DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Hollandsch passagiersschip door mijnen getroffen en Simon Bolivar" gezonken. Een Italiaonsch-Spaansche actie tot bescherming van Nederland en België? De onrust in het protectoraat. S.s. „Simon Bolivar" op mijnen geloopen en gezonken. No. 274 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeurs C. KRAK. Maandag 20 November 1939 141e Jaargang De algemeene toestand. EEN SCHIP VERGAAT Nog meer schepen op mijnen geloopen. Nog 90 vermisten. Periodieke verloven worden weer verleend. Fransche legerberichten. Het Duitsche legerbericht ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De meest betreurenswaardige gebeurtenis welke wjj heden moeten vermelden is, dat het Nederlandsche s.s. „Simon Bolivar", van de K.N.S.M., dat Vrijdagavond uit IJmuiden naar Zuid Amerika is vertrokken, Zater dagmiddag aan de Oostkust van Engeland door twee mijnen is getroffen en gezonken. Volgens de laatste opgaven zijn van de 400 opvarenden, waaronder 130 leden der bemanning, 128 vermist en moesten 50 zwaar- en 50 licht gewonden in Britsche hospitalen worden opgenomen. Er schijnen zich na de ontploffing waardoor de gezagvoerder onmid dellijk werd gedood vreeselyke tooneelen te hebben afgespeeld. Twee geheel gevulde reddingbooten werden versplinterd. In ons land heeft men in groote onrust op de namen der geredden gewacht, welken eerst Zondag morgen gepubliceerd werden. Naar verluidt zouden zoowel Italië als Spanje op Zaterdag 11 Novem ber aan vele oorlogvoerende staten bekend gemaakt hebben, dat zy groot belang hechten aan de handhaving der onschendbaarheid van Nederland en België. Van Belgische zijde veronderstelt men, dat deze stappen slechts ten doel hadden het aanbod van goede diensten van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold te steunen. Dat deze steun niet openlijk werd gegeven en den vorm van ongerustheid over het lot van Nederland en België droegen, doet vermoeden, dat men in Italië en Spanje geen zekerheid had. dat een der oorlogvoerende partijen niet werkelijk van plan was, Nederland of België, of beide kleine staten in den oorlog te betrekken. Een Stefani-bericht uit Rome ontkent de Italiaansche actie. Waar men deze evenwel geheim heeft willen houden, is niet te beoordeelen in hoe verre deze ontkenning eenige waarde heeft. Parys maakt melding van niet minder dan 50.000 arrestaties in Tsjechisch gebied. De S.S. troepen schijnen den toestand meester, maar alles wijst er op, dat men hier ten zeerste bevreesd voor een algemeenen opstand ge weest is. Een Hollandsch schip verlaat de haven. Het heeft mannen, vrouwen en kinderen aan boord, die Europa ontvluchten om over zee een veilige wijkplaats te vinden. Het is gevaarlyk reizen in dezen tijd waarin men wel weet wanneer een schip vertrekt, maar niet wanneer het aankomt en zelfs niet öf het ooit zal aankomen. Maar velen hebben dat risico genomen omdat blij ven nog gevaarlijker dan vertrekken zou zijn. Het schip vaart uit en daarmee een be manning van 135 koppen, Hollandsche zee lieden, die onder alle omstandigheden moe ten varen omdat zij er van moeten leven. En allen, die achterblijven verkeeren in onrust. De couranten vermelden, op verzoek der maatschappijen, geen andere scheepsbe richten dan de aankomst en het vertrek om dat men het veiliger acht, dat de plaats Waar het schip zelfs een neutraal schip zich bevindt aan geen der oorlogvoeren den bekend is. Vrijdag hebben al die mannen van hun gezinsleden afscheid genomen en vanuit de haven hebben velen, die vader of zoon naar het verraderlijke water zagen vertrekken, hun met onrust in het hart een goede reis en een tot weerziens toegeroepen. Eén dag later, Zaterdagmiddag, verdwijnt do Simon Bolivar in de golven. Een nieuws bureau maakt melding van negentig ver misten en vijftig ernstig gewonden, maar de ramp is zoo groot en men heeft in de alge meene verwarring nog zoo weinig zekerheid, dat namen niet kunnen worden gegeven. In angstige spanning wacht men in meer dan honderd gezinnen op een extra-radio- reP°rtage, die ditmaal uitblijft. directie der K.N.S.M. weet zelf weinig °I niets, de radio geeft laat op den avond eenige bijzonderheden, maar de namen der Soredden ontbreken. ®eseft men, welke tragedie zich hier heeft afgespeeld, niet alleen daar onder de Engelsche kust waar velen gedood of ge wond zijn, maar ook in ons land zelf waar meer dan hónderd gezinnen in onwe tendheid verkeeren en den nacht ingaan zonder eenige zekerheid over het lot van hen, die den vorigen dag zijn vertrokken? Eerst in den morgen van Zondag worden door de radio lijsten met namen voorgele zen. Het gaat niet alphabetisch, men houdt de luisteraars tot het laatste oogenblik in span ning. Plotseling wordt een naam genoemd, en er komt aan veler onzekerheid een einde. Maar als de lange lijst is opgelezen, is in zoovele gezinnen de angst nog grooter ge worden. Want de naam, dien men in span ning verwachtte is niet genoemd en dat be- teekent met groote waarschijnlijkheid, dat hij die van huis ging daarin nimmer zal terugkeeren. Nederland, zegt men, is betrekkelijk vei lig. Wij blijven wel buiten den oorlog en onze jongens zijn wel gemobiliseerd, maar zij behoeven waarschijnlijk niet te vechten. Maar het oorlogsgeweld grijpt vele land- genooten buiten onze grenzen. In de uit oefening van hun plicht varen zij door wa ter, dat onzichtbafe mijnen verbergt krijgstuig, dat niet vraagt naar nationaliteit, maar alles vernietigt waarmee het in con tact komt. En onwillekeurig vraagt men zich af of het noodzakelijk is mijnen te leggen in wa tergebied, dat de neutrale schepen noodge dwongen moeten passeeren. Verwacht men daar, vlak voor Engelands oostkust, wellicht Duitsche oorlogsschepen? En wanneer, ondanks de Engelsche hege monie ter zee, mogelijke aanvallen niet an ders dan door mijnen gekeerd kunnen wor den, kan men dan geen maatregelen nemen om de neutrale schepen veilig door het ge vaarlijke gebied te loodsen? Van Engelsche zijde wordt thans beweerd, dat hier sprake van Duitsche mijnen ge weest is, waardoor ook nog een drietal an dere schepen zijn gezonken. Het zal moeilijk zijn de herkomst van deze mijnen precies vast te stellen. Vast staat en daar komt het tenslotte op neer dat zij in de door vaart voor de neutrale schepen lagen zon der dat de Britsche marine dit blijkbaar wist en zonder dat eenige waarschuwing voor mogelijk gevaar was gegeven. Wij hebben in dezen verschrikkelijken oorlog thans vijf van onze koopvaarders en twee van onze oorlogsschepen verloren, welke alle door mijnexplosies zijn gezon ken. Alle oorlogvoerenden eerbiedigen onze neutraliteit, maar niet onze scheepvaart, welke een noodzakelijkheid voor ons be staan is. Er wordt en terecht met waardee ring melding gemaakt van de goede zorgen, welke men direct na de ramp aan de gered den heeft bewezen. Het zou oneindig veel beter zijn geweest als men tijdig maatregelen had genomen, dat deze ramp ons niet had kunnen treffen. Uit Brussel komt een eigenaardige mede- deeling. Op Zaterdag 11 November, dus op den dag dat men zich zoowel in België als hier te lande ten zeerste ongerust maakte over een mogelijken inval der aan de grenzen geconcentreerde Duitsche troepen, zouden zoowel Italië als Spanje aan alle oorlogvoe renden verklaard hebben, dat zij aan de handhaving van de onschendbaarheid van Nederland en België groot belang hechten. Het bleek niet mogelijk daarover nadere bijzonderheden te verkrijgen, maar in Bel gië werd uit parlementaire bron vernomen, dat minister Spaak zich daarover zou heb ben uitgelaten in de dezer dagen te Brussel gehouden vergadering van de Kamercom missie voor Buitenlandsche Zaken. Het Fransche nieuwsagentschap Havas kon in officieele Spaansche kringen geen bevestiging krijgen, maar beschikte over eigen inlichtingen waaruit men kon con- cludeeren, dat Italië en Spanje inderdaad een dergelijke stap zouden hebben onder nomen. Volgens het Belgische Telegraafagent- schap zouden Italië en Spanje hoewel in onderling overleg afzonderlijk zijn opge treden en zou het slechts de bedoeling zijn geweest het aanbod van goede diensten te steunen. Het opmerkelijke van deze actie van twee groote neutrale staten is het daaraan gege ven karakter van geheimzinnigheid. Wij hebben ons er al over verwondend, dat beide landen die naar een zoo spoedig mogelijke beëindiging van den oorlog stre ven niet openlijk hun sympathie met het aanbod der goede diensten betuigd heb ben. Dat zij dit thans deden in een vorm waar uit meer "bezorgdheid voor het lot van Ne derland en België dan sympathie met hun vredesactie sprak en dat blijkbaar alle maat regelen tot de grootst mogelijke geheimhou ding werden getroffen, wettigt de veronder stelling, dat men wellicht in Italië met de plannen der Duitsche legerleiding bekend was en dat de toestand aan het einde der vorige week voor ons land heel wat critieker is geweest dan wij tot dusver vermoed heb ben. Intusschen is gisteravond een Stefani- bericht uit Rome gepubliceerd, waarin ver klaard wordt, dat alle berichten over het Italiaansche optreden ongegrond zijn. In hoeverre daaraan waarde is te hechten, is met het oog op alle voorzorgen tot ge heimhouding van deze démarche op het oogenblik niet te beoordeelen. De geruststellende Duitsche berichten over de onlusten in hét protectoraat worden door de feiten weersproken. Wij hebben reeds gemeld, dat negen stu denten, die voor de vrijheid van Tsjecho- Slowakije betoogden, door de Duitschers geëxecuteerd zijn. Zaterdag zijn wederom drie Tsjechen doodgeschoten, die een Duit- scher overvallen hadden. In Belgrado hebben deze executies tot be toogingen van Zuid-Slaviërs geleid en kreeg het Duitsche gezantschapsgebouw een extra-bewaking. Masaryk, de vroegere Tsjechische gezant in Londen en de zoon van den stichter van het voormalige Tsjecho-Slowakije, heeft verklaard, dat president Hacha die het volk tot kalmte gemaand heeft zelf in zijn bewegingsvrijheid beperkt zou zijn. Masaryk gelooft in de bevrijding van zijn land maar achtte den tijd voor een opstand nog niet gekomen. Uit Parijs komt het fantastische bericht, dat er niet minder dan 50.000 Tsjechen ge arresteerd zouden zijn, dat de Duitsche re- geeringsgebouwen bewaakt worden en dat gemotoriseerde afdeelingen der S.S.-mannen met gevechtswagens door de straten van Praag rijden. Men krijgt uit dat alles den indruk, dat de Duitschers de opstandige beweging mo menteel meester zijn, doordat de vrijheids actie te vroeg tot uiting is gekomen. Maar zij is teekenend voor den algemee nen toestand en doet voorspellen, dat Duit sche nederlagen, of het uitblijven van suc cessen in den oorlog, tot het uitbreken van voor Duitschland gevaarlijke revoluties in de veroverde gebieden kunnen leiden. Gisteravond is te Londen bekend ge maakt, dat nog drie schepen gezonken zijn na op Duitsche mijnen te zijn ge loopen. Het zijn de Borjesson, een 1586 ton metend Zweedsch schip, de Black- hill, een 2492 ton metend Britsch schip en de Grazia, een 5857 ton metend Ita- liaansch schip. Het desbetreffende communiqué zegt, dat zij gezonken zijn buiten de Oostkust tengevolge van Duitsche mijnen in om standigheden gelijk aan die van de Simon Bolivar en de Carica Milica. Twee en twintig leden der bemanning van de Blackhill zijn gister op de Engelsche kust aan land gebracht. Van de dertien overlevenden van de Ber- jesson, die ZoZndagavond in een haven aan de oostkust aan land gebracht werden, wa ren 8 gewond. Men gelooft, dat van dit schip zes personen omgekomen zijn. De over levenden werden gered door treilers, nadat zij zich drie uur lang hadden vastgeklemd aan een vlot. Allen leden aan de gevolgen van hun langdurig verblijf in het koude wa ter. Zaterdagmiddag is het Neder- andsche s.s. „Simon Bolivar" aan de Engelsche Oostkust op een myn geloopen en gezonken. Aan boord van het 8309 ton metende schip van de Kon. Ned. Stoomvaart maatschappij, bevonden zich on geveer 400 opvarenden, waar onder 135 leden van de beman ning. Volgens de laatste gegevens zyn 310 personen aan land ge bracht en worden thans nog 90 menschen vermist. Van de gered den zyn 50 personen ernstig en ongeveer 50 licht gewond. De ernstig gewonden zyn in het zie kenhuis te Harwich opgenomen, terwyl de oyerige 260 geredden in het Great Eastern Hotel te Londen zyn ondergebracht. Voor nadere bizonderheden zie men elders in dit nummer. 's-G ravenhage. 20 Nov. De regeeringspersdienst meldt: Met ingang van morgen, Dinsdag 21 November des namiddags 4 uur, zullen wederom periodieke verlo ven worden verleend. Het legerbericht van gisterochtend luidt: In den loop van den nacht viel niets be langrijks te melden. Het legerbericht van hedenochtend luidt: in den loop van den nacht vie niets belangrijks te melden. Het opperbevel van de weermacht maak bekend: In het W. geringe plaatselijke activitei van verkenners. De poging van drie Britschi vliegtuigen Wilhelmshaven aan te vallei werd door het tijdig in actie brengen van d< afweer, verijdeld. Er werden geen bommel geworpen. Eigen vliegtuigen hebben bovei geheel Frankrijk verkenningen uitgevoerd. Het opperbevel der weermacht maakt be kend: Geen bijzondere gebeurtenissen. De Etna in werking. - De Etna is wee in hevige werking getreden. Uit den middel sten krater vloeit sinds Zaterdag een enorm stroom gloeiende lava, welke tot ver in de: omtrek een rooden gloed verspreidt. In gevangenschap gestorven. - Het Bril sche ministerie van oorlog heeft de name bekend gemaakt van negen Duitsche krygs gevangenen, die overleden zijn. De name zyn reeds in de Duitsche nieuwsuitzendir gen van de B.B.C. aan Duitschland overg< bracht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1