c
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het Duitsche bedrijfsleven wordt
geconcentreerd.
CHE BEURS
21
SLOTERIJ
*mU
Vrijdag 5 Januari 1940
142e Jaargang
Russische vliegtuigen trachten Finsche
spoorverbinding gf te snijden.
De Russen slagen er niet in de Finsche
linies te doorbreken.
Russische divisies loopen gevaar te worden
ingesloten.
De geallieerden en de hulp
verleening aan
Finland.
Fransche legerberichten.
De algemeene toestand.
Roosevelt wacht
op den vrede.
lecicht
ITING:
nd ongeveer 19 trar:
midden: Matige tot
is plaatselijk strenge
er of lichtbewolkt,
»t matige oostelijke
lite vorst tot tempe-
Half bewolkt tot bo-
an beteekenis, meest
OP!
"rijtuigen en andere
7.39 uur licht op.
TLIJNEN.
Nederland.
t uitr. te Port Said
iv York 3 Jan.
rdam 3 Jan.
bang 2 Jan.
ie Lloyd,
via naar Genua.
Port Arthur (via
cutta).
cieel)
3dc lijst
lag 4 Jaateari 1944
"ijzen
38
65—
!366
2406
2801
Wil
1903
3947
4395
4653
>074
6139
6290
6377
1201
8299
8319
8584
490
9668
9862
10488
1067
12152
12587
12879
1484
13489
13625
13735
>162
15254
15266
15462
1165
16200
16209
16353
f716
17770
18703
19006
1996
20452 20576
20688
.427
21668
2de
lijst:
13734
m. K.
WSCHE BANK N.V.
Mkmaar,
1 Januari 1940.
Vor.k.l 2.45-3.00
138 83%
i 831%,
137 81%,
81%
'erkl. 121/,
12%-3
901/,
91
250 84'/,
84%
164%
165
109
101%
NL.
39'/,
37%.8
65
83i/,
308
315%
97
97
ezit 131
131%
SL.
391%,
40%
24
24%,-|
61%
4
61%5-f
40'/,
291%,
30-%,
20
20
I '8'/l6
4'/,
50%,
50%, -f
58/8
5%s
402
403-%
251%
250
3413/,
107%,
561/,
56%
100
249%
265%
263%,-4
HO'/,
30»/,
10%,
10i-%,
9
204
202%
165%
112%
165
126
62
62
104%
- 4%,
4%
941/,
94
n 114%
114»/,
1053/,
108-9
106%
108%,
1181/,
117
16b
139
io%
li'/,
14'/,
75
20'/,
IO"/16-2
li'U
15
x) ex-coupon
ridend.
rs 2%, heden 2s',
SI AMSTERDAM
EEL.
ige koers
87
r.41%
>.37 Jé
1.20*4
.60
.12
1.25
1.75
1.65
heden
1.87»/.
7.38V»
75.30
4.18"/,
31.48
42.07
36.30
44.67*5
42.60
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco don* bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1 25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b EERMS COSTER ZOON Voordaro C 9,
postgiro 37060 Telef 3320, redactie 3330
No. 4
Dit nuramei bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Men heeft in Duitschland besloten tot concentratie van het bedrijfsleven en
aan generaal-veldmaarschalk Göring, den organisator van het vierjaren
plan, is de leiding der nieuwe maatregelen opgedragen.
Men zal zich in het binnenland meer bij den oorlogstoestand moeten aan
passen. Men zal alle luxe moeten vermijden en uiterst spaarzaam moeten
worden op alles wat de Duitsche volkshuishouding zal kunnen gebruiken.
Men zal zooveel mogelijk zelf moeten fabriceeren wat Duitschland niet of
niet voldoende meer krijgen kan, men zal waarschijnlijk het beter gesitueer
de deel der bevolking tot verplicht sparen noodzaken, men zal alles zoo
zwaar mogelijk belasten wat aan eenige luxe kan doen denken en in een
sober bestaan kan gemist worden en men zal er op bedacht moeten zijn.
dat het volk ter wille van de uiteindelijke overwinning nog veel zwaardere
financieele lasten krijgt te dragen.
Het uitvoerend orgaan, dat alles zal moeten regelen, is een lichaam, waarin
de leidende figuren van de voornaamste ministeries en rijkscommissies
zitting zullen hebben en veldmaarschalk Göring zal in hoogste instantie
over alle maatregelen der oorlogseconomie moeten beslissen.
Zooals de Finsche patrouilles trachten de spoorlijn naar Moermansk
te vernielen en daardoor den aanvoer van levensmiddelen te verhinderen,
trachten thans Russische vliegers de spoorwegverbinding tusschen Finland
en Zweden te vernielen, waarschijnlijk om daardoor den aanvoer van oor
logsmateriaal te verhinderen.
De vernieling schijnt slechts van geringen omvang te zijn en de Finnen zijn
dadelijk aan het herstel begonnen. De Russische aanvallen op de diverse
fronten hebben tot dusver geen succes opgeleverd. In de buurt van het
Aglameer zouden eenige van hun basis afgesneden Russische divisies groot
gevaar loopen ingesloten te worden.
Het Finsche legerbericht.
Het gisteravond uitgegeven legerbericht
luidt als volgt:
Met uitzondering van het gebruikelijke
geschutvuur en het optreden van patrouilles
van weerszijden is 't betrekkelijk rustig ge
weest op de Karelische landengte. Aan de
Oostgrens, ten Noorden van het Ladoga-
meer, is de toestand ongewijzigd. Te Aitto-
joki tracht de vijand een strategisch steun
punt te heroveren, waarvan de Finnen zich
meester hebben gemaakt. Alle aanvallen
werden echter afgeslagen. In den sector van
Kuhmo is een vijandelijke aanval, die ge
steund werd door artillerie en tanks, afge
slagen. Te Suomussalmi is gisteren de zui
vering van het terrein voortgezet en 169 Rus
sen werden gevangen genomen. Te Raate,
ten Oosten van Suomussalmi, duren de ge
vechten voort. Ook worden de gevechten
voortgezet ten Noorden van den sector van
Alia. Overigens niets bijzonder te melden.
Een vijandelijke sleepboot is gisteravond
afgedreven in de buurt van het fort Koi-
visto. Batterijen van het fort openden het
vuur en de bemanning van het schip vluchtte
over het ijs. Een Finsche patrouille maakte
zich meester van den sleepboot, maar die
zonk in den loop van den nacht. Bij het
Ladoga-meer hebben Sovjet-troepen twee
Finsche forten en een dorp gebombardeerd.
Finsche kustbatterijen concentreerden hun
vuur op de vijandelijke stellingen.
Op drie Januari heeft de Russische lucht
macht de strekeri van Abo en Hangö gebom
bardeerd en zekere punten in het Noorden
van Finland. Een Russisch vliegtuig werd
neergehaald. De materieele schade was on-
beteekenend, en tot dusverre gelooft men
niet, dat er slachtoffers zijn gevallen.
Een episode uit den strijd.
Op de Karelische landengte was een kleine
Finsche fortificatie geblokkeerd door drie
Sovjet-Russische tanks, die alle uitgangen
onder controle hadden. De Finnen bezaten
slechts twee antitankkanonnen en spoedig
verschenen nog drie Russische tanks, ter
ondersteuning van de eerste en om te trach
ten de fortificatie meester te worden. De
veldtelefoon der Finnen was afgesneden.
Een soldaat zag kans om uit de sterkte te
komen en de draden te herstellen, waarop
de bevelvoerende officier de Finsche artille
rie zoo nauwkeurige aanwijzingen wist te
geven, dat vijf Russische tanks vernield
werden. De zesde werd onschadelijk gemaakt
door een soldaat uit de fortificatie met be
hulp van een handgranaat.
Op een ander punt van de landengte
slaagden Finsche soldaten er in een achter
de Russische linies rustend detachement
te verrassen. Zij vernietigden- een deel
van het detacWément en vonden op den Rus-
sischen bevelvoerenden officier het plan
voor een aanval, die den volgenden morgen
zou worden ingezet. Zij konden de Finsche
artillerie waarschuwen, die bij hun. nadering
de Russische tanks vernielde, welke den aan
val van den volgenden dag hadden moeten
steunen.
In de streek van Suomussalmi hebben de
Finnen de kas van een Sovjet-Russisch regi
ment gevonden, waarin zich 92.000 Finsche
marken bevonden. Dit is een opmerkelijk
feit. In begin November hebben de Russen,
naar bekend is, .verscheidene millioenen Fin
sche marken opgekocht. Ongetwijfeld hoop
ten zij met dit geld him inkoopen in Finland
te betalen. Men herinnert er eveneens aan.
dat de Sovjets op dezelfde wijze opgetreden
zijn in Polen, waar zij belangrijke hoeveel
heden zloty's opkochten.
Russische luchtaanvallen op Turku.
Gister is in Turku luchtalarm gemaakt,
Het is mogelijk, dat in sommige havens aan
de Bothnische Golf eveneens alarm gemaakt
is, aangezien de Russische luchtmacht aan
vallen onderneemt op de havens, via weike
de Finnen hulp van buiten kunnen ontvan
gen.
Finland bestelt sleden.
Finland heeft driehonderd skisleden be
steld voor het vervoer van gewonden. Noor
wegen zal bovendien tweehonderd skisleden
cadeau doen.
Hulp uit Zwitserland en Amerika.
Ter gelegenheid van het nieuwe jaar heeft
het Bazeler comité tot hulp aan Finland een
bedrag van 100.000' Zwitsersche franc over
gemaakt naar Helsinki.
Een lid van de Amerikaansche legatie te
Riga heeft medegedeeld, dat Finland tegen
hét einde van deze maand 400 vliegtuigen
en een ongeveer gelijk aantal Amerikaansche
piloten zal ontvangen.
Zweedsche hulp voor Finland.
De bevelhebber van het vrijwilligerscorps
voor Finland, luitenant-generaal Linder, zal
in de eerstvolgende dagen naar Finland
vertrekken.
De Zweedsche nationale inzameling voor
Finland heeft thans een bedrag van rond
6*< millioen kronen bijeengebracht.
Een tweede slag woedt bij Salla.
Volgens uit Rovaniemi, het hoofdkwartier
van het Finsche Noordelijke leger, ontvan
gen berichten wordt thans aan het front van
Salla een tweede slag geleverd binnen een
week tijds. De strijd'woedt thans ten Noor
dén van Salia.
Finsche autoriteiten nemen ten aanzien
van' deze gevechten een zeer groote geheim
houding in acht. Zij staan niemand toe de
gevechtszone te nadefen.
Het verluidt evenwel, dat de Russen het
hard te verduren hebben en reeds terug over
de grens zouden zijn geworpen.
Het Russische legerbericht.
Het hoofdkwartier van het militaire dis
trict Leningrad deelt mede:
Op 4 Januari heeft zich aan het front niets
van belang voorgedaan.
De Britsche hulpverleening aan
Finland.
In gezaghebbende Britsche kringen wordt
vernomen, dat de Britsche regeering, over
eenkomstig het onlangs door den Volken
bondsraad genomen besluit, bereid is in
iedere mate, welke mogelijk is, de verzen
ding van wapens naar Finland te vergemak
kelijken.
Dezelfde kringen doen evenwel opmerken,
dat in de eerste plaats aan de behoeften van
Groot-Britannië zal moeten zijn voldaan.
Duitsche beschouwing over de positie
van Scandinavië.
De Berlijnsche correspondent van het
„Hamburger Fremdenblatt" trekt uit den
tekst van de nota's, die Engeland en Frank
rijk betreffende de Finsohe kwestie gericht
hebben tot het secretariaat-generaal van den
Volkenbond, de conclusie, dat het streven
der Westelijke mogendheden naar een uit
breiding van het Europeesche conflict tot de
Scandinavische statengroep in zijn beslissend
stadium is getreden. Volgens de Fransche
nota is de Fransche regeering bereid om in
samenwerking op te treden met alle andere
mogendheden, die in overeenstemming wil
len handelen met de aanbevelingen van
Genève ten opzichte van de hulpverleening
aan Finland. Deze zin, zoo schrijft de cor-
despondent o.a., heeft op onmiskenbare wij.ze
betrekking op de Scandinavische staten.' De
ontwikkeling krijgt haar voor het verloop
van het Europeesche conflict zeer belang
rijke beteekénis eerst door het feit," dat het
Geneefsche instituut als dienaar van de En-
gelsch-Fransche belangen besloten heeft tot
een soort collectief optreden en dat daar
mede de Noordsche staten gesteld worden
voor de vraag, of zij zich al dan niet be
schikbaar willen stellen voor de uitvoering
der hulptransporten van den kant der Weste
lijke mogendheden. Wanneer zij dat doen,
worden grootere problemen opgewq^pen,
welke 't volgens de houding der Britsche en
in het bijzonder der Fransche regeering
klaarblijkelijk in de bedoeling ligt, aan te
snijden. Een directe hulpverleening der
Westelijke mogendheden zonder deelneming
der Scandinavische landen is om militaire
en aardrijkskundige redenen niet mogelijk.
Daardoor krijgt het geheele probleem het
aspect, dat het er den Westelijken mogend
heden op aan komt, in de Scandinavische
landen een basis voor ondernemingen, min
der tegen Sovjet-Rusland dan tegen het
Groot-Duitsche rijk te krijgen. De Finsche
kwestie, dient de Westelijke mogendheden
tot verkapping van haar op het neerwerpen
van het Duitsche volk gerichte voornemens.
Uit dit alles, aldus concludeert de cor-
Werklieden steunen Finland.
De werklieden van een veertigtal fabrie
ken, waaronder de belangrijksten van Zwe
den, zooals de Erikson telefoonfabrieken en
de Lux electriciteitswerken, hebben besloten
op 6 Januari, Driekoningen, waarop anders
niet wordt gewerkt, thans wel te arbeiden
en het loon, dat zij dezen dag ontvangen, ter
beschikking te stellen voor Finland.
De directies van de fabrieken hebben van
hun kant besloten het loon voor dezen dag
te verdubbelen en dit eveneens aan Finland
te schenken.
Het Duitsch-Finsche handels- en
clearing/verdrag verlengd.
De president der republiek heeft gister
éen verlenging der geldigheid van net
Duitsch-Finsche handels- en clearingverdrag
voor het jaar 1940 goedgekeurd.
respondent, vloeit nookelijkerwijze een
wetmatigheid voort var. Duitsche houding
in de nieuwste fase van het conflict. Het
klinkt zeer bedenkelijk, wanneer ten behoeve
van hun moreele fundeering der Engelsch-
Fransche hulpmaatregelen voor Finland
naar voren gebracht wordt, dat Engeland
anders vreezen moet voor een bedreiging van
zijn zeewegen vanaf de Noorsche kust. Ih
dergelijke aanduidingen komen de ware
voornemens van Londen te voorschijn, die
nauwelijks verbloemden 't inrichten van En-
gelsche vloot-steunpunten aan de Noorsche
kust op het oog hebben. De inrichting van
Engelsche vloot-steunpunten ih Noorwegen
en Zweden echter zou een duidelijke inbreuk
op hun neutraliteit afdwingen. Daarmede
is ook het Duitsche standpunt geschetst.
Duitschland heeft de gebeurtenissen in Fin
land van den ahnvang af beschouwd als een
aangelegenheid, welker oplossing beter had
kunen worden vermeden, maar die moet
worden geregeld door de rechtstreeks be
trokken staten. Alles wat de Britsche propa
ganda daarentegen'beweert, is een bewuste
verdraaiing. Bijvoorbeeld wordt gesproken
over een nota, die door de rijksregeering
gericht zou zijn tot de Zweedsche regeering
en die bepaalde dreigementen zou hebben
behelsd. Een dergelijke nota is nooit ver
zonden. Niet Duitschland wil de Scandinavi
sche landen in het conflict betrekken. Het
eenige compas van zijn optreden is zijn
levensbelang temidden van ernstige verwik
kelingen. Zijn standpunt tegenover de Scan
dinavische intriges van Engeland zal er om
die reden steeds van afhangen in welke mate
de Noordsche staten zich maken tot werktui
gen van de Engelsche oorlogsuitbreidings
plannen.
Het gisteravond uitgegeven Fransche
legerbericht luidt als volgt:
'n Dag zonder belangrijke gebeurtenisen.
Eenige ontmoetingen van patrouilles in het
gebied ten westen van de Saar.
Het Fransche legerbericht van hedenoch
tend luidt:
Aan weerszijden plaatselijke activiteit van
patrouilles.
COMMUNISTISCHE PROPAGANDA
IN ZWEDEN.
De voorzitter van het Finsche comité in
Zweden, prof. Winblom, heeft de felle
beschuldiging uitgesproken tegen de
Zweedsche communisten, een intensieve
Sovjet-propaganda te voeren in Noord-
Zweden. Deze beschuldiging is bevestigd,
door een hooggeplaatste Zweedsche poli-
tie-autoriteit,-die verklaarde, dat de ge
heele communistische partij, die in Noord-
Zweden opereert, slechts een uitgebreide
spionnage-organisatie ten gunste van Rus
land is. Volgens rapporten der politie heb
ben de Zweedsche communisten Moskou
in kennis gesteld van alle transporten, die
voor Finland waren bestemd.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.
President Roosevelt is een groot man en
hij kan, als hoofd van het machtigste staten-
verbond, ronduit zijn meening zeggen zon
der dat hij er bang voor behoeft te zijn,
dat de een of andere oorlogvoerende staat
zich zal wreken.
Hjj is trouwens ook een voorzichtig man,
want als hij over den Europeeschen oorlog
spreekt, dan noemt hij in zijn algemeene
beschouwingen geen staat bij den naam,
maar dan behandelt hij alleen de verschil
lende stelsels.
Zoo heeft hij ook nu weer gesproken over
de mogelijkheid, dat de wereld in de toe
komst overheerscht zal worden door gecon
centreerd geweld en de kleine staten hun
onafhankelijkheid moeten prijs geven en
aanhangsels worden van machtige militaire
systemen.
En hij heeft daarbij op den noodlottigen
toestand gewezen welke het beeld van de
wereld kan zijn als de mensehen worden
gedwongen den God te aanbidden welke
door een militairen heerscher als de God
heid erkend wordt en nog erger hoe
het zal kunnen zijn als het gebed eenvou
dig wordt verboden.
Dat alles kan Amerika niet onberoerd
laten. Men kan en mag daar niet egoïst zijn
en zich, door den breeden oceaan van Euro
pa gescheiden, veilig in zijn isolement ge
voelen en de theorie verkondigen, dat de
rest van de wereld maar voor zich zelf
moet zorgen.
Amerika is een deel en zélfs een groot
deel van de wereld en het heeft er daar
om belang bij, dat deze in alle opzichten
gezond blijft.
Want tenslotte zijn alle staten en alle
menschen voor hun levensbehoud op elkaar
aangewezen. Zooals er in de menschenmaat-
schappij niet een eenling is, die zich van
niemand iets behoeft aan te trekken, zoo is
er ook geen staat ter wereld, die zijn gren
zen kan afsluiten en verklaren, dat nie
mand zich behoeft te bekommeren om wat
daar binnen gebeurt en dat men van buiten
niets en niemand zal noodig hebben.
Een zeer voorname factor voor den bloei
en de onderlinge gezonde verhoudingen der
staten is een zoo gemakkelijk mogelijk han
delsverkeer. Wat men niet heeft moet men
kunnen krijgen en wanneer een bekrompen
egoïsme in andere staten dat verkrijgen
onmogelijk maakt, dan grijpt men maar al
te spoedig naar de wapenen en is het mili
taire conflict geboren.
In te lang onderdrukte en verkeerd ge
regeerde staten komt het tenslotte tot een
zekere opstandigheid, die naar 'n dictatuur
leidt. Roosevelt heeft daarop in zijn rede ge
zinspeeld en hij heeft daarmede ongetwij
feld een afkeuring van de politiek na het
verdrag van Versailles willen geven.
Een ding heeft Jhij zijn landgenooten wel
duidelijk gemaakt.
Amerika hoezeer het door de wijziging
der neutraliteitswet ook van zijn sympathie
met de geallieerden heeft getuigd waagt
zich geen tweeden maal op de slagvelden
van Europa. Het zal zijn jonge mannen niet
meer aan het uitvechten der Europeesche
geschillen offeren.
Zoo is althans het voornemen der Ame
rikaansche regeering. Maar zoo was het
ook in 1914 en de geschiedenis heeft bewe
zen, dat een doeltreffende propaganda aan
een dergelijk besluit veel kan veranderen.
Hoewel en dat geldt niet voor Amerika
alleen het enthousasime om aan de zijde
der geallieerden te strijden niet zoo groot is
als het vroeger geweest is. Misschien heeft
men in Amerika daarvoor als neutrale
staat een te groot offer aan de Engelsche
blokkade- en controle-maatregelen moeten
brengen.
President Roosevelt heeft er op gewezen
hoe 21 Amerikaansche staten in alle opzich
ten broederlijk samenwerken, hoe zij elkaar
wederzijds waardeeren en hoe hun han
delsovereenkomsten zoo doeltreffend zijn,
dat daaruit geen conflicten worden geboren.
Zoo zal het ook in hét nieuwe Europa
kunnen zijn en wanneer er binnen korteren
of langeren tijd over vrede wordt gespro
ken, zullen de afgezanten van Amerika niet
aan de conferentietafel ontbreken. Dan zal
men moeten bewijzen, dat men uit het ver
leden de noodïge lessen heeft getrokken.
Dan moeten de handelskanalen van de
wereld geopend worden en dan moet er ge
zorgd worden, dat geen enkele staat zoo
misdeeld zal zijn, dat de kiem van een nieu
wen oorlog in de totstandkoming van den
vrede wordt geboren.
Tenslotte heeft de president de democra
tie het beste regeeringsinstrument genoemd
dat tot dusver door de menschheid uitge
dacht is en heeft hij op den noodzaak van
hoogere belastingen en op uitbreiding van
leger en vloot aangedrongen.
Dat laatste heeft hij op grond van het ge
zond verstand gevraagd en hij bewijst daar
mede, dat wij nog altijd in een tijd leven,
dat idealen slechts verwezenlijkt kunnen
worden als men krachtig genoeg is om ze
door anderen te laten eerbiedigen.
Het is vanzelfsprekend, dat de presiden-
tieele boodschap in Amerika en in de demo
cratische staten een goed onthaal heeft ge
vonden.
In Duitschland zijn de meeningen zeer
verdeeld. In officieelë kringen begrijpt men
maar al te goed, wie er bedoeld worden met
de staten, die er machtige militaire syste
men op nahouden, maar interessant is
de reactie van een deel der Duit
sche pers en er blijkt wel uit, dat men elke
rede, hoe duidelijk ook, met een beetje goe
den of slechten wil, op verschillende ma
nieren kan beoordeelen.
Duitsche bladen wijzen er op, dat de
president beducht is voor de bedreiging van
de onafhankelijkheid van kleine staten en
voor de gevolgen ook voor Amerika zelf
van een controle op den wereldhandel.
In Duitschland is men het daar volkomen
mee eens en men wijst daarbij op de Brit
sche oorlogs- en blokkademethodes en op
het streven, de kleine naties tot volgzame
organen der Britsche souvereiniteitsbelan-
gen te maken.
Roosevelt heeft verklaard, dat er geen
veroveringsmethode uit de zeventiende of
de achttiende eeuw mag bestaan. Toen, zoo
zeggen de Duitsche bladen, trachtte Riche
lieu tot een verdeeling van Duitschland te
komen en het is dus deze politiek, die thans
door Amerika in het streven van Daladier
wordt veroordeeld.
En zoo is Roosevelt tenslotte een van de
zeer weinige staatslieden, die dezer dagen
een politieke rede kunnen houden welke,
naast de instemming der geallieerden, in
zeker opzicht ook die van Duitschland blijkt
te hebben.
Voor hem zelf is het in dit jaar, nu er
weer een presidentsverkiezing moet plaats
vinden, van nog grooter beteekenis hoe het
mèerendee] der Amerikanen zijn uitspra
ken beoordeelt.