DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hitier aan een aanslag
ontkomen.
in München
Het aanbod der goede diensten.
Halifax en het bemiddelingsaanbod.
Een aanslag op Hitier.
No. 265 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur? C. KRAK. Donderdag 9 November 1939
141e Jaargang
Zes dooden,
ruim zestig gewonden.
Fransche legerberichten.
Het Duitsche legerbericht.
De algemeene toestand.
Duitschland
capituleert niet.
I
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GFWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/1». HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het belangrijkste bericht van heden is, dat de Duitsche Führer gisteravond
ontsnapt is aan een aanslag op zijn leven.
Er werd in de Bürgerbraukeller te München gisteravond een herden
kingsplechtigheid van oud-strijders gehouden, waar Hitier een groote rede
heeft gehouden, waarin hij deed uitkomen, dat Duitschland niet zal capitu-
leeren en dat men zelfs op vijf jaar oorlog heeft gerekend.
Duitschland aldus de heer Hitier is onoverwinnelijk en behoeft niet
bevreesd te zijn voor een tekort aan levensmiddelen en grondstoffen, om
dat deze in voldoende mate kunnen worden aangevoerd.
Vroeger dan vermoed werd, heeft de Führer de zaal verlaten en na zijn
vertrek volgde de ontploffing, welke in geheel Duitschland en natuur
lijk in de geheele wereld groote sensatie gewekt heeft.
Wat hieruit weer zal voortkomen, is op het oogenblik niet te voorspellen.
De eerste Duitsche persstemmen laten reeds blijken, dat men waarschijn
lijk van algemeene blijdschap over de mislukking van den aanslag zal ge
tuigen en de beteekenis van den Führer nog eens in het licht zal stellen.
Het is vanzelfsprekend, dat men de aanstichters in Engeland zoekt en een
wraakcampagne zal zeker niet uitblijven.
Het Nederlandsch-Belgische aanbod van goede diensten wordt in de
wereldpers druk besproken. Men beoordeelt het algemeen als een zij het
wellicht noodgedwongen goede daad, maar betwijfelt ten sterkste of het
op dit oogenblik eenig resultaat zal hebben. De staatshoofden van de Scan
dinavische rijken hebben telegrafisch hun instemming met deze vredesactie
betuigd.
In tegenspraak met de Duitsche beschuldigingen, dat hij het bemiddelings
aanbod van Nederland en België kende toen hij in zijn radiorede het Engel-
sche oorlogsdoel uiteenzette, heeft minister Halifax verklaard, dat zijn rede
was opgesteld zonder dat hij van eenig vredes-initiatief heeft kennis ge
dragen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De Führer is gisteren ter gelegenheid
van de herdenkingsplechtigheid der
oude strijders voor een kort bezoek
in München aangekomen. In plaats
van partijgenoot Hess hield de Führer
zelf in München de toespraak.
Aangezien de staatszaken den Führer
dwongen nog in den nacht met een
specialen trein naar Berlijn terug te
keeren, verliet hij vroeger dan oor
spronkelijk bepaald was den Bürger
braukeller en begaf zich naar het sta
tion in den daar gereedstaanden trein.
Kort na het vertrek van den Führer
ontstond in den Bürgerbraukeller een
ontploffing. Van de nog in de zaal aan
wezige oude strijders der beweging
werden er 6 gedood en ruim 60 ge
wond.
De aanslag, waarvan de sporen wij-
ren op buitenlandsche aanstichting,
beeft in München onmiddellijk een
fanatieke verontwaardiging gewekt.
Voor het ontdekken van den dader is
een belooning van 500.000 R. M. uitge
schreven.
Verscheidene personen zijn gear
resteerd.
Stefani meldt nader uit München:
k werkzaamheden in den Bür
gerbraukeller zijn reeds afgeloopen.
Het schijnt, dat een helsche machine tij-
ns de redevoering van Hitier op het dak
Van bet gebouw was geplaatst en dat het
uurwerk op 21 uur 22 was gesteld.
Hitier was tien minuten te voren met
zyn gevolg vertrokken en heeft een uur
,er bennis gekregen van den aanslag op
e station Trechtlinger, waar zijn speciale
b-em stilhield.
De leider van de Gestapo heeft zijn
din rVanser °Pdracht gegeven de lei-
g van het onderzoek op zich te nemen.
r 2'Jn speciale maatregelen genomen
gen vreemdelingen
ri e bladen schrijven de organisatie van
aanslag toe aan Engeland.
WerH°r den eersten keer sinds 3 September
slae 6n de staHslichten direct na den aan-
£eL°kntst0ken, beneinde de daders de mo-
cinu te ontnemen in het donker te
ntvliichten.
Slachtoffers geen bekende per
sonen.
j)^VTarRVan welingelichte zijde door het
geenhL'uW°rdt medegedeeld, bevinden zich
fer. ekende personen onder de slachtof-
:ers van den aanslag.
Groote belangstelling in de Lon-
densche bladen.
De
Mün„.aanslag in de Bürgerbraukeller te
de i neemt meer ruimte in beslag in
devoBH °C"le ochtendbladen dan de re-
ning d"n§ van Hitier welke naar de raee-
bevat "u" ^ikelenschrjjvers niets nieuws
opdrarht ulve de onthulling dat Göring
den du ëekregen een oorlog voor
van vjjf jaar voor te bereiden.
Het legerbericht van gisteravond luidt:
Normale activiteit aan het front.
Het legerbericht van den ochtend van
den negenden November luidt: In den af
geloopen nacht toegenomen activiteit aan
het geheele front. Verkenningen en vinni
ge plaatselijke gevechten met name tus-
schen Moezel en Saar.
Het opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
In den loop der beide laatste dagen
werden zoowel ten Z.W. van Saarbrücken
als ten Z.W. van Pirmasens vijandelijke
aanvallen van een tot twee compagnieën
tegen onze gevechtsvoorposten aan de
Duitsch-Fransche grens afgeslagen en bij
den tegenaanval verscheiden gevangenen
gemaakt.
Overigens, behalve een wat levendiger
activiteit der artillerie, geen bijzondere
gebeurtenissen.
Het aantal der op 7 November neerge
schoten vijandelijke vliegtuigen is van 5
tot 7 gestegen (waaronder een Britsch).
Op 8 November werden twee Fransche
vliegtuigen omlaag geschoten. Twee vijan
delijke kabelballons werden door Duit
sche jagers neergehaald. Een Duitsch
vliegtuig wordt vermist.
De Britsche admiraliteit deelt achteraf
mede ,dat een Britsche duikboot is ver
loren gegaan.
VAN HET WESTELIJK FRONT.
Reuters speciale correspondent bij de
Britsche luchtmacht ergens in Frankrijk
meldt, dat de Engelsche vliegers verklaren
gister achter de Maginot-linie een Duitsch
verkennings-bombatdementsvliegtuig van
het type Dornier te hebben vernietigd na een
hevig gevecht. Binnen een uur zag men van
een geheim Engelsche vliegveld drie afzon
derlijk vliegende Dorniertoestellen. Zij wer
den beschoten door het Fransche afweerge
schut en door Engelsche jagers aangevallen.
Een der Duitschers werd neergeschoten en
kwam midden in een dorp terecht. De drie
inzittenden kwamen om het leven.
Reactie in de Duitsche bladen.
Het 12 Uhr Abenblatt schrijft, dat het
geen twijfel lijdt, dat den Engelsche gehei
me dienst de hand in het spel heeft. De
heeren in Engeland hebben zich dit maal
evenwel grondig verrekend.
Met de staatsvijanden in Duitschland, die
meenen in dienst van der Secret Service
hun misdadig spel te kunnen spelen zal nu
met Duitsch grondigheid een hartig woord
worden gesproken.
Commentaar van „Deutscher Dienst".
Deutscher Dienst schrijft: Toen wij het
bericht ontvingen stokte onze adem. Toen
evenwel doorstroomde ons een gevoel van
onzegbaren dank aan de voorzienigheid.
De Führer leeft. In eerbied nijgen wij ons
voor djeongste dooden der beweging. Zij
stierven in den waartsen zin des woords
voor den Führer. Hem wilde men ver
moorden, omdat men meende daarmee
Duitschland in het hart te kunnen treffen.
Een ding weten wij: de aanstichters, de
geldgevers, degenen die tot een zoo af
schuwwekkende gedachte in staat zijn, dat
zijn dezelfde, die reeds steeds met sluip
moord in de politiek hebben gewerkt: Het
zijn de agenten van de Secret Service. Ach
ter hen staan de Britsche oorlogsophitsers
en als oorblazer Juda. Wanneer een ge
beurtenis de vastbeslotenheid van de Duit
sche staatsleiding, de onwrikbare wil van
het Duitsche volk, te overwinnen, de trouw
van elk onzer tot den Führer zou kunnen
doen toenemen, dan zou dit zeer zeker deze
poging tot moord op Adolf Hitier zijn..
Halverwege blijven wij niet staan dat is
de eed aan de baar der dooden.
Wanneer wij tot toe nog consideratie
hebben gehad met Staatsvijanden dan
zal het wel duidelijk zijn, dat van van
daag af met hen zoo zal worden ge
handeld, dat van hun zijde het leven
en de veiligheid van natlonaal-socialis-
ten niet meer kunnen worden bedreigd.
Sujetten, die voor Engelsch goud tot
misdaad overgaan, zal men in de toekomst
anders dan tot nu toe behandelen wanneer
het oog op den vijand is gericht, moet de
rujf vrij zijn. Engeland moge het zich voor
gezegd houden dat wij vastbesloten zijn
thans den vijand niet uit het oog te ver
liezen. Wij weten na dezen daad: Het gaat
om het geheeL
DUITSCHE RESERVISTEN ONDER DE
WAPENEN GEROEPEN.
Volgens een bericht van den correspondent
van Politikente Berlijn zijn verlof
gangers van alle categorieën der weermacht
telegrafisch opgeroepen.
Deze oproepingen hebben de geheele week
plaats gevonden. Het betreft troepen, welke
na de harde campagne in Polen verlof had
den gekregen.
Officieren der Duitsche luchtmacht, die
het in Polen zoo zwaar te verduren hebben
gehad, hebben ook eenig verlof gehad. Zij
zijn nu persoonlijk opgeroepen en zelfs uit
de restaurants gehaald met de opdracht
direct met den eersten trein naar hun esca
drilles te vertrekken. Een groote ambu-
lancetrein van ongeveer 70 wagons, welke
op het station van Potsdam onder stoom
stond, is Maandag vertrokken.
DE FINSCH-RUSSISCHE
ONDERHANDELINGEN.
De nieuwe instructies voor de onderhan
delaars te Moskou zijn door den president
der Finsche republiek bekrachtigd. Men is
van meening, dat tijdens de laatste bespre
kingen in de Russische hoofdstad een grond
slag voor onderhandelingen gevonden is.
DE OSLO-CONFERENTIE.
De vertegenwoordigers der Oslo-staten
hebben hun vergaderingen beëindigd.
Een woordvoerder van het Deensche
departement van buitenlandsche zaken heeft
tegenover een vertegenwoordiger van Reuter
verklaard, dat geen communiqué zal worden
uitgegeven.
Hij zeide: „technische kwesties, die van
belang zijn voor de neutrale mogendheden",
zijn behandeld.
MILITAIRE MAATREGELEN VAN
GERINGEN OMVANG IN BELGIE.
In het kader van de sinds het uitbreken
van den Europeeschen oorlog getroffen
defensiemaatregelen zijn in België in de af
geloopen 24 uur een aantal gemobiliseerden,
die met verlof waren, en tevens een aantal
nog niet gemobiliseerde reservisten opgeroe
pen. De effectieven, welke bij dezen maat
regel zijn betrokken, zijn echter geenszins
omvangrijk. Het aantal van gevorderde
autobussen en andere voertuigen is even
redig aan dat van de opgeroepen troepen.
DE TURKSCHE NAT. VERGADERING
RATIFICEERT HET PACT.
De Turksche nationale vergadering heeft
gister eenstemmig het pact van wederzijd-
schen bijstand met Frankrijk en Groot-Bri-
tannië geratificeerd.
Er is een aanslag op Hitier gepleegd.
Even nadat in den voornacht het bericht
was doorgekomen, dat de Führer, na afloop
van zijn rede, München in een extra-trein
had verlaten, alarmeerde onze telex voor
een belangrijke mededeeling, welk alarm
gevolgd werd door het bericht van den aan
slag op Hitier.
In den Bürgerbrau-Keller heeft na zijn
vervroegd vertrek een ontploffing plaats
gehad, waardoor er van de daar nog aanwe
zige oud-strijders zes gedood en ruim zestig
gewond werden.
Tegelijkertijd met het bericht over den
aanslag werd er melding van gemaakt, dat
er in München een fanatieke verontwaardi
ging heerschte, dat er sporen waren, welke
op een buitenlandsche aanstichting wijzen
en dat er een half millioen rijksmark voor
het vinden van de daders is uitgeloofd.
Wat zal het gevolg van een dergelijken
aanslag zijn?
Het zal waarschijnlijk een Duitsche ma
nifestatie worden waarin blijdschap over de
mislukking van dit complot wordt geuit,
waarbij het Duitsche volk dan een onge
zochte gelegenheid heeft van zijn trouw aan
den Führer te getuigen.
Het zal tegelijkertijd wel een groote Duit
sche betooging tegen „het perfide Engeland
en zijn handlangers" worden en tot een nog
krachtiger oorlogsactie kunnen leiden.
Wat er nog meer uit kan voorkomen zal
dezer dagen moeten blijken.
Het is vanzelfsprekend, dat ook 't aanbod
der goede diensten van de staatshoofden
van Nederland en België een der meest de
aandacht trekkende berichten is geweest
welke de wereldpers in verband met den
oorlog kon vermelden.
Hoe daarop in het algemeen de reactie
zou zijn was reeds dadelijk te voorspellen.
Men zou natuurlijk zijn sympathie uiten
over de gevoelens in twee kleine neutrale
staten waar men meer dan ooit naar vrede
er. vriendschap verlangt en men zou zich
ook even met verbazing afvragen waarom
de staatshoofden op dit oogenblik een be
sluit hebben genomen waarvan zij kort gele
den de overbodigheid konden constateeren
Het antwoord daarop ligt voor de hand.
Dat dit aanbod werd gedaan is niet om
dat. de tijd daarvoor op het oogenblik zoo
bijzonder gunstig zou zijn.
In Amerika heeft men na wekenlange
heftige debatten eindelijk de wijziging van
de neutraliteitswet voor elkaar gekregen en
het wapenembargo opgeheven. Het is te be
grijpen, dat de wapenfabrieken en in het
bijzonder de vliegtuig-industrie zich reeds
voorbereid heeft op groote bestellingen en
alles in gereedheid is gebracht om zooveel
en zoo snel mogelijk te kunnen afleveren.
De Amerikaansche industrieelen hoe ont
nuchterend het ook klinken moge hebben
op het oogenblik geen behoefte aan een
plotselingen wapenstilstand en nog minder
aan een vrede en het is zelfs de groote
vraag of zij, die met inspanning van alle
krachten het wapenembargo uit de wet
hebben kunnen lichten, niet min of meer
gedesillusionneerd zouden zijn als plotseling
bleek, dat al hun moeite tevergeefs was ge
weest.
Het Amerikaansche volk zelf zal natuur
lijk in overgroote meerderheid een spoe-
digen vrede toejuichen, maar het is alweer
de vraag of men zich daar voldaan zou ge
voelen wanneer men niet de zekerheid had,
dat Engeland en Frankrijk de idealen
waarvoor zij in den strijd gingen, konden
verwezenlijken.
Dat men in Engeland en Frankrijk met
waardeering, maar overigens weinig ent
housiast, van het aanbod van goede diensten
heeft kenm. Oenomen, was eveneens te ver
wachten. Men heeft daar de krachten van
het geheele land op elk gebied gemobili
seerd, men heeft kostbare voorbereidingen
getroffen en nu men eenmaal tot den krijg
heeft besloten zal men de steigers niet meer
afbreken voor men het huis gebouwd
heeft.
Het is alleen de groote vraag of dat huis
niet veel te groot van opzet is, ja, zelfs, of
men niet bezig is er min of meer een lucht'
kasteel van te maken. Want een wereld van
eeuwigdurende vrede en vriendschap als
lord Halifax in zijn laatste rede als Enge-
lands oorlogsdoel heeft geschilderd, is zoo
onmenschelijk mooi, dat men zich onwille
keurig afvraagt hoeveel geslachten er nog
zullen komen en gaan eer een dergelijke
ideale toestand in Europa verkregen zal
worden.
Men is er in Engeland zelf van overtuigd,
dat men zooiets in samenwerking met de
tegenwoordige Duitsche regeering niet tot
stand zal kunnen brengen, en blijkbaar zelfs
niet met een vrijwillig gekozen andere om
dat in Engeland zelf al de meening werd
uitgesproken, dat alleen een overwonnen
Duitschland deze eischen zou kunnen en
moeten aanvaarden.
In Italië is men voor het aanbod van goede
diensten zeer geïnteresseerd, maar men is
daar heel goed in staat om te begrijpen, dat
het op dit moment vrijwel geen kans van
salgen kan hebben.
Ook daar, evenals in andere landen, ziet
men de poging tot bemiddelen meer als een
uiting van groote ongerustheid over de
naaste toekomst dan als een spontaan opge
komen drang om den verschrikkelijken
krijg tot een voor allen aanvaardbare oplos
sing te brengen.
Nederland en België, zoo wordt vrijwel
overal betoogd, zien den grooten Duitschen
buurman hun grenzen naderen. Hij heeft
wel verzekerd, dat hij die grenzen te allen
tijde zal eerbiedigen, maar de geschiedenis
van de laatste jaren heeft meer dan eens
bewezen, dat plechtig afgelegde beloften
zoo nu en dan wel eens geschonden wor
den als men tot de overtuiging komt, dat
het moreele recht onvoordeeliger is dan het
recht van den sterkste.
Duitschland zoo wordt algemeen be
toogd is een onberekenbare factor en nu
de strijd aan de Siegfried- en de Maginot-
linie vrijwel is vastgeloopen en de geal
lieerden van geen vrede willen weten wan
neer deze niet duidelijk aantoont, dat
Duitschland gecapituleerd heeft, is het be
grijpelijk, dat men van Duitsche zijde alle
krachten zal inspannen om zich te hand
haven.
Er is geen enkele zekerheid, dat een voor
zijn leven vechtend Duitschland rekening
met kleine neutrale staten zou houden wan
neer deze zijn actie op de een of andere
wijze in den weg zouden staan. En aldus
de steeds in aantal groeiende pessimisten
is er dus ook geen waarborg, dat vandaag
of morgen aan de Belgische of aan onze
grenzen niet een doorbraak kan worden ge
forceerd. Natuurlijk zou Duitschland daar
door de sympathie van alle weldenkende
staten verliezen, maar men zou dat in
Duitschland vrij onverschillig kunnen opne
men omdat men van deze sympathieën toch
nooit zeker is geweest en zich ten slotte al
tijd op de militaire noodzaak zou kunnen
beroepen.
Wij behoeven geen grooter bezorgdheid te
wekken dan noodzakelijk is als wij hier ver
kondigen wat iedereen weet, namelijk, dat
men in Nederland en vooral in België over
het toekomstig verloop van den strijd niet
heelemaal gerust is. Men heeft aan alle
oorlogvoerenden verzekerd, dat men in alle
opzichten neutraal zal blijven, maar wij heb
ben al eens eerder laten uitkomen, dat de
neutralen, en vooral de kleine neutralen,
altijd tusschen hamer en aambeeld zitten.
En alleen al het feit, dat wij ons noodge
dwongen aan de Engelsche voorschriften in
zake de contrabandebepalingen onderwer
pen, heeft in Ditschland tot een voor ons
zeer onaangename reactie geleid. Men was
juist voor het bekend worden van het aan
bod van goede diensten in de Duitsche pers
een campagne tegen Nederland en België
begonnen, men heeft zich daarin afgevraagd
of wü eigenlijk nog wel neutraal zijn te noe
men en omdat er voor elke grensschendihg
een reden moet zijn of een reden moet ge
zocht worden, is b<^ volkomen te begrijpen,
dat men hier en in België de verontwaardi
ging van de Duitsche pers buitengewoon on
aangenaam en zelfs verontrustend vindt.
Daartegenover staat, dat er tot dusver nog
geen enkel bewijs is en zelfs geen enkele
aanwijzing, dat Duitschland inderdaad zijn
woord ten opzichte van de Belgische en Ne-
derlandsche neutraliteit zal breken. Wij
kunnen slechts hopen, dat men daar, na alles
wat er vroeger gebeurd is, de wereld thans
niet alleen door woorden maar ook door
daden zal toonen, dat de bezorgdheid van
Engeland over toekomstige Duitsche agres
sieplannen volkomen ongegrond is. Intus-
schen is uit de rede welke Hitier
gisteravond in München heeft gehouden,
wel gebleken, dat men ook in Duitschland
niet verwacht, dat het aanbod van de goede
diensten op dit oogenblik succes .zal hebben.
Duitschland aldus de heer Hitier
gelooft niet, dat de oorlog vijf jaren zal
kunnen duren maar men houdt daar toch
rekening met een dergelijken tijdsduur en
is er van overtuigd, dat deze sterke staat
nimmer zal capituleeren.
En zoo zal dus ook het thans losgelaten
vredesduifje na wat doelloos rondfladderen
weer in zijn hokje terugkomen in afwach
ting van gunstiger tijden, waarop de wereld
waarschijnlijk nog lang zal kunnen wach
ten.
Zie verder Buitenand pas. 2, 2e blad.