HANGERIG? hKe -êtoib -&aan vüü U/txi tfvCLtvi ÓSL. 'n<jüadte^iJtiAfdsL ■CtAcht. Algem. beschouwingen in de Eerste Kamer. tweede blad alkmaarsche courant van donderdag 30 november 1939. PARLEMENT De verdwijning sprake fe Amsterdam ter gebracht. Sociale zaken in de Tweede Kamer aan de orde. TWEEDE KAMER. Regeering vraagt buiten gewoon crediet. Bedrag van f 100.000.000.—. Ontwerp-verhooging van het crediet voor werkverruiming. Industrialisatie en cultuur technische werken. Kabelballon veroorzaakte schade in de Betuwe. Electriciteitsgeleidingen vernield. Het Nederlandsche Roode Kruis Bloedtransfusiedienst. (Van onzen parlementairen medewerker). We hebben onze aandacht over twee kamers te verdeelen en be ginnen met het verhandelde in jten Senaat, omdat het 't groote politieke debat van het jaar is en de bespreking van een zeer belangrijke onderafdeeling van de begrooting van Sociale Zaken, namelijk die betreffende de werkverschaffing en de steun verlening nog maar net door de Tweede Kamer is aangevangen. Aangezien de algemeene beschouwin gen aan de overzijde van het Binnenhof pas een maand geleden zijn gehouden, lal het niemand verwonderen, dat in den Senaat niet veel nieuws kon worden ge zegd. Er waren slechts enkele toespelin gen op de waarschijnlijkheid, dat de toe stand voor onzen handel en ons bedrijfs leven, na de verscherpte blokkade-poli tiek veel moeilijker zou worden. In dit verband bracht prof. de Savornin Lohman (c. h.) groote hulde aan de mannen, die mét zeer veel gevaar voor eigen leven onze scheepvaart toch blijven beoefenen. In 't algemeen werd steun aan de re geering toegezegd. Er werd natuurlijk „nagekaart" over de kabinetscrisis en de oplossing daarvan. Uiteraard namen de vertegenwoordigers van de partijen, daarbij betrokken, geen ander standpunt in, dan in de Tweede Kamer, maar er was toch wel een enkele nuance. Een nuance, die tevens kenmer kend is voor de, laat ons zeggen: wat conservatieve opvattingen, die de leden van dezelfde partijen overigens, binnen deze muren van de oude zaal der Staten van Holland kenmerken. Als de heer Ti lanus (c. h.) aan de overzijde in de oude balzaal van Stadhouder Willem V betoogt, dat de sociaal-democraten al voldoende schijnen te zijn veranderd om een poging met socialistische ministers te wagen, dan fronst prof. de Savornin Lohman nog wat bedenkelijk het voorhoofd. Wat dit restje wantrouwen aangaat, staat de leider der chr. historischen in de Eerste Kamer dichter bij de anti-revo- lutionnairen. Ook de geluiden, welke de sociaal democraten in den Senaat doen hooren zijn nog altijd een tikje bezadigder dan van hun collega's aan de overzijde van het Binnenhof. Als men den heer de Zeeuw bijvoorbeeld hoort ontkennen, dat zijn partij kerk en geloof bestrijdt, dan klinkt dit weer anders als een van de* voormannen der sociaal-democraten aan de overzijde die bewering betwist. Overi gens liet de woordvoerder der socialisti sche Senaatsleden de gelegenheid niet voorbijgaan om er aan te herinneren, dat er wel eens menschen in zijn partij zijn geweest, die revolutionnaire woorden hebben gesproken, maar dat men goed de geschiedenis moet kennen, die leert dat de partij als geheel zich steeds tegen revolutie heeft gekeerd. De befaamde rede van dr. Colijn voor het anti-rev. convent in den Haag gehou den, waarin hij o.a. gezegd heeft, dat de coalitie voorloopig van de baan is, kwam gistermiddag wederom ter sprake. De heer de Zeeuw kon dat wel met den oud premier eens zijn, mr. van Lanschot (r.k.) echter minder. Op den bodem van diens hart ontkiemt de hoop dat de ont stane breuk niet onherstelbaar is; in elk geval zal de katholieke fractie herstel van die breuk op prijs stellen. Prof. de Sa vornin Lohman hield zich wat dat betreft °P de vlakte. Wel gaf hij te kennen, dat men goed zou doen principiëele niet-actueele ver schillen op den achtergrond te houden, teneinde de breuk niet te verbreeden. De heer Gelderman (lib.) ging op de kabi netscrisis niet in, doch behandelde meer punten van practisch belang, zooals de tverkloosheidspolitiek (in verband waar mee hij vooral de aandacht voor de vele werkloozen in de groote steden vroeg), de voorraadvorming (waarover hij niet geheel tevreden bleek) en de moeilijkhe den van ons bedrijfsleven, in verband Waarmede hij gaarne iets zou willen hoo- ren over den afloop van de besprekingen yan onze delegatie in Londen. Prof. Kranenburg (v. d.) hield eenige staatsrechtelijke beschouwingen over de kabinetscrisis en haar oplossing, o.a. naar aanleiding van den naam, welke jhr. de Geer zijn ministerie had gegeven, n.1. i,extra-parlementair nood-kabinet"; hij achtte het een parlementair kabinet; mr. Van Lanschot daarentegen vond de beti teling heel juist. Dr. Colijn (a.r.) heeft als fractieleider eveneens het woord gevoerd; zijn eerste *yde sedert jaren als lid van de Eerste Kamer. De oud-minister had uiteraard de volle aandacht der Kamer, te meer orn aat hij als Kamerlid zijn visie op de kabi netscrisis en haar oplossing gaf, welke mtusschen geheel overeenstemde met wat e heer Schouten (a.r.) in de Tweede Ka mer had verklaard. De samenwerking met de katholieken in het vierde kabinet- °lijn ging niet meer, zoodat de wegen *u;h moesten scheiden. De heer Colijn eide voorloopig steun aan het kabinet- Geer toe. De soc.-democraten achtte ■J onvoldoende bestand tegen revolution aire schokken. Ook de heer van Vessem (n.s.b.) heeft nog gesproken. Hij beschouwde dit kabi net feitelijk als een roomsch-rood kabi net; de katholieken hebben volgens dezen spreker Colijn aan den dijk gezet, nadat hij zijn diensten had bewezen. Besluiten we dit gedeelte van ons over zicht met de mededeeling, dat de Kamer zich algemeen met het buitenlandsche be leid der Regeering kan vereenigen en dat zij veel lof had voor het vredes-initiatief van onze koningin en koning Leopold; ook de rede van minister van Kleffens in de Tweede Kamer werd geprezen om haar kloekheid en de wijze waarop hij het zuiver Nederlandsch karakter van onze buitenlandsche politiek had doen uitkomen. Vandaag zal minister de Geer de spre kers beantwoorden. Minister van den Tempel heeft gister middag in de Tweede Kamer eerst de opmerkingen over de afdeeling volksge zondheid van zijn begrooting beantwoord, nadat nog de heeren ter Laan (s.d.) en de Visser (comm.) hadden gesproken. Hij bracht eveneens hulde aan die rijksin stanties en particuliere instellingen die door voortdurende inspanning tot den zeer goeden gezondheidstoestand van ons volk hebben bijgedragen. Komende tot de opmerkingen van fei telijken aard, verklaarde de minister dat het geneeskundig schooltoezicht zooveel mogelijk zal worden bevorderd; over de schoolvoeding heeft sociale zaken niet in de eerste plaats te beslissen, maar onder wijs. Zoodra de minister tijd heeft zal hij de ontwerpen van een herziene genees middelenwet bestudeeren; er zijn er twee gereed, een algeheele en een partieele herziening. Hij moest om bezuinigings redenen tot zijn spijt het subsidie voor de drankbestrijding verlagen. Aan de materie der ziekenfondsen zal hij aan dacht wijden; thans reeds wordt in de richting van samenwerking tusschen de betrokkenen door de inspectie gewerkt; over een wettelijke regeling sprak de mi nister niet. De minister acht de kwestie der tand- technici, waarover de heer ter Laan nog gesproken had en voor de belangen van een groepje van 4 belanghebbende;, was opgeko- ïen, voorgoed afgedaan; van hem zijn geen wettelijke maatregelen meer te verwachten. Voor die 4 en nog 19 anderen wordt door overleg getracht eei loonende betrekking te vinden. Het in Amsterdam vermiste meisje. Bij de afdeeling werkloosheidsverzeke ring en arbeidsbemiddeling spraken de heeren van Lienden (s.d.), Bakker (c.h.), Woudenberg (n.s.b.), Hilgenga (s.d.), Kuiper (r.k.), de Visser (comm.) en mevr. MackayKatz (c.h.) Laatstge noemde bracht de verdwijning van het meisje in Amsterdam ter sprake, dat via de Arbeidsbeurs op een betrekking was uitgegaan en sindsdien spoorloos zoek is. Zij vroeg of er geen controle op de aan vragers om personeel was en bepleitte wijziging van de wet, indien dit niet an ders kon. Op deze actueele vraag antwoordde minister van den Tempel, dat de Arbeids beurs te Amsterdam een zuiver gemeente lijke instelling is en dat niet aanstonds de vraag te beantwoorden is in hoever de minister van sociale zaken voorschriften aan deze instelling mag geven. Vooral wanneer het jeugdige personen, en vrou wen en meisjes betreft is de vraag in welk milieu zij terecht zullen komen van groot belang. (De wet zelf sluit, zooals mevr. Mackay opmerkte, de verantwoordelijk heid voor de gevolgen der arbeidsbemid deling voor de arbeidsbeurs uit.) Er is thans een commissie bezig met een onder zoek naar verbetering van de arbeidsbe middeling; aan haar zal de minister dit tragische geval voorleggen. Wat de overige opmerkingen aangaat, zeide de minister geen mededeelingen over de toekomstige wettelijke werkloos heidsverzekering te kunnen doen; de Hooge Raad van Arbeid heeft deze rege ling echter nauwkeurig bekeken en meer wilde hij niet zeggen. Aangezien het sub sidie voor de werkloozenkassen tot 100 pet. kan worden verhoogd, verwachtte hij voor deze moeilijkheden meer. Het Rijk heeft het totstandkomen van wachtgeldrege lingen in een paar gevallen bevorderd en wel op de basis van 50 voor den werk gever en 50 voor het Rijk en de ge meente; een grooter aandeel kan het Rijk niet op zich nemen. Voor het vervroegd pensionneeren van arbeiders is een post voor het eerst op de begrooting gebracht. De verbetering van de arbeidsbemiddeling op het platte land heeft de aandacht van den minister. Werkverschaffing en steunverlecning. Een zestal sprekers heeft zich laten hooren over de afdeeling werkverschaffing en steunver- leening. De heeren Kupers (s.d.), Andriessen (r.k.) "in Amelink (a.r.) drongen er met kracht op aan, dat de minister gauw een beslissing zou nemen over het geven van duurtetoeslagen aan werkloozen en menschen in de werkverschaffing en aan het eigen personeel. Zij achtten de prijsstijgingen van dien aard. dat daarmede niet langer kan worden Ingediend is wetsontwerp tot verhooging van het tiende hoofdstuk der rijksbegroo- ting voor het dienstjaar 1939 (buitenge woon crediet). Bij de wet van 6 September 1939 werd een buitengewoon crediet van 60.000.000 toegestaan tot het doen van uitgaven ten behoeve van de voorziening van de Neder- landsche volkshuishouding met voedings middelen voor mensch en dier en grond stoffen voor de industrie. Met behulp van dit crediet zijn inmiddels voor rekening van de regeering belangrijke hoeveelheden producten, in het bijzonder ten behoeve van de voedselvoorziening, in het buiten-, land aangekocht. Voorts is door de regee ring een aanvang gemaakt met den aan koop van den binnenlandschen oogst van akkerbouwproducten .Door deze aankoo- pen is het toegestane crediet ad 60.00*0.000.— thans uitgeput. De ont wikkeling van den politieken toestand in Europa en de daaruit voortvloeiende ge varen voor de regelmatige voorziening van de Nederlandsche volkshuishouding met de benoodigde producten en grondstoffen maken het noodzakelijk, deze aankoopen zoowel in het binnenland als in het bui tenland voort te zetten. De ministers van economische zaken en van financiën zien zich derhalve genoopt voor te stellen, het reeds toegestane crediet te verhoogen en wel in verband met de reeds voorgenomen aankoopen met een bedrag van 100.000.000. Zooals in de memorie van toelichting op de wet van 6 September 1939 werd me degedeeld, zullen de aangevraagde gelden in hoofdzaak als financieringscrediet heb ben te dienen. In Maggi's Kippenbouillon vindt U de bijzonder fijne, aparte smaak van kip volledig terug! De bereiding is een voudig, door één blokje te overgieten met 15 a '|4 Liter kokend water. Héérlijk als grondslag voor 'n Kippensoep PRIJS PER BLOKJE 2« 2 ct UITBREIDING VAN MARITIEME DEFENSIE. Naar wij vernemen, is het advies van de Nederlandsch-Indische regeering omtrent het rapport van de technische marine commissie, welke het vraagstuk der uit breiding van de maritieme defensie in opdracht der regeering heeft behandeld, thans bij de Nederlandsche regeering bin nengekomen. BE- EN VERWERKING VAN CRISISPRODUCTEN. Ontheffing verbod. Bij beschikking van den minister van economische zaken is ontheffing verleend van de verbodsbepaling, gesteld in het eerste lid van art. 4 van het besluit van 28 Augustus 1939, waarbij het bewerken, doen bewerken, verwerken of doen ver werken van crisisproducten is verboden, zulks, mits de voorwaarden in daarvoor naar 's ministers oordeel in aanmerking komende gevallen aan de ontheffing te verbinden, zijn nagekomen. De beschikking, waarbij partieele ont heffing van genoemde verbodsbepaling was geregeld, wordt ingetrokken. altijd zeer groote werkloosheid in de ste den, waarover met name dr. Vos (lib.) uitvoerig sprak. Over werkkampen en be strijding van de jeugdwerkloosheid hield de heer Bachg (r.k.) een betoog, dat ge bouwd was op zijn indruk, dat wat de heer van den Tempel wil wezenlijk niets ver schilt van datgene, waarvan minister Romme voorstander was. De heer Amelink vond werkkampen mooie dingen, als de jeugd er ook maar werken leert, liefst een vak; de centrale vakcursussen voldoen dan nog veel beter. De heer Duymaer van Twist (a.r.) bepleitte de belangen van kleine boeren in het ambt-Vollenhove, die van hun gronden door de ontginnings werken zijn verdreven en geen vergoeding wegens bedrijfsschade krijgen; mevr. BakkerNort (v.d.) zeide, dat meisjes liever op nijverheidsscholen in spoedcur sussen voor dienstmeisjes moeten worden opgeleid dan voor drie maanden in een internaat gaan, dat gevestigd is een mooi heerenhuis of een kasteel en dat het rijk veel duurder uitkomt, terwijl de kinderen na drie maanden nog niet veel van huis- gewacht" Ook hier waï voorts weer groote j houden kennen. Vandaag is het debat ver aandacht voor de bestrijding van de nog volgd. Aan het Voorloopig Verslag over het ont werp van wet tot verhooging van het zeven de hoofdstuk b der rijksbegrooting voor het dienstjaar 1939 (verhooging crediet voor werkverruiming) is het volgende ontleend: Enkele leden, erkennende, dat de bestrij ding van de werkloosheid behoort tot de voornaamste taken van de regeering, en uit dezen hoofde in beginsel toejuichende, dat met het oog daarop van overheidswege de uitvoering van werken van duurzame economische beteekenis zooveel mogelijk wordt bevorderd, hadden niettemin ernstig bezwaar tegen een deel der op dat stuk aan hangige plannen. De leden, hier aan het woord, hadden daarbij hoofdzakelijk het oog op de cultuur-technische werken, heiden en andere woeste gronden om te zetten in cultuurgrond. De uitgaven nu, daaraan ver bonden, zijn volgens deze leden van dien aard, dat men, ook voor den tegenwoordigen tijd met zijn sterk gestegen grondprijzen moet rekenen met een kostprijs per ha., die zeker niet gunstig kan worden ge noemd, terwijl bovendien in de meeste ge vallen de grondeigenaar wordt gesubsi dieerd. Voorts leent zich h.i. de aard dezer gronden niet in de eerste plaats tot voortbrenging van gewassen, als tarwe, waaraan hier te lande een tekort bestaat. In de behoefte van rogge en aardappelen even wel kunnen wij zelf reeds nagenoeg voor zien. Wanneer de bedoelde gronden als grasland zullen worden aangewend, zal de opbrengst er van echter bestaan in zuivel producten. En wat deze betreft, is er ten onzent zelfs overproductie en geschiedt de export naar het buitenland met niet onbe langrijk verlies. Deze leden verwachtten van deze ontginningen geen blijvende werk verruiming. Een eenigszins ander standpunt namen de leden, hier aan het woord, in met betrekking tot ver hooging van de opbrengst van be staande cultuurgronden. Zoo acht ten zij maatregelen, als ontwatering en ruilverkaveling, voor zooverre de productiviteit van den bodem bij toepassing ervan met tamelijk ge ringe kosten kan worden verhoogd, economisch in alle opzichten ver dedigbaar. Zij waren van meening, dat de daaraan verbonden uitgaven, mits aan den lagen kant gehouden, desnoods met geleend geld zouden kunnen worden bestreden. Industrialisatie. Meer waardeering hadden deze leden voor de voornemens tot bevordering van blijvende werkverruiming door meerdere industrialisatie. Huns inziens kan langs dien weg inderdaad iets tot stand worden gebracht, dat wel van economische waarde zal blijken te zijn. Het welslagen toch van pogingen, in die richting gedaan, zal de werkloosheid aantasten daar, waar zij het nijpendste is, namelijk in de groote centra, welk effect bij de uitvoering van het z.g. rapport-Westhoff zal uitblijven. De hier aan het woord zijnde leden waarschuwden voorts voor het kiezen van den bedrijfs vorm bij de werkloosheidsbestrijding van overheidswege. Andere leden verklaarden, zich met het wetsontwerp zeer goed te kunnen vereenigen. Zij waren van oordeel, dat de régeering op het ge bied der werkloosheidsbestrijding zoo belangrijke taak heeft te ver vullen, dat de financieele middelen, welke zij daartoe meent te behoe ven, haar behooren te worden toe gestaan. Enkele leden meenden te weten, dat niet zelden in de werkverschaffingen ambtena ren of beambten zekere voogdijschap over de arbeiders uitoefenen, bij voorbeeld door schorsingen e.d., hetgeen een minder goe de stemming pleegt aan te kweeken. Deze leden gaven in overweging, in de onder scheidene werkverschaffingen commissies van overleg in te stellen, bestaande uit eeni ge vertrouwenslieden. De commissies zou den moeilijkheden kunnen voorkomen. Ze tasten de positie van de vakvereenigingen niet aan, zoo min als fabriekscommissies zulks doen. De sleep van een kabelballon, welke door den krachtigen wind met groote snelheid over de Betuwe werd gedreven, heeft te Geldermalsen gister groot ongerief ver oorzaakt. De ballon zelf kon men door het wolken dek niet zien, doch de kabel sleepte over den beganen grond en bracht op zijn weg vrij groote vernieling aan. De bovenlei ding van het electrisch net nabij het sta tion Geldermalsen werd zoodanig ver nield, dat men de op dit punt passeerende treinen over het tweede spoor moest lei den. Gelukkig ging dit met weinig opont houd gepaard. Onmiddellijk werden mon tagewagens derwaarts gezonden om het euvel te herstellen. Behalve de electrische geleiding moesten te Geldermalsen ook schoorsteenen en dakpannen het ontgelden. Waschlijnen werden met paal en al uit den grond gerukt en een eindweegs meege sleurd. Voorts werden van verschillende huizen de ruiten vernield. De chauffeur van een vrachtauto, welke op den Linge dijk reed, zag plotseling de ruiten van zijn wagen springen, zonder te weten wat de oorzaak was. Geldermalsen was voorts gedurende eenigen tijd van licht verstoken, doordat een deel der geleiding van den sleependen kabel te lijden had gehad, terwijl daar door het electrisch gemaal geen drinkwa ter kon afleveren. Ook in Deil slingerde de kabel tegen de electrische geleiding, waardoor deze brak. Dit had tot gevolg, dat zoowel Deil, als Espijk, Rumpt en Gellicum het gisteravond zonder licht moesten stellen. Met een olie lampje of kaars heeft men zich den verde ren avond van licht moeten voorzien. Reeds vroeg in den namiddag zag men zich in de fabrieken rondom Deil genood zaakt door ontbreken van electrische kracht het werk stop te zetten. AANVULLINGSBEGROOTING VAN FINANCIEN VOOR 1938. Ingediend is een wetsontwerp, houdende wijziging en verhooging van het zevende hoofdstuk b der rijksbegrooting voor het dienstjaar 1938. Gebleken is dat de uitgaven ten laste van de begrooting van het defensiefonds voor het dienstjaar 1938, de raming met rond 11.249.290.overtreffen. De ten gevolge hiervan noodzakelijke hoogere kapitaalverstrekking wordt hierbij aan gevraagd. HET BADPAVILJOEN TE HOLLUM LOOPT GEVAAR. Tengevolge van de stormen der laatste dagen zijn de duinen aan het Westerstrand te Hollum zoodanig afgeslagen, dat het badpaviljoen bij het eerste hooge water gevaar zou loopen door de zee verzwolgen te worden. Nadat gisteren de inventaris was gebor gen, is thans de eigenaar-exploitant, de heer Kossen, bezig het gebouw af te bre ken. Ook een aantal zomerhuisjes loopt ge vaar te worden weggespoeld. Dén 'n Mijnhardtje De echte *IJn niet rond, maar hartvormig. Meldt U aan als bloedgever bij de 'Plaatselijke Werfcommi3sie ot bij het Secretariaat van de Centrale Commissie, Prinsessegracht 27 te 's-Gravenhage. Steunt met een bijdrage op Giro 291564 van den Penningmeester te üverschie. VERWERKING VAN SUIKERBIETEN DOOR FABRIEKEN. De minister van economische zaken, heeft als voorwaarden ten aanzien van de suikerbietenverwerkende stroop- en jam- fabrieken gesteld: le. Dat niet meer suikerbieten van den oogst 1939 door eenige stroop- of jamfa- briek worden bewerkt of verwerkt dan de door die fabriek vóór 29 September 1939 van den oogst 1939 gecontracteerde hoeveelheid suikerbieten; 2e. dat door de fabrieken, ieder voor zich, aan de stichting Nederlandsche Ak- kerbouwcentrale te 's-Gravenhage opgave wordt gedaan van de door hen voor 29 September 1939 gecontracteerde hoeveel heden suikerbieten, deze opgaven ten ge noegen van de genoemde stichting aanne melijk worden gemaakt en op overzichte lijke wijze verwerkingsstaten worden bij gehouden, van welke te allen tijde desver- langd aan de ambtenaren van den centra- len crisis-controledienst van het departe ment van economische zaken inzage moet worden verleend RESTITUTIE MOTORRIJTUIGEN BELASTING VAN GEVORDERDE AUTO'S. Verkeersbondenadressen. De K.N.A.C. en de A.N.W.B. hebben zich tot den minister van financiën gericht met het verzoek aan de houders van motorrij tuigen, welke tusschen 13 en 16 November 1.1. werden gevorderd, terugbetaling te doen geschieden van vooruitbetaalde mo torrijtuigenbelasting van 15 November af, inplaats van 1 December, zooals thans ge schiedt. De genoemde verkeersbonden meenen, dat het uit billijkheidsoverwegingen niet gerechtvaardigd is te achten de houders der gevorderde motorrijtuigen, die geheel buiten hun vryen wil afstand moesten doen van hun voertuigen en die daarbij veelal reeds belangrijke financieele en zakelijke offers moesten brengen, tevens nog schade te doen lijden, doordat zij ver plicht worden motorrijtuigenbelasting te betalen over een periode, waarin zij niet met de desbetreffende motorrijtuigen kun nen rijden. DE LANDBOUWER DENKT ER NIET AAN thans op te houden met het cultiveeren van zijn akkers hij ploegt en zaait om eer volgend seizoen weer te kunnen oogsten. Hij houdt niet op omdat hij momenteel genoeg heeft. Adverteerders: iets dergelijks geldt ook voor U. Behoudt het contact met Uw afnemers: blijft adverteeren, blijft zaaien.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 5