DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Zal de Graf Spee de haven van Montevideo verlaten De strijd in Finland. De Duitsch-Russische reacties op het besluit van den Yolkenbond. Een rede van graaf Ciano. Zal de „Graf Spee" uitvaren Zaterdag 16 December 1939 Itle Jaorcang Een sterk Britsch eskader, waartoe ook het vliegtuig-moederschip „Ark Royal" en een Fransch slagschip zouden behooren, wacht op het uitvaren van het Duitsche oorlogsschip. Een luchtlijn naar Amerika? De algemeene toestand. Wie is siaatsvijand nummero een 1 ALKMAARSCHE CQURANT Deze Courant wordt ELKEN AVONO, behalve Zoo- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door bet geheele Rijk 2.50. Losse numtners 5 cents. PRIJS DLR GFVONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1 25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N V- Boek- en ftandelsdrtik- kerij v h HERMS COSTER ZOON. Voordani C 9, postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330. No. 297 Dit nummtr bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De Graf Spee eigenlijk Graf von Spee, omdat het schip genoemd is naar Maximilian Graf von Spee, commandant van het Duitsche Oostaziatische eskader in den vorigen wereldoorlog ligt nog in de haven van Monte video en volgens de laatste hier ontvangen berichten heeft de gezagvoerder een tijd van 72 uur gekregen om een beslissing over blijven of heengaan tc nemen. Volgens Duitsche officieele personen te Montevideo zullen de Duitschers niet vrywillig de schande van een interneering aanvaarden en aan den grooten admiraal naar wien het schip genoemd is zou men dat min of meer verplicbt zijn omdat hij destijds zijn schip, zyn bemanning en zichzelf geofferd heeft om de andere schepen van zyn eskader te redden. Wanneer de commandant uitvaart en hij schijnt uit een Duitsche tank- boot reeds 2000 ton olie te hebben overgenomen zal hij op een eervollen ondergang kunnen rekenen, want het is niet te verwachten, dat het zwaar beschadigde schip het tegen de overmachtige Britsche zeekrijgsmacht zal kunnen volhouden, Er schijnen thans 5 Britsche kruisers op het vertrek te wachten, en men meent dat ook het vliegtuig-moedersrhip de Ark Royal reeds voor Montevideo is aangekomen. Volgens de laatste berichten uit Helsinki hebben de Finnen duizenden Russen in den strijd doen sneuvelen, wat niet wegneemt, dat zij groote be- hoefte aan krijgstuig hebben om tegen de overmacht te kunnen stand houden. Zoowel in Duitschland als in Rusland beperkt men zich in de beschou- wingen over de besluiten van den Volkeribond, welke een veroordeeling van vrijwel de geheele wereld van de Russische agressie inhouden. Men tracht in beide landeu den indruk te wekken, dat hier slechts van Britsch- Fransch-anti-Russische propaganda kan worden gesproken. In Rome heeft hedenmorgen de minister van Buitenlandsche zaken, graaf Ciano, uitvoerig de houding van Italie besproken. buiten actie zijn en dat enkele ruimen on- der water staan. Men gelooft, dat de Exeter" vergunning heeft gevraagd de zwaargewonden in een Argentijnschen ha ven aan land te zetten. Gemeld wordt, dat de „Ajax" lichtelijk beschadigd is, doch dat de „Achilles" er zonder schade af- kwam. Geen herstellingen aan gevechts- installatie. Volgens den correspondent te Montevi deo ;an de „New-York Times" heeft de regeering van Uruguay den commandant van de „Graf Spee" verlof gegzven alleen die schade te herstellen, welke de zee- waardigheid. ten goede komt. Er mogen geen herstellingen worden aangebracht aan de gevechtsinstallaties. Aangezien zoo meldt de correspondent verder, twee of drie dokmaatschappijen Britsch zijn en de derde dokmaatschappij een Uruguaysche firma is van Franschen oorsprorg, acht men het waarschijnlijk dat er veel moei- lijkheden zijn om de „Graf Spee" gerepa- reerd le .krijgen. De meeste leden der bemanningen van door de „Graf Spee "nken gehrachte schepen zijn aan boord gebracht var. een niet nader ge- noe.id schip, dat zich, naar Reuter ver- neemt, nog steeds ter reede bevindt. De 62 mannen, die te Montevideo in vrijheid werden gesteld, zijn voor het meerendeel officieren. De begrafenis van de slachtoffers te Montevideo. Nader wordt gemeld: Ricci, de Italiaan- sche gezant en de leden van het personeel der Duitsche legatie hebben met de leiders van leger en vioot van Uruguay de teraar- debesteiling bijgewoond van de aan boord van de Graf Spee gesneuvelde Duitschers. De president van Uruguay had zich doen vertegenwoordigen. Aan het graf werd het woord gevoerd door den Duitschengezant, Langmann, en kapitein ter zee Landsdorp, den comman dant van de Graf Spee. Saluutschoten wer den gelost door Duitsche en Uruguyasche mariniers.- Drie etmalen tijd. Gisteravond werd te Buenos Aires bericht ontvangen, dat de regeering van Uruguay aan de Graf Spee 72 uur tijd heeft gegeven de haven te verlaten of zich te laten inter- neeren. De Britsche pers. Het hoofdthema van de Britsche pers he- denochtend is de vraag of de Admiral Graf Spee al dan niet de haven van Montevideo De regeering van Uruguay heeft bekend gemaakt, dat het pantserschip Admiral Graf Spee zoolang in de haven kan blijven als noodig is voor de raparatie-w?rk- zaamheden aan boord. Dezelfde concessie zou gedaan worden aan de Britsche sche pen, wanneer die het noodig mochten achten. De Engelsche gevangenen, die zich aan boord van de Admiral Graf Spee bevon- den, waren afkomstig van negen tot zin- ken gebrachte Britsche schepen. Gedachtenwisseling tusschen Engeland en Uruguay. Reuter verneemt, dat tusschen de re- geeringen van Groot-Britannie en van Uruguay van gedachten gewisseld is over de wettelijke positie van de „Admiral Graf Spee". Hierbij werd vastgesteld, dat Uruguay zijn neutraliteit heeft bepaald op 5 September en heeft verklaard, dat 't de verplichtingen van de overeenkomst van 's-Gravenhage van 1907 zal nakomen. Den Britschen gezant is opdracht ge geven den dank van de Britsche regeerin- gen over te brengen voor de bemiddeling, welke de regeering van Uruguay heeft verleend bij het vrij laten van de Britsche zeelieden aan boord van het Duitsche schip. De Fan-Amerikaansche neutra- liteitsgordel. De Amerikaansche staatssecretaris Hull heeft verklaard, dat de zeeslag in het Zuiden van den Atlaniischen Oceaan, binnen den z.g Pan Amerikaanschen neu- traliteitsgordel waarschijnlijk een gelegen- heid zou geven voor de samenwerking en de conferentie als voorzien in de resolutie betreffende de neutraliteitszont, die op de Panameesche bijeenkomst is aangenomen. Hull legde er den nadruk op, dat de Vereenigde Staten onder alle omstandig- heden bereid zouden zijn de andere naties halverwege tegemoet te komen. De dooden van de Graf Spee. De lijken van 38 man, die aan boord van de Admiral Graf Spee en dood hebben gevonden, zijn gister aan land gebracht en met militaire eer ter aarde besteld. Drie- honderd Duitsche matrozen namen aan de plechtigheid deel, terwijl studenten van de Uruguav-f>1€ marineschool een eere- wacht vormden. In de Tweede Kamer heeft gistermiddag de minister van waterstaat, ir. Albarda, medege- deeld, dat naast de verbinding met West-Indie in ernstige over- weging is een iuchtverbinding tusschen Nederland en Noord- Amerika, met Nederlandsche vliegtuigen te onderhouden. Voor- alsnog konden nierover geen mededeelingen worden gedaan. Voorts deelde de minister mede, dat de onderhandelingen van de regeering met de Nederlandsche vliegtuigindustrie en de K.L.M. hebben geleid tot de bestelling van vier belangrijke vliegtuigen bij Fokker, terwijl over andere zeer belangrijke machines nog wordt onderhancleld. zaJ verlaten. De Daily Telegraph verneemt van zijn correspondent te Montevideo dat met man en macht wordt gewerkt om het schip zeeklaar te maken en dat brandstof aan boord is genomen van het Duitsche schip Tacoma. De Daily Mail verneemt, dat de Duitsche officieele personen te Montevideo hebben verklaard, dat geen volgeling van Hitler de schande van een interneering kan aanvaar den. Uit Montevideo wordt gemeld, dat de Admiral Graf Spee zich gereed maakt om de haven te verlaten. Men verwacht ieder oogenblik, dat het schip zal vertrekken. Besprekingen tusschen de Zuid- Amerikaansche staten. Van welingelichte zijde wordt vernomen, dat de minister van buitenlandsche zaken van Argentinie, telefonisch de ministers van buitenlandsche zaken van Brazilie en van Uruguay, heeft geraadpleegd over de vraagstukken, welke zich voordoen voor de Amerikaansche neutraliteit door het gevecht van de Admiral Graf Spee. De minister van buitenlandsche zaken van Uruguay heeft een nota gericht tot de regeeringen van de landen, welke hebben deelgenomen aan de conferentie van Pana ma, waarin wordt medegedeeld dat een zeeslag is geleverd binnen de veiligheids- zone, welke door deze conferentie is vastge steld. De minister heeft ook hierover gesproken met de diplomatieke vertegenwoordigers van Brazilie, Chili en Paraguay te Monte video. ZIJ, ^IE ZICH MET INGANG VAN 1 JANUaRI A.S. OP DIT BLAD ABON- NEEREN ONTVANGEN DE TOl DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUMMERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. RUSSISCHE RADIOREDE VAN TANNER. De Finsche minister van buitenlandsche zaken, Tanner, heeft gister voor de radio in het Russisch een redevoering uitgesproken, waarin hij zich tot Molotov richtte en hem mededeelde, dat Finland bereid was de on derhandelingen over een vreedzame rege- ling van het geschil voort te zetten. Tanner vroeg: „Zijt gij bereid de onder handelingen te hervatten? Ik vraag u te ant- woorden langs denzelfden weg, dien ik thans gebruik. In zijn radiorede heeft Tanner nog gezegdt Bij de onderhandelingen slaagden wij er niet in een gemeenschappelijke basis te vinden. Desalniettemin gaven wij uitdruk- king aan de hoop, dat zij voortgezet zouden kunnen worden, tot een bevredigende rege- ling zou zijn bereikt. Gij hebt het aanbod der Vereenigde Staten tot bemiddeling af- gewezen evenals de voorstellen van de Zweedsche regeering. Uw laatste daad is geweest het voorstel te verwerpen van den Volkenbond tot staking van de vijandelijk- heden en opening van onderhandelingen. Om te vermijden, dat gij onze voorstellen zoudt hooren, hebt gij alle deuren gesloten. De lucht echter is nog open". Uw doelstellings schijnen te zijn U in het bezit te stellen van geheel Finland en de Tsjaristische grenzen te herstellen. Wan neer dat Uw doel is, kunt gij er zeker van zijn, dat Finland zich tot het uiterste zal verdedigen. Het Finsche volk is niet bereid zijn onafhankelijkheid en vrijheid te ver- liezen, of zich te onderwerpen aan een vreemd juk". De verklaring van Tanner werd eveneens in het Finsch en in het Zweedsch uitgezon- den. De redevoering, welke Tanner Vrijdag- avond heeft uitgesproken voor de FinscHa radio, werd doer een Russisch station ge- stoord en was nauwelijks te verstaan. Wacht het schip de duistemis af. Volgens sommigen zou de „Admiral Graf Spee" voomemens zijn onder dekking van de duisternis de haven te verlaten en te pogen de haven van Buenos Aires te bereiken, teneinde op deze wijze den tijd om zich gereed te maken voor den strijd, te verlengen. (Voor verder nieuws zie men de laatste berichten). De schade aan boord van de „Exeter". In Londen is gisteravond vernomen, dat terwijl de Exeter zwaar beschadigo is tij- dens den zeeslag, er geen reden is om te gelooven, dat d Achilles of de Ajax zware verliezen geleden hebben. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat de schade, die aangericht is aan boord van den Britschen .kruiser.,,Exeter" grooter is, dan tot dusverre kon worden aangenomen. De kruiser heeft zware treffers gekregen in het voorschip, waardoor de beide voor- ste geschuttorens tot zwijgen gebracht zijn. Een verdere treffer, die brand veroorzaakt heeft sloeg in de brug in. Bovendien heb ben zware treffers k1a-!"-KI';k°Iii.k de ketels beschadigd, want na deze schoten verwij- derde de Exeter zich uit het gevecht. De verliezen aan boord van de Achilles. Een officieel communique van de Engel sche admiraliteit deelt mede: De secretaris der admiraliteit maakt be kend, dat de volgende verliezen in den strijd door de Achilles geleden zijn op 13 December. De verliezen aan boord van de andere betrokken schepen zullen bekend worden, zoodra zij ontvangen zijn. In het communique volgen dan de na men van vier dooden en drie gewonden. De commandant van de „AdmiraI Graf Spee". De commandant van het pantserschip Admiral Graf Spee", kapitein ter zee Hans Langsdorff, is 45 jaar oud. In 1912 nam hij als kadet dienst bij de toenmalige keizerlijke marine. In den wereldoorlog maakte hij als luitenant ter zee op het linieschip ..Grosser Kurfurst" de slag bij het Skagerak mee. De beide laatste jaren van den wereldoorlog deed hij als com mandant dienst bij torpedoboot- en mijn- vegersflottieljes. In die fur.ctie heeft hij ook na den wereldoorlog dienst gedaan. In 1938 kreeg hij het commando over het pantserschip Admiral Graf Spee." De Exeter begeeft zich naar het Zuiden. De Britsche marine-attache verklaart, dat de kruiser „Exeter" van het gevechts- tooneel in zuidelijlce richting is vertrok- ken. Het schip heeft een geringe snelheid. Verklaard wordt, dat eenige kanonnen Het meest opmerkelijke van den grooten oorlog is op het oogenblik, dat hij eigenlijk niet opgemerkt wordt. De Fransche en Duitsche communique's afkomstig uit de Maginot- en de Siegfried- linie, maken al dagenlang slechts melding van kleine plaatselijke incidenten en zoo nu en dan wordt van Fransche zijde medege deeld, dat er van het front absoluut niets te vertellen valt. Hier en daar is het tusschen Britsche en Duitsche vliegtuigen tot een gevecht geko- men, maar een luchtstrijd op groote schaal waaraan tal van gevechtsvliegtuigen zou den deelnemen, laat nog altijd op zich wachten. Bommen en onderzeeers doen nog altijd hun luguber werk, maar het schepenkerk- hofje in de pers is heel wat kleiner dan het voor enkele weken geweest is. En daar komt dan eigenlijk als een welkome afwisseling de strijd in de Zuid- Amerikaansche wateren, maar ook deze „attractie" zal maar van korten duur zijn. De Admiral Graf Spee vaart niet uit en dan wordt de bemanning geintemeerd en is het drama plotseling geeindigd. Of het schip vaart wel uit en dan hebben de dagbladen weer interessante copie, maar het ziet er wel naar uit, dat er ook dan bin nen enkele dagen van den strijd aan de Uruguaysche kust weinig meer te Vermel' den zal zijn. Wanneer het grootste deel van Europa in gevecht is en de meest ernstige oorlog van alle tijden wordt uitgevochten, dan mag men in ncutrale staten verlangen, dat de couranten elken dag voldoend nieuws over de ontwikkeling van den strijd zullen bren gen. Maar het meest merkwaardige van dezen oorlog is, dat er heel wat heftiger in de parlementen, op banketten en voor de radio wordt gestreden dan op het gevechtsterrein. Wanneer het Fransche legerbericht laco- niek vertelt, dat er voor heden geen nieuws is te melden, dan is er altijd wel de een of andere staatsman, die de ruimte van de couranten noodig heeft om zijn indrukken over de ontwikkeling van den strijd en de oorlogsdoeleinden bekend te maken en wat dat betreft hebben tot dusver de Engelsche staatslieden een record weten te behalen. Er zijn in dezen oorlog tot dusver meer woorden gesproken dan kogels verschoten en bij gebrek aan oorlogsnieuws gaat aller belangstelling naar andere belangrijke ge- beurtenissen uit. Dat was in den laatsten tijd de agressieve houding van Rusland en de daarop gevolg- de inval in Finland, dat zich door zijn dap- pere houding de sympathie van de geheele wereld heeft verworven. En daarnaast was het de vergadering van den Volkenbond waarin tot daadwerkelij- ken steun aan Finland en tot uitstooting van Rusland is besloten. Het is opmerkenswaard hoe door het ver- loop der gebeurtenissen de antipathie der wereld op het oogenblik blijkbaar meer uit- gaat naar Rusland dan naar Duitschland. En hoe als gevolg daarvan in zekere krin- gen weer de hoop gewekt is, dat het tus schen Duitschland en de geallieerden wel weer in orde zal komen en dat men zich dan gezamenlijk tegen het geheel Europa be- dreigende communistische gevaar zou kun nen keeren. Toen de Volkenbond vergaderde zijn er opnieuw vredesgeruchten opgedoken en werd zelfs voorspeld, dat Duitschland via Italie met nieuwe voorstellen o.a. ten op zichte van Tsjechoslowakije en Polen zou komen. Daarvan is op de vergadering niets geble- ken. Maar in het Britsche Hoogerhuis heb ben dezer dagen verscheidene leden op een spoedigen vrede met Duitschland aange' drongen en de tijd, dat Lloyd. George der- gelijke toespelingen in het Lagerhuis maak te en daarom bijna als een landverrader werd gekenschetst, schijnt al weer heel ver achter on's te liggen. Men beseft blijkbaar ook in Fransche en Engelsche regeeringskringen, dat .er in deze dagen voor Kerstmis een algemeen vredes- verlangen bestaat en men. gevoelt daar zeer goed, dat het gevaar niet denkbeeldig is. dat het verlangen pm aan dezen oorlog een einde te maken, groote afmetingen zou kun nen krygen. Vandaar dat de laatste dagen in regee ringskringen zoo nadrukkelijk t^etoogd wordt, dat men zich niet door de Volken- bondsactie tegen Finland van het werke- lijke oorlogsdoel mag laten afleiden en dat men voor alles bedenken moet, dat de oor- zaak van Ruslands optreden niemand an- ders dan Duitschland is, die staatsvijand nummero een blijft. In tusschen is er sinds de Volkenbonds- vergadering natuurlijk wel iets veranderd. Het is dit, dat Frankrijk zoowel als Enge land in feite Rusland hebben losgelaten, dat zij blijkbaar geen prijs meer stellen op han- delsovereenkomsten of min of meer vriend- schappelijke betrekkingen, maar reke- ning moeten houden, met de mogelijkheid, dat zij binnenkort tegenover Duitschland en Rusland zullen staan. De directe hulp aan Finland zal zelfs oorzaak kunnen zijn, dat het Europeesche conflict zich in deze rich- ting ontwikkelt, al schijnt men daarop van Russische zijde niet erg gesteld te zijn, wat men mag concludeeren uit het feit, dat men daar de besluiten van Geneve blijkbaar niet bijzonder prettig heeft gevonden. Van Russische zijde zal men er rekening mee moeten houden, dat alle plannen tot verdere agressie b.v. ten opzichte der Scandinavische staten wel eens op daad- werkelijk verzet van Britsche zijde zullen stuiten en wanneer de oorlog zich zoo zeer uitbreidt, dat de geallieerden voor een veel zwaardere taak komen te staan, is het mis- schien mogelijk, dat de stemmen van hen, die vrede met Duitschland wenschen om zich gezamenlijk tegen het communistische gevaar te keeren, grootere waardeermg zul len vinden. Het is dan natuurlijk de groote vraag of ook Duitschland bereid zou zijn den Russi- schen halfbroer niet langer als familielid te erkenen, maar na de vrijbuiterspolitiek die de heeren van Moskou zich de laatste maan den in het Oostzeegebied veroorloofd heb ben, zou het heelemaal niet verwonderlijk zijn als men er in Berlijn verheugd over zou zou zijn de vrijheid te herkrijgen daarover eens een hartig woordje met den al te op- dringerigen buurman te spreken. Met belangstellig mag afgewacht worden in welke richting de intemationale span- ningen en verhoudingen zich zullen ont- wikkelen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1939 | | pagina 1