De Dieren-Jamboree
^Buitenland
parlement
Algemeen politiek debat ten einde.
tweede blad.
Twee communistische moties bij zitten
en opstaan verworpen.
Tijdelijk0 belastingmaatregelen
aan de orde.
Indrukken over de rede
van Molotof.
De Britsche contrabande-
controle.
Daranyi overleden.
duitsch tankschip door
eigen bemanning tot zinken
gebracht.
duitsch-russische handels
besprekingen.
Pc algemeene beschouwingen
der Tweede Kamer over de Rijks-
bogrooting voor 1940 zyn gister
middag geëindigd met de verwer
ping van de twee moties-de
Visser. Dat gebeurde met groote
meerderheid, bij zitten en opstaan.
Twee communisten en twee nationaal-
«ociaüsten waren aanwezig, en zij waren
k de eenige leden die opstonden. Zelfs
£en radicaal man als den heer van Houten
du) gingen deze moties momenteel te
ver zoodat ook hij zijn stem eraan moest
onthouden. In de eerste werd een tien
Dercents loonsverhooging gevraagd voor
bet overheids- en semi-overheidspersoneel
alsmede voor de menschen die in de werk
verschaffingen werken en voor de werk-
loczon een evengroote verhooging van
hun steunuitkeeringenin de tweede motie
v^rd een heffing ineens gevraagd van de
vermogens boven 50.000, ter bestrijding
van de kosten der mobilisatie. Volgens den
heer Drees (s.d.) ging het niet aan, nu al
een verhooging van 10 pet. over de ge-
heele linie te verlangen, terwijl het juist
op het oogenblik degenen zijn, die op den
rand van het bestaan leven, die een ver
hooging van de loonen dringend noodig
hebben om de lasten van het duurdere
levensonderhoud te kunnen dragen. Bo
vendien deugde de methode van deze motie
ook niet, omdat over loonen eerst met de
organisatie in de centrale commissie van
georganiseerd overleg pleegt te worden
gesproken. De tweede motie was voor
barig, omdat pas over een heffing in eens
gesproken kan worden, wanneer het
wetsontwerp tot instelling van een Lee-
ningfonds aan de orde komt en derhalve
de middelen van dit fonds moeten worden
overwogen. Scheen de heer Drees een hef
fing in eens niet zoo maar af te wijzen, het
is menigmaal een stokpaardje der sociaal
democraten geweest, als het Rijk voor
geweldige uitgaven stond de minister
van financiën, jhr. de Geer, wees er in zijn
repliek op, dat men, indien men een hef
fing ineens zou aanvaarden, dan elk jaar
fiieuw die heffing zou moeten toepassen,
omdat het hier een tekort op den gewonen
dienst betreft.
Soc.-dem. critiek,
We zullen nog eenige opmerkingen uit
de replieken naar voren moeten halen. De
heer Drees was slechts matig ingenomen
met de wijze, waarop minister de Geer de
deelneming van sociaal-democraten aan
de regeering had verdedigd tegenover den
heer Schouten; de minister had die deel
neming eigenlijk meer als chr.-historicus
verontschuldigd, dan als kabinets
formateur verdedigd. En wanneer Z.E,
de vergelijking met den verloren zoon, die
in het huis zijns vaders terugkeert mocht
hebben gemaakt, dan moest de voorzitter
van de socialistische fractie daaraan toe
voegen, dat de sociaal-democraten zich
heelemaal niet als den verloren zoon ge
voelen en dat zij nog minder het gemeste
kalf voor zich geslacht wenschen te zien!
Met voorbijgaan van verdere onderlinge
politieke wrijvingen en verwijten het
sprak van zelf dat de heer Drees de com-
miinisten vanwege Ruslands vriendschap
pelijke betrekkingen met het door hen zoo
verfoeide nationr.al-socialistische Duitsch-
land nog even in het zonnetje zette
komen we vervolgens aan de rede van den
heer Tilanus (c.h.), die het betreurde, dat
de regeering niet op een ruiterlijker wijze
dan door de toepassing van de extra-
ohderwijzersbepaling der l.o. wet aan den
nood van de aan te groote klassen labo
rerende scholen tegemoet kwam, als zij
daarvoor toch bij suppletoire begrooting
millioen aanvraagt. Minister de Geer
verduidelijkte in zijn dupliek, dat dit niet
zoozeer te maken heeft met de te groote
rrhngenschaal als wel met een normale
oepassing van de l.o.-wet. De heeren Joe-
esJv-d-) en van Houten (c.d.u.) her-
trtv eveneens hun aandrang met be-
ekking tot verbetering /an de leerlin-
genschaal.
De minister-president had echter aan
aan ^et!e^€ehngen in eersten termijn en
tos t de memorie van antwoord niets
kak-6 ,VoeSen- Wat de oplossing van de
metscrisis betreft bleef mr. Joekes op
de ^andpurd staan, dat de aanneming van
weeTt le"Eeckers staatkundig juist is ge-
erko Za' kon de minister nu wellicht óók
ver] "nen' da' de loop van zaken (het snelle
var pP Vjn Zi^n formatie ter verkrijging
gewon n, d^°r de meerderheid der Kamer
hij aarf net °P breede basis), welke
Sjeest kac' vero°rdeeld juist was
veefm66-.*56 Visser (comm.) gaf zich zeer
*tuslanr?e/ om ^et optreden van Sovjet-
Duitsohi gen Polen, in samenwerking met
hadden goed te Praten. De Russen
nemen n'ets anders gedaan dan terug
dat hun fedeelte van hun grondgebied,
Hij vJ,!'n, 1?.18 en in 1920 was ontstolen.
wn aanv i ZIJn rePhek (die hoofdzakelijk
verzekerinrr°jde sd-a'P- was) met de
communist bet verschil tusschen de
v/as als en de fascisten even groot
De miniet scben water en vuur!
spyt, genn rpresidenJ zag zich, tot zijn
thtoaal-sfJ- v €er>ige citaten uit na-
rumpeei. stlsche organen den inter-
^n,s,b.) aanCf keer ^ost van Tonningen
Wijze wan,. toonen, dat die pers in de
°P zij zich uitlaat twijfel wekt
lund nT neutraliteit van Neder-
S de minister eenige stukken ter
«Phriff V3n Zljn bewering- dat dit ge-
schrjjf voor ons land gevaarlijk kan zijn,
van riep de heer Duymaer
tfamT die' alh°ewel nestor der
amei, zyn enfant-terrible-tijd nog niet
s vergeten, tot den heer de Marchant et
d Ansembourg (n.s.b.): „Ga maar naar
huis en zeg maar, dat het mis is!" Groote
hilariteit natuurlijk!
Wat de verdere feitelijke mede-
deelingen van minister de Geer
aangaat, stippen we nog aan, dat
de regeering de ontwikkeling van
den toestand terzake van den
aandrang om loonsverhooging in
verband met de gestegen kosten
van levensonderhoud nog wat
wil aanzien; de prijsverhooging is
trouwens nu lang zoo sterk niet
als in den vorigen oorlog.
Er was nóg een grappig voorval tijdens
de repliek van jhr. de Geer.
Toen hij er den heer de Visser op wees,
dat deze niet het recht had aan sociaal
democraten beginselloosheid te verwijten,
indien zij zich in een gematigder richting
ontwikkelden, riep deze afgevaardigde,
verontwaardigd uit: „Zij hebben de begin
selen van het socialisme met voeten ge
treden!" Waarop mr. Kortenhorst (r.k.)
interrumpeerde: „U bent toch óók demo
craat geworden, mijnheer de Visser!" De
anders zoo slagvaardige communistische
afgevaardigde was nu „knock out', hij wist
dezen keer geen antwoord!
Nadat de minister was uitgesproken,
werd over de moties bij zitten en opstaan
gestemd en werd hoofdstuk I (Huis der
Koningin) z. h. s. aangenomen.
Versterking van de middelen des
Rijks.
Daarna begon de Kamer nog
met de behandeling van het wets
ontwerp houdende tijdelijke voor
zieningen tot versterking van de
middelen tot dekking van de
uitgaven des Rijks.
Men weet, dat de regeering om te voor
zien in het tekort van 55 millioen op den
gewonen dienst extra-maatregelen noodig
acht. Zij wil een herziening van de Inkom
stenbelasting bevorderen, maar ziet geen
kans om deze in korten tijd gereed te krij
gen; verder heeft zij een winstbelasting cp
haar program staan. Daarom stelde zij voor
als tijdelijken maatregel: 15 opcenten te
heffen op de aanslagen in de gemeente
fondsbelasting over het belastingjaar loo-
pende van 1 Mei 1939 tot en met 30 April
1940, en 45 opcenten op de aanslagen in de
gemeentefondsbelasting over het belasting
jaar, loopende van 1 Mei 1940 tot en met
30 April 1941, e.a. ten behoeve van het
Rijk.
Dit wetsontwerp nu was gistermiddag
aan de orde. Er waren heer veel bezwaren
tegen, meest van practischen en ook
enkele van principieelen aard ,als we het
betoog van de heeren Rost van Tonningen
(n.s.b.) en Effendi (comm.) van dien
kant mogen bezien. Maar het zal toch wel
worden aangenomen!
Klasseindeeling onjuist.
De practische bezwaren houden in, dat
de gemeentefondsbelasting, doordat daar
in progressie ontbreekt, zich niet goed
leent voor een belasting van dezen aard;
beter ware het daarom geweest, om de
Rijksinkomstenbelasting dan maar te ver-
hoogen.
De klasse-indeeling van de gemeenten
voor de gemeentefondsbelasting lijkt
echter een belemmering te zijn voor een
billijke verdeeling van de lasten, waardoor
het kan voorkomen dat de eene inwoner
van Nederland meer betaalt in deze rijks
heffing dan de ander. En, mag men ver
schillende sprekers, die zich gewoonlijk
met belastingaangelegenheden bemoeien,
gelooven, zullen het juist de kleinere in
komens zijn die naar verhouding meer be
talen dan de groote. De heer J. ter Laan
(s.d.) drukte zich nog al plastisch uit:
„Er zijn 14 gemeenten, die in de eerste
klasse zyn gerangschikt en dat noem ik
de „goudvinkennesten" en die zullen naar
verhouding minder te betalen hebben dan
de minder draagkrachtigen. Dergelijke be
zwaren ondervonden ook de* heeren Bijls-
ma (v.d.), Teuling (r.k.) en Wagenaar
(a.r.), terwijl de heeren Rost van Tonnin
gen en Effendi tegen elke „on-sociale" be
lasting zooals deze bedenkingen hadden.
De heer van Kempen (lib.bracht een
speciaal punt onder de aandacht van den
minister, namelijk, dat menschen, die vrij
stelling van betaling van een zekere be
lasting wegens het betalen van dubbele
belasting krijgen (oud-Indische gasten
bijv. of andere landgenooten die inkom
sten uit de overzeesche gewesten hebben)
bij deze heffing op de gemeentefondbe
lasting die billijke behandeling niet ge
nieten.
Vandaag zal deze kwestie wel
bij een desbetreffend amende
ment aan de orde zijn geweest.
Ook de heer Teulings sprak over
de indiening van een amendement;
het is mogelijk, dat een en ander
nog verandert, aangezien minister
de Geer gistermiddag een nota
van wijziging aankondigde, waar
in het klassificatieverschil ten
gunste van de gemeenten 3t klas
se zal zijn gebracht.
Over deze nota kuntjen we beter mor
gen nader schrijven, wanneer we er meer
van weten. De minister brak na die mede-
deeling zijn rede af. Vandaag is de behan
deling voortgezet.
In de Eerste Kamer heeft men enkele
hamerstukken afgedaan, waarop we hier
niet verder behoeven in te gaan. In vijf
minuten was de Kamer weer in de afdee-
lingen.
In Engeland.
De Britsche bladen besteden veel aan
dacht aan de redevoering van Molotof, wel
ke op opvallende wijze wordt gepubliceerd.
De vastberadenheid der Sovjets neutraal
te blijven is het voornaamste punt, waarop
de aandacht wordt gevestigd.
De Daily Telegraph zegt, dat de
Russische bedoeling de neutraliteitspolitiek
voort te zetten den kem vormt van de rede
voering, welke zoo luide werd aangekon
digd. Berlijn had de wereld verrassingen
beloofd met een beslissende uitwerking op
den geheelen loop van den oorlog. Molotof
heeft zeer zeker voor verrassingen gezorgd,
doch niet van den aard, welke voorspeld
was. De wereld is gewoon aan verrassende
wendingen in de Sovjet-Russische politiek
en verklaringen, doch zij kan thans beken
nen versteld te staan van de verklaringen
van Molotof, welke in ernst waren aange
kondigd en bij verstandige menschen een
gevoel doen opkomen, alsof de wereld plot
seling op den kop staat. Al wat duidelijk en
onbetwistbaar geleek, is door Molotof in
tegenspraak met zichzelf gebracht, met een
zelfverzekerdheid van een verward brein,
dat op plechtige toon onzin verkondigt.
Sovjet-Rusland is een zoo groote en
machtige factor in de aangelegenheden der
wereld, dat het onmogelijk is de uitlatin
gen te negeeren van degenen, die zijn mee
ningen en bedoelingen uitspreken, anders
zou het onmogelijk zijn Molotof heelemaal
ernstig te nemen. Zijn geheele redeneering
is het voorspel op en de rechtvaardiging
van een politieke lijn. Zijn conclusie is de
proclamatie van een andere politiek, welke
geen Belgisch verband houdt met zijn eerste
en al hetgeen hij vroeger heeft gezegd te
niet doet. De eenige zorg van Molotof is
voordeel voor Rusland, niet voor Duitsch-
land.
News Chronicle schrijft, dal de ver
klaring van Molotof, dat Rusland neutraal
zal blijven Berlijn verdriet zal doen, daar
het een keerpunt in den oorlog beteekent,
alleen in dien zin, dat het een einde maakt
aan de verwachtingen der nationaal-socialis-
ten in den tegenwoordigen strijd militairen
bijstand der Sovjets ie ontvangen.
De Daily Herald betoogt, dat
Duitschland in ruil voor de overdracht van
de Baltische staten aan Stalin alleen maar
woorden ontvangt. Hitier vraagt vliegtui
gen en duikbooten als betaling en Stalin
geeft hem alleen maar redevoeringen, nota's
en artikelen, in de bladen. De woorden van
Molotof waarin hij Groot-Britannië en
Frankrijk aanvalt, zullen niet deren en de
wereld zal deze op de juiste waarde schat
ten.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter schrijft, dat men te Londen den indruk
heeft, dat Duitschland door de rede van Mo
lotof slechts weinig bemoedigd wordt. Er
was in de redevoering niets, dat te Londen
of elders eenige verrassing kon baren.
Er wordt niet in te kennen gegeven, dat
de Sovjets van hun politiek afwijken, hoe
wel Londen natuurlijk niet kan instemmen
met de betiteling „imperialistische" oorlog.
Vernomen wordt, dat te Londen voorbe
reidende besprekingen worden gevoerd
over den Engelsch-Russischen handel, die
de volgende week zullen worden voort
gezet.
De Deutsche diplomatischPolitische
schrijft o.s.:
Duitschland en de Sovjet-Unie zijn vast
besloten hun vriendschappelijke betrek
kingen naar alle richtingen uit te breiden.
Zij hebben er ook een wederzijdsch belang
bij dat de ander sterk is en dat ieder naar
zijn aard de verhoudingen in zijn ruimte
ordent en in orde houdt. Wanneer Enge
land en Frankrijk vandaag deze ontwik
keling met ontstemming en teleurtselling
beschouwen, kan dit gezien de huidige om
standigheden, tot op zekere hoogte begrij
pelijk zijn, kenmerkend voor de geheele
geestesgesteldheid der beide mogendheden
is het echter, wanneer door haar in Duitsch
land een zekere teleurstelling wordt ver
ondersteld omdat Molotof zich aldus heeft
uitgesproken, dat h(j de neutraliteitspoli
tiek wil voortzetten en niet wil bijdragen
tot een verdere aanwakkering van den
oorlog.
Vriendschappelijke betrekkingen zijn bij
de Westelijke mogendheden alleen dan loo-
nend, wanneer zij uitmonden in militaire
verdragen.
Dat de vredespolitiek, gelijk die de Sov
jet-Unie voor oogen staat, met de uiterste
waakzaamheid en eventueel vastberaden
heid gepaard is, toonen de uiteenzettingen
van Molotof vooral ten aanzien van de
Zwarte Zee, Engeland zou ook de uitval-
poorten van deze zee willen kunnen con
troleeren maar Rusland zal niet dulden,
dat zijn belangen en die van zijn vrienden
over het hoofd worden gezien. Molotof legt
daarbij den nadruk op den goeden wil der
Sovjet-Unie tot een verhouding vol ver
trouwen met hen, van wier bereidheid tot
een gelijk standpunt zij overtuigd kan zijn.
Meedoogenloos wordt door Molotof ook
die schijnheilige heerschzucht ontmaskerd
die systematisch den oorlog heeft doen
ontstaan, voorbereid en uitgevoerd. De uit
eenzetting van den Sovjet-Russischen
volkscommissaris zullen een teleurstelling
zijn voor degenen die belang hebben bij
vertroebeling van de toestanden, zij zullen
echter vooral een goede leer zijn voor de
genen, die vandaag nog de mogelijkheid
hebben zich te bezinnen op de realiteiten
en een weigering te doen hooren jegens
verlokkingen en valsche raadgevingen.
Reuter meldt uit Londen:
Volgens een mededeeling uit welinge
lichte kringen heeft het ministerie voor
den economischen oorlog in de afgeloopen
week verdere stappen gedaan ter bespoe
diging van de controle op de neutrale
scheepvaart. Gedurende de week, eindi
gende op 28 October, heeft de contraban
decommissie de lading van 133 schepen
gecontroleerd. De lading van drie schepen
werd geheel in beslag genomen, die van
81 schepen geheel vrijgelaten. In 29 ge
vallen werd een deel der lading in beslag
genomen en de rest vrijgelaten, opdat zoo
veel mogelijk schepen hun weg zouden
kunnen vervolgen. Men heeft ook toestem
ming verleend voor het lossen van kleine
gedeelten der lading tijdens het onderzoek,
om mogelijk te maken, dat het schip in
kwestie zijn reis zonder verdere vertraging
kon voortzetten. Deze gedeelten worden
later met een ander schip vervoerd, indien
de commissie tevredengesteld is.
De arbeid der contrabandecommissie
wordt zeer verzwaard, doordat Duitsch
land zijn pogingen verdubbelt om over
zeesche grondstoffen door de neutrale
staten in Europa in te voeren. Dit is een
gevolg van de groeiende moeilijkheden, die
voor den Duitschen exporthar. del voort
vloeien uit het gebrek aan grondstoffen.
Het ministerie hoopt steeds meer onder
scheid te kunnen maken tusschen neutrale
ondernemingen, die zich met den handel
in contrabande bezig houden er de firma's
die dat niet doen. Men zal alles in het werk
stellen om tegemoet te komen aan de
werkelijke handelsbehoeften van laatstge
noemde firma'j. Tot de voorkomende
kunstgrepen behooren de manifesten in
duplo met verschillende geconsigneerden
en vervalschte conossementen. De houding
van het ministerie voor den economischen
oorlog wordt van gezaghebbende zijde als
volgt weergegeven: „Wij beklagen ons niet
over deze kunstgrepen. Wjj verlangen
slechts er op te wijzen, dat zij worden
toegepast en neutrale handelaars en ree-
ders te waarschuwen, dat hun zaken onge
twijfeld vertraagd zullen worden, wanneer
zij daaraan medewerken. Indien men dit
wenscht, kan een regeling getroffen wor
den op grond waarvan men den Britschen
autoriteiten garanties zou verstrekken,
die het oponthoud tot enkele uren zouden
verkorten.
Intusschen overweegt men een regeling
voor de invoering van het „Navicert"-
systeem. In dit systeem, waarvan in den
wereldoorlog veel gebruik is gemaakt,
geven de Britsche vertegenwoordigers in
het buitenland certificaten af voor zekere
verschepingen, waarvan tot bevrediging
bewezen is, dat zij niet voor Duitschland
bestemd zijn. Het is duidelijk, dat daarbij
samenwerking tusschen handelaren en
reeders noodig is, doch men verwacht dat
door invoering van dit stelsel veel ont
stemming zal worden weggenomen" tot
zoover Reuter. Dat de Nederlandsche re
geering er niet aan denkt, de toepassing
van het bovengeschetste systeem te bevor
deren, is genoegzaam bekend.
Uit Boedapest wordt gemeld: Koloman.
Daranyi is gistermiddag tengevolge vani
een trombose overleden.
Hij was voorzitter van de kamer en
oud-minister-president van Hongarije.
Hij is op 20 Maart 1886 te Boedapest ge
boren. Hij was een zoon van Bela Daranyi,
onderstaatssecretaris van landbouw en
heeft rechten gestudeerd. Zijn politieke
leven begon in 1927. Hij werd toen in de
Kamer gekozen en benoemd tot onder
staatssecretaris van het minister-presi
dium, welke post hij bekleedde tot Januari
1935. Generaal Gombos heeft hem de por
tefeuille van landbouw toevertrouwd. Toen
Gombos overleed volgde Daranyi hem op
als minister-president, hetgeen hy bleef
tot 1938. Hij liet het vijfjarenplan aan
nemen tot herbewapening van het land en
bereidde de eerste Jodenwet voor.
In de buitenlandsche politiek was Dara
nyi een voorstander van een nauwe samen
werking met de „as-mogendheden."
Bij de scheuring in de regeeringspartyi
werd hij gekozen tot voorzitter van de
kamer en de nieuwe kamer herkoos hem
tot voorzitter.
Daranyi was een der meest vooraan
staande personen van de hervormde kerk.
Volgens een bericht van den correspon
dent te Panama van de New-Yörk Times
heeft een Duitsch tankschip, de „Friedrich",
dat getracht had door te gaan voor een
neutraal schip, zich zelf tot zinken gebracht,
ten einde te ontkomen aan opbrenging
door een Engelschen kruiser.
De Engelsche kruiser had op 24 October
de „Friedrich" op de Caraïbische zee ont
moet. Het tankschip voer met gedoofde lich
ten. De commandant vroeg den kapitein
van het tankschip, waarom hij zonder licht
voer, waarop werd geantwoord, dat de
verlichtingsinstallatie defect was. De kruiser
gaf toen bevel te stoppen, doch de Friedrich
gaf hieraan geen gehoor en beweerde, dat
de machines niet werkten. Toen de kruiser
het bevel herhaalde, stopte de Friedrich.
Een detachement gewapende manschappen
begaf zich aan boord. De bemanning van
het tankschip, een veertigtal Duitsche zee
lieden, bevond zich by de reddingbooten.
De Engelschen gelastten de Duitschers zich
van de booten te verwijderen, doch deze
weigerden.
Toen verscheen de kapitein van de
Friedrich, die den Engelschen officier me
dedeelde, dat de waterdichte schotten waren
geopend en de kleppen kapotgemaakt. „Wij
zinken dus en doen het beste met de sloe
pen neer te laten". Het Engelsche detache
ment verliet de Friedrich, welke zonk met
een lading van 40.000 barrels Mexicaanschs
petroleum, welke op 19 October aan boord
waren genomen. Het blad voegt hieraan toe
te gelooven, dat de bemanning van het
Duitsche schip aan boord van den kruiser
naar Jamaica werd overgebracht en daar
geïnterneerd.
De economische besprekingen tusschen
Duitschland en de Sovjet-Unie te Moskou
zijn thans beëindigd. Een deel van de
Duitsche onderhandelaars zal zich thans
naar Berlijn begeven om hier deel te
nemen aan de besprekingen tusschen
Duitsche en Sovjet-Russische regeerings-
commissies over groote bestellingen bij de
Duitsche industrie door de Sovjet-regee
ring. Na het einde van deze besprekingen
en het hieraan verbonden bezichtigen van
fabrieken, zullen de Duitsche onderhan
delaars weer naar Moskou terugkeeren om
het totaal van de besprekingen af te
sluiten.
255. Toen hij een eindje weg was, hoorde hy de ekster
roepen: „Hé-daar, opschepper, laat de politie maar thuis
blijven, want ik blijf niet op ze wachten. Zeg maar, dat
ik naar het buitenland vertrokken ben".
256. Onder al die bedrijven door had de tijd niet stil
gestaan; het sloeg juist half vier, toen Joko met zijn
vondst voor de tent van gevonden voorwerpen aan
kwam. De leider achter het tafeltje was danig in zijn
schik, toen Joko hem alles vertelde.
