DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De commandant van de „Graf Spee" heeft
zijn schip tot zinken gebracht.
De „GrafSpee" door den commandant
tot zinken gebracht.
Graaf Ciano heeft de houding van
Italie besproken.
De strijd in Finland.
Moandag 18 December 1939
I4le Jaorqang
Na geweldige explosies is het schip buiten de
territoriale wateren gezonken.
Wat is het lot van den commandant?
Britsche duikboot brengt
Duitschen kruiser
tot zinken.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Aikmaar 2.
franco door bet gebeele Rijk 2.50.
Losse nutnmers 5 cents.
PRIJS DLR GFV'O^E ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1 25, elke regel raeer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
brieven franco aan de N V. Boek- en Handelsdmk-
kerij v h HERMS COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330.
No. 298 Dit nununer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het lot van den Duitschen vestzakkruiser de Graf Spee is plotseling op min
of meer verrassende wijze beslist geworden.
Kapitein Langsdorf heeft blijkbaar willen toonen, dat bij wel durfde uit-
varen, maar tevens het onklaar geraakte schip niet een gemakkelyke prooi
voor den vijand willen laten.
Het schip is uitgevaren en door de Duitschers tot zinken gebracht nadat de
bemanning een onderkomen in Duitsche of Argentynsche booten had
gevonden.
Velen zullen zich een geheel anderen afloop van dit drama gedacht hebben
en in Montevideo blykt men zeer vertoornd op den commandant dat hij
het schip liet zinken op een plaats welke daardoor voor de scheepvaart zeer
gevaarlijk is geworden.
Wat het lot van den commandant is geworden, is uit de elkaar tegen-
sprekende berichten nog niet duidelijk.
Graaf Ciano, de Italiaansche minister van Buitenlandsche zaken, heeft
in een uitvoerige rede een overzicht van de buitenlandsche politiek van
Italie gegeven en daarbii laten uitkomen, dat Italie door zijn verbond met
Duitschland niet verplicht was daadwerkelijk aan dezen oorlog deel te
nemen. i i
In Finland wordt heft'g gevocbten en de opmarsch der Russen wordt
zoowel door de actie der Finnen als door de felle koude vertraagd.
Uit tal van berichten b'ykt, dat de Russen zeer zware verliezen aan
manschaonen en materiaal hebben geleden.
Gisteravond is de Graf Spee uit de
haven van Montevideo vertrokken en
nadat de bemanning buiten de territo
riale wateren in de sloepen was gegaan,
is het schip om 7.25 uur door een explo-
sie tot zinken gebracht.
Kapitein Langsdorf over het zee-
gevecht.
Kapitein Langsdorf, de commandant van
de Graf Spee, heeft in een rapport aan de
autoriteiten van Uruguay een relaas ge
geven van den zeeslag. Hij zegt hierin be-
lemmerd te zijn geweest, doordat hij aan
drie kanten moest strijden. De Britsche
kanonniers plaatsten hun granaten met
groote nauwkeurigheid. Dientengevolge
werd een hoog percentage der bemanning
van de Graf Spee tuiten gevecht gesteld,
niet alleen dat zij gedood of gewond wer-
den, doch ook doordat zij kneuzingen en
kleinere verwondingen opliepen. Langsdorf
besloot daarom onder hoede van een
rookgordijn te ontsnappen, doch deze po-
ging werd door de Engelschen verijdeld.
De Achilles en de Ajav sloten de Graf Spee
in, terwijl de Exeter, die bijna buiten ge
vecht was, noordwaarts bleef, blijkbaar
om het pad van het Duitsche schip te
blokkeeren. De Graf Spee werd toen ge-
dwongen vaart te minderen en zoodanig te
vuren, dat de vijand op een aanzienlijken
afstand bleef.
Een "'uitsche persvertegenwoordiger
heeft langen tijd aan boord var het pant-
serschip Graf Spee vertoefd, waar de
commandant, kapitein ter zee Langsdorf,
mededeelingen heeft gedaan over den
kruistocht van den bodem gedurende meer
dan drimaanden.
Op dezen kruistocht heeft het schip de
traditie van de Embden voortgezet. De
Engelsche opgaven bevestigen zelf, dat
voor meer dan 50.000 ton aan scheeps-
ruimte tot zinken is gebracht.
De vuurproef aan de monding van de
Rio de La Plata was voor schip en beman
ning hard, daar hier strijd moest worden
geleverd nadat het schip bijna drie maan
den van huis was. De commandant, die
tijdens het gevecht op het hoogste punt
van den gevechtstoren had gestaan, werd
door een granaatsplinter licht aan het
hoofd getroffen en door een andere licht
aan den schouder. Door een geweldigen
treffer werd hij tegen den grond geslagen.
Hij herstelde zich en heeft het gevecht tot
het einde toe gelaid.
Het D. N. B. meldt uit Montevideo van
betrouwbare zijde, dat bij den zeeslag ook
Engelsche vliegtuigen gebruikt zijn. Ver-
scheidene Engelsche waarnemingstoestel-
len werden door den geweldigen luchtdruk
der granaten van de Admiral Spetij
dens den strijd veraield. De sterke Engel
sche verliezen werden door talriike ge-
loofwaardige ooggetuigen bevestigd.
Een brief van den commandant.
Voor het vertrek van de Graf Spee uit
de haven van Montevideo heeft de com
mandant een langen brief gezonden aan den
Duitschen gezant waarin hij op bitteren toon
protesteert tegen de weigering der regee-
ring van Uruguay meertijd toe te staan aan
herstellingen aan het schip. In dezen brief
verklaart hij, dat het enmogelijk was her
stellingen uit te voeren binnen 72 uren, niet
alleen voor gevechtsdoeleinden doch ook
om het hoofd te bieden aan de normale ge-
varen van scheepvaart en zee.
Met het oog op de houding der auto
riteiten van Uruguay en zijn verant-
woordelijkheid voor de levens van dui-
zend man was de eenige weg, welke
hem overbleef, de redding voor te be-
reiden van de bemanning en als protest
het schip op te blazen in de buurt van
Montevideo.
Verontwaardiging te Montevideo.
Te Montevideo geeft men algemeen uit-
drukking aan verontwaardiging over het
feit, dat de plaats welke was uitgezocht om
de Graf Spee in de lucht te laten vliegen,
de voornaamste ankerplaats was. Het wrak
vormt een ernstige hinderpaal voor het ha-
venverkeer en waarschijnlijk kan het alleen
met behulp van dynamiet worden opge-
ruimd.
Men is van meening, dat de regeering van
Uruguay 'het slagschip een kiesche behande-
iing heeft doen deelachtig worden.
Nader wordt nog gemeld, dat zich voort-
durend ontploffingen bij het wrak hebben
voorgedaan, daar de olie, welke ook onder
water brandde, de granaten heeft bereikt.
Men gelooft, dat de rest van de bemanning
voor de ontploffing aan boord van de Ta-
coma was overgebracht. Ook gelooft men,
dat de gezagvoerder de laatste man was, die
de Graf Spee heeft ver laten.
Na haar vertrek begaf de Graf Spee zich
met geringe snelheid in zuidelijke richting,
gevolgd door de Tacoma. Twee oorlogs-
schepen werden juist buiten de territoria-
liteitszone waargenomen. Het waren een
Britsch en een Argentynseh oorlogsschip.
Tevoren hadden twee Duitsche officieren
het schip verlaten. Zij begaven zich per taxi
naar een onbekende bestemming. Gereed-
schappen voor herstelwerkzaamheden, o.m.
een laschapparaat, werden overgebracht aan
boord van een Duitsch schip, dat langszij
lag. De Graf Spee was spoedig uit het ge-
zicht. Zij begaf zich in zuid-oostelijke rich-
ting, De Duitsche vlag hing aan den groot-
bramsteng en op het achterschip.
Er steekt niet veel van het wrak van
de Graf Spee boven water uit, hoewel
de zee ter plaatse slechts een meter of
acht diep is. Het wrak zal een ernstige
beletnmering vormen voor het haven-
verkeer. In sommige kringen verwacht
men dat Uruguay in. verband daarmede
stappen zal doen bij Duitschland. De
stookolie uit het wrak van de Graf Spee
heeft vlamgevat als gevolg waarvan
het wrak in vlammen werd gehuld. Aan
de kust stond een zeer groote menigte
nar het brandende wrak te kijken. De
brand heeft omstreeks een uur gewoed.
De Admiral Graf Spee is na drie opeen-
volgende ontploffingen gezonken terwijl vijf
reddingbOoten naar men meent 500 leden
der bemanning aan boord namen. Voor het
vertrek van de Admiral Graf Spee, waren
de oudste en de gehuwde leden der beman
ning over gegaan aan boord van de Tacoma.
Heeft Hitler het bevel gegeven?
Te Buenos Aires wordt vernomen, dat de
kapitein van de Admiral Graf Spee, kapitein
ter zee Langsdorf, alvorens te vertrekken
telefonisch om laatste instructies heeft ge-
vraagd aan Hitler.
Deze zou hebben gezegd: „U bent com
mandant van het schip en u moet het defi-
nitieve besluit nemen". Hierop zou kapitein
Langsdorf hebben gezegd: „Heel goed, eer-
der dan mij over te geven zal ik het schip
Voor het schip werd vemield, vlogen vijf
Britsche vliegtuigen er boven.
Uit Rerlijn wordt gemeld: Omtrent
het tot zinken brengen van de Admiral
Graf Spee wordt nog gemeld, dat de
Fiihrer en opperste bevelhebber van
leger en vloot den commandant van de
Admiral Graf Spee, kapitein ter zee
Langsdorff, het bevel gegeven heeft het
schip in de lucht te laten vliegen, aan-
gezien de regeering van Uruguay gewei-
gerd heeft den noodigen tijd toe to
ZIJ, DIE ZICH MET INGANG VAN
1 JANUaRI A.S. OP DIT BLAD ABON-
NEEREN ONTVANGEN DE TOl DIEN
DATUM VERSCHIJNENDE NUMMEBS
FRANCO EN GRATIS.
DE D1RECTIE.
De Britsche admiraliteit heeft bet
volgende communique uitgegeven:
„De secretaris der admiraliteit deelt
mede, dat Z. M.'s duikboot Ursula rap-
porteert, dat zij Donderdag 14 December
j.l. een Duitschen kruiser van de Keu-
len-klasse aan de monding van de Elbe
tot zinken heeft gebracht. De kruiser
werd beschermd door zes Duitsche
torpedojagers".
staan om het schip zeewaardig te ma-
ken.
Wat is er met den commandant
gebeurd?
Gemeld wordt, dat de commandant van
de Graf Spee, kapitein Langsdorf, zelfmoord
heeft gepleegd.
Uit New-York komt een heel ander be-
richt en draadloos wordt medegedeeld, dat
de Duitsche legatie te Montevideo heeft be-
kend gemaakt, dat kapitein Langsdorf, de
commandant van de Graf Spee met zyn
schip is ondergegaan.
Weer een ander bericht vertelt, dat kapi
tein Langsdorf aan boord van een Argen-
tijnsch schip is.
Een boot van een Argentijnschen kruiser
heeft den commandant en officieren van de
Admiral Graf Spee aan boord genomen.
De Britsche gezant te Montevideo Drake,
heeft verzocht de Tacoma in beslag te ne
men, op het oogenblik dat bekend was, dat
een deel van de bemanning van de Admiral
Graf Spee zich aan boord van dit schip had
begeven. Voor hij antwoord had gekregeti,
Was het schip evenwel zonder loods uitge
varen.
Einde aan de bezorgdheid in de
Ver. Staten.
Door het tot zinken brengen van de Ad
miral Graf Spee is een einde gekomen aan
Het protest van Uruguay.
Inzake een protest van Uruguay te
Londen en Berlijn tegen den zeeslag, meldt
de New York Times, dat bij de nota
kaarten gevoegd zijn om aan te toonen,
dat de slag plaats vond binnen de monding
van de La Plata en dat de schepen op een
zeker oogenblik schoten wisselden buiten
de driemijlszone.
Gemeld wordt, dat de Vereenigde Sta
ten goedkeuring tot uitdrukking hebben
gebracht betreffende het protest der Uru-
guaysche regeering bij Engeland en
Duitschland in verband met den zeeslag.
Deze goedkeuring is in den vorm van een
nota aan de Uruguaysche regeering ter
kennis gebracht.
De toestand van het schip.
De Uruguaysche dagbladen mel-
den, dat Zondagochtend om elf uur
een officieele Uruguaysche commissie
aan boord van de Admiral von
Spee" zou gaan om een rapport op te
stellen over den toestand van het
schip. De Uruguaysche regeering zou
er de voorkeur aan geven den oor-
logsbodem niet tot haar last te heb
ben gedurende den geheelen oorlog.
Gewonden aan land gebracht.
Gistermiddag zijn van de Admiral Graf
Spee 22 gewonden, o.w. 12 ernstig gewon-
den, ontscheept.
Gereed voor vertrek.
Uit Montevideo werd gemeld: Om
half vier (pi. tijd), d.i. zeven uur
G.M.T. begon de Graf Spee zich gereed
te maken voor het vertrek.
700 ma* aan boord van de Tacoma.
Zeven honderd leden der bemanning en
het grootste deel der voorraden zijn aan
boord van het Duitsche stoomschip Taco
ma gebracht.
Het schip vertrokken.
De Graf Spee heeft Zondagavond
om 9 uur 45 G.M.T. (vijf minuten
over negen Amsterd. tijd) het anker
gelicht.
Er waren dramatische tooneelen, toen de
Graf Spee vertrok. De kaden stonden vol
toeschouwers. De politie hield het publiek
op een afstand. Toen 31 gewonden aan
land werden gebracht, snelde een matroos
naar de ambulance, de tranen biggelden
over zijn wangen. Hij riep kameraden een
„Auf Weidersehen" toe. Een matroos droeg
een kleinen kerstboom. Daar de matrozen
met hun plunje van boord gingen, gelooft
men hierin een aanwijzing te zien, dat zij
aan wal zullen blijven.
De Graf Spee door eigen beman
ning tot zinken gebracht,
De radio-omroep van Uruguay deelt
mede, dat de Graf Spee door de eigen
.bemanning tot zinken is gebracht.
Italie neemt het
masher ai.
Het einde van de
„Graf Spee".
Italie is tot dusver de gemaskerde speler
in het Europeesche drama geweest en men
heeft zich meermalen afgevraagd welk ge-
laat er achter dit masker verborgen zou
zijn.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
graaf Ciano, heeft thans dit masker wegge-
nomen en Italie aan de geheele wereld ver-
toond als een staat, die weliswaar niet aan
het krijgsbedrijf deelneemt, maar daartoe
ook niet door een bondgenootschap met
Duitschland verplicht was, al bestaat er op
dit oogenblik nog een vriendschappelijke
verhouding tusschen beide bondgenQOten en
is Italie volgens een overeenkomst niet vrij
om zich aan de zijde van de geallieerde ino-
gendheden te scharen.
Italie en Duitschland zoo heeft graaf
Ciano verzekerd hebben destijds een mi-
litair verbond gesloten. Niet om gezamenlijk
op roof uit te gaan, maar om elkaar tegen
aanslagen op hun rust en veiligheid te be-
schermen. Beide staten hadden be oefte aan
een vredig tijdperk tot opbouw van hun in-
nerlijke kracht. Italie kon dat in drie jaren
voor elkaar brengen en in Duitschlrnd ha:l
men de periode op vier of vijf jaren geschat.
Wanneer de politiek van een van beiden
voor dien staat tot een oorlog zou leiden,
zou de andere partij gerechtigd zijn zich
daarbuiten te houden.
In Salzburg schijnt het bij een nieuwe
conference tot een meeningsverschil over
de Poolsche kwestie te zijn gekomen, waar-
fcij men in Duitschlcnd meer dan in Italic
'n militaire actie noodzakelijk achtte, maar
wr.ar toch besloten werd, dat het met Polen
gerezen conflict gelocaliseerd zou worden.
Men schijnt in,Italie wel te hebben gewe-
ten, dat er Duitschland veel aan gelegen
was niet in conflict met Rusland te komen
en dat Duitschland, om de omsingelings-
pogingen van Engeland onmogelijk te ma
ken, een vriendelijker houding tegenover
den half-Aziatischen buurman zou innemen.
Maar blijkbaar heeft men in Duitschland,
waar men de anti-bolsjevristische gezind-
heid van Italie vanuit den gezamenlijken
strijd aan Franco's zijde maar al te goed
ker.de, den asgenoot tot het laatste oogen
blik in onwetendheid gelaten van het be
sluit met Rusland een non-agressiepact af
te sluiten.
Op denzelfden avond, dat de berichten
daarover in de pers verschenen op 21
Augustus werd eerst aan Italie medege
deeld, dat het pact met Rusland reeds was
gesloten en twee dagen later onderteekend
zou worden.
Men kan er zich in Duitschland slechts
over verheugen, dat Italie desondanks het
met Duitschland gesloten verdrag niet heeft
opgezegd en ook nu nog blijk geeft, dat het
de alliantie trouw blijft.
Na den oorlog met Polen heeft Duitsch
land zoo heeft graaf Ciano verklaard
verklaard, dat het geen strijd met andere
mogendheden wenschte, maar de geallieer-
den hadden toen niet alleen het herstel van
Polen maar ook van Tsjecho-Slowakije en
Oostenrijk geeischt en er zou Duitschland
geen andere keus dan den oorlog zijn over-
gebleven.
Daarna heeft de minister uitvoering over
de Italiaansche belangen in den Balkan ge-
sproken en te kennen gegeven, dat
de vorming van een Balkanblok noch nuttig
voor de daaraan deelnemende landen, noch
voor het herstel van den vrede zou kunnen
zijn en hij heeft daarbij uitvoerig de vriend
schappelijke verhoudingen van Italie met
alle Balkanstaten en met Hongarije in het
licht gesteld.
Welke houding Italie, wiens vriendschap
met Zwitserland en de Zuid-Amerikaansche
staten in het bijzonder gememoreerd werd,
thans verder zal innemen, is uit de magi
strate rede van den minister niet duidelijk
geworden.
Hij heeft het op dit punt van zijn rede-
voering blijkbaar nuttig geacht het even
afgenomen masker weer op zijn oude plaats
te brengen en evenals zoo vaak te voren
alleen maar te verklaren, dat Italie
waakzaam de ontwikkeling der gebeurte-
nissen gadeslaat, steeds tot vredesbemidde-
ling bereid is, maar vastbesloten is te alien
tijde zijn belangen als groote mogendheid
te verdedigen.
De indruk van Ciano's rede is in de Euro
peesche landen zeer verschillend.
In Duitschland wordt zij een overtuigen-
ae en historische aanklacht tegen het ver
drag van Versailles genoemd, een Italiaan
sche uitspraak over de schuld aan dezen
oorlog, welke men ten voile aan de geal-
lieerden zou moeten wijten.
In Italiaansche bladen wordt voomame-
lijk aandacht aan het defensieve karakter
van het Italiaansch-Duitsche pact geschon
ken en wordt in het bijzonder den nadruk
op een mogelijk actief optreden in den Bal
kan gelegd, wanneer dat deel van Europa
tedreigd zouworden, wat kennelijk een
waarschuwing aan Rusland beteekent,
In Engeland is men tot dusver eenigszins
gereserveerd en spreekt men voomamelijk
over de opheldering, welke Ciano's rede ge
bracht heeft, waarbij men zich verheugd
toont over de Italiaansche zorg voor den
Balkan, die er toe kan bijdragen dat de sta
ten in het Zuid-Oosten van Europa niet in
het groote conflict worden betrokken.
En natuurlijk verheugt men zich daar
over Italie's duidelijk gebleken anti-bolsje-
wistische stemming, die het besluit van den
Volkenbond feitelijk sanctionneert en de
hulpverleening aan Finland vergemakke-
lijkt.
De belangstelling van de geheele wereld
is dezer dagen uitgegaan naar het zeege-
vecht aan de Zuid-Amerikaansche kust en
men heeft zich alom de vraag gesteld: wat
zal de commandant van de Graf Spee be-
slissen?
Zou hij met zyn schip in de haven van
Montevideo, blijven, daardoor zijn kostbaar
schip sparen, maar tegelijkertijd aan den
propagandadienst der geallieerden gelegen-
heid geven te verkondigen, dat de Duitscher
niet naar buiten durfde komen? Of zou hij
den slag wagen, wetende, dat zijn schip
daarbij een gemakkelijke prooi voor het
Britsch-Fransche eskader zou worden?
Het laatste zou ongetwijfeld van den
meesten moed getuigd hebben, maar de ka
pitein heeft aan de eer van roemvol te ver-
gaan blijkbaar niet zijn groote bemanning
willen prijs geven.
Er was nog een tusschenweg en, naar
verluidt, zou kapitein Langsdorf daarover
met den ^Fiihrer in Berlijn van gedachten
hebben gewisseld. Dat was: uitvaren en
daarna zelf het schip ten offer brengen voor
het in handen van den vijand zou vallen.
Dat is gisteravond gebeurd en aan deze
spannende periode uit den wereldoorlog is
v/el heel spoedig en op onverwachte wijze
een einde gekomen.
Uit de Amerikaansche telegrammen blijkt
duidelijk, dat het schip is gezonken en hoe
het is gezonken en ook, dat de bemanning
voordien aan boord van een Duitsche boot
is gegaan.
Onzeker is op het oogenblik, dat wij dit
schrijven, nog het lot van den kapitein. Er
zijn thans drie verschillende berichten. Vol
gens het eerste heeft de kapitein zelfmoord
gepleegd, het tweede vermeldt, dat hij met
zijn schip is ondergegaan en het derde, dat
hij met zijn officieren in een boot van een
Argentijnschen kruiser is opgenomen.
Het is voor het verloop van den zeestrijd
van weinig beteekenis, maar men interes-
seert zich er voor omdat het slot van dit
drama meer een moreele dan een militaire
beteekenis had gekregen.