De
conferentie in Stockholm.
De staatshoofden spreken voor de radio.
Ben
officieel communiqué.
C. Kallio.
kingsley wood bij de britsche
luchtstrijdkrachten in
frankrijk.
ministerraad te boekarest.
russisch mangaanerts voor
amerika?
duitsche ballon in engeland
gedaald.
de plotselinge was van den rijn
veroorzaakt moeilijkheden.
engelsche persstemmen over
het turksche pact.
telegramwisseling tusschen
saradjogloe en molotof.
de nippon van reis om de wereld
terug.
grew over de verhouding
japan—amerika.
duitschland en de
convoyeering van neutrale
schepen door oorlog
voerenden.
berichten over russische
eischen aan china.
aardschokken waargenomen.
een moeilijke overtocht
van de arcadia.
franco in madrid.
7
nFRDE BLAD
ALKMAARSCHE COURANTVAN VRIJDAG 20 OCTOBEP 1939.
Mdae hebben de Scandinavische
in voor de radio gesproken.
staatshoofd koning Gustaaf van Zwe-
Als eerste 'j
woord
den
De koning van Zweden,
Koning Gustaaf.
Na te hebben gesproken over de moei
lijkheden welke de neutrale landen on
dervinden bij hun internationalen handel,
ide hij; „De volken van Scandinavië
wenschen in vrede te leven met alle an
dere volken, zij willen leven als vrije
naties Zij wenschen derhalve dat geen
enkelen aanslag wordt gepleegd op dit
recht van een hunner in vrede en vrijheid
te leven".
De bijeenkomst heeft de overeenstem
ming van het gevoelen bewezen. De natio
nale leiders van de noordelijke landen zijn
van oordeel, dat het een levensbelang is,
dat ieder van onze landen in staat is
onafhankelijk de beproefde politiek van
onpartijdige neutraliteit te volgen. We
waardeeren hoogelijk de hartelijke bood
schappen, welke wij van de hoofden der
Amerikaansche staten hebben ontvangen.
Wij rekenen voor het handhaven van de
neutraliteit op den wederkeerigen eerbied
en de samenwerking van alle neutrale
staten in dezelfde neutraliteitspolitiek.
Het is mijn diepste wensch, dat geen
noordelijk land zijn recht om vreedzaam
te leven, zal zien beknot en mijn grootste
hoop js, dat wij mogen bijdragen tot het
herstel van den vrede en de regeling van
de geschillen, welke thans de oorlog
voerende landen scheiden.
De koning van Denemarken.
Christian den X.
Vervolgens nam de koning van Dene
arken het woord. Hij herinnerde aan de
ijeenkomst der drie koningen van Scan-
inavié te Malmö in 1914. Hij bevestigde
vevenals toen, de Scandinavische
bezield zijn met gevoelens van
him .it en me* dezelfde verlangens
neutraliteit te handhaven.
De president van Finland.
%lioPrsea!a£nt Van de Finsche republiek,
bister var, bet ^insch, waarna de
66(1 ZweeH^u ltenlandsche zaken, Erkko,
De Dr(Sche vertaling gaf.
Onland zich")! prees zich gelukkig, dat
jkfneenscha,, kunnen voegen bij
n als de i Van de Scandinavische lan
\n dankt 8Ste van deze vrije volken
jeün, Welke den diplomatieken
e**er,
Scandinavische d
de actie van de
rv, ccn vonten, die thans erken-
Finland ensc^aPPelijk lot te hebben
de
1 andere <j„aa" F'n'and is gegeven door
DeZe S„ an,dmavische landen.
e°mt tot lnavische samenwerking
C^na isrmg door
nea een l he volken
ge1tiCoffenS1fent Verjlaarde verder levendig
g tioffen te zijn door de onvergetelijke
betooging van gisteren voor het koninklijk
"'i verklaarde te vertrouwen op God
opdat de rechtvaardige zaak van Finland
zal zegevieren.
SDraaklanï\ Z°°J beSloot hij zijn toe"
'J- bereid Zljn onafhankelijkheid
en vaderlijk erfdeel te verdedigen. Het
wil in vrede leven op eigen grond. Het
vertrouwt, dat zijn machtige buur de
verdragen, welke reeds zijn gesloten, zal
eeibiedigen, opdat een vreedzame regeling
w<£. getroffen voor de geschillen.
i ïnland zal van zijn kant zijn woord
ouden en strikt de overeenkomsten
nakomen
De koning van Noorwegen.
Tenslotte sprak de koning van Noor
wegen.
Hij meent, dat alle volken bezield zijn
met denzelfden wensch in vrijheid en
volkomen onafhankelijkheid te leven en
m vriendschap te leven.
De koning hoopt, dat de vijf Scandina
vische landen, IJsland inbegrepen, hun
samenwerking op alle gebied, geestelijk,
economisch enz. zullen kunnen voort
zetten.
Koning Haakon.
De koning besloot zijn rede met uiting
te geven aan zijn geloof in een toekomst,
waarin de Scandinavische solidariteit en
den wil van deze landen hun gemeen
schappelijke neutraliteit te handhaven,
door niemand meer zal worden betwist.
Een communiqué gepubliceerd.
is een communiqué gepu-
waarin o. a. het volgende ge-
Gisteravond
bliceerd,
meld wordt:
De conferentie stelde eenstemmig vast,
dat de vertegenwoordigde regeeringen in
nauwe samenwerking besloten zijn zich te
houden aan een strikte neutraliteit. De
houding, welke de regeeringen zullen
aannemen ten aanzien van vraagstukken,
welke zuch kunnen voordoen, zal worden
geleid door den wensch in alle onafhan
kelijkheid hun neutraal standpunt te
handhaven. Zij eischen het recht op deze
houding, welke berust op de oprechte
vreedzame betrekkingen met de andere
mogendheden, geëerbiedigd te zien.
De in de conferentie van Stockholm
vertegenwoordigde regeeringen zijn over
eengekomen, dat voor den duur van den
huidigen oorlog, Denemarken, Finland,
Noorwegen en Zweden in hun politiek
dezelfde gedragslijn zullen volgen als die,
welke met succes, dank zij een nauwe
samenwerking is toegepast gedurende den
oorlog van 1914 tot 1918.
De conferentie heeft zich bovendien
bez;g gehouden met de moeilijkheden,
welke handel en scheepvaart van de
neutrale mogendheden treffen tengevolge
van de maatregelen van de oorlogvoeren
den. Zij is overeengekomen op dit gebied
samen te werken en om voort te gaan met
het toepassen van de beginselen, welke
zijn geformuleerd in het communiqué
van Kopenhagen van 19 September 1939,
hierbij met alle landen de tradioneele
handelsbetrekkingen handhavend en
elkaar wederkeerig steun verleenend om
de ravitailleering van de noordelijke lan
den te verzekeren.
De conferentie is eveneens overeen
gekomen te besluiten de tot stand geko
men samenwerking tusschen de staten
der Oslo-groep voort te zetten, alsook met
de overige neutrale landen, tot beveiliging
van de gemeenschappelijke belangen.
De op de conferentie vertegenwoordigde
regeeringen vonden in de sympathie
betuigingen der Amerikaansche staten
een waardevollen steun voor de pogingen,
welke door hen zijn ondernomen in het
belang van den vrede en de internationale
orde, gegrondvest op het recht.
De Scandinavische regeeringen
herinneren aan het verlangen bij te
dragen tot het uit den weg ruimen
van de internationale moeilijkheden,
dat reeds voor het uitbreken van de
vijandelijkheden tot uiting is gekomen
door het feit, dat de staatshoofden
zich hebben aangesloten bij den op
roep van koning Leopold ten gunste
van den vrede.
Dit verlangen is gelijk gebleven.
Zij zullen met de grootste voldoening
iedere aanduiding begroeten, welke
duidt op een wederkeerig begrip tus
schen de oorlogvoerenden, alsmede
mogelijkheden, welke de neutralen
zullen toestaan pogingen in het werk
te stellen tot het herstel van den
vrede en de veiligheid van alle lan
den.
Na zijn bezoek van drie dagen aan
Frankrijk is Kingsley Wood uit het
hoofdkwartier naar Londen vertrokken.
Naar verluidt heeft Wood gisteren een be
langrijke ontmoeting gehad met den
Franschen minister van luchtvaart, Guy
Lachambre, waarbij zaken betreffende de
geallieerde sterkte in de lucht en de te
voeren politiek werden besproken.
Conferenties over de vraag hoe en wan
neer de Britsche luchtmacht in actie zal
treden aan het westelijk front zijn eenige
dagen geleden dagelijks in het hoofd
kwartier gehouden en het is zeker, dat de
minister van luchtvaart tijdens zijn bezoek
deze kwestie nauwkeurig heeft bestudeerd.
In een door hem afgelegde verklaring
noemde Wood twee treffende punten be
treffende de organisatie, die achter de
Royal Airforce in Frankrijk staat:-ten eer
ste zijn volledige vliegende hospitaaleen
heden gereed voor een spoedige evacuatie
naar Engeland van gewonden en zieken en
ten tweede zal bloedtransfusie voor spoed
operaties uitgevoerd worden terwijl de pa
tiënten per vliegtuig naar de basishospita
len gebracht worden. Voorts deelde hij me
de, dat onderhoud en levensmiddelen voor
de Engelsche luchtmacht in Frankrijk ge
durende bijna twaalf dagen na het uitbre
ken van den oorlog door de lucht gevoerd
zijn. Slechts een vliegtuig van het groote
aantal, dat bij het uitbreken van den oor
log naar de oorlogsstations was gevlogen,
viel in zee, maar zoowel het toestel als de
bemanning werden gered. Tijdens zijn
tocht heeft Wood vele Fransche officieren
ontmoet en persoonlijk de volledige sa
menwerking aanschouwd tusschen de
Fransche en Britsche luchtmachten.
In den namiddag zijn de ministers bij
eengekomen. Gafencu, de minister van
buitenlandsche zaken, heeft een uitvoerig
overzicht van den internationalen toestand
gegeven. Hij verklaarde o.m., dat er
geen enkele gebeurtenis is die wijziging
zou kunnen brengen in de neutraliteitspo
litiek, welke thans door de Roemeensche
regeerng gevolgd wordt.
De Sovjet-Unie heeft aangeboden den
Vereenigden Staten 'n hoeveelheid mang-
aanerst tot een waarde van bijna vijf mil-
lioen dollar te verkoopen. Mangaanerst is
een product, dat groote militaire beteeke-
nis heeft. Men verwachtte, dat Rusland
dit product in aanzienlijke hoeveelheden
aan Duitschland zou leveren.
Het ministerie van luchtvaart deelt me
de, dat een Duitsche ballon, die te Cruden
in Aberdunshire gedaald is, voor een des
kundig onderzoek naar het Britsche hoofd
kwartier is overgebracht. Aan den ballon
zat een langen draad vast, die in aanraking
was gekomen met electrische kabels, waar
door brand was ontstaan. Verder werd aan
den ballon een waarschuwing, in Duitsch
machineschrift, gevonden van de woorden:
Pas op, levensgevaarlijk, raak draad of
touw niet aan, indien zij over een electri-
schen kabel liggen. Niet rooken en geen
vuur ontsteken bij den ballon. Gevaar voor
ontploffing". Den vinder werd gevraagd
mededeeling te doen aan een adres in
Duitschland. Een belooning werd in het
vooruitzicht gesteld.
AAN
WEDERZIJDSCHE VERLIEZEN
HET WESTFRONT.
In Fransche militaire kringen acht men
de in de buitenlandsche pers over de
Duitsche verliezen genoemde cijfers bij de
actie der Duitschers in de laatste dagen
onwaarschijnlijk.
Men zegt met name, dat er 5000 tot 6000
Duitschers gesneuveld zouden zijn. Wan
neer men de gewone verhouding neemt
tusschen het aantal dooden en gewonden
zouden er dus meer dan 25.000 gewonden
moeten zijn geweest, hetgeen onmogelijk
is, gezien de betrekkelijke zwakte der bij
de operaties ingezette Duitsche troepen,
die op niet meer dan 12.000 tot 15.000 man
worden geschat.
De Duitsche communiqué's verklaren
daarentegen, dat een zeer groot aantal
Franschen door de Duitschers zijn gevan
gen genomen.
Deze bewering is volkomen onjuist.
De Duitschers hebben de hand kunnen
leggen op een tiental gewonden of ver-
dwaalden, die door de kleine vooruitge
schoven posten waren achtergelaten en
reeds lang te voren gehoor hadden gege
ven aan het bevel zich terug te trekken.
DE MILITAIRE OPERATIES.
Gisteren en in den afgeloopen nacht zijn
aan het front tusschen Rijn en Moezel
plaatselijk verbeteringen in de stellingen
aangebracht. Op sommige punten kwamen
overvallen voor. Vaker evenwel hebben
de Duitschers zekere te zeer blootgestelde
saillanten, die zij tevoren hadden bezet,
ontruimd. De Fransche troepen hebben er
bijna zonder strijd weer bezit van ge
nomen.
DUITSCHE VERLIEZEN.
De verliezen der Duitschers door toedoen
van den vijand aan het Westelijk front
bedragen, volgens de Duitsche opgave,
sinds het begin van den oorlog tot 17
October 196 dooden, 356 gewonden, 114
vermisten en elf vliegtuigen.
Daartegenover werden tot 18 October
alleen reeds 25 Fransche officieren en 664
onderofficieren en minderen als gevange
nen binnengebracht.
Aan het 170 km. lange front aan den
Boven Rijn werd slechts een man tenge
volge van een granaatsplinter van lucht
doelgeschut gewond.
Tot nu toe zijn, aldus zegt dit bericht,
in de voorste linies van het Westelijk front
nergens Britsche troepen vastgesteld.
De plotselinge en hevige was van den
Rijn heeft onverwacht in den Elzas een
uit een militair oogpunt zeer bijzondere
situatie geschapen. In den Elzas vormt
deze rivier namelijk over een honderdtal
k.m. een scheiding tusschen de beide ver
dedigingsstelsels.
De rivier werd einde van de vorige en
begin van deze eeuw gerectificeerd. Bij de
kanalisatie werden de dijken opgehoogd,
die thans hooger zijn dan de vlakten aan
beide zijden van de rivier.
De meeste permanente versterkingswer-
ken, Duitsche zoowel als Fransche, bestaan
uit 'betonblokken. Met het oog op het
overstroomingsgevaar bestaan zij in deze
streek niet uit diepliggende kazematten.
De meeste blokken zijn op den dijk zelve.
Het algemeene niveau van de vlakte in den
Elzas is iets hooger dan dat in Baden. In
dien de was van den Rijn de laatste dagen
al slijk aanvoert, waardoor de forticaties
aan weerszijden worden bedreigd, is de
toestand der Duitsche versterkingswerken
veel hachelijker dan die der Fransche.
De blokhuizen aan de Fransche zijde zijn
nog lang niet binnen het bereik van den
stioom. Men hoort er duidelijk, dat aan
Duitsche zijde met waterpompen wordt
gewerkt.
Nu de bepalingen van het pact bekend
zijn, publiceeren verscheidene kranten ar
tikelen, verlucht met landkaarten, waarin
zij de waarde van Turkije als bondgenoot
beschrijven en den invloed van Turkije in
den Balkan: Wederom legt men daarbij
den nadruk op de trouw van Turkije aan
zijn verplichtingen. Eveneens wordt hulde
gebracht aan de Turksche vooruitziendheid
en diplomatie. Men stelt in het licht, dat
Turkije trouw is gebleven aan zijn ver
standhouding met Sovjet-Rusland °n te
vens aan Engeland en Frankrijk.
De Times schrijft o.a.: Over de bepa
lingen van het verdrag ten aanzien van
Rusland: Turkije is trouw gebleven aan
zijn verstandhouding met Moskou zooals
tijdens den geheelen duur van de onder
handelingen in Moskou Saradjogloe nooit
een haarbreedte is afgeweken van den
fundamenteelen trouw aan de voorloopige
overeenkomsten met Londen en Parijs.
Wanneer, zooals gehoopt mag worden, het
Russische voornemen uitgaat naar een
handhaving van den status quo in zuidoost
Europa, dan is er thans geen reden waar
om de Russische doelstellingen en die van 't
driemogendhedenverdrag op eenigerlei wij
ze met elkander in botsing zouden komen.
Over de onderhandelingen in Moskou
schrijft de Times: De plompe interventie
van von Ribbentrop heeft de Sovjet-regee
ring ertoe gebracht op het laatste oogen-
blik voorstellen te doen welke èaradjogloe
reeds eerder van de hand had gewezen. De
diplomatie van von Ribbentrop is even
dwalend geworden als zij steeds noodlottig
is geweest.
De Daily Telegraph schrijft: Strategisch
bezit Turkije een sleutelpositie dank zij
zijn invloed op den Balkan die het ver
worven heeft door eigen kracht en integri
teit en vertrouwen die ingeboezemd wer
den door zijn buitenlandsche politiek, en
dank zij zijn controle op de zee-engten wel
ke bereidwillig toegekend was door de
conventie van Montreux. Het is daarom
duidelijk, dat de kwestie van de Turksche
neutraliteit of deelneming aan den oorlog
in oorlogstijd van eerste rangsbelang is
voor iederen staat die aan de Zwarte Zee
ligt of betrokken is bij' het maritiem ver
keer aldaar. In het licht van de artikelen
der overeenkomst kan gemakkelijk het
hardnekkige streven worden begrepen van
de nationaal-socialistische diplomatie om
te verhinderen, dat het pact door Turkije
werd onderteekend, en waarom iedere in
vloed die Moskou kon uitoefenen in het
werk is gesteld om dat doel te bereiken.
De Daily Mail schrijft: Het Engelsch
FranschTurksche pact slaat de deur toe
voor Hitiers ambities in zuidoost Europa.
Het machtsevenwicht in de Middelland-
sche zee verschuift ten gunste van de geal
lieerden. In Turkije, dat thans terugkeert
naar Europa, hebben de democartieën een
machtigen en vertrouwden vriend.
De Turksche minister van buitenlandsche
zaken, Saradjogloe, heeft den voorzitter
van den raad van volkscommissarissen en
volkscommissaris van buitenlandsche za
ken, Molotof, een telegram gezonden, lui
dende: „Bij mijn vertrek van het gebied
der Sovjet-Unie wil ik mijn oprechten dank
betuigen voor de hartelijke ontvangst én
de gastvrijheid, die mij betoond zijn door
de Sovjet-leiders en autoriteiten. De bewij
zen van vriendelijke attentie, die mij zijn
gegeven, gaven mij eens te meer aanlei
ding om de hartelijkheid en het weder
zij dsche vertrouwen op te merken, dat
kenmerkend is voor de traditioneele be
trekkingen van mijn ontmoetingen met de
hooge Sovjet-persoonlijkheden, verzoek ik
U de verzekering te aanvaarden vap on
veranderlijke vriendschap en mijn dank
over te brengen aan de Sovjet-regeering".
Molotof heeft hierop geantwoord met een
telegram, luidende: „Ik waardeer diep Uw
warme groeten en de gevoelens, die
gij tot uitdrukking hebt gebracht. Ook ik
prijs mij gelukkig op te merken, dat de
gedachtenwisselingen, die in Moskou ge
voerd zijn, wederom de vriendschappelijke
betrekkingen hebben bevestigd, welke be
staan tusschen de Sovjet-Unie en Turkije.
Ik verzoek U de verzekering van mijn
vriendschappelijke gevoelens te aanvaar
den".
Het vliegtuig Nippon is om 13 uur 40 pL
tijd op het vliegveld van Tokio aangekomen
na een tocht om de wereld, waarbij een af
stand van 52.860 K.M. in 195 uren werd
afgelegd.
DE GERUCHTEN OVER HET
MEMELLAND EN LITAUEN.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
In de laatste dagen zijn door de buiten
landsche pers berichten gegaan, volgens
welke van Litausche zijde met Russischen
steun aanspraken zouden zijn gemaakt
jegens Duitschland, in het bijzonder met
het oog op het Memelgebied.
Het officieuze Litausche Telegraafagent-
schap Elta heeft deze berichten op 13 Oct.
categorisch tegengesproken.
De Litausche gezant te Berlijn heeft er
officieel mededeeling van gedaan, dat zijn
regeering van dergelijke besprekingen
niets bekend is en dat de buitenlandsche
berichten verzonnen zijn.
Een buitenlandsch blad publiceert thans
een bericht, waarin wordt beweerd, dat dit
Litausche dementi onder druk van zekere
zijde is uitgegeven en dat Litauen voor
nemens zou zijn de haven van Memel te
boycotten.
Aan een noenmaal van de Japansch-Ame-
rikaansche vereeniging te Tokio heeft de
Amerikaansche ambassadeur Grew gespro
ken over de verhouding tusschen Japan en
de Ver. Staten. Hij ontkende, dat de Ame
rikaansche regeering en het Amerikaan
sche volk de „nieuwe orde" in het Verre
Oosten niet zouden begrijpen, de hoop uit
sprekend, dat de vijandelijkheden tusschen
Japan en China spoedig zouden worden ge
staakt, zeide Grew, dat de Japansch-Ameri-
kaansche betrekkingen verbeterd kunnen
worden door opbouwend werk dat een wij
ziging zou brengen in de bestaande feiten,
welke de oorzaken zijn van de huidige Ja-
pansch-Amerikaansche situatie. De tradi
tioneele vriendschap tusschen beide landen,
aldus Grew, is een te kostbaar iets, om deze
welbewust te schaden. Daarom is het lo
gisch, dat Japan en de Ver. Staten in elk
opzicht vrienden dienen te zijn. De ambas
sadeur zeide met inspanning van al zijn
krachten aan de bevordering van deze
vriendschap te willen werken.
Te Washington is nog geen bericht ont
vangen van de Duitsche regeering, dat zij
het voornemen zou hebben zonder waar
schuwing alle neutrale schepen tot zinken
te doen brengen, die door oorlogsbodems
der geallieerden zouden worden gecon-
voyeerd.
Amerkiaansche kringen doen uitkomen,
dat indien een dergelijke gedragslijn door
het rijk zou worden gevolgd, zij de afkeu
ring der Ver. Staten zou oproepen namens
de beginselen van moraal en recht, welke
de neutrale huldigen, doch dat zij waar
schijnlijk zonder practisch effect zou blij
ven, daar de Amerikaansche scheepvaart
reeds bij den aanvang van den oorlog het
verzoek heeft ontvangen geen convoyeering
door oorlogvoerenden te aanvaarden.
Volgens een bericht uit Hankau, zoo
meldt men üit Japan, zijn de nieuwe
eischen, welke de Sovjets aan de regeering
van Tsjoenking stellen gelijk te achten aan
een verdeeling van China. Zij zouden n.L
het recht opeischen Sovjet-troepen te lege
ren in Binnen-Mongolië en Sinkiang (Chi-
neesche Turkestan) en Noord-Westelijk
China willen Sovjetiseeren onder de Chi-
neesche communistische partij. Het bericht
meldt voorts, dat de Sovjet-Unie dreigt de
regeering van Tsjoenking te isoleeren door
een compromis te sluiten met Japan als
mede haar eischen met geweld uit te voeren
indien de regeering van Tsjoengking deze
verwerpt. De dreigende verdeeling van het
land vreezende, zoo vervolgt het bericht,
onderhandelt Tsjang Kai Sjek thans met de
regeering te Moskou door bemiddeling van
den leider der Chineesche communistische
partij, die zich in de Russische hoofdstad
zou bevinden om te trachten matiging in de
Sovjet-eischen te brengen.
Hevige aardschokken welke in geheel
New England gevoeld zijn, hadden blijkbaar
hun epicentrum in een afgelegen streek in
Canada, volgens hier Donderdagavond ont
vangen berichten. Van ongelukken of ern
stige schade wordt geen melding gemaakt.
De schokken welker hevigheid varieerden,
weiden gevoeld in geheel Massachussetts,
Maine, New-Hampshire en Vermont een ge
bied met een bevolking van ongeveer zes
millioen zielen.
Met het Amerikaansche stoomschip Ar
cadia zijn 500 vluchtelingen uit Europa aan
gekomen. Volgens den gezagvoerder was
het schip een orkaan gepasseerd, toen het
zich ongeveer 300 mijl ten Z.O. van Nieuw-
Schotland bevond. Deze orkaan had een
uursnelheid van ongeveer 150 mijL Zes
passagiers en zestien leden der bemanning
zijn gewond, doch geen van allen ernstig.
Volgens een bericht van Radio Roma is
generaal Franco uit Burgos naar Madrid
vertrokken. Madrid is thans weer de hoofd
stad van Spanje.
