten. Geen wonder, dat men daarover in Enge land en Frankrijk verheugd is en geen won der ook, dat in het Lagerhuis Turkije werd aangeduid als een van de landen, die sedert den oorlog reusachtige vorderingen hebben gemaakt op het gebied van beschaving en algemeerte ontwikkeling, hoewel dat, met het oog op den korten tijd sinds de oorlog is uitgebroken, eigenlijk maar een twijfelach tig compliment is. Maar vast staat in elk geval, dat Turkije den moed gehad heeft zich tegen de Russi sche eischen te verzetten en ook, dat het de staten waarmee het sympathiseert in deze moeilijke tijden niet in den steek heeft ge laten. Turkije blijft baas over de Dardanellen en de Engelsche en Fransche vloot zullen daar in geval van nood. niet voor een geslo ten waterweg komen en desnoods de voed selvoorziening van Duitschland via de Zwarte Zee kunnen beletten. Het verdrag is niet voor de tegenwoordige omstandighe den geteekend maar voor een termijn van vijftien jaar en Engeland en Frankrijk heb ben daardoor een machtige bondgenoot in Zuid-Oost-Europa gekregen en tevens een zekere garantie, dat de Balkanstaten van verdere agressie verschoond zullen blijven, wat tenslotte ook Italië als beschermer van den Balkan slechts welgevallig zal kunnen zijn. De clausule uit het verdrag waarin Tur kije militairen bijstand belooft aan Enge land en Frankrijk wanneer er zich vijande lijkheden ontwikkelen in het Oosten van de Middellandsche zee of wanneer de demo cratische staten in vijandelijkheden worden gewikkeld door haar garanties aan Roeme nië en Griekenland, zal op den Balkan met groote voldoening zijn vernomen en er zeker ook wel toe bijdragen, dat de Bal kanstaten zich nauwer voor onderlinge samenwerking aaneensluiten. Het Turksch-Engelsch-Fransche pact is een tegenvaller voor den Russischen vrij buiter, die onbezorgd rondzwierf en in zijn zak stak wat hij wel kon gebruiken, maar nu eindelijk de glimmende knoopen van een politie-uniform ziet opduiken. Trouwens het gemeenschappelijk optre den van het Scandinavische blok en de al- gemeene sympathie waarmede de verkla ringen der vier staatshoofden zijn ontvan gen, zal de heeren in Moskou wel doen be grijpen, dat het tijd wordt zich ook hier eens eenige zelfbeperking op te leggen. Dat de houding van Turkije in Berlijn allesbehalve vriendelijk besproken wordt, behoeft geen betoog. De heer Hitier is den laatsten tijd bijzonder ongelukkig met zyn raadgevers. Von Ribbentrop kort geleden nog gehuldigd als de groote man die het non-agressiepact met Rusland tot stand bracht schijnt heql wat van de dictato riale sympathie verloren te hebben nu ge bleken is, dat hij den terugtocht van Mos kou naar Berlijn eigenlijk op een paard van Troje een paard vol communistische verrassingen gemaakt heeft. En Von Papen, de groote man uit het ver leden, die als ambassadeur naar Turkije ge stuurd was en daar al zijn best gedaan heeft om de Turksche ministers van de voortref felijkheden der nationaal-socialistische en zelfs der communistische beginselen te over tuigen, is met spoed naar Berlijn ontboden. Hij moest zoo plotseling op reis, dat hij niet op zijn vrouw kon wachten, die den volgen den dag is vertrokken, wat er wel eenigs- zns op wijst, dat waarschijnlijk geen van beiden in Turkije zal terugkeeren. Men schijnt in Berlijn niet heelemaal te vreden over de door Von Papen behaalde resultaten en het zal niemand verwonderen als er in de Duitsche pers in de eerstvolgen de dagen minder complimentjes over de beschaving en het intellect van de Turkèn verschijnen dan er gister in het Lagerhuis zijn gemaakt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1