DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Zal de Graf Spee de haven van Montevideo
verlaten
De strijd in Finland.
De Duitsch-Russische reacties op het besluit
van den Yolkenbond.
Een rede van graaf Ciano.
Zal de „Graf Spee" uitvaren
Zaterdag 16 December 1939
Itle Jaorcang
Een sterk Britsch eskader, waartoe ook het vliegtuig-moederschip
„Ark Royal" en een Fransch slagschip zouden behooren, wacht
op het uitvaren van het Duitsche oorlogsschip.
Een luchtlijn naar
Amerika?
De algemeene toestand.
Wie is siaatsvijand
nummero
een 1
ALKMAARSCHE CQURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVONO, behalve Zoo-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse numtners 5 cents.
PRIJS DLR GFVONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1 25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N V- Boek- en ftandelsdrtik-
kerij v h HERMS COSTER ZOON. Voordani C 9,
postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330.
No. 297
Dit nummtr bestaat uit drie bladen.
Directeur; C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De Graf Spee eigenlijk Graf von Spee, omdat het schip genoemd is naar
Maximilian Graf von Spee, commandant van het Duitsche Oostaziatische
eskader in den vorigen wereldoorlog ligt nog in de haven van Monte
video en volgens de laatste hier ontvangen berichten heeft de gezagvoerder
een tijd van 72 uur gekregen om een beslissing over blijven of heengaan tc
nemen.
Volgens Duitsche officieele personen te Montevideo zullen de Duitschers niet
vrywillig de schande van een interneering aanvaarden en aan den grooten
admiraal naar wien het schip genoemd is zou men dat min of meer verplicbt
zijn omdat hij destijds zijn schip, zyn bemanning en zichzelf geofferd heeft
om de andere schepen van zyn eskader te redden.
Wanneer de commandant uitvaart en hij schijnt uit een Duitsche tank-
boot reeds 2000 ton olie te hebben overgenomen zal hij op een eervollen
ondergang kunnen rekenen, want het is niet te verwachten, dat het zwaar
beschadigde schip het tegen de overmachtige Britsche zeekrijgsmacht zal
kunnen volhouden, Er schijnen thans 5 Britsche kruisers op het vertrek te
wachten, en men meent dat ook het vliegtuig-moedersrhip de Ark Royal
reeds voor Montevideo is aangekomen.
Volgens de laatste berichten uit Helsinki hebben de Finnen duizenden
Russen in den strijd doen sneuvelen, wat niet wegneemt, dat zij groote be-
hoefte aan krijgstuig hebben om tegen de overmacht te kunnen stand houden.
Zoowel in Duitschland als in Rusland beperkt men zich in de beschou-
wingen over de besluiten van den Volkeribond, welke een veroordeeling
van vrijwel de geheele wereld van de Russische agressie inhouden. Men
tracht in beide landeu den indruk te wekken, dat hier slechts van Britsch-
Fransch-anti-Russische propaganda kan worden gesproken.
In Rome heeft hedenmorgen de minister van Buitenlandsche zaken,
graaf Ciano, uitvoerig de houding van Italie besproken.
buiten actie zijn en dat enkele ruimen on-
der water staan. Men gelooft, dat de
Exeter" vergunning heeft gevraagd de
zwaargewonden in een Argentijnschen ha
ven aan land te zetten. Gemeld wordt, dat
de „Ajax" lichtelijk beschadigd is, doch
dat de „Achilles" er zonder schade af-
kwam.
Geen herstellingen aan gevechts-
installatie.
Volgens den correspondent te Montevi
deo ;an de „New-York Times" heeft de
regeering van Uruguay den commandant
van de „Graf Spee" verlof gegzven alleen
die schade te herstellen, welke de zee-
waardigheid. ten goede komt. Er mogen
geen herstellingen worden aangebracht
aan de gevechtsinstallaties. Aangezien zoo
meldt de correspondent verder, twee of
drie dokmaatschappijen Britsch zijn en de
derde dokmaatschappij een Uruguaysche
firma is van Franschen oorsprorg, acht
men het waarschijnlijk dat er veel moei-
lijkheden zijn om de „Graf Spee" gerepa-
reerd le .krijgen. De meeste leden der
bemanningen van door de „Graf Spee
"nken gehrachte schepen zijn aan
boord gebracht var. een niet nader ge-
noe.id schip, dat zich, naar Reuter ver-
neemt, nog steeds ter reede bevindt. De
62 mannen, die te Montevideo in vrijheid
werden gesteld, zijn voor het meerendeel
officieren.
De begrafenis van de slachtoffers
te Montevideo.
Nader wordt gemeld: Ricci, de Italiaan-
sche gezant en de leden van het personeel
der Duitsche legatie hebben met de leiders
van leger en vioot van Uruguay de teraar-
debesteiling bijgewoond van de aan boord
van de Graf Spee gesneuvelde Duitschers.
De president van Uruguay had zich doen
vertegenwoordigen.
Aan het graf werd het woord gevoerd
door den Duitschengezant, Langmann, en
kapitein ter zee Landsdorp, den comman
dant van de Graf Spee. Saluutschoten wer
den gelost door Duitsche en Uruguyasche
mariniers.-
Drie etmalen tijd.
Gisteravond werd te Buenos Aires bericht
ontvangen, dat de regeering van Uruguay
aan de Graf Spee 72 uur tijd heeft gegeven
de haven te verlaten of zich te laten inter-
neeren.
De Britsche pers.
Het hoofdthema van de Britsche pers he-
denochtend is de vraag of de Admiral Graf
Spee al dan niet de haven van Montevideo
De regeering van Uruguay heeft bekend
gemaakt, dat het pantserschip Admiral
Graf Spee zoolang in de haven kan blijven
als noodig is voor de raparatie-w?rk-
zaamheden aan boord. Dezelfde concessie
zou gedaan worden aan de Britsche sche
pen, wanneer die het noodig mochten
achten.
De Engelsche gevangenen, die zich aan
boord van de Admiral Graf Spee bevon-
den, waren afkomstig van negen tot zin-
ken gebrachte Britsche schepen.
Gedachtenwisseling tusschen
Engeland en Uruguay.
Reuter verneemt, dat tusschen de re-
geeringen van Groot-Britannie en van
Uruguay van gedachten gewisseld is over
de wettelijke positie van de „Admiral
Graf Spee". Hierbij werd vastgesteld, dat
Uruguay zijn neutraliteit heeft bepaald
op 5 September en heeft verklaard, dat 't
de verplichtingen van de overeenkomst
van 's-Gravenhage van 1907 zal nakomen.
Den Britschen gezant is opdracht ge
geven den dank van de Britsche regeerin-
gen over te brengen voor de bemiddeling,
welke de regeering van Uruguay heeft
verleend bij het vrij laten van de Britsche
zeelieden aan boord van het Duitsche
schip.
De Fan-Amerikaansche neutra-
liteitsgordel.
De Amerikaansche staatssecretaris Hull
heeft verklaard, dat de zeeslag in het
Zuiden van den Atlaniischen Oceaan,
binnen den z.g Pan Amerikaanschen neu-
traliteitsgordel waarschijnlijk een gelegen-
heid zou geven voor de samenwerking en
de conferentie als voorzien in de resolutie
betreffende de neutraliteitszont, die op de
Panameesche bijeenkomst is aangenomen.
Hull legde er den nadruk op, dat de
Vereenigde Staten onder alle omstandig-
heden bereid zouden zijn de andere naties
halverwege tegemoet te komen.
De dooden van de Graf Spee.
De lijken van 38 man, die aan boord van
de Admiral Graf Spee en dood hebben
gevonden, zijn gister aan land gebracht en
met militaire eer ter aarde besteld. Drie-
honderd Duitsche matrozen namen aan de
plechtigheid deel, terwijl studenten van
de Uruguav-f>1€ marineschool een eere-
wacht vormden.
In de Tweede Kamer heeft
gistermiddag de minister van
waterstaat, ir. Albarda, medege-
deeld, dat naast de verbinding
met West-Indie in ernstige over-
weging is een iuchtverbinding
tusschen Nederland en Noord-
Amerika, met Nederlandsche
vliegtuigen te onderhouden. Voor-
alsnog konden nierover geen
mededeelingen worden gedaan.
Voorts deelde de minister mede,
dat de onderhandelingen van de
regeering met de Nederlandsche
vliegtuigindustrie en de K.L.M.
hebben geleid tot de bestelling
van vier belangrijke vliegtuigen
bij Fokker, terwijl over andere
zeer belangrijke machines nog
wordt onderhancleld.
zaJ verlaten. De Daily Telegraph verneemt
van zijn correspondent te Montevideo dat
met man en macht wordt gewerkt om het
schip zeeklaar te maken en dat brandstof
aan boord is genomen van het Duitsche
schip Tacoma.
De Daily Mail verneemt, dat de Duitsche
officieele personen te Montevideo hebben
verklaard, dat geen volgeling van Hitler de
schande van een interneering kan aanvaar
den.
Uit Montevideo wordt gemeld, dat de
Admiral Graf Spee zich gereed maakt om
de haven te verlaten. Men verwacht ieder
oogenblik, dat het schip zal vertrekken.
Besprekingen tusschen de Zuid-
Amerikaansche staten.
Van welingelichte zijde wordt vernomen,
dat de minister van buitenlandsche zaken
van Argentinie, telefonisch de ministers
van buitenlandsche zaken van Brazilie en
van Uruguay, heeft geraadpleegd over de
vraagstukken, welke zich voordoen voor de
Amerikaansche neutraliteit door het gevecht
van de Admiral Graf Spee.
De minister van buitenlandsche zaken
van Uruguay heeft een nota gericht tot de
regeeringen van de landen, welke hebben
deelgenomen aan de conferentie van Pana
ma, waarin wordt medegedeeld dat een
zeeslag is geleverd binnen de veiligheids-
zone, welke door deze conferentie is vastge
steld.
De minister heeft ook hierover gesproken
met de diplomatieke vertegenwoordigers
van Brazilie, Chili en Paraguay te Monte
video.
ZIJ, ^IE ZICH MET INGANG VAN
1 JANUaRI A.S. OP DIT BLAD ABON-
NEEREN ONTVANGEN DE TOl DIEN
DATUM VERSCHIJNENDE NUMMERS
FRANCO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
RUSSISCHE RADIOREDE VAN TANNER.
De Finsche minister van buitenlandsche
zaken, Tanner, heeft gister voor de radio in
het Russisch een redevoering uitgesproken,
waarin hij zich tot Molotov richtte en hem
mededeelde, dat Finland bereid was de on
derhandelingen over een vreedzame rege-
ling van het geschil voort te zetten.
Tanner vroeg: „Zijt gij bereid de onder
handelingen te hervatten? Ik vraag u te ant-
woorden langs denzelfden weg, dien ik
thans gebruik.
In zijn radiorede heeft Tanner nog gezegdt
Bij de onderhandelingen slaagden wij er
niet in een gemeenschappelijke basis te
vinden. Desalniettemin gaven wij uitdruk-
king aan de hoop, dat zij voortgezet zouden
kunnen worden, tot een bevredigende rege-
ling zou zijn bereikt. Gij hebt het aanbod
der Vereenigde Staten tot bemiddeling af-
gewezen evenals de voorstellen van de
Zweedsche regeering. Uw laatste daad is
geweest het voorstel te verwerpen van den
Volkenbond tot staking van de vijandelijk-
heden en opening van onderhandelingen.
Om te vermijden, dat gij onze voorstellen
zoudt hooren, hebt gij alle deuren gesloten.
De lucht echter is nog open".
Uw doelstellings schijnen te zijn U in
het bezit te stellen van geheel Finland en
de Tsjaristische grenzen te herstellen. Wan
neer dat Uw doel is, kunt gij er zeker van
zijn, dat Finland zich tot het uiterste zal
verdedigen. Het Finsche volk is niet bereid
zijn onafhankelijkheid en vrijheid te ver-
liezen, of zich te onderwerpen aan een
vreemd juk".
De verklaring van Tanner werd eveneens
in het Finsch en in het Zweedsch uitgezon-
den.
De redevoering, welke Tanner Vrijdag-
avond heeft uitgesproken voor de FinscHa
radio, werd doer een Russisch station ge-
stoord en was nauwelijks te verstaan.
Wacht het schip de duistemis af.
Volgens sommigen zou de „Admiral
Graf Spee" voomemens zijn onder dekking
van de duisternis de haven te verlaten en
te pogen de haven van Buenos Aires te
bereiken, teneinde op deze wijze den tijd
om zich gereed te maken voor den strijd,
te verlengen.
(Voor verder nieuws zie men de laatste
berichten).
De schade aan boord van de
„Exeter".
In Londen is gisteravond vernomen, dat
terwijl de Exeter zwaar beschadigo is tij-
dens den zeeslag, er geen reden is om te
gelooven, dat d Achilles of de Ajax zware
verliezen geleden hebben.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
de schade, die aangericht is aan boord van
den Britschen .kruiser.,,Exeter" grooter is,
dan tot dusverre kon worden aangenomen.
De kruiser heeft zware treffers gekregen
in het voorschip, waardoor de beide voor-
ste geschuttorens tot zwijgen gebracht zijn.
Een verdere treffer, die brand veroorzaakt
heeft sloeg in de brug in. Bovendien heb
ben zware treffers k1a-!"-KI';k°Iii.k de ketels
beschadigd, want na deze schoten verwij-
derde de Exeter zich uit het gevecht.
De verliezen aan boord van de
Achilles.
Een officieel communique van de Engel
sche admiraliteit deelt mede:
De secretaris der admiraliteit maakt be
kend, dat de volgende verliezen in den
strijd door de Achilles geleden zijn op 13
December. De verliezen aan boord van de
andere betrokken schepen zullen bekend
worden, zoodra zij ontvangen zijn.
In het communique volgen dan de na
men van vier dooden en drie gewonden.
De commandant van de „AdmiraI
Graf Spee".
De commandant van het pantserschip
Admiral Graf Spee", kapitein ter zee
Hans Langsdorff, is 45 jaar oud. In 1912
nam hij als kadet dienst bij de toenmalige
keizerlijke marine. In den wereldoorlog
maakte hij als luitenant ter zee op het
linieschip ..Grosser Kurfurst" de slag bij
het Skagerak mee. De beide laatste jaren
van den wereldoorlog deed hij als com
mandant dienst bij torpedoboot- en mijn-
vegersflottieljes. In die fur.ctie heeft hij ook
na den wereldoorlog dienst gedaan.
In 1938 kreeg hij het commando over
het pantserschip Admiral Graf Spee."
De Exeter begeeft zich naar het
Zuiden.
De Britsche marine-attache verklaart,
dat de kruiser „Exeter" van het gevechts-
tooneel in zuidelijlce richting is vertrok-
ken. Het schip heeft een geringe snelheid.
Verklaard wordt, dat eenige kanonnen
Het meest opmerkelijke van den grooten
oorlog is op het oogenblik, dat hij eigenlijk
niet opgemerkt wordt.
De Fransche en Duitsche communique's
afkomstig uit de Maginot- en de Siegfried-
linie, maken al dagenlang slechts melding
van kleine plaatselijke incidenten en zoo nu
en dan wordt van Fransche zijde medege
deeld, dat er van het front absoluut niets te
vertellen valt.
Hier en daar is het tusschen Britsche en
Duitsche vliegtuigen tot een gevecht geko-
men, maar een luchtstrijd op groote schaal
waaraan tal van gevechtsvliegtuigen zou
den deelnemen, laat nog altijd op zich
wachten.
Bommen en onderzeeers doen nog altijd
hun luguber werk, maar het schepenkerk-
hofje in de pers is heel wat kleiner dan het
voor enkele weken geweest is.
En daar komt dan eigenlijk als een
welkome afwisseling de strijd in de Zuid-
Amerikaansche wateren, maar ook deze
„attractie" zal maar van korten duur zijn.
De Admiral Graf Spee vaart niet uit en dan
wordt de bemanning geintemeerd en is het
drama plotseling geeindigd.
Of het schip vaart wel uit en dan hebben
de dagbladen weer interessante copie, maar
het ziet er wel naar uit, dat er ook dan bin
nen enkele dagen van den strijd aan de
Uruguaysche kust weinig meer te Vermel'
den zal zijn.
Wanneer het grootste deel van Europa
in gevecht is en de meest ernstige oorlog
van alle tijden wordt uitgevochten, dan mag
men in ncutrale staten verlangen, dat de
couranten elken dag voldoend nieuws over
de ontwikkeling van den strijd zullen bren
gen.
Maar het meest merkwaardige van dezen
oorlog is, dat er heel wat heftiger in de
parlementen, op banketten en voor de radio
wordt gestreden dan op het gevechtsterrein.
Wanneer het Fransche legerbericht laco-
niek vertelt, dat er voor heden geen nieuws
is te melden, dan is er altijd wel de een of
andere staatsman, die de ruimte van de
couranten noodig heeft om zijn indrukken
over de ontwikkeling van den strijd en de
oorlogsdoeleinden bekend te maken en wat
dat betreft hebben tot dusver de Engelsche
staatslieden een record weten te behalen.
Er zijn in dezen oorlog tot dusver meer
woorden gesproken dan kogels verschoten
en bij gebrek aan oorlogsnieuws gaat aller
belangstelling naar andere belangrijke ge-
beurtenissen uit.
Dat was in den laatsten tijd de agressieve
houding van Rusland en de daarop gevolg-
de inval in Finland, dat zich door zijn dap-
pere houding de sympathie van de geheele
wereld heeft verworven.
En daarnaast was het de vergadering van
den Volkenbond waarin tot daadwerkelij-
ken steun aan Finland en tot uitstooting van
Rusland is besloten.
Het is opmerkenswaard hoe door het ver-
loop der gebeurtenissen de antipathie der
wereld op het oogenblik blijkbaar meer uit-
gaat naar Rusland dan naar Duitschland.
En hoe als gevolg daarvan in zekere krin-
gen weer de hoop gewekt is, dat het tus
schen Duitschland en de geallieerden wel
weer in orde zal komen en dat men zich dan
gezamenlijk tegen het geheel Europa be-
dreigende communistische gevaar zou kun
nen keeren.
Toen de Volkenbond vergaderde zijn er
opnieuw vredesgeruchten opgedoken en
werd zelfs voorspeld, dat Duitschland via
Italie met nieuwe voorstellen o.a. ten op
zichte van Tsjechoslowakije en Polen
zou komen.
Daarvan is op de vergadering niets geble-
ken. Maar in het Britsche Hoogerhuis heb
ben dezer dagen verscheidene leden op een
spoedigen vrede met Duitschland aange'
drongen en de tijd, dat Lloyd. George der-
gelijke toespelingen in het Lagerhuis maak
te en daarom bijna als een landverrader
werd gekenschetst, schijnt al weer heel ver
achter on's te liggen.
Men beseft blijkbaar ook in Fransche en
Engelsche regeeringskringen, dat .er in deze
dagen voor Kerstmis een algemeen vredes-
verlangen bestaat en men. gevoelt daar zeer
goed, dat het gevaar niet denkbeeldig is.
dat het verlangen pm aan dezen oorlog een
einde te maken, groote afmetingen zou kun
nen krygen.
Vandaar dat de laatste dagen in regee
ringskringen zoo nadrukkelijk t^etoogd
wordt, dat men zich niet door de Volken-
bondsactie tegen Finland van het werke-
lijke oorlogsdoel mag laten afleiden en dat
men voor alles bedenken moet, dat de oor-
zaak van Ruslands optreden niemand an-
ders dan Duitschland is, die staatsvijand
nummero een blijft.
In tusschen is er sinds de Volkenbonds-
vergadering natuurlijk wel iets veranderd.
Het is dit, dat Frankrijk zoowel als Enge
land in feite Rusland hebben losgelaten, dat
zij blijkbaar geen prijs meer stellen op han-
delsovereenkomsten of min of meer vriend-
schappelijke betrekkingen, maar reke-
ning moeten houden, met de mogelijkheid,
dat zij binnenkort tegenover Duitschland en
Rusland zullen staan. De directe hulp aan
Finland zal zelfs oorzaak kunnen zijn, dat
het Europeesche conflict zich in deze rich-
ting ontwikkelt, al schijnt men daarop van
Russische zijde niet erg gesteld te zijn, wat
men mag concludeeren uit het feit, dat men
daar de besluiten van Geneve blijkbaar niet
bijzonder prettig heeft gevonden.
Van Russische zijde zal men er rekening
mee moeten houden, dat alle plannen tot
verdere agressie b.v. ten opzichte der
Scandinavische staten wel eens op daad-
werkelijk verzet van Britsche zijde zullen
stuiten en wanneer de oorlog zich zoo zeer
uitbreidt, dat de geallieerden voor een veel
zwaardere taak komen te staan, is het mis-
schien mogelijk, dat de stemmen van hen,
die vrede met Duitschland wenschen om
zich gezamenlijk tegen het communistische
gevaar te keeren, grootere waardeermg zul
len vinden.
Het is dan natuurlijk de groote vraag of
ook Duitschland bereid zou zijn den Russi-
schen halfbroer niet langer als familielid te
erkenen, maar na de vrijbuiterspolitiek die
de heeren van Moskou zich de laatste maan
den in het Oostzeegebied veroorloofd heb
ben, zou het heelemaal niet verwonderlijk
zijn als men er in Berlijn verheugd over zou
zou zijn de vrijheid te herkrijgen daarover
eens een hartig woordje met den al te op-
dringerigen buurman te spreken.
Met belangstellig mag afgewacht worden
in welke richting de intemationale span-
ningen en verhoudingen zich zullen ont-
wikkelen.