DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hollandsch passagiersschip
door mijnen getroffen en
Simon Bolivar"
gezonken.
Een Italiaonsch-Spaansche actie tot
bescherming van Nederland en België?
De onrust in het protectoraat.
S.s. „Simon Bolivar"
op mijnen geloopen
en gezonken.
No. 274 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeurs C. KRAK. Maandag 20 November 1939
141e Jaargang
De algemeene toestand.
EEN SCHIP
VERGAAT
Nog meer schepen op
mijnen geloopen.
Nog 90 vermisten.
Periodieke verloven
worden weer
verleend.
Fransche legerberichten.
Het Duitsche legerbericht
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De meest betreurenswaardige gebeurtenis welke wjj heden moeten
vermelden is, dat het Nederlandsche s.s. „Simon Bolivar", van de K.N.S.M.,
dat Vrijdagavond uit IJmuiden naar Zuid Amerika is vertrokken, Zater
dagmiddag aan de Oostkust van Engeland door twee mijnen is getroffen
en gezonken.
Volgens de laatste opgaven zijn van de 400 opvarenden, waaronder 130
leden der bemanning, 128 vermist en moesten 50 zwaar- en 50 licht
gewonden in Britsche hospitalen worden opgenomen.
Er schijnen zich na de ontploffing waardoor de gezagvoerder onmid
dellijk werd gedood vreeselyke tooneelen te hebben afgespeeld. Twee
geheel gevulde reddingbooten werden versplinterd. In ons land heeft men
in groote onrust op de namen der geredden gewacht, welken eerst Zondag
morgen gepubliceerd werden.
Naar verluidt zouden zoowel Italië als Spanje op Zaterdag 11 Novem
ber aan vele oorlogvoerende staten bekend gemaakt hebben, dat zy groot
belang hechten aan de handhaving der onschendbaarheid van Nederland
en België. Van Belgische zijde veronderstelt men, dat deze stappen slechts
ten doel hadden het aanbod van goede diensten van Koningin Wilhelmina
en Koning Leopold te steunen. Dat deze steun niet openlijk werd gegeven en
den vorm van ongerustheid over het lot van Nederland en België droegen,
doet vermoeden, dat men in Italië en Spanje geen zekerheid had. dat een
der oorlogvoerende partijen niet werkelijk van plan was, Nederland of
België, of beide kleine staten in den oorlog te betrekken.
Een Stefani-bericht uit Rome ontkent de Italiaansche actie. Waar men
deze evenwel geheim heeft willen houden, is niet te beoordeelen in hoe
verre deze ontkenning eenige waarde heeft.
Parys maakt melding van niet minder dan 50.000 arrestaties in Tsjechisch
gebied. De S.S. troepen schijnen den toestand meester, maar alles wijst er
op, dat men hier ten zeerste bevreesd voor een algemeenen opstand ge
weest is.
Een Hollandsch schip verlaat de haven.
Het heeft mannen, vrouwen en kinderen
aan boord, die Europa ontvluchten om over
zee een veilige wijkplaats te vinden.
Het is gevaarlyk reizen in dezen tijd
waarin men wel weet wanneer een schip
vertrekt, maar niet wanneer het aankomt
en zelfs niet öf het ooit zal aankomen. Maar
velen hebben dat risico genomen omdat blij
ven nog gevaarlijker dan vertrekken zou
zijn.
Het schip vaart uit en daarmee een be
manning van 135 koppen, Hollandsche zee
lieden, die onder alle omstandigheden moe
ten varen omdat zij er van moeten leven.
En allen, die achterblijven verkeeren in
onrust. De couranten vermelden, op verzoek
der maatschappijen, geen andere scheepsbe
richten dan de aankomst en het vertrek om
dat men het veiliger acht, dat de plaats
Waar het schip zelfs een neutraal schip
zich bevindt aan geen der oorlogvoeren
den bekend is.
Vrijdag hebben al die mannen van hun
gezinsleden afscheid genomen en vanuit de
haven hebben velen, die vader of zoon naar
het verraderlijke water zagen vertrekken,
hun met onrust in het hart een goede reis
en een tot weerziens toegeroepen.
Eén dag later, Zaterdagmiddag, verdwijnt
do Simon Bolivar in de golven. Een nieuws
bureau maakt melding van negentig ver
misten en vijftig ernstig gewonden, maar de
ramp is zoo groot en men heeft in de alge
meene verwarring nog zoo weinig zekerheid,
dat namen niet kunnen worden gegeven.
In angstige spanning wacht men in meer
dan honderd gezinnen op een extra-radio-
reP°rtage, die ditmaal uitblijft.
directie der K.N.S.M. weet zelf weinig
°I niets, de radio geeft laat op den avond
eenige bijzonderheden, maar de namen der
Soredden ontbreken.
®eseft men, welke tragedie zich hier
heeft afgespeeld, niet alleen daar onder de
Engelsche kust waar velen gedood of ge
wond zijn, maar ook in ons land zelf waar
meer dan hónderd gezinnen in onwe
tendheid verkeeren en den nacht ingaan
zonder eenige zekerheid over het lot van
hen, die den vorigen dag zijn vertrokken?
Eerst in den morgen van Zondag worden
door de radio lijsten met namen voorgele
zen.
Het gaat niet alphabetisch, men houdt de
luisteraars tot het laatste oogenblik in span
ning.
Plotseling wordt een naam genoemd, en
er komt aan veler onzekerheid een einde.
Maar als de lange lijst is opgelezen, is in
zoovele gezinnen de angst nog grooter ge
worden. Want de naam, dien men in span
ning verwachtte is niet genoemd en dat be-
teekent met groote waarschijnlijkheid, dat
hij die van huis ging daarin nimmer zal
terugkeeren.
Nederland, zegt men, is betrekkelijk vei
lig. Wij blijven wel buiten den oorlog en
onze jongens zijn wel gemobiliseerd, maar
zij behoeven waarschijnlijk niet te vechten.
Maar het oorlogsgeweld grijpt vele land-
genooten buiten onze grenzen. In de uit
oefening van hun plicht varen zij door wa
ter, dat onzichtbafe mijnen verbergt
krijgstuig, dat niet vraagt naar nationaliteit,
maar alles vernietigt waarmee het in con
tact komt.
En onwillekeurig vraagt men zich af of
het noodzakelijk is mijnen te leggen in wa
tergebied, dat de neutrale schepen noodge
dwongen moeten passeeren.
Verwacht men daar, vlak voor Engelands
oostkust, wellicht Duitsche oorlogsschepen?
En wanneer, ondanks de Engelsche hege
monie ter zee, mogelijke aanvallen niet an
ders dan door mijnen gekeerd kunnen wor
den, kan men dan geen maatregelen nemen
om de neutrale schepen veilig door het ge
vaarlijke gebied te loodsen?
Van Engelsche zijde wordt thans beweerd,
dat hier sprake van Duitsche mijnen ge
weest is, waardoor ook nog een drietal an
dere schepen zijn gezonken. Het zal moeilijk
zijn de herkomst van deze mijnen precies
vast te stellen. Vast staat en daar komt
het tenslotte op neer dat zij in de door
vaart voor de neutrale schepen lagen zon
der dat de Britsche marine dit blijkbaar
wist en zonder dat eenige waarschuwing
voor mogelijk gevaar was gegeven.
Wij hebben in dezen verschrikkelijken
oorlog thans vijf van onze koopvaarders en
twee van onze oorlogsschepen verloren,
welke alle door mijnexplosies zijn gezon
ken.
Alle oorlogvoerenden eerbiedigen onze
neutraliteit, maar niet onze scheepvaart,
welke een noodzakelijkheid voor ons be
staan is.
Er wordt en terecht met waardee
ring melding gemaakt van de goede zorgen,
welke men direct na de ramp aan de gered
den heeft bewezen.
Het zou oneindig veel beter zijn geweest
als men tijdig maatregelen had genomen,
dat deze ramp ons niet had kunnen treffen.
Uit Brussel komt een eigenaardige mede-
deeling.
Op Zaterdag 11 November, dus op den
dag dat men zich zoowel in België als hier
te lande ten zeerste ongerust maakte over
een mogelijken inval der aan de grenzen
geconcentreerde Duitsche troepen, zouden
zoowel Italië als Spanje aan alle oorlogvoe
renden verklaard hebben, dat zij aan de
handhaving van de onschendbaarheid van
Nederland en België groot belang hechten.
Het bleek niet mogelijk daarover nadere
bijzonderheden te verkrijgen, maar in Bel
gië werd uit parlementaire bron vernomen,
dat minister Spaak zich daarover zou heb
ben uitgelaten in de dezer dagen te Brussel
gehouden vergadering van de Kamercom
missie voor Buitenlandsche Zaken.
Het Fransche nieuwsagentschap Havas
kon in officieele Spaansche kringen geen
bevestiging krijgen, maar beschikte over
eigen inlichtingen waaruit men kon con-
cludeeren, dat Italië en Spanje inderdaad
een dergelijke stap zouden hebben onder
nomen.
Volgens het Belgische Telegraafagent-
schap zouden Italië en Spanje hoewel in
onderling overleg afzonderlijk zijn opge
treden en zou het slechts de bedoeling zijn
geweest het aanbod van goede diensten te
steunen.
Het opmerkelijke van deze actie van twee
groote neutrale staten is het daaraan gege
ven karakter van geheimzinnigheid. Wij
hebben ons er al over verwondend, dat
beide landen die naar een zoo spoedig
mogelijke beëindiging van den oorlog stre
ven niet openlijk hun sympathie met het
aanbod der goede diensten betuigd heb
ben.
Dat zij dit thans deden in een vorm waar
uit meer "bezorgdheid voor het lot van Ne
derland en België dan sympathie met hun
vredesactie sprak en dat blijkbaar alle maat
regelen tot de grootst mogelijke geheimhou
ding werden getroffen, wettigt de veronder
stelling, dat men wellicht in Italië met de
plannen der Duitsche legerleiding bekend
was en dat de toestand aan het einde der
vorige week voor ons land heel wat critieker
is geweest dan wij tot dusver vermoed heb
ben.
Intusschen is gisteravond een Stefani-
bericht uit Rome gepubliceerd, waarin ver
klaard wordt, dat alle berichten over het
Italiaansche optreden ongegrond zijn. In
hoeverre daaraan waarde is te hechten, is
met het oog op alle voorzorgen tot ge
heimhouding van deze démarche op het
oogenblik niet te beoordeelen.
De geruststellende Duitsche berichten
over de onlusten in hét protectoraat worden
door de feiten weersproken.
Wij hebben reeds gemeld, dat negen stu
denten, die voor de vrijheid van Tsjecho-
Slowakije betoogden, door de Duitschers
geëxecuteerd zijn. Zaterdag zijn wederom
drie Tsjechen doodgeschoten, die een Duit-
scher overvallen hadden.
In Belgrado hebben deze executies tot be
toogingen van Zuid-Slaviërs geleid en kreeg
het Duitsche gezantschapsgebouw een
extra-bewaking.
Masaryk, de vroegere Tsjechische gezant
in Londen en de zoon van den stichter van
het voormalige Tsjecho-Slowakije, heeft
verklaard, dat president Hacha die het
volk tot kalmte gemaand heeft zelf in
zijn bewegingsvrijheid beperkt zou zijn.
Masaryk gelooft in de bevrijding van zijn
land maar achtte den tijd voor een opstand
nog niet gekomen.
Uit Parijs komt het fantastische bericht,
dat er niet minder dan 50.000 Tsjechen ge
arresteerd zouden zijn, dat de Duitsche re-
geeringsgebouwen bewaakt worden en dat
gemotoriseerde afdeelingen der S.S.-mannen
met gevechtswagens door de straten van
Praag rijden.
Men krijgt uit dat alles den indruk, dat
de Duitschers de opstandige beweging mo
menteel meester zijn, doordat de vrijheids
actie te vroeg tot uiting is gekomen.
Maar zij is teekenend voor den algemee
nen toestand en doet voorspellen, dat Duit
sche nederlagen, of het uitblijven van suc
cessen in den oorlog, tot het uitbreken van
voor Duitschland gevaarlijke revoluties in
de veroverde gebieden kunnen leiden.
Gisteravond is te Londen bekend ge
maakt, dat nog drie schepen gezonken
zijn na op Duitsche mijnen te zijn ge
loopen. Het zijn de Borjesson, een 1586
ton metend Zweedsch schip, de Black-
hill, een 2492 ton metend Britsch schip
en de Grazia, een 5857 ton metend Ita-
liaansch schip.
Het desbetreffende communiqué zegt,
dat zij gezonken zijn buiten de Oostkust
tengevolge van Duitsche mijnen in om
standigheden gelijk aan die van de
Simon Bolivar en de Carica Milica.
Twee en twintig leden der bemanning van
de Blackhill zijn gister op de Engelsche
kust aan land gebracht.
Van de dertien overlevenden van de Ber-
jesson, die ZoZndagavond in een haven aan
de oostkust aan land gebracht werden, wa
ren 8 gewond. Men gelooft, dat van dit
schip zes personen omgekomen zijn. De over
levenden werden gered door treilers, nadat
zij zich drie uur lang hadden vastgeklemd
aan een vlot. Allen leden aan de gevolgen
van hun langdurig verblijf in het koude wa
ter.
Zaterdagmiddag is het Neder-
andsche s.s. „Simon Bolivar" aan
de Engelsche Oostkust op een myn
geloopen en gezonken. Aan boord
van het 8309 ton metende schip
van de Kon. Ned. Stoomvaart
maatschappij, bevonden zich on
geveer 400 opvarenden, waar
onder 135 leden van de beman
ning. Volgens de laatste gegevens
zyn 310 personen aan land ge
bracht en worden thans nog 90
menschen vermist. Van de gered
den zyn 50 personen ernstig en
ongeveer 50 licht gewond. De
ernstig gewonden zyn in het zie
kenhuis te Harwich opgenomen,
terwyl de oyerige 260 geredden
in het Great Eastern Hotel te
Londen zyn ondergebracht.
Voor nadere bizonderheden zie
men elders in dit nummer.
's-G ravenhage. 20 Nov.
De regeeringspersdienst meldt:
Met ingang van morgen, Dinsdag
21 November des namiddags 4 uur,
zullen wederom periodieke verlo
ven worden verleend.
Het legerbericht van gisterochtend luidt:
In den loop van den nacht viel niets be
langrijks te melden.
Het legerbericht van hedenochtend
luidt: in den loop van den nacht vie
niets belangrijks te melden.
Het opperbevel van de weermacht maak
bekend:
In het W. geringe plaatselijke activitei
van verkenners. De poging van drie Britschi
vliegtuigen Wilhelmshaven aan te vallei
werd door het tijdig in actie brengen van d<
afweer, verijdeld. Er werden geen bommel
geworpen. Eigen vliegtuigen hebben bovei
geheel Frankrijk verkenningen uitgevoerd.
Het opperbevel der weermacht maakt be
kend: Geen bijzondere gebeurtenissen.
De Etna in werking. - De Etna is wee
in hevige werking getreden. Uit den middel
sten krater vloeit sinds Zaterdag een enorm
stroom gloeiende lava, welke tot ver in de:
omtrek een rooden gloed verspreidt.
In gevangenschap gestorven. - Het Bril
sche ministerie van oorlog heeft de name
bekend gemaakt van negen Duitsche krygs
gevangenen, die overleden zijn. De name
zyn reeds in de Duitsche nieuwsuitzendir
gen van de B.B.C. aan Duitschland overg<
bracht.