c DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het Duitsche bedrijfsleven wordt geconcentreerd. CHE BEURS 21 SLOTERIJ *mU Vrijdag 5 Januari 1940 142e Jaargang Russische vliegtuigen trachten Finsche spoorverbinding gf te snijden. De Russen slagen er niet in de Finsche linies te doorbreken. Russische divisies loopen gevaar te worden ingesloten. De geallieerden en de hulp verleening aan Finland. Fransche legerberichten. De algemeene toestand. Roosevelt wacht op den vrede. lecicht ITING: nd ongeveer 19 trar: midden: Matige tot is plaatselijk strenge er of lichtbewolkt, »t matige oostelijke lite vorst tot tempe- Half bewolkt tot bo- an beteekenis, meest OP! "rijtuigen en andere 7.39 uur licht op. TLIJNEN. Nederland. t uitr. te Port Said iv York 3 Jan. rdam 3 Jan. bang 2 Jan. ie Lloyd, via naar Genua. Port Arthur (via cutta). cieel) 3dc lijst lag 4 Jaateari 1944 "ijzen 38 65— !366 2406 2801 Wil 1903 3947 4395 4653 >074 6139 6290 6377 1201 8299 8319 8584 490 9668 9862 10488 1067 12152 12587 12879 1484 13489 13625 13735 >162 15254 15266 15462 1165 16200 16209 16353 f716 17770 18703 19006 1996 20452 20576 20688 .427 21668 2de lijst: 13734 m. K. WSCHE BANK N.V. Mkmaar, 1 Januari 1940. Vor.k.l 2.45-3.00 138 83% i 831%, 137 81%, 81% 'erkl. 121/, 12%-3 901/, 91 250 84'/, 84% 164% 165 109 101% NL. 39'/, 37%.8 65 83i/, 308 315% 97 97 ezit 131 131% SL. 391%, 40% 24 24%,-| 61% 4 61%5-f 40'/, 291%, 30-%, 20 20 I '8'/l6 4'/, 50%, 50%, -f 58/8 5%s 402 403-% 251% 250 3413/, 107%, 561/, 56% 100 249% 265% 263%,-4 HO'/, 30»/, 10%, 10i-%, 9 204 202% 165% 112% 165 126 62 62 104% - 4%, 4% 941/, 94 n 114% 114»/, 1053/, 108-9 106% 108%, 1181/, 117 16b 139 io% li'/, 14'/, 75 20'/, IO"/16-2 li'U 15 x) ex-coupon ridend. rs 2%, heden 2s', SI AMSTERDAM EEL. ige koers 87 r.41% >.37 Jé 1.20*4 .60 .12 1.25 1.75 1.65 heden 1.87»/. 7.38V» 75.30 4.18"/, 31.48 42.07 36.30 44.67*5 42.60 ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco don* bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1 25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v b EERMS COSTER ZOON Voordaro C 9, postgiro 37060 Telef 3320, redactie 3330 No. 4 Dit nuramei bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Men heeft in Duitschland besloten tot concentratie van het bedrijfsleven en aan generaal-veldmaarschalk Göring, den organisator van het vierjaren plan, is de leiding der nieuwe maatregelen opgedragen. Men zal zich in het binnenland meer bij den oorlogstoestand moeten aan passen. Men zal alle luxe moeten vermijden en uiterst spaarzaam moeten worden op alles wat de Duitsche volkshuishouding zal kunnen gebruiken. Men zal zooveel mogelijk zelf moeten fabriceeren wat Duitschland niet of niet voldoende meer krijgen kan, men zal waarschijnlijk het beter gesitueer de deel der bevolking tot verplicht sparen noodzaken, men zal alles zoo zwaar mogelijk belasten wat aan eenige luxe kan doen denken en in een sober bestaan kan gemist worden en men zal er op bedacht moeten zijn. dat het volk ter wille van de uiteindelijke overwinning nog veel zwaardere financieele lasten krijgt te dragen. Het uitvoerend orgaan, dat alles zal moeten regelen, is een lichaam, waarin de leidende figuren van de voornaamste ministeries en rijkscommissies zitting zullen hebben en veldmaarschalk Göring zal in hoogste instantie over alle maatregelen der oorlogseconomie moeten beslissen. Zooals de Finsche patrouilles trachten de spoorlijn naar Moermansk te vernielen en daardoor den aanvoer van levensmiddelen te verhinderen, trachten thans Russische vliegers de spoorwegverbinding tusschen Finland en Zweden te vernielen, waarschijnlijk om daardoor den aanvoer van oor logsmateriaal te verhinderen. De vernieling schijnt slechts van geringen omvang te zijn en de Finnen zijn dadelijk aan het herstel begonnen. De Russische aanvallen op de diverse fronten hebben tot dusver geen succes opgeleverd. In de buurt van het Aglameer zouden eenige van hun basis afgesneden Russische divisies groot gevaar loopen ingesloten te worden. Het Finsche legerbericht. Het gisteravond uitgegeven legerbericht luidt als volgt: Met uitzondering van het gebruikelijke geschutvuur en het optreden van patrouilles van weerszijden is 't betrekkelijk rustig ge weest op de Karelische landengte. Aan de Oostgrens, ten Noorden van het Ladoga- meer, is de toestand ongewijzigd. Te Aitto- joki tracht de vijand een strategisch steun punt te heroveren, waarvan de Finnen zich meester hebben gemaakt. Alle aanvallen werden echter afgeslagen. In den sector van Kuhmo is een vijandelijke aanval, die ge steund werd door artillerie en tanks, afge slagen. Te Suomussalmi is gisteren de zui vering van het terrein voortgezet en 169 Rus sen werden gevangen genomen. Te Raate, ten Oosten van Suomussalmi, duren de ge vechten voort. Ook worden de gevechten voortgezet ten Noorden van den sector van Alia. Overigens niets bijzonder te melden. Een vijandelijke sleepboot is gisteravond afgedreven in de buurt van het fort Koi- visto. Batterijen van het fort openden het vuur en de bemanning van het schip vluchtte over het ijs. Een Finsche patrouille maakte zich meester van den sleepboot, maar die zonk in den loop van den nacht. Bij het Ladoga-meer hebben Sovjet-troepen twee Finsche forten en een dorp gebombardeerd. Finsche kustbatterijen concentreerden hun vuur op de vijandelijke stellingen. Op drie Januari heeft de Russische lucht macht de strekeri van Abo en Hangö gebom bardeerd en zekere punten in het Noorden van Finland. Een Russisch vliegtuig werd neergehaald. De materieele schade was on- beteekenend, en tot dusverre gelooft men niet, dat er slachtoffers zijn gevallen. Een episode uit den strijd. Op de Karelische landengte was een kleine Finsche fortificatie geblokkeerd door drie Sovjet-Russische tanks, die alle uitgangen onder controle hadden. De Finnen bezaten slechts twee antitankkanonnen en spoedig verschenen nog drie Russische tanks, ter ondersteuning van de eerste en om te trach ten de fortificatie meester te worden. De veldtelefoon der Finnen was afgesneden. Een soldaat zag kans om uit de sterkte te komen en de draden te herstellen, waarop de bevelvoerende officier de Finsche artille rie zoo nauwkeurige aanwijzingen wist te geven, dat vijf Russische tanks vernield werden. De zesde werd onschadelijk gemaakt door een soldaat uit de fortificatie met be hulp van een handgranaat. Op een ander punt van de landengte slaagden Finsche soldaten er in een achter de Russische linies rustend detachement te verrassen. Zij vernietigden- een deel van het detacWément en vonden op den Rus- sischen bevelvoerenden officier het plan voor een aanval, die den volgenden morgen zou worden ingezet. Zij konden de Finsche artillerie waarschuwen, die bij hun. nadering de Russische tanks vernielde, welke den aan val van den volgenden dag hadden moeten steunen. In de streek van Suomussalmi hebben de Finnen de kas van een Sovjet-Russisch regi ment gevonden, waarin zich 92.000 Finsche marken bevonden. Dit is een opmerkelijk feit. In begin November hebben de Russen, naar bekend is, .verscheidene millioenen Fin sche marken opgekocht. Ongetwijfeld hoop ten zij met dit geld him inkoopen in Finland te betalen. Men herinnert er eveneens aan. dat de Sovjets op dezelfde wijze opgetreden zijn in Polen, waar zij belangrijke hoeveel heden zloty's opkochten. Russische luchtaanvallen op Turku. Gister is in Turku luchtalarm gemaakt, Het is mogelijk, dat in sommige havens aan de Bothnische Golf eveneens alarm gemaakt is, aangezien de Russische luchtmacht aan vallen onderneemt op de havens, via weike de Finnen hulp van buiten kunnen ontvan gen. Finland bestelt sleden. Finland heeft driehonderd skisleden be steld voor het vervoer van gewonden. Noor wegen zal bovendien tweehonderd skisleden cadeau doen. Hulp uit Zwitserland en Amerika. Ter gelegenheid van het nieuwe jaar heeft het Bazeler comité tot hulp aan Finland een bedrag van 100.000' Zwitsersche franc over gemaakt naar Helsinki. Een lid van de Amerikaansche legatie te Riga heeft medegedeeld, dat Finland tegen hét einde van deze maand 400 vliegtuigen en een ongeveer gelijk aantal Amerikaansche piloten zal ontvangen. Zweedsche hulp voor Finland. De bevelhebber van het vrijwilligerscorps voor Finland, luitenant-generaal Linder, zal in de eerstvolgende dagen naar Finland vertrekken. De Zweedsche nationale inzameling voor Finland heeft thans een bedrag van rond 6*< millioen kronen bijeengebracht. Een tweede slag woedt bij Salla. Volgens uit Rovaniemi, het hoofdkwartier van het Finsche Noordelijke leger, ontvan gen berichten wordt thans aan het front van Salla een tweede slag geleverd binnen een week tijds. De strijd'woedt thans ten Noor dén van Salia. Finsche autoriteiten nemen ten aanzien van' deze gevechten een zeer groote geheim houding in acht. Zij staan niemand toe de gevechtszone te nadefen. Het verluidt evenwel, dat de Russen het hard te verduren hebben en reeds terug over de grens zouden zijn geworpen. Het Russische legerbericht. Het hoofdkwartier van het militaire dis trict Leningrad deelt mede: Op 4 Januari heeft zich aan het front niets van belang voorgedaan. De Britsche hulpverleening aan Finland. In gezaghebbende Britsche kringen wordt vernomen, dat de Britsche regeering, over eenkomstig het onlangs door den Volken bondsraad genomen besluit, bereid is in iedere mate, welke mogelijk is, de verzen ding van wapens naar Finland te vergemak kelijken. Dezelfde kringen doen evenwel opmerken, dat in de eerste plaats aan de behoeften van Groot-Britannië zal moeten zijn voldaan. Duitsche beschouwing over de positie van Scandinavië. De Berlijnsche correspondent van het „Hamburger Fremdenblatt" trekt uit den tekst van de nota's, die Engeland en Frank rijk betreffende de Finsohe kwestie gericht hebben tot het secretariaat-generaal van den Volkenbond, de conclusie, dat het streven der Westelijke mogendheden naar een uit breiding van het Europeesche conflict tot de Scandinavische statengroep in zijn beslissend stadium is getreden. Volgens de Fransche nota is de Fransche regeering bereid om in samenwerking op te treden met alle andere mogendheden, die in overeenstemming wil len handelen met de aanbevelingen van Genève ten opzichte van de hulpverleening aan Finland. Deze zin, zoo schrijft de cor- despondent o.a., heeft op onmiskenbare wij.ze betrekking op de Scandinavische staten.' De ontwikkeling krijgt haar voor het verloop van het Europeesche conflict zeer belang rijke beteekénis eerst door het feit," dat het Geneefsche instituut als dienaar van de En- gelsch-Fransche belangen besloten heeft tot een soort collectief optreden en dat daar mede de Noordsche staten gesteld worden voor de vraag, of zij zich al dan niet be schikbaar willen stellen voor de uitvoering der hulptransporten van den kant der Weste lijke mogendheden. Wanneer zij dat doen, worden grootere problemen opgewq^pen, welke 't volgens de houding der Britsche en in het bijzonder der Fransche regeering klaarblijkelijk in de bedoeling ligt, aan te snijden. Een directe hulpverleening der Westelijke mogendheden zonder deelneming der Scandinavische landen is om militaire en aardrijkskundige redenen niet mogelijk. Daardoor krijgt het geheele probleem het aspect, dat het er den Westelijken mogend heden op aan komt, in de Scandinavische landen een basis voor ondernemingen, min der tegen Sovjet-Rusland dan tegen het Groot-Duitsche rijk te krijgen. De Finsche kwestie, dient de Westelijke mogendheden tot verkapping van haar op het neerwerpen van het Duitsche volk gerichte voornemens. Uit dit alles, aldus concludeert de cor- Werklieden steunen Finland. De werklieden van een veertigtal fabrie ken, waaronder de belangrijksten van Zwe den, zooals de Erikson telefoonfabrieken en de Lux electriciteitswerken, hebben besloten op 6 Januari, Driekoningen, waarop anders niet wordt gewerkt, thans wel te arbeiden en het loon, dat zij dezen dag ontvangen, ter beschikking te stellen voor Finland. De directies van de fabrieken hebben van hun kant besloten het loon voor dezen dag te verdubbelen en dit eveneens aan Finland te schenken. Het Duitsch-Finsche handels- en clearing/verdrag verlengd. De president der republiek heeft gister éen verlenging der geldigheid van net Duitsch-Finsche handels- en clearingverdrag voor het jaar 1940 goedgekeurd. respondent, vloeit nookelijkerwijze een wetmatigheid voort var. Duitsche houding in de nieuwste fase van het conflict. Het klinkt zeer bedenkelijk, wanneer ten behoeve van hun moreele fundeering der Engelsch- Fransche hulpmaatregelen voor Finland naar voren gebracht wordt, dat Engeland anders vreezen moet voor een bedreiging van zijn zeewegen vanaf de Noorsche kust. Ih dergelijke aanduidingen komen de ware voornemens van Londen te voorschijn, die nauwelijks verbloemden 't inrichten van En- gelsche vloot-steunpunten aan de Noorsche kust op het oog hebben. De inrichting van Engelsche vloot-steunpunten ih Noorwegen en Zweden echter zou een duidelijke inbreuk op hun neutraliteit afdwingen. Daarmede is ook het Duitsche standpunt geschetst. Duitschland heeft de gebeurtenissen in Fin land van den ahnvang af beschouwd als een aangelegenheid, welker oplossing beter had kunen worden vermeden, maar die moet worden geregeld door de rechtstreeks be trokken staten. Alles wat de Britsche propa ganda daarentegen'beweert, is een bewuste verdraaiing. Bijvoorbeeld wordt gesproken over een nota, die door de rijksregeering gericht zou zijn tot de Zweedsche regeering en die bepaalde dreigementen zou hebben behelsd. Een dergelijke nota is nooit ver zonden. Niet Duitschland wil de Scandinavi sche landen in het conflict betrekken. Het eenige compas van zijn optreden is zijn levensbelang temidden van ernstige verwik kelingen. Zijn standpunt tegenover de Scan dinavische intriges van Engeland zal er om die reden steeds van afhangen in welke mate de Noordsche staten zich maken tot werktui gen van de Engelsche oorlogsuitbreidings plannen. Het gisteravond uitgegeven Fransche legerbericht luidt als volgt: 'n Dag zonder belangrijke gebeurtenisen. Eenige ontmoetingen van patrouilles in het gebied ten westen van de Saar. Het Fransche legerbericht van hedenoch tend luidt: Aan weerszijden plaatselijke activiteit van patrouilles. COMMUNISTISCHE PROPAGANDA IN ZWEDEN. De voorzitter van het Finsche comité in Zweden, prof. Winblom, heeft de felle beschuldiging uitgesproken tegen de Zweedsche communisten, een intensieve Sovjet-propaganda te voeren in Noord- Zweden. Deze beschuldiging is bevestigd, door een hooggeplaatste Zweedsche poli- tie-autoriteit,-die verklaarde, dat de ge heele communistische partij, die in Noord- Zweden opereert, slechts een uitgebreide spionnage-organisatie ten gunste van Rus land is. Volgens rapporten der politie heb ben de Zweedsche communisten Moskou in kennis gesteld van alle transporten, die voor Finland waren bestemd. Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad. President Roosevelt is een groot man en hij kan, als hoofd van het machtigste staten- verbond, ronduit zijn meening zeggen zon der dat hij er bang voor behoeft te zijn, dat de een of andere oorlogvoerende staat zich zal wreken. Hjj is trouwens ook een voorzichtig man, want als hij over den Europeeschen oorlog spreekt, dan noemt hij in zijn algemeene beschouwingen geen staat bij den naam, maar dan behandelt hij alleen de verschil lende stelsels. Zoo heeft hij ook nu weer gesproken over de mogelijkheid, dat de wereld in de toe komst overheerscht zal worden door gecon centreerd geweld en de kleine staten hun onafhankelijkheid moeten prijs geven en aanhangsels worden van machtige militaire systemen. En hij heeft daarbij op den noodlottigen toestand gewezen welke het beeld van de wereld kan zijn als de mensehen worden gedwongen den God te aanbidden welke door een militairen heerscher als de God heid erkend wordt en nog erger hoe het zal kunnen zijn als het gebed eenvou dig wordt verboden. Dat alles kan Amerika niet onberoerd laten. Men kan en mag daar niet egoïst zijn en zich, door den breeden oceaan van Euro pa gescheiden, veilig in zijn isolement ge voelen en de theorie verkondigen, dat de rest van de wereld maar voor zich zelf moet zorgen. Amerika is een deel en zélfs een groot deel van de wereld en het heeft er daar om belang bij, dat deze in alle opzichten gezond blijft. Want tenslotte zijn alle staten en alle menschen voor hun levensbehoud op elkaar aangewezen. Zooals er in de menschenmaat- schappij niet een eenling is, die zich van niemand iets behoeft aan te trekken, zoo is er ook geen staat ter wereld, die zijn gren zen kan afsluiten en verklaren, dat nie mand zich behoeft te bekommeren om wat daar binnen gebeurt en dat men van buiten niets en niemand zal noodig hebben. Een zeer voorname factor voor den bloei en de onderlinge gezonde verhoudingen der staten is een zoo gemakkelijk mogelijk han delsverkeer. Wat men niet heeft moet men kunnen krijgen en wanneer een bekrompen egoïsme in andere staten dat verkrijgen onmogelijk maakt, dan grijpt men maar al te spoedig naar de wapenen en is het mili taire conflict geboren. In te lang onderdrukte en verkeerd ge regeerde staten komt het tenslotte tot een zekere opstandigheid, die naar 'n dictatuur leidt. Roosevelt heeft daarop in zijn rede ge zinspeeld en hij heeft daarmede ongetwij feld een afkeuring van de politiek na het verdrag van Versailles willen geven. Een ding heeft Jhij zijn landgenooten wel duidelijk gemaakt. Amerika hoezeer het door de wijziging der neutraliteitswet ook van zijn sympathie met de geallieerden heeft getuigd waagt zich geen tweeden maal op de slagvelden van Europa. Het zal zijn jonge mannen niet meer aan het uitvechten der Europeesche geschillen offeren. Zoo is althans het voornemen der Ame rikaansche regeering. Maar zoo was het ook in 1914 en de geschiedenis heeft bewe zen, dat een doeltreffende propaganda aan een dergelijk besluit veel kan veranderen. Hoewel en dat geldt niet voor Amerika alleen het enthousasime om aan de zijde der geallieerden te strijden niet zoo groot is als het vroeger geweest is. Misschien heeft men in Amerika daarvoor als neutrale staat een te groot offer aan de Engelsche blokkade- en controle-maatregelen moeten brengen. President Roosevelt heeft er op gewezen hoe 21 Amerikaansche staten in alle opzich ten broederlijk samenwerken, hoe zij elkaar wederzijds waardeeren en hoe hun han delsovereenkomsten zoo doeltreffend zijn, dat daaruit geen conflicten worden geboren. Zoo zal het ook in hét nieuwe Europa kunnen zijn en wanneer er binnen korteren of langeren tijd over vrede wordt gespro ken, zullen de afgezanten van Amerika niet aan de conferentietafel ontbreken. Dan zal men moeten bewijzen, dat men uit het ver leden de noodïge lessen heeft getrokken. Dan moeten de handelskanalen van de wereld geopend worden en dan moet er ge zorgd worden, dat geen enkele staat zoo misdeeld zal zijn, dat de kiem van een nieu wen oorlog in de totstandkoming van den vrede wordt geboren. Tenslotte heeft de president de democra tie het beste regeeringsinstrument genoemd dat tot dusver door de menschheid uitge dacht is en heeft hij op den noodzaak van hoogere belastingen en op uitbreiding van leger en vloot aangedrongen. Dat laatste heeft hij op grond van het ge zond verstand gevraagd en hij bewijst daar mede, dat wij nog altijd in een tijd leven, dat idealen slechts verwezenlijkt kunnen worden als men krachtig genoeg is om ze door anderen te laten eerbiedigen. Het is vanzelfsprekend, dat de presiden- tieele boodschap in Amerika en in de demo cratische staten een goed onthaal heeft ge vonden. In Duitschland zijn de meeningen zeer verdeeld. In officieelë kringen begrijpt men maar al te goed, wie er bedoeld worden met de staten, die er machtige militaire syste men op nahouden, maar interessant is de reactie van een deel der Duit sche pers en er blijkt wel uit, dat men elke rede, hoe duidelijk ook, met een beetje goe den of slechten wil, op verschillende ma nieren kan beoordeelen. Duitsche bladen wijzen er op, dat de president beducht is voor de bedreiging van de onafhankelijkheid van kleine staten en voor de gevolgen ook voor Amerika zelf van een controle op den wereldhandel. In Duitschland is men het daar volkomen mee eens en men wijst daarbij op de Brit sche oorlogs- en blokkademethodes en op het streven, de kleine naties tot volgzame organen der Britsche souvereiniteitsbelan- gen te maken. Roosevelt heeft verklaard, dat er geen veroveringsmethode uit de zeventiende of de achttiende eeuw mag bestaan. Toen, zoo zeggen de Duitsche bladen, trachtte Riche lieu tot een verdeeling van Duitschland te komen en het is dus deze politiek, die thans door Amerika in het streven van Daladier wordt veroordeeld. En zoo is Roosevelt tenslotte een van de zeer weinige staatslieden, die dezer dagen een politieke rede kunnen houden welke, naast de instemming der geallieerden, in zeker opzicht ook die van Duitschland blijkt te hebben. Voor hem zelf is het in dit jaar, nu er weer een presidentsverkiezing moet plaats vinden, van nog grooter beteekenis hoe het mèerendee] der Amerikanen zijn uitspra ken beoordeelt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1