DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De neutralen en de
maatregelen.
Britsche représaille-
De aanslag te Hünchen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door bet gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DLR GFWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 277 D't nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 23 November 1939
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
141e Jaargang
De aanslag in München.
Fransche legerberichlen.
De algemeene toestand.
Het recht van
den sterkste
LKMAARSCHE COURANT.
In alle neutrale landen is met groote ongerustheid kennis genomen van
het voornemen der Britsche regeenng om voortaan de scheepsvracliten in
beslag te nemen wanneer de goederen van Duitsche origine of van Duitsche
eigenaars zijn.
Men weet niet hoever men daarbij zal gaan in de beoordeeling of de goede
ren al dan niet voor inbeslagname in aanmerking zullen komen en verwacht,
dat dit het geval zal zyn wanneer in de artikelen ten hoogste 25 Duitsche
grondstoffen of halffabrikaten verwerkt zijn.
Intusschen staat vast dat het transito-verkeer van Nederland en België
daardoor ten zeerste zal worden belemmerd. Wanneer voortaan alleen arti
kelen van eigen bodem en industrie vervoerd mogen worden, zullen Amster
dam, Rotterdam en ook Antwerpen hun beteekenis als havenplaatsen groo-
tendeels verliezen.
Van Duitsche zijde is niet rechtstreeks medegedeeld, dat de mijnen aan
Engelands Oostkust, waardoor de laatste dagen zoovele schepen vergaan zijn,
van Duitsch fabrikaat zijn geweest. Men mag dit evenwel aannemen uit de
opvatting van het Duitsche Nieuwsbureau, dat sedert de convoyeering van
handelsschepen ook de route der neutrale schepen voor Britsche oorlogs
bodems bestemd zijn, waaardoor het leggen van mijnen daar volkenrechtelijk
oorloofd zou zijn. In Engeland schijnt men thans een vaargeul in het
Kanaal af te bakenen waar de scheepvaart het minste van het mijnengevaar
te duchten zal hebben.
Otto Strasser, de leider van het Zwarte Front, die volgens de Duitschers
de organisator van den aanslag in München zou zijn, heeft medegedeeld, dat
hij er van overtuigd is, dat deze aanslag door de Duitsche politieleiding zelf
in elkaar gezet is, omdat men een nieuwe haatcampagne tegen Engeland
wilde ontketenen. Van den dader, Georg Eiser, zijn geen bijzonderheden meer
bekend geworden. Een bericht, dat hij reeds geëxecuteerd zou zijn, is niet
bevestigd, maar men mag zeker aannemen, dat hij een zeer duistere toekomst
tegemoet gaat.
Otto Strasser over de tegen hem
geuite beschuldiging.
Kavas meldt uit Parijs: De leider van het
Zwarte Front, Otto Strasser, die door de
Gestapo Wordt beschuldigd den aanslag te
München te hebben georganiseerd, heeft
een medewerker van het Fransche agent
schap Havas verklaard, dat de aanslag te
München is georganiseerd door Himmler
zelf. Himmler zou Hess hebben gezegd, dat
hij een aanslag noodig had om een „haat-
cffensief" te ontketenen tegen Engeland en
om een voorwendsel te hebben tot optreden
tegen tegenstanders in het binnenland.
Onmiddellijk na de ontploffing werd or
der gegeven te spreken over een aanslag,
georganiseerd door de Britsche Intelligence
Service. Reeds voor de naam van den zoo-
genaamden „dader" bekend was, heeft de
Duitsche regeering aan de Zwitsersche de
uitlevering van Strasser gevraagd, onder be
schuldiging van betrokken te zijn bij den
aanslag.
Het legerbericht van gisteravond luidt:
De dag werd gekenmerkt door activiteit
vari de luchtmacht aan beide zijden, Twee
vijandelijke onderzeeërs, waarvan een werd
ontdekt door een marinevliegtuig, zijn in
drie dagen tijd door dezelfde torpedoboot tot
zinken Gebracht.
Het Fransche legerbericht van hedenoch
tend luidt: Aan het front een ttmelijk kalme
nacht. Op verseiden punten heeft de artille
rie geschoten. Op 22 November hebben onze
vliegtuigen vijf vijandelijke vliegtuigen om
laag geschoten, die op ons grondgebied zijn
neergekomen. Verder werd een Duitsch
vliegtuig dat door onze vliegtuigen werd
aangevallen, boven Grevelingen verjaagd.
Het is op Belgisch grondgebied neergeko
men. Wij hebben een jachtvliegtuig verlo
ren.
Georg Eiser
verklaarde Strasser, dat hij den
lid or6 Eiser niet kent, de man is nooit
„Zwarte Front" geweest,
gine - rictl wordt gemeld: De beschuldi
gd ;fn' Welke van Duitsche zijde worden
deiir, en Gtto Strasser, hebben verwon-
in 7 g.gewekt b'j hen, die het leven, dat hij
n,e erland leidt, kennen. Een van zijn
Stras 'nt,ieme vrienden heeft verklaard, dat
tischo6' nooit vanuit Zürich eenige terroris-
Sewilrf8!,1'6 heeft Seleid- Zelfs al zou hij dit
in stam ben, dan zou hij materieel niet
hij in3 geweest zijn. Uit bezuiniging leeft
WijdpJen dorPje, 25 K.M. van Zürich ver-
waar hij streng door de Zwitser-
wordt bewaakt. Hij werkt aan
sche J,.,Waar hij streng door de
een hnY ^ordt bewaakt. Hy we:
dat hp^u' get'te^d: „Hitier, erfvijand no. 1".
Verschi' e voorjaar in Engeland moet
Verhoud n' Strasser heeft geen contact on-
in Duitg6"] met z'in vroegere partijgangers
Onderzoek naar Eiser.
politie heeft een onder-
SehuldipT"1" naar Ge°rg Eiser, die be-
5ansla sl. wordt van het plegen van den
m de Bürgerbraukeller. De „Bund"
ZcPif Zwitsersche
L?*, «geteld naar
VAN HET WESTELIJK FRONT.
De speciale correspondent van Reuter bij
de Britsche luchtmacht in Frankrijk meldt,
dat gister aan het Westelijk front zeven
Duitsche vliegtuigen zijn neergeschoten, zes
door geallieerde gevechtstoestellen en één
door het Fransche afweergeschut.
ENGELSCHE VERKENNINGSVLUCHTEN
BOVEN DUITSCHLAND.
Het ministerie van luchtvaart deelt mede:
„De Royal Air Force heeft Maandag en
Dinsdag geslaagde verkenningsvluchten bo
ven Stuttgart, Frankfort, Hamburg en Bre-
men verricht".
DE
DUITSCHE TOESTELLEN BIJ
ENGELSCHE OOSTKUST.
Het ministerie van luchtvaart deelt mede,
dat Woensdagavond vijandelijke vliegtuigen
de Z.O. kust zijn genaderd. Luchtafweerge
schut opende het vuur en gevechtstoestellen
tegen op om hen op te vangen. Een vijande
lijk vliegtuig werd neergeschoten en viel in
zee door het vuur van 't luchtafweergeschut,
een tweede vijandelijk toestel werd door de
gevechtstoestellen verjaagd.
NIEUWZEELANDSCHE TROEPEN
WORDEN OVER ZEE GEZONDEN.
Gisteravond is in Londen een verklaring
gepubliceerd van den Nieuwzeelandschen
minister-president, waarin mededeeling
wordt gedaan van de verscheping van de
eerste afdeeling Nieuwzeelandsche troepen
voor overzeeschen dienst. Zij zijn reeds in
tensief geoefend en stappen worden geno
men om een tweede eenheid op te roeper..
De troepen, die verscheept zullen worden,
zullen scheep gaan wanneer transportge
legenheid beschikbaar is. Zij zullen door een
vlootescorte worden begeleid.
OOK FRANKRIJK ZAL BUITENLAND-
SCHE UITVOER VAN DUITSCHLAND
BESTRIJDEN.
De regeering der Fransche republiek
heeft hetzelfde besluit genomen als
de Britsche regeering vooi wat aan
gaat het uitoefenen van represailles
tegen den Duitschen buitenlandschen
handel als antwoord op de wijze
waarop de Duitschers sinds eenige
weken en vooral sinds de laatste dagen
den oorlog ter zee voeren.
RADIOREDE VAN CHAMBERLAIN.
Zondag te 21.45 uur Greenwich-tijd zal
Chamberlain voor de microfoon spreken over
„De oorlog en wij". Zijn toespraak zal on
geveer een kwartier duren.
DE BRITSCHE MAATREGEL TEGEN
DEN DUITSCHEN UITVOER.
Met het oog op de vrees, welke in de
pers der neutrale landen tot uiting komt
over de gevolgen welke het besluit der
Britsche regeering tot stopzetting van den
Duitschen export in open zee, op hun
handel zal hebben, werd gister in officiee-
le Londensche kringen verklaard, dat het
in het voornemen der Britsche regeering
ligt bij de toepassing van de nieuwe han
delwijze zooveel mogelijk begrip te toonen
voor de belangen van den neutralen han
del. Er m jge derhalve aan herinnerd wor
den, dat deze maatregelen slechts een doel
hebben, n.1. het voor Duitschland moeilij
ker te maken buitenlandsche deviezen te
krijgen.
HANDELSBESPREKINGEN MET
DUITSCHLAND.
Het Noorsche ministerie van buiten
landsche zaken maakt bekend. Van 16 tot
21 November zijn fn Oslo voorbereidende
handelsbesprekingen gehouden tusschen
een Noorsche en een Duitsche legatie. In
deze onderhandelingen werd den invloed
besproken, welke de oorlogstoestand even
tueel op de toekomstige handelsbetrekkin
gen tusschen de beide landen kan hebben.
Men kwam overeen de onderhandelingen
te hervatten, zoodra de in dit. verband
ontstane kwesties aan een onderzoek zijn
onderworpen.
bericht, dat tot nu toe dit onderzoek geen
resultaat heeft opgeleverd.
Volgens den Berlijnschen correspondent
van „Aftonbladet" toonen te Berlijn gepu
bliceerde berichten duidelijk aan, dat er geen
verband bestaat tusschen de gemelde ge
vangenneming van agenten van den Brit-
schen geheimen dienst en de arrestatie van
Eiser. Te Berlijn doet, aldus de correspon
dent, het gerucht de ronde, dat Eiser reeds
terechtgesteld zou zijn.
DE DUITSCHE VERKENNINGS
VLUCHTEN.
De Britsche admiraliteit en het minis
terie van luchtvaart deelen mede:
De Duitschers hebben beweerd, dat hun
verkenningsvliegtuigen die Maandag
boven Engeland gevlogen hebben, hun taak
vervuld hebben. Slechts een Duitsch toe
stel slaagde erin den buitenrand van
Londen te bereiken. Het werd c'oor Brit
sche gevechtsvliegtuigen naar zee verdre
ven en deze rapporteeren, dat zij een deel
van het vijandelijke toestel zagen afval
len. Daar niet bekend was, hoe zwaar het
vijandelijke vliegtuig getroffen was. werd
niet gemeld, dat het was neergehaald.
Dinsdag heeft een Britsche torpedojager
twee Duitsche vliegofficieren gered in de
Noordzee. «.';e beiden deerlijk gewond
waren, zij maakten deel uit van de beman
ning van een Duitsche machine, welke
Maandag door de Royal Airforce omlaag
was geschoten. Zij hadden getracht foto's
te maken tijdens een vlucht boven de
buurt van Londen en de monding van de
Theems.
Het mogen dan Duitsche mijnen geweest
zijn waardoor zoovele neutrale schepen de
laatste dagen aan de Oostkust van Engeland
verloren zijn gegaan, toch is het de vraag of
daardoor in vele landen niet een grooter
gevoel van verzet tegen de belemmering
van de neutrale scheepvaart is ontstaan.
Nederland heeft zijn Simon Bolivar ver
loren en Nederland is maar een kleine
neutrale staat waar men noodgedwongen
allerlei offers moet brengen uit vrees dat
men, door in den oorlog betrokken te wor
den, tot nog veel zwaardere offers zal wor
den gedwongen.
Maar ook een Japansch passagiersschip,
de Tirukuni Maru, een der mooiste en groot
ste booten van een Japansche scheepvaart
maatschappij, is na een- ontploffing aan de
Oostkust van Engeland gezonken, zoo dicht
onder de kust, dat de explosie vanaf het
vasteland zichtbaar was en op zijn mmst
genomen moet het feit, dat zelfs Engelands
territoriaal gebied onveilig vaarwater is, in
Japan toch eenige verwondering wekken.
Het is alles de schuld van Duitsche mij
nen, zoo heeft Reuter uit Londen geseind
en dat zou verklaarbaar zijn wanneer het
mijnen waren, die door den storm van hun
kabels waren losgeslagen en in Engelsch
vaarwater dreven zonder dat iemand daar
van op de hoogte geweest is.
Maar de verklaring wordt bedenkelijker
als men er bij zegt, dat deze mijnen daar
door een Duitsche duikboot gelegd zijn.
Want dat beteekent niet anders dan dat
Engeland wel de opperheerschappij ter zee
heeft, maar dat al die kruisers en taLlooze
oorlogsvaartuigen niet in staat zijn te ver
hinderen, dat er in Britsch vaarwater, zoo
dicht onder de kust, dat men ze vanaf het
land kan zien exploideeren, door den vijand
mijnen in de vaarroute der neutrale schepen
gelegd worden.
Men heeft vaak met ophef gewag ge
maakt van Duitsche onderzeeërs en andere
vijandelijke vaartuigen, die men ver van
huis op den oceaan heeft kunnen opsporen
en onschadelijk heeft gemaakt, maar intus
schen is het toch duidelijk, dat men het
leggen van Duitsche mijnen aan de Engel-
sche kust niet heeft kunnen verhinderen.
Natuurlijk kan men de aanwezigheid van
dat moordtuig pas ontdekt hebben nadat het
eerste schip daar in de golven was verdwe
nen, maar het is al weer onbegrijpelijk, dat
de Britsche marine daarna met groot mate
riaal de vaargeul niet dadelijk heeft gezui
verd of zoo dat niet mogelijk was
maatregelen heeft getroffen om de scheep
vaart op deze route tijdelijk stop te zetten
en daardoor meerdere ongelukken te voor
komen.
Thans wordt eenvoudig in het Lagerhuis
geconcludeerd, dat in drie dagen tijds hier
zes neutrale vaartuigen zijn gezonken en
dat moet onwillekeurig in de betrokken
neutrale staten tot de gedachte leiden, dat
er aan de veiligheid ter zee, ondanks het
oppermachtige Britsche toezicht, zelfs in het
Engelsche vaarwater nog wel het een en
ander blijft ontbreken.
De gevolgen zijn voor de betrokken sta
ten, en in de eerste plaats voor Nederland
en België, van nog grooter beteekenis.
Nederland heeft de Simon Bolivar verlo
ren en dat is een ramp, welke men hier te
lande als een belangrijk offer aan den
Europeeschen oorlog zal gevoelen.
Maar wat daarvan het gevolg is betee
kent een nog veel zwaarder offer. Engeland
is voornemens den dader van deze misda
dige aanslagen die, naar men daar be
toogt, natuurlijk niemand anders dan
Duitschland kan zijn zoo zwaar mogelijk
te straffen en de heer Chamberlain maakt
al direct den repressaillemaatregel bekend,
namelijk, dat de lading van alle schepen, die
goederen van Duitsche origine of Duitsch
eigendom vervoeren, in beslag zal worden
genomen.
Natuurlijk is dat een straf voor Duitsch
land want de eenige mogelijkheid van in
voer en vooral van uitvoer was voor dat land
sir.ds het uitbreken van den oorlog in hel
gebruik maken van neutrale vrachtschepen
gelegen.
Evenwel, het is niet alleen een straf voor
Duitschland, maar in niet mindere mate
voor de neutrale staten, in het bijzonder
voor Nederland en België.
Wij hebben er reeds op gewezen, dat er in
de eerste negen maanden van dit jaar on
geveer tien millioen ton goederen van
Duitschland over Amsterdam en Rotterdam
naar andere landen vervoerd zijn en al moge
dit sedert het uitbreken van den oorlog min
der geworden zijn omdat waarschijnlijk het
vervoer naar de geallieerden gestaakt is, daar
tegenover staat, dat men vele vrachten zal
hebben gekregen welke de Duitschers sinds
dien zelf niet meer konden vervoeren.
zal worden ten opzichte van de eindbestem
ming der door neutralen vervoerde vrach
ten.
Engeland kondigt nu reeds maatregelen
aan waardoor men vóór het uitvaren van
de schepen de bewijzen kan overleggen, dat
de vrachten van onschuldigen aard zijn en
men zou daardoor de controle ter zee of in
de Britsche havens tot een minimum kun
nen beperken. Maar waar het voor de neu
tralen natuurlijk op neerkomt is, dat de
mogelijkheid bestaat, dat ook in Holland en
België bewerkte prducten van Duitsche ori
gine of Duitsche goederen of grondstoffen
welke men hier gekocht en daarna weer aan
overzeesche landen verkocht heeft, voor in
beslagneming in aanmerking komen, waar
door het transitoverkeer volkomen wordt
uitgeschakeld en de reederijen de vracht
vaart grootendeels moeten staken.
In Belgische reederskringen is dat alles in
strijd met het volkenrecht genoemd en is
betoogd, dat zoowel Nederland als België
daartegen zoo krachtig mogelijk moeten
protesteeren.
Wij zijn ervan overtuigd, dat onze regee
ring dat zeker niet zal nalaten, maar even
zeer, dat wij er niets mee zullen bereiken.
Want in dezen oorlog van vrijwel gelijk
waardige tegenstanders wordt met het
recht der neutralen geen rekening gehou
den en geldt alleen het recht van den
sterkste, dat te allen tijde het grootste on
recht geweest is.
Intusschen heeft het Duitsche Nieuwsbu
reau een en ander gepubliceerd, waaruit
valt af te leiden, dat het hier inderdaad
Duitsche mijnen zyn geweest.
De Britten zoo is gezegd hebben
niet alleen hun eigen schepen en die van
de neutrale landen tot konvooien samenge
steld, die onder bescherming van Britsche
oorlogsschepen varen, maar zij hebben ook
de scheepvaartroute onder militaire be
scherming geplaatst. Daaruit blijkt, dat
thans in de scheepvaart op Engeland geen
zuivere handelswegen meer bestaan en de
tegenstander moet daarom zijn maatregelen
nemen door zich in te stellen op het stand
punt van de onmiddellijke bestrijding van
oorlogsschepen.
De Britten zelf zoo wordt in Berlijn
gezegd dragen de schuld, dat men op de
handelswegen en in het gebied langs de
kust met de voortdurende aanwezigheid van
Britsche oorlogsschepen rekening moet hou
den, tegen welke het gebruik van mijnen
volkenrechtelijk is toegelaten.
En daaraan wordt dan toegevoegd, dat de
Britsche admiraliteit zelfs niet in staat is,
de Britsche wateren en de Britsche toe
gangswegen te beveiligen.
Dat is alles natuurlijk heel interessant,
maar het zijn voornamelijk weer de neutra
len, die de gevolgen moeten dragen.
De Belgische minister van Economische
Zaken Sap heeft in Den Haag met de Ne-
derlandsche regeering een onderhoud gehad
over de ernstig bedreigde economische be
trekkingen en men mag aannemen, dat over
het indienen van een gezamenlijk of wel
licht gelijkluidend protest zal zijn gespro
ken.
De Belgische regeering zal zeker protes
teeren, maar men wacht daar nog op de En
gelsche nota welke inzake de nieuwe belem
merende scheepvaartbepalingen aan de
neutrale staten zal worden gezonden.
Amsterdam en Rotterdam hebben een
zeer groote beteekenis als havens voor het
transitoverkeer en hetzelfde en wellicht
in nog grootere mate is het geval met
Antwerpen. Nu reeds heeft deze haven on
geveer het drie-vierde gedeelte van haar
activiteit verloren en, wat de belemmering
van het transitoverkeer betreft, is te vree
zen, dat deze Britsche maatregel aan Ant
werpen elke beteekenis als havenstad zal
ontnemen met al de nadeelige gevolgen
daaraan voor stad en staat verbonden.
Men vreest daar trouwens, dat het bij
deze Engelsche represaillemaatregel niet
zal blijven, want de neutralen zijn tot dus
ver het stootblok geweest daj van beide
zijden de klappen heeft opgevangen.
Duitschland zal den neutralen weer gaan
verwijten, dat zij zich veel te lijdzaam aan
de Engelsche oorlogsmaatregelen onderwer
pen. Reeds nu worden de houtschepen op
weg naar Nederland en België door de
Duitschers in beslag genomen onder het
voorwendsel, dat zy contrabande bevatten
omdat men uit hout cellulose kan maken en
het is te vreezen, dat men, in antwoord op
de Britsche maatregelen, nog wantrouwiger
Wat betreft den afzet van neutrale pro
ducten op de Britsche markt heeft men in
Engeland tot dusver bepaald, da in artike
len van neutralen oorsprong ten hoogste 25
pCt. Duitsche grondstoffen of halffabrika
ten verwerkt mogen zijn.
Men hoopt nu slechts, dat deze maatregel
ook van toepassing zal blijven voor de toe
komstige in beslag nemingen van goederen
van Duitsche origine. Artikelen die meer
dan 25 pCt. Duitsch materiaal bevatten, zou
den dan niet meer vervoerd kunnen worden
en dat zou tot gevolg hebben, dat ons tran
sitoverkeer grootendeels onmogelijk zou
worden gemaakt.
Van Britsche zijde schijnt men eenige
overgangsmaatregelen te willen toestaan,
zoodat reeds in Nederland voor vervoer
aanwezige Duitsche goedereft alsnog ver
scheept kunnen worden.
Maar de bepalingen welke Nederland zul
len noodzaken de vrachtvaart vrijwel tot
eigen bodem- en zuivelproducten te beper
ken, zullen zeker niet lang op zich laten
wachten.
Men wil in Engeland zoo spoedig moge
lijk maatregelen nemen om Duitschland zoo
doeltreffend mogelijk te blokkeeren en de
neutralen worden daarbij getroost met de
mededeeling, dat een spoedig einde van den
krijg ook voor hen van verblijdende betee
kenis zou zijn.
Het is alleen maar te betreuren, dat dit
einde nog lang niet zoo dichtbij schijnt als
reeds herhaaldelijk van Britsche zijde is
verzekerd.
Zie verder Buitenland pag. 2, 2e blad.
