DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Poolsche Nationale Raad in Frankrijk
gevormd.
Frankrijk protesteert bij de Zuid-
Amerikaansche staten.
Finsche successen ten N.O. van
het Ladogameer.
Fransche leyerberichten.
f 100.000 voor Finsche
Roode Kruis.
De algemeene toestand.
ALKMAARSCHE COURANT.
ie Unie alhier
;edenwedstrijd
igenooten, die
em een kleine
den wedstrijd
varen Zondag
j. J. Genefaas
k 281, P. Hen-
Oostinga 245,
!88, G. Harm-
t. Diepen 287,
283, M. Oos-
C. Sieuwerta
Bak 446, C.
C. Maer 225
lans definitief
elbond gewor-
;oor vrouwen.
„Kosmos" te
rerziene druk
mnastiek voor
keurig uitge-
ito's, die de
in het bijzon-
groep vrou-
vinden naar
Die zijn op
i. De vrouw
ilkomen fit te
uitstekende
Oeze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.30.
Losse nummers 3 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. EERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330
No. 20
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Directeur: C. KRAK.
Woensdag 24 Januari 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
Zooals bekend, hebben de Polen in Frankrijk een Poolsche regeering en is
er eveneens een Poolsch leger gevormd. Thans is daar ook een Poolsch
parlement bijeengekomen, de zoogenaamde Poolsche Nationale Raad, welker
leden voor het eerst door de regeering uit diverse volksgroepen zijn gekozen.
In de Poolsche ambassade te Parijs heeft den Raad gister vergaderd in
tegenwoordigheid van den Poolschen president Raczkiewicz en minister
president generaal Sikorski. Tot voorzitter werd de oud-president en musi
cus Paderewski gekozen. Zoowel hij als Sikorski hebben de vroegere regee-
ringssystemen in Polen veroordeeld cn op de noodzakelijkheid gewezen een
goeden democratischen rëgeeringsvorm te vinden.
Frankrijk heeft bq de regeering van Panama geprotesteerd tegen de
besluiten der Zuid-Amerikaansche staten, waardoor het den schepen der
geallieerden niet veroorloofd zou zijn op te treden tegen vijandelijke vaar
tuigen in de zoogenaamde veiligheidszone. De Amerikaansche staten zouden
in elk geval de garantie moeten geven, dat Duitsche schepen niet in deze
zone verschijnen, maar in de havens worden vastgehouden. Frankrijk ver
langt, dat de Amerikaansche republieken de volledige uitoefening van de
rechten der oorlogvoerenden in het internationale recht zullen erkennen.
De sterke aanvallen der Russen ten N.O. van het Ladogameer, waar
mee zij pogen door een omsingelende beweging achter de Mannerheimlinie
te komen, zijn door de Finnen afgeslagen. De verliezen der Russen moeten
verscheidene duizenden manschappen bedragen.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt: Niets te melden.
Het legerbericht van hedenochtend ver
meldt: Een onzer posten aan dén Lauter
heeft een vijandelijk element, waarmede zij
in contact waren geraakt, teruggedrongen.
HET DUITSCHE LEGERBERICHT.
Het opperbevel van de weermacht maakt
bekend.
In de Noordzee werd de Britsche torpedo
jager „Exmoutn" vernield. Overigens geen
bijzondere gebeurtenissen.
REPATRIEERING VAN DUITSCHERS
UIT DE OEKRAÏNE.
Duitsche kringen in Moskou erkennen
thans, dat een honderdtal Duitsche ambte
naren zich in de westelijke Oekraine bevin
den om zich bezig te houden met de repa-
trieering van Duitschei s uit dit gebied. Hoe
wel zij gemobiliseerd zijn en een grijs
uniform dragen, verzekert men, dat de amb
tenaren burgers zijn en verklaart men, dat
er geen sprake van kan zijn, dat er Duitsche
troepen in de westelijke Oekraine zijn.
DE ROEMEENSCHE OLIE.
Er zijn in Londen geen definitieve be
richten ontvangen omtrent de volledige
strekking van de door de Roemeensche
regeering ingevoerde nieuwe maatregel ten
aanzien van de controle op en de coördina
tie van de olieproductie en raffinaderij in
Roemenië. Wanneer echter mocht blijken,
dat de Roemeensche autoriteiten deze me
thode aannemen om Duitschland een onma
tig groot deel der Roemeensche olieleve
ranties te geven, dan is het duidelijk al
dus de diplomatieke correspondent van
Reuter dat van Groot-Britannië en
Frankrijk niet kan worden verwacht, dat zij
doorgaan met hun huidige politiek van leve
ring van grondstoffen en andere producten,
die Roemenië op het oogenblik van de geal
lieerden betrekt.
DE BOUWER VAN DE SIEGFRIEDLINIE
NAAR MOSKOU.
Ingenieur Todt, de bouwer van de
Siegfriedlinie, is te Lwow aangekomen en
gisterochtend, vergezeld van een aantal
Duitsche deskundigen en ingenieurs naar
Moskou vertrokken.
GEEN CANADEESCHE GRAAN-
LEVERINGEN AAN RUSLAND.
De Canadeesche regeering heeft verboden
graan naar Rusland uit te voeren. Sovjet-
Rusland zal dus niets geleverd krijgen van
zijn recente aankoopen van ongeveer
1.250.000 bushels Canadeesch graan.
De regeering heeft een verklaring aai. de
pers verstrekt over de graanverkoopen,
waarin gezegd werd, dat niets erop wees,
dat het graan werkelijk naar Rusland zou
gaan. Zoodra echter vernomen werd, dat er
een dergelijke mogelijkheid bestond, werd
'nel en doeltreffend opgetreden.
ONBEKEND VAARTUIG GEZONKEN.
146 Personen aan boord?
De kustwacht te Boston (V.S.) deelt mede,
dat een zekere kapitein Brown uit Vineyard-
haven beweert op de korte golf om 19 uur
2 pl.t. een door een onbekend gebleven vaar
tuig uitgezonden draadlooze mededeeling
te hebben opgevangen, waarin werd gemeld,
dat het schip tusschen de eilanden Nantucket
en Marthasvineyard in zinkenden toestand
verkeerde.
Twee vaartuigen van de kustwacht- zijn
uitgezonden om te zoeken naar het schip, dat
146 man aan boord zou hebben.
Wetsontwerp thans in
voorbereiding.
Op schriftelijke vragen van het
lid der Eerste Kamer, den heer van
Embden (v.d.) betreffende het ver-
leenen van steun aan Finland heeft
de minister van staat, minister van
aLgemeene zaken, a.i., voorzitter
van den raad van ministers, geant-
woord, dat een wetsontwerp, waar
bij wordt voorgesteld een bedrag
van 100.000 uit 's lands kas door
bemiddeling van het Nederland-
sche Roode Kruis ter beschikking te
stellen van het Finsche Roode Kruis,
in voorbereiding is.
DE BLOKKADE.
De Eng. minister voor de economische oor
logvoering, Crog, heeft gistermiddag in het
Lagerhuis talrijke vragen beantwoord en o.m.
verklaard, dat alle practische maatregelen
waren genomen om te voorkomen, dat
Duitschland zijn olievoorraad aanvult uit
neutrale bronnen en dat hem niets ter oore
was gekomen omtrent eenig lek van beteeke-
nis sedert de oorlog was begonnen. De sta
tistieken bewezen, dat van het begin van den
oorlog tot'eind November Nederland en
Scandinavië geen buitensporig hooge aan
koopen van soyaboonen hadden ggdaan.
Op het bevel tot inbeslag neming van
Duitsche uitvoergoederen waren eenige uit
zonderingen toegestaan met betrekking tot
uitvoergoederen, bestemd voor de Vereenigde
Staten.
HISTORISCH KASTEEL DOOR BRAND
GETEISTERD.
Gister heeft een brand gewoed in het
historische kasteel Chilli Gham Castle in
Northumberland (Eng.) De geheele noorde
lijke vleugel van het uit den tijd der Plan-
tagenets dateerende kasteel alsmede een
deel van den gevel werden verwoest.
DUITSCHE VERSTEKELINGEN OP
JAPANSCH SCHIP.
Bij aankomst van het Japansche vracht
schip Moerotsjime Maroe in Sjanghai zijn
vier Duitsche verstekelingen van boord
gehaald.
Vijftien andere verstekelingen had men
reeds ontdekt voordat het schip van Sa-
bang vertrok.
WEDEROM EEN JAPANSCH SCHIP
DOOR BRITSCH OORLOGSSCHIP
AANGEHOUDEN.
t
Een motorschip van de Amerikaansche
douane heeft Dinsdag gemeld, dat een
Britsch oorlogsschip het Japansche schip
„Tatatoe Maroe" tusschen de kust van
Californië en Honoloeloe heeft aangehou
den. De commandant van' het Amerikaan
sche vaartuig zeide, dat de Britten het
blijkbaar gemunt hadden op 5 Duitschers,
die zich, naar gemeld werd, aan boord van
de Tatoeta zouden bevinden. Doyle beves
tigde de geruchten, die den geheelen dag
hadden geloopen er volgens welke de Ta
toeta door een oorlogsschip was aangehou
den. Ook de agent van de reederij van de
Tatatoe heeft bevestigd, dat het schip door
een Britsch oorlogsschip was gepraaid. Het
söhip' had evenwel de reis mogen voort
zetten zonder te zijn doorzocht. Aan boord
van de Tatatoe bevinden zich veel passa
giers. Oorspronkelijk hadden ook eenige
Duitschers de reis zullen meemaken, doch
op het laatste oogenblik had het Duitsche
consulaat te 'San' Francisco afgezegd.
HET EINDIGEN VAN HET
AMERIKAANSCH—JAPANSCHE
HANDELSVERDRAG.
De Japansfche ambassadeur heeft gister
eën bezoek gebracht' aari het staatsdeparte-
ment en' gevraagd of hét eindigen van het
handèlsvérdrag op Vrijdag a.s. een wijziging
met zich medé zou béngen van de Donau-
tarieven of de scheepvaartrechten. Hem
werd geantwoord,' dat het afloopen van het
verdrag op zichzelf geen wijzigingen met
zich medebrengt, maar dat de Amerikaan
sche regeering er herhaaldelijk den nadruk
op gelegd heeft, dat dé verdere handels
betrekkingen tusschen beide landen zouden
afhangen van de .ontwikkelingen.
WEDEROM AARDSCHOKKEN IN
TURKIJE.
Maandagavond om half twaalf zijn twee
aardschokken gevoeld 'te Samsoen aan de
Zwarte Zee. Er wordt geen melding gemaakt
van slachtoffers.
TWEEMOTORIGE BOMMENWERPER
VERONGELUKT.
Een' tweemotorige bommenwerper van het
Amerikaansche leger is verongelukt. Het
toestel was boven Boxspring, op 3 k.m. ten
Noordoosten van Riverside, in brand geraaht.
Vier van dezes personen, die zich aan
boord bevonden, werden gedood. Het vlieg
tuig had deelgenomen aan de manoeuvres
bij Monteny. Onverwijld werden ambulance-
auto's naar de plaats van het ongeluk ge
zonden. Het ongeluk heeft zich tijdens een
hevig onweer voorgedaan, welke het vlieg
verkeer in Zuid-Californië heeft ontwricht
en 38 legervliegtuigen, die tusschen de vlieg
velden van Hamilton en Marschfield vlogen,
heeft genoopt bij Bakersfield te dalen. Het
verongelukte, vliegtuig behoorde tot deze
groep.
Twee inzittenden, een sergeant en een
soldaat konden zich met hun valschermen
redden.
REDE VAN PROFESSOR VAN HAMEL.
Prof. dr. J. A. van Hamel, oud-Volken-
bondscommissaris in Dantzig, thans lid van
de Nederlandsche legatie in Bern, heeft gis
teravond een rede gehouden over het be
staansrecht der kleine landen. Prof. van
Hamel verklaarde daarin, dat de huidige
tijden niet gunstig zijn voor de kleine lan
den. De levensomstandigheden mogen echter
het vertrouwén der kleine volken in hun
bestaansrechten niét schokken. Spr. gaf
uiting aan de meening, dat men aan het
einde van den huidigen oorlog de vorming
moet verwachten van een Europeesch over
wicht, zooals dat bestaan heeft in de zeven
tiende en de achttiende eeuw. In dat statuut
zullen de kleine staten hun plaats vinden.
In het tweede deel van zijn rede maakte
prof. van Hamel een toespeling op den held-
haftigen strijd van Finland, dat vecht voor
zijn onafhankelijkheid en ook voor de onaf
hankelijkheid en de handhaving der kleine
landen. Het voornaamste is, dat de kleine
landen niet het vertrouwen verliezen in hun
bestaansrecht en dat zij bereid zijn zeer be
langrijke offers te brengen voor de handha
ving van him onafhankelijkheid.
Groote en kleine
neutralen.
Men heeft in Engeland en Frankrijk de
Duitsche regeering meermalen verweten,
dat zij ontactisch is opgetreden en daardoor
veler sympathie verspeeld heeft en het
dient erkend, dat de Duitsche diplomatie
niet altijd een voorbeeld van goed politiek
beleid is geweest.
Maar ook aan de zijde der geallieerden is
van het tactvolle optreden van vroeger den
laatsten tijd weinig te bespeuren. Men kent
daar altijd nog het geheim eiken voor an
deren hinderlijken maatregel als een nood
zakelijken schakel in te lassen in den keten
van het algemeen beleid, dat op uitroeiing
van agressie, op bescherming van kleins
neutrale staten en op den opbouw van een
nieuw Europa is gericht waarin voor min
der vriendelijke woorden en gedachten van
den eepen staat over de anderen eenvoudig
geen plaats meer zal zijn.
Het is minder begrijpelijk, dat men
als vanzelfsprekend aanneemt, dat de
neutralen daaraan hun medewerking zullen
verleenen. Engeland houdt niet alleen onze
schepen aan, maar stuurt ze bovendien naar
Britsche havens of laat ze door oorlogssche
pen daarheen brengen. Men onderzoekt
daar de ladingen van onze schepen en
trouwens ook van schepen van andere neu
tralen en, alsof deze overlast, dit opont
houd, dat den reeders tijd en geld kost, nog
niet voldoende waren, heeft men de order in
council uitgevaardigd en loopt elk schip, dat
zich niet precies aan de Britsche contraban
de houdt, het gevaar dat de goederen zonder
meer in Engeland gelost en in beslag geno
men Worden.
Men kan daar natuurlijk tegenoverstellen,
dat Duitschland nog heel anders optreedt.
Van Duitsche zijde worden onze schepen
niet alleen gecontroleerd maar men brengt
ze eenvoudig tot zinken en, al moge de
Duitsche oorlogsmarine dan ook niet in
staat zijn, een neutralen koopvaarder triom
fantelijk naar een Duitsche haven te slee
pen althans niet wanneer het schip in
den Atlantischen Oceaan, in de Noordzee of
in de Middellandsche zee wordt aangehou
den het is natuurlijk volkomen juist, dat
het Duitsche antwoord op de Britsche blok
kade en controle van dien aard is, dat Ne
derland door het verlies van schepen en
menschenlevens daaronder nog veel meer
heeft te lijden.
Evenwel, de Britsche marine is on
danks de daaraan toegebrachte verliezen
ongetwijfeld de krachtigste weermacht ter
zee en waar bet de Duitsche blokkade be
treft ziet men er in Londen niet tegen op
de meest drastische maatregelen te nemen.
De kleine neutralen protesteeren, maar
daar blijft het bij en iedereen begrijpt aan
welke groote gevaren een landje als het
onze zou worden blootgesteld wanneer het
zich daadwerkelijk tegen de controle op
zijn schepen ging verzetten.
De wereld bestaat evenwel niet alleen
uit kleine, maar ook uit groote neutrale sta
ten en wanneer men in Engeland rechtvaar
dig wil zijn is het vanzelfsprekend, dat wat
op de kleinen wordt toegepast ook voor de
grooten zal moeten gelden.
Maar de practijk, die bij deze theorie
past doet de regeeringen der. geallieerde
staten natuurlijk op groote moeilijkheden
stuiten. In een neutrale mogendheid als de
Vereenigde Staten van Amerika moge men
nog zoo met den strijd der geallieerden
sympathiseeren, ten slotte is het toch een
groote zelfstandige staat, die met den Euro-
peeschen oorlog niets te maken heeft en
waarvan men dus in Engeland niet kan ver
wachten, dat hij zich vrijwillig alle gevraag
de offers zal getroosten.
Er komen geen Arrj,erikaansche schepen
naar gevaarlijke Europeesche havens, wat
natuurlijk de mogelijkheid dat men onge
noegen over de Britsche controle zal krij
gen grootendeels wegneemt.
Maar er komt wel Amerikaansche post,
niet alleen voor- de neutralen, maar ook
voor Duitschland, waarmede Amerika offi
cieel nog altijd vriendschappelijke betrek
kingen onderhoudt. Die post moet den Brit-
schen censor passeeren en over de controle
en dat oponthoud blijkt men in Amerika
zoo weinig gesticht, dat men daarover een
scherp protest aan de Britsche regeering
heeft gezonden.
Engeland heeft daarop geantwoord, dat
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad. 1 het postonderzoek niet in strijd is met het
internationale recht omdat brieven voor het
doorgeven van contrabande en van militaire
inlichtingen kunnen dienen. En daarbij"
krijgt de Amerikaansche regeering nog
den wenk zich maar liever tot Duitschland
te wenden omdat die op de tot zinken ge
brachte schepen de Amerikaansche post nog
heel anders behandelt door ze eenvoudig
spoorloos te laten verdwijnen.
Het is de groote vraag of een verwijzing
naar anderer onrechtmatige daden een ver
ontschuldiging voor eigen handelingen kan
zijn en naar verluidt zou het Ameri
kaansche staatsdepartement dan ook van
meening zijn, dat correspondentie van neu
tralen aan beliigerenten onschendbaar is,
niet alleen in volle zee, maar ook op sche
pen die zich noodgedwongen naar Britsche
havens moeten begeven.
In Italië waarvan het nog de groote
vraag Is of het wel met de actie der geal
lieerden sympathiseert is men evenmin
op de Britsche controle gesteld en men
schijnt van Britsche zijde dan ook tegenover
de Italiaansche scheepvaart een veel soe
peler houding aan te nemen wat al blijken
kan uit het nieuwe Amerikaansche protest,
dat de schepen der Vereenigde Staten in
Gibraltar veel langer worden opgehouden
dan de Italiaansche.
Japan, dat voor de groote vraag staat of
de koers van het nieuwe kabinet vriende
lijk of minder vriendelijk ten opzichte "'an
Engeland zal zijn, begint zich ook bezorgd
over de Britsche maatregelen te maken.
Even ontactisch als de uitlatingen van
Churchill dezer dagen ten opzichte der neu
tralen zijn geweest, is de aanhouding van
een Japansch schip op een tijdstip dat de
Britsche diplomaten door een tegemoetko
mende houding wellicht tot vriendschappe
lijke betrekkingen met dezen machtigen
staat uit het Verre Oosten kunnen bomen.
Juist in de dagen waarop men in Japan
de verhouding met Engeland opnieuw gaal
bekijken, gaat een Britsche kruiser op den
Stillen Oceaan het Japansche passagiers
schip Asama Maroe aanhouden, het schip
doorzoeken en ruim dertig Duitschers van
boord halen.
Japan is al geprikkeld door den order in
council en dat zijn schepen nu aangehouden
en gecontroleerd worden en men er boven
dien passagiers afhaalt is iets dat de Japan
sche regeering blijkbaar niet voornemens is
zonder meer te „nemen".
De Britsche ambassadeur in Tokio is uit-
genoodigd op het ministerie van Buitenland-
sche Zaken te verschijnen om daar het Ja
pansche protest in ontvangst te nemen en
men heeft dus niet eens de moeite geno
men het hem thuis te bezorgen.
Daarin wordt er tegen geprotesteerd, dat
een Britsche officier met zijn matrozen de
Duitschers in hechtenis kwam nemen zonder
dat men zelfs den naam van den Britschen
kruiser kende. Japan is van meening, dat
men alleen Duitsche militairen gevangen
had mogen nemen, de regeering beschouwt
het Britsche optreden als een onvriendelijke
daad en behoudt zich het recht voor te
eischen, dat de gevangenen weer vrijgelaten
zullen worden, waarbij men nadrukkelijk
tegen een anti-Britsche stemming waar
schuwt.
In officieele kringen te Londen heeft men
er al weer aan herinnerd, dat ook Britsche
onderdanen wel eens door Duitsche oorlogs
bodems van neutrale schepen zijn gehaald,
maar waar dit geen Japansche schepen wa
ren, zal het de heeren in Tokio waarschijn
lijk weinig interesseeren.
In een nieuw onderhoud met den Engel-
schen ambassadeur heeft minister Arita
medegedeeld, dat het incident de Japansche
natie zeer geprikkeld heeft en dat de toe
stand zich op ongunstige wijze zou kunnen
ontwikkelen, tenzij «de Britsche regeering
de zaak op discrete wijze zou oplossen.
De bond van Japansche zeelieden heeft in
een motie den kapitein van de Asama Maroe
van verraad beschuldigd omdat hij zijn
Duitsche passagiers zonder meer had afge
staan. Er schijnt in Japan een anti-Britsche
campagne op komst, vooral nu er berichten
zijn, dat een Engelsche kruiser opnieuw een
Japansch schip heeft aangehouden.
Het Japansche kabinet schijnt vastbeslo
ten zich niet te laten intimideeren en men
gelooft, dat de Japansche marine de noo-
dige maatregelen zal nemen teneinde een
herhaling van het gebeurde te voorkomen.
Dan zal Engeland voor de moeilijke vraag
staan of het Japan evenals de anderen zal
behandelen, dan wel of het voortaan ver
schil tusschen de grooten en de kleinen zal
maken en daarmede waarschijnlijk veler
sympathie voor zijn actie in Europa zal ver
liezen.