DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. 4 Finland in afwachting van de Russische eischen m Lloyd George bepleit een internationale conferentie. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 23 Oetober 1939 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 141e Jaargang Duitsch wachtschip op een mijn geloopen. Wie torpedeerde de Athenia TORPEDEERDE ATHENIA? DE Een beschulding van minister Goebbels. Helulg'gebeurtl: Duitsche luchtaanval op een convooi. Duitsch wachtschip op een mijn geloopen. De „New York Herald Tribune" over mededeeling van Stalin. De Japansch-Russische besprekingen. Het Fransche legerbericht. De algemeene toestand. Lloyd George bepleit een conferentie ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Be Finsche commissie, onder leiding van Paasikivi is met de Finsche voor stellen naar Moskou vertrokken en men verwachtte, dat zij hedenmiddag in het Kremlin zou worden ontvangen en dat de Russische eischen wellicht reeds morgen bekend zullen worden. Finland wil zooveel mogelijk aan de Russische eischen tegemoet komen maar is vastbesloten elke aantasting van haar neutraliteit en onafhanke lijkheid met haar weermacht te beletten. Lloyd George heeft in zjjn kieskring Gaernavon een rede gehouden waarin hij de wenschelijkheid heeft betoogd, dat de oorlogvoerende staten met de neutralen een conferentie tot regeling van de Europeesche vraagstukken zullen beleggen opdat men een ontzettende volkerenkrijg alsnog zal kunnen voorkomen. Het Duitsche wachtschip „Este 701" is bij de kust van het Deensche eiland Möen op een mijn geloopen en gezonken waarbij meer dan 70 opvarenden het leven hebben verloren. Slechts drie of vier leden der bemanning zouden gered zijn. Minister Goebbels heeft Zondagavond een radiorede gehouden waarin hij den Britschen minister van Marine, Churchill, er van beschuldigt, dat deze het Amerikaansche passagiersschip „Athenia" in het begin van den oorlog door Engelsche torpedojagers tot zinken heeft laten brengen met de bedoe ling den schijn te wekken alsof het schip door een Duitsche duikboot getor pedeerd zou zijn, in de hoop dat Amerika daardoor de zijde der geallieerde mogendheden zou kiezen. De Duitsche rijksminister Goebbels heeft gisteravond een radioredevoering gehouden, waarin hij felle en rechtstreeksche aanvallen deed op den Engelschen eersten lord der admiraliteit, Winston Churchill. Spr. eischte nauwkeurige antwoorden op nauwkeurige antwoorden op nauwkeurige vragen. Zwij gen van Churchill zou beschouwd worden als een bekentenis. Churchill, zoo zeide Goebbels o.m., is de voornaamste aanstichter van dezen oorlpg. Het is zijn werk. De volkeren klagen hem aan. Hij is een Europeesch gevaar geworden. Spr. beschuldigde Churchill er van om door het tot zinken brengen van de Athenia Amerika evenals in 1917 mee te sleepen in en maalstroom der gebeurtenissen. Een neutrale getuige, de Amerikaansche staats- urger Anderson, heeft gisteren in de Duit- ^\.epers Het bewijs geleverd, dat Churchill e, ,e Athenia door vuur van drie Engel- c e destroyers tot zinken heeft doen bren- f. Daarom stelde spr. Churchill de vol gende vagen: ruim- kon Het eerste Engelsche com- sf, lclU»e gesproken worden van een Duit- w n. t°rPedo, daar Churchill toen bekend hrw'i de Athenia door Engelsche torpedo- 2 Ja|ers tot zinken was gebracht? dat d V°n men de wereld wijsmaken, driivot, a n°S veertien uur is blijven rins i w'jt de Royal Oak na torpedee- 3 W6nkele minuten zonk? ïelschp "!arom 's van Het vuur der drie En- dusverre rPed°bootjagers °P de Athenia tot schonn Het geheel niets gezegd, of- Van drip°r Ui(*e^k was* dat Het vuren Het bpi= nge^scHe destroyers op de Athenia sPoren ,ngnjkste bewijs stuk voor hetB brenven n dader bÜ het tot 4n%n van de Athenia was? na bebt de getuigen, die kort Engelsche r8 van de Athenia voor de ben bewepd'0 prec'es Het tegendeel heb- Verklarinpr V3n wat nu door de beëindigde Anderson T den onverdachten getuige sehouwdv S "ewezen moet worden be- 5. op- zinken de 2aakkbr.P eert gij nu te zwijgen?, nu vvet eimae n'et afgedaan. De wereld beeft gebren/tW'e de Athenia tot zinken n>et ons n„Ct] geheele wereld wacht van AP.Uwbekentenis Atv, De ondergang m.aar ook aii6"'3- Was de allerprimitiefste, de mnHo ermisdadigste schelmenstreek, Het is a, geschiedenis kent. gesehenk Vr> ®erzucht om als ochtend- 5®t Amerika °r Uw toetreden tot het kabi- aarom heht"1 den oorl°g mede te brengen. den onri reeds voor het uitbreken fen vr°g voorbereidingen laten tref- ¥VOr lOVCU WVl t>assagierScbi °n'pk|ffing aan boord van het t°n worden k verklaringen van Ander- bend eP„ c,vestigd door een eerst heder geworden getuigenis van heden nog een overlevende. De New-York World Telegraph meldt n.1. dat de Amerikaansche Helen Macdonald, reeds 2 dagen na den ondergang der Athenia verklaard heeft, dat de Britsche torpedo- bootjager, die haar opgepikt had, verschei dene schoten op de Athenia afvuurde, z.g.n. om het wrak uit den weg te ruimen wegens het in gevaar brengen der scheepvaart. Aan het wrak had men kunnen zien of het door een torpedo was getroffen of niet. In ieder ander land zou een minister, die van derge lijke zaken werd beschuldigd, gedwongen worden onmiddellijk te antwoorden, of hij zou weggejaagd worden. Het geval der Athenia is een geval van Churchill en het geval van Churchill is een geval van Enge land geworden. Het aat er om, of een ont dekte misdadiger nog lang geduld kan wor den in zoo'n hoog ambt dan wel of de ver ontwaardiging van de geheele wereldmee- ning ten slotte niet toch sterker is dan de gewetenloosheid van een notoiren Britschen leugenaar. Wij wachten op antwoord. Wij hebben er voor gezorgd, dat deze aanklacht hedenavond nog op alle aethergolven in alle talen naar alle landen ter aarde wordt uit gezonden. De beklaagde, de eerste lord der Britsche admiraliteit Winston Churchill, heeft thans het woord, aldus eindigde minis ter Goebbels. Het eerste antwoord. Als eerste antwoord op den aanval van Goebbels op Churchill weerlegt Press Association de bewering van den rijks minister, dat de eerste lord der admiraliteit Duitschen onderdanen belet heeft scheep te gaan op de Athenia om geen lastige getuigen te hebben. Press Association herin nert eraan dat van de 1104 passagiers van de Athenia, toen dit schip getorpedeerd werd 28 Duitsche onderdanen waren en dat zich voorts 6 Oostenrijkers, 23 Tsjechen en 5 Dantzigers aan boord bevonden. De offi- ciëele lijst der 93 slachtoffers, verschenen ojp 9 Octobsr oehe'.st de namen vin 4 Duit- schers, Hun namen, opgegeven door de Donaldson Atlantic Lijn, van wie de Athenia was, waren Henri Braunschweiger, oud 33 jaar, jurist, Hildegard Ehrlich, oud 16 jaar, Lottie Künstlicher en Edith Lustig. Press Association herinnert er ook aan, dat de passagiers van de Athenia, in strijd met het geen dr. Goebbels beweert, hebben ver klaard duidelijk een duikboot aan de opper vlakte te hebben zien komen, nadat het schip getroffen was door een torpedo. De duikboot kruiste rondom het zinkende schip na een granaat te hebben afgeschoten, die op de brug ontplofte. Twaalf overlevenden hebben dit bevestigd in beëedigde verkla ringen. Volgens de Daily Mail werd te Londen verklaard, dat Churchill de gisteravond door Göbbels gehouden toespraak heeft gelezen. De meening bestond, dat de toe spraak te propagandistisch en te fantas tisch is om een antwoord te rechtvaardigen. Het Britsche ministerie van luchtvaart deelde Zaterdag mee: „Vanochtend werden op de Noordzee vij andelijke vliegtuigen waargenomen door een convooi. In antwoord op dit sein werden gevechts vliegtuigen uitgezonden. De vijand trok hier op weg. 's Middags werd het convooi door vijan delijk vliegtuigen aangevallen. De escortee- rende vaartuigen openden het vuur en Brit sche gevechtsvliegtuigen brachten den vijand verliezen toe. De ministeries van marine en luchtvaart deelden later mede, dat thans vast staat, dat de aanval op het convooi in de Noordzee is uitgevoerd door twaalf vijandelijke vlieg tuigen. De toestellen werden aangevallen door gevechtsvliegtuigen en de convoyeeren- de oorlogsbodems. Ten slotte werden drie vijandelijke toe stellen door de Britsche gevechtsvliegtui gen omlaag gehaald, een vierde vliegtuig werd door de luchtdoelartillerie gedwongen te dalen. De Britsche luchtmacht leed geen verlie zen, van het convooi werden geen schepen gltroffen, evenmin van de begeleidende oorlogsbodems. Nader werd door het ministerie van lucht vaart bekend gemaakt, dat sedert den aan val op het convooi in de Noordzee vijf Duit sche vliegers werden opgepikt en door traw lers te Grimsby aan land gezet. Twee vliegers werden ernstig gewond aan land gebracht. Drie anderen werden gister ochtend vroeg in een rubberboot aangetrof fen, een dezer was gewond. Sinds Zaterdag middag hadden zijn rondgedobberd. Uit Kopenhagen werd Zaterdag ge meld: Vanmiddag is een Duitsch wacht schip tusschen Falsterbo en Moen op een mijn geloopen en vernield. Van de 69 opvarenden zijn er vijf in geslaagd zich met een vlot te reduen. Zij werden door een Deensch vliegtuig gevonden, dat hen naar het cilard Moen bracht. Op het vlot is nog een man gestorven, de vier overigen zijn in een ziekenhuis opge nomen. Nader wordt gemeld, dat een Deensch vliegtuig op zee is gedaald om te pogen de vijf Duitschers, die zich met een vlot hebben gered aan boord te nemen. Het gewicht werd evenwel te zwaar. Een tweede vlieg tuig is toen hulp gaan halen en een motor boot is uitgezonden om hulp te bieden. Een der mannen op het vlot is omgekomen eer hulp kwam. Een der overlevenden zeide, dat het aan tal opvarenden van het wachtschip dichter bij de 80 dan bij de 70 was. Gisteravond is een waarschuwing gepu bliceerd om het gebied te mijden, waar mij nen ronddrijven, die zijn losgeslagen van het mijnenveld in de Ulfscnt. Naar later vernomen werd zijn 71 opva renden van het Duitsche wachtschip omge komen. Naar het bureau Ritzau gister meldde, is een der opvarenden van het Duitsche wachtschip er in geslaagd, zwemmende het eiland Moen te bereiken. Reuter meldt uit Kopenhagen dat op een rif van Aegholm, een eiland ten noorden van Moen, later vijftig lijken zijn aangetrof-. fen. Tot nu toe konden 29 lijken worden geborgen. De nasporingen door schepen en watervliegtuigen worden voortgezet. De continenin'e editie van de „New York Herald Tribune" schrijft, dat vernomen wordt, dat het schrijven van Stalin, in antwoord van het per soonlijke schrijven van Hitier, een categorische weigering inhield een ge wapend conflict aan te gaan met Frankrijk en Groot-Britannië. Stalin verklaarde, dat Rusland be reid was met Duitschland een offi- cieele verklaring af te leggen over den tegenwoordigen toestand in Europa, doch dat hü weigerde verder te gaan dan dat en over te gaan van woorden tot daden. Het Kremlin weigert dui delijk zich te verbinden tot steun aan DuitsFhland in den strijd tegen de ge allieerden „met alle middelen". Naar gemeld wordt, zijn de onderhande lingen tusschen Japan en de Sovjet-Unie, welke 15 September begonnen waren, en be trekking hadden op de modaliteiten voor een wapenstilstand op het doode punt gekomen. Volgens Domei zouden de moeilijkheden in hoofdzaak schuilen in de uitwisseling der krijgsgevangenen. Het agentschap Domei meldt, dat men veel gewicht hecht aan de komende Ja pansch-Russische besprekingen over de grens in Mandsjoekwo. Indien deze bespre kingen tot succes leiden, zullen zij, naar men gelooft, een normaliseering der Japansch- Russische betrekkingen tot gevolg hebben. Er zou gestreefd worden naar een regeling, die grensincidenten onmogelijk moet maken. Zie vervolg Buitenland pag. 4, 2e blad. Het Fransche legerbericht van heden ochtend luidt: Een kalme nacht aan het geheele front. Vrijwel geheel Engealnd was verontwaar digd toen Lloyd George het gewaagd heeft bij een der groote redevoeringen van Chamberlain in het Lagerhuis de vraag te stellen of, wanneer er van Duitsche zijde een vredesaanbod kwam, de Britsche regee ring dit niet als vanzelfsprekend van de hand zou wijzen, maar bereid zou zijn, het ernstig te overwegen. Dat was in een parlement vol juichende afgevaardigden een zoo ongewoon geluid, dat men zich dadelijk heftig verontwaar digd naar den spreker gekeerd heeft. Wat wilde Lloyd George? Wilde hij toena dering tot Duitschland, wilde hij, dat Enge land eenige zwakheid zou toonen nu juist de grootst mogelijke eendracht den vastbe sloten wil van het geheele volk tot het over winnen van Duitschland en het verdrijven van Hitier moet demonstreeren? Het scheelde maar weinig of Lloyd George was als een landverrader aan de kaak gesteld en men verweet hem in het Lagerhuis reeds in heftige bewoordingen, dat hij zijn opvattingen zeker niet in een rede in zijn kiesdistrict zou durven uiten. Nu is Lloyd George niet de eerste de beste en zijn positie is zelfs vrij sterk om dat hij een der weinigen is, die men niet van zwakheid of landverraad zal kunnen beschuldigen. Want Lloyd George heeft zich in den vo- rigen wereldoorlog, toen het eveneens tegen Duitschland ging, onverbiddellijk getoond en aan zijn groote voortvarendheid is het mede te danken, dat Engeland zegevierend uit den strijd is gekomen. Als minister van de munitievoorziening heeft hij er voor zorg gedragen, dat Engeland overvloedig van krijgstuig voorzien werd. Als hoofd van den oorlogsraad is hij in dien tijd als het ware Engelands dictator geweest. Hij heeft er voor gezorgd, dat de Amerikaansche troepen veilig naar Europa konden reizen, hij was het ook, die met den onverzoenlijken Clemenceau voor een groot deel verantwoordelijk is voor de voor Duitschland zoo vernederende bepalingen van het verdrag van Versailles. Hij is de groote man van het verleden en hij is daarom ook een der weinigen, die zich een afwijkende meening kan veroorloven met de zekerheid, dat men, hoe misprijzend dan ook, naar hem zal luisteren. Lloyd George heeft thans getoond, dat hij zijn meening in het openbaar durft uiten en in een Zaterdag in zijn kieskring Gaer navon gehouden redevoering heeft hij zijn toehoorders ernstig aangeraden, de gelegen heid om een internationale conferentie te houden niet te laten voorbijgaan, omdat het de laatste gelegenheid zou zijn vóór de ver schrikkingen en de rampen van een grooten oorlog dood en verderf in de gezinnen van millioenen menschen zullen zaaien. Hij zeide, dat men zijn bereidheid om een dergelijke conferentie te aanvaarden als een bewijs van zwakheid had uitgelegd, dat men zelfs betoogd had, dat hij zou verlan gen, dat Engeland reeds in dit stadium van den krijg, min of meer als overwonnene, een vrede tot eiken prijs zou aanvaarden. Maar Lloyd George heeft laten uitkomen, dat het alleen maar zijn bedoeling is ge weest niet in een algemeenen oorlogsroes tot onverstandige daden te besluiten, maar de feiten nuchter onder de oogen te zien. En wat dat betreft wilde hij er dan op wijzen, dat het Duitsch-Russische pact de oorzaak kan zijn, dat de oorlog veel langer dan drie jaren zal duren omdat de kans om Duitschland door blokkade tot vrede te brengen daardoor z.i. met vijftig procent is verminderd. Wij kunnen, zoo heeft hij betoogd, onze doeleinden beter met vreedzame middelen bereiken dan door ontzettende offers te brengen en dan waarschijnlijk iets te win nen dat toch niet beter kan zijn dan het geen wij nu kunnen bereiken wanneer ook de neutrale staten aan een algemeene con ferentie deelnemen. Natuurlijk, aldus Lloyd George, moeten wij vastberaden staan tegenover de dicta tors, maar men kan op een conferentie even vastberaden zijn als op het slagveld. Enge land is veel sterker dan tijdens de onder handelingen in München en wanneer op een conferentie mocht blijken, dat Duitschland met begeerige volharding zijn veroveringen wil vasthouden, dan kunnen wij altijd nog heengaan met de gedachte, dat wij ons best hebben gedaan om een eerzamen vrede tot stand te brengen. Lloyd George heeft tenslotte de z.i. niet ernstige Britsche onderhandelingen met Rusland een treurige vertooning genoemd, welke uitsluitend het gevolg had, dat Hitier een non-agressiepact met Rusland kon slui ten met het gevolg, dat Engeland beroofd is van het grootste aantal tanks en vliegtui gen, da een leger ter wereld bezit. Duitsch land is thans aan alle kanten beschermd en de geallieerde legers zullen het Duitsche gebied alleen na het doorbreken van de Siegfriedlinie kunnen bezetten. Frazen als de Omverwerping van het Hit- lerdom zijn niet voldoende, heeft Lloyd George gezegd. Wij moeten ons ook wat de koloniale kwestie betreft voorbereiden op offers voor den vrede, evenals voor den oorlog. Nu er nog geen honderdduizenden aan het Westfront zyn gesneuveld kunnen beide partijen het oude Russische denkbeeld van een internationale commissie overnemen en het bemiddelingsaanbod van de Scandina vische vorsten aanvaarden. Laat men de ge legenheid aangrijpen om te confereeren nu het nog mogelijk is voordat de onbeschrijf lijke ramp van een grooten oorlog millioe nen mens'chenoffers zal vragen. Zoo heeft Lloyd George'gesproken en men moge het niet met hem eens zijn, men zal moeten erkennen, dat hij een moedig man is om in een land, dat in een oorlogsroes verkeert en waar vrijwel niemand aan een toekomstige overwinning twijfelt, een der gelijke waarschuwing te laten hooren. Er is niet gemeld hoe zijn toehoorders op deze rede gereageerd hebben, maar dat de Britsche regeering er nog niet door beïn vloed is, blijkt wel uit de eveneens Zater dag gehouden radiorede van den minister van oorlog, Hore Belisha, die daarin gezegd heeft, dat alleen waarborgen voor het schep pen van een nieuwe orde waarin voor een nazi-bedreiging geen plaats meer is, Enge land er toe kunnen ïrengen de wapens neer te leggen. Hij heeft er daarbij aan herr innerd, dat er van een Duitsche overheer- sching van de Oostzeestaten geen sprake meer is en dat Turkije vastberaden op den weg van Bagdad naar Duitschland staat. Ter zee is Engeland onoverwinnelijk en de mannen, die zich thans in Frankrijk bevin den vormen slechts de voorhoede van het groote leger, dat nog zal volgen. Er kunnen geen vredesvoorstellen overwogen- worden welke steunen op de sanctionneering van het gebroken woord. De tyrannie, welker uitdaging wij aanvaard hebben aldus de minister moet en zal worden onderdrukt. Zoo is de houding van de Britsche regee- ring en zoo zal ook nog wel de opvatting van vrijwel het geheele Britsche volk zijn. De tijd om met de groote neutrale staten een conferentie te beleggen en de vraag stukken welke landen en groepen van lan den gescheiden houden in onderling over leg te bespreken, zal wellicht binnen wei nige dagen verstreken zijn. Duitschland confereert de laatste dagen onophoudelijk met Rusland en Italië en alle Rijksstadhouders en gouwleiders zijn naar Berlijn ontboden, waar ze door Hitier zullen worden toegesproken. Volgens sommige be richten zou Hitier slechts de meening van het volk willen leeren kennen, maar men verwacht over het algemeen, dat het Britsch-Fransche pact met Turkije, de Duit sche regeering de zekerheid heeft gegeven dat het vredesaanbod geen enkele kans meer heeft om door Engeland te worden aangenomen en dat thans de tweede phase van den oorlog zal aanbreken waarin Duitschland zjjn weermacht in den strijd werpt met al de onberekenbare gevolgen, welke daaraan voor alle landen zijn verbon den. Nederland wacht, met vele kleine staten van Europa, de komende gebeurtenissen af. Zij zullen machtelooze toeschouwers blij ven en zich al gelukkig mogen prijzen als de vlammen van den oorlogsbrand het neu trale gebied onaangetast laten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1