DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Amerika vraagt opheldering over het torpe-
deeren van neutrale handelsschepen.
Goring over de Duitsche vet- en
melkproductie.
De Finnen hebben stellingen in
de voorste linie opgegeven.
Oude Sally werd door bomscherf getroffen.
En kreeg een dure begrafenis.
De Bulgaarsche
kabinetscrisis.
Sneeuw en kou in Europa
en Amerika.
De algemeene toestand.
IWS
SENS VAN
rmonie-Theater.
zal men deze
de verfilming
s n.l. het boek
ss deux gosses",
cider den titel:
arijs.
ïtiseh verhaal,
op de lezers te
jn met de film,
tot iedereen
Panfan en de
are type Eusie,
druk te maken,
a der schoon-
;r aandacht zal
op schitterende
inst door Serge
de hoofdvertol-
PAILLE).
City-Theater.
üaude Farrère
n wijze, die ver
Ims van dien
n ons land had
is, wat de völ-
lijk bewijzen:
deze film het
sn; het praehti-
hn Loder en in
sr, of de mees-
olas Farkas
laude Farrere's
i" is inderdaad
roemde roman
lille" verfilmd
e er thans van
ifdrollen Merle
alle voorgaan-
meesterwerk is
openbaart van
geroepen voelt
sn knap stuk
regisseur Ni-
i den aanvang
r de Japansche
ide vloot) en
rijd op zee, die
onaal politiek
jkheid wint
Alkmaar groo-
ÏIJHEID,
Eoxy-Theater,
de en sterke
nende week in
in Mc. Lane en
nde filmkraeh-
ivangenen der
orden meege-
hoofdnummer
i films uit de
:eviert. eD be-
Boyd zal ook
isidy vervullen
ers een prach-
iSTE.
ictoria-Theater.
ider als hoofd-
3 en met span-
Alkmaar haar
üste tegemoet
ictoria-Theater
nnden.
dam schreef:
n" een film is
'n goede beurt
aan de presta-
i kort te doen,
nken aan de
i Leander. Zij
liteiten in zich
ervullen, want
arme, élegance
ireiden, welke
larnaast heeft
le aderen,
er dit winter-
:ft deze, waar-
ch Domin en
id worden, ze-
onder de be-
eur Paul Mar-
filmwerk ge
iing bij Nico
lijk verzorgd,
uid van Zarah
wel op buiten-
sns haar stem
annen bijna
aannen een
ie liefhebbers
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
No. 40 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 16 Februari 1940
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Joergaug
In vele staten wordt steeds meer aandacht geschonken aan het torpedeeren
van neutrale handelsschepen en wat er met de „Burgerdijk" gebeurd is
geeft in het bijzonder aanleiding tot van verontwaardiging getuigende
commentaren.
De Amerikaansche regeering heeft thans te Berlijn opheldering gevraagd
over de door de Duitscbe pers gepubliceerde verklaring, dat ieder neutraal
schip dat op weg is naar een haven der geallieerden, of een contrabande-
contrólestation, door Duitsche duikbooten en kaperschepen „voor goeden
prijs" zal worden verklaard.
Generaal-veldmaarschalk Göring heeft gisteravond een radiorede ge
houden waarin hij het Duitsche volk op den ernst van den toestand heeft
gewezen en heeft laten uitkomen, dat de economische toestand van
Duitschland, ook door den barren winter, niet te luchthartig mag worden
opgevat. Hij drong aan op hoogere melk- en vetproductie en zijn rede wekte
den indruk, dat Duitschland zich instelt op een langdurigen oorlogstoestand.
Naar uit de Finsche legerberichten blijkt, hebben de Russen gister
middag met him massale aanvallen een zoodanige kracht ontwikkeld, dat
de Finnen op enkele punten in den Summasector hun voorste linies moesten
prjjs geven, hoewel de Russen daarbij zeer zware verliezen hebben geleden.
In den luchtstrijd werden zestien Russische vliegtuigen neergeschoten.
(Onze medewerkster in Finland, een
■Noorsche vrouwelijke arts, werkzaam bij
den geneeskundigen hulpdienst, schrijft
ons uit Helsinki:
Een Finsche arts, een collega, die
zelf naar het Noorden getrokken is,
zonder zich te storen aan zijn 60 jaren
en zijn chronische bronchitis, verzocht
mij vóór zijn vertrek om enkele
vriendschappelijke bezoeken af te
leggen bij eenige oude patiënten, aan
wie hij mij voorgesteld had. Hier was
er in vele gevallen werkelijk sprake
van „verborgen nood". En ik moest
trachten om deze oude, trotsche men-
schen in de waan te laten, dat ik, niet
merkte, hoe slecht zij ervoor stonden,
en toch moest ik trachten hen te
helpen.
Daar waren bijvoorbeeld twee oude
hoogadellijke zusters met overgevoe
lige „standsvooroordeelen' en zeer
letterlijke opvatting van het oude
woord „noblesse oblige". Ook hier
hadden de „Roode" luchtraids ver
woesting aangericht al waren zij
niet persoonlijk de dupe er van ge
worden. Maar zij waren beroofd van
haar laatsten en eenigen steun in het
leven: het oude kindermeisje. „Oude
Sally" was letterlijk haar kindermeisje
geweest eens vele, vele jaren geleden,
en zij was het nu weer geworden in
geestelijk opzicht, nu de freules be
gonnen waren wat kindseh te worden.
Het was hetzelfde verhaal, dat men
langzamerhand gewend wordt te hooren:
Oude Sally, die werkelijk een ongewoon
flinke en vitale 80-jarige was, had bood
schappen gedaan voor haar „freuletjes",
en was door het luchtalarm verrast ge
worden. Maar omdat zij bang was voor
haar „freuletjes', had zij geweigerd om
toevlucht te zoeken in een van de vele
schuilkelders, die in haar buurt waren.
Toen was het gebeurd, juist toen zij tracht
te over de straat heen te sluipen. Qe
luchtdruk van de bomexplosie wierp haar
op den grond, en toen de wacht kwam
aanloopen om haar overeind te helpen,
was zij dood. Een splinter van een bom
had haar voorhoofd getroffen en had haar
op slag gedood.
Wat dit verlies beteekende voor de twee
zusters, hebben zij pas langzamerhand'
ontdekt. Om te beginnen hadden zij geheel
andere zorgen; want nu was het de eerste
keer in alle de vele jaren haar plicht
geworden om voor Sally te zorgen! Sally
moest begraven worden met al de eer, die
de twee oude dame's in staat waren haar
te verschaffen. De wereld zou nog eens te
weten krijgen, hoe men in haar familie
zijn dankbaarheid wist te betuigen jegens
een oude, trouwe dienares.
Maar zoo'n begrafenis is duur. Het wei
nige, dat zij nog over hadden van voor
werpen van waarde, werd te gelde ge
maakt, behalve een oud versleten gouden
horloge van de oudste en een nog meer
versleten „vriendschapsring", die de jong
ste gedragen had van haar prilste jeugd.
Het pandhuis hadden zij tot nu toe slechts
gekend van hooren zeggen, omdat het altijd
Sally was geweest, die. zooiets opknapte.
Nu moest de jongste van de zusters zelf
daarheen sluipen, en zij keerde terug vol
waardeering voor de beleefdheid en consi
deratie, waarmee men haar tegemoet ge
komen was. Zelfs op deze „vreeselijke
plaats" hadden zij begrepen, wie zij was!
Zooals gezegd werd de begrafenis duur.
Want alles moest toch plechtig zijn om
„de familie" en Sally echt eer aan te doen.
En zoo werd het ook, van de doodsannonce
in het „Hoofdstadsblad" tot de groote
brandende altaarlichten in de kapel.
Overigens had de oude familienaam zijn
invloed doen gelden. Het werd een vrij
groote, deftige begrafenisstoet van oudere
dames en heeren, met wie de zusters al
lang iedere persoonlijke connectie verloren
hadden, maar die om den „naam" waren
gekomen. Twee van de oude heeren ver-
- schenen zelfs in hun gala-uniformen.
Op deze gebeurtenis hadden de twee
zusters meer dan vier weken geleefd, toen
ik voor het eerst gelegenheid kreeg, een
bezoek af te leggen. Maar het bleek helaas
veel te duidelijk, dat zij ook niet veel an
ders hadden gehad om van te leven in
dezen tijd. Te zeggen dat zij „ondervoed"
waren zou zijn, de zaak veel te mooi voor
te stellen. Zij waren gewoonweg totaal
uitgehongerd! Overigens moest ik op een
zeer voorzichtige, tactvolle manier te werk
gaan om de dames voedzaam eten te ver
schaffen en brandstof voor de kachel. Ik
moest jokken tegen de klippen op!
Hetzelfde doe ik nog heden. Wij zijn nu
zoover gevorderd in onze vriendschap, dat
wü nu doen, alsof wij geloovcn aan onze
wederzijdsche jokkentjes. Maar het gaat
ook gemakkelijk, dank zij den humoristi-
schen aanleg van de dames. Wij zijn alle
drie nogal flink voor dit komediespel.
Maar i k moet toch den geheelen tijd op
letten, want ik behoor immers tot de ge
neratie, die geen gevoel heeft voor fines
ses! Toch zijn er „patiënten"", die veel
moeilijker zijn om te behandelen. Ik hoop
er u nog meer van te kunnen vertellen.
In welingelichte Bulgaarsche kringen
verklaart men, dat het aftreden van het
kabinet het gevolg van een verschil van
meening over vraagstukken' van binnen-
landsche politiek is. Men verwacht een
spoedig einde van de crisis.
Koning Boris is gistermiddag zijn over
leg begonnen met het oog op de vorming
van een nieuwe regeering. Wanneer het
kaoinet zal zijn samenges:elo zal de on
langs gekozen nationale vergadering wor
den bijeengeroepen.
Professor Philoff kabinetsformateur.
Koning Boris heeft professor Bogdan Phi
loff, minister van onderwijs in het afgetre
den kabinet, belast met de vorming van het
nieuwe kabinet.
De beweegredenen voor deze ontslagaan
vrage van het kabinet-Kiosseiwanof moeten
vooral worden gezocht in een conflict in den
boezem der regeering tusschen den minister
president van landbouw Adrianof over de
kwesties verband houdende met de candi-
daatstelling van afgevaardigden bij de jong
ste verkiezingen voor de wetgevende ver
gadering.
Het schijnt, dat pogingen in het werk zijn
gesteld om het geschil te overbruggen, doch
dë ernst van het geschil heeft alle bemidde
lingspogingen doen varen. Gezien de onver
zettelijkheid der bij de zaak betrokken par
tijen is het onmogelijk de ontwikkeling van
de crisis vooruit te zien.
Sommige politieke kringen brengen de
aankomst te Sofia van den Bulgaarschen ge
zant te Belgrado, Iwan Popff, die gisteren
telegrafisch ontboden werd, met deze crisis
in verband.
Kiosseiwanof
Een nieuw kabinet.
Het nieuwe kabinet werd gister als volgt
samengesteld:
Premier en minister van onderwijs Bog
dan Filöff; minister van buitenlandsche za
ken Iwan Popoff (gezant te Belgrado); bin-
landsche zaken Gabrowsky (minister van
verkeer); financiën Bojilof (onveranderd);
justitie Mitakoff (onveranderd); oorlog Das-
kaloff (onveranderd); handel Sagoroff (on
veranderd); economische zaken Bagrianoff
(onveranderd); openbare werken ir. Wassi-
lew (onveranderd); verkeer Goranoff.
Het nieuwe kabinet is vanochtend door
den koning ontvangen.
De politiek der nieuwe regeering
ongewijzigd.
De binnen- en buitenlandsche politiek
blijft onveranderd gebaseerd op een goede
verstandhouding met de buurstaten en
goede betrekkingen met de groote mogend
heden. Hieraan wordt toegevoegd, dat Bul
garije een strikte neutraliteit zal bljjven in
acht nemen en zal voortgaan te streven naar
het behoud van den vrede op den Balkan.
De nieuwe minister van buitenlandsche
zaken is een deskundige in Balkanvraag
stukken.
In het gebied der stad New York zijn acht
menschenlevens gisteren tijdens een sneeuw*-
storm verloren gegaan. In totaal zijn 36
personen in de Oostelijke staten gedood ten
gevolge van de zware sneeuwstormen.
In Hongarije,
De temperatuur in Subkarpathisch Hon
garije is gedaald tot meer dan 36 graden.
Het geheele land is met een dikke sneeuw
laag bedekt.
In Amerika.
Tengevolge van de sneeuwstormen, welke
gewoed worden boven New-York en het
kustgebied van den Atlantischen Oceaan zijn
vijftig personen omgekomen en vele hon
derden gewond. De schade wordt op mil-
lioenen dollars geraamd. Te New-York zijn
3000 mannen aangewezen om sneeuw te rui
men.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van gisteravond
luidt:
Niets bijzonders te melden.
Het Fransche legerbericht van heden
ochtend vermeld: In het gebied van de Blies
beschieting door de artillerie over en weer.
DE ZOMERTIJD IN FRANKRIJK.
Officieel wordt medegedeeld dat in
overeenstemming met de Britsche regee
ring, de zomertijd in Frankrijk zal worden
ingevoerd in den nacht van 24 op 25 Fe
bruari, te twee uur, evenals in Engeland.
'Andere jaren geschiedde de overgang
steeds des avonds om 11 uur.
VIER POLEN TER DOOD
VEROORDEELD.
Het bijzondere gerechtshof in Posen
heeft Woensdag, naar het D. N. B. meldt,
vier Polen wegens zware mishandeling van
Duitsehers ter dood veroordeeld.
Zie verder Buitenland pag. 3, Ze blad.
Hoe en waar zal
de strijd beslist
worden
Zomertijd in België. - De zomertijd zal
in België ingevoerd worden in den nacht
van 24 op 25 Februari.
Militairen door lawine verrast. - De
machinegeweerafdeeiing van een regiment
Alpenjagers is in de provincie Cuneo door
een lawine bedolven. Een officier en twee
soldaten zijn gedood.
De dezer dagen gesloten Russisch-Duit-
sche handelsovereenkomst ten bedrage van
een milliard rijksmark, waarbij Rusland
grondstoffen en Duitschland industriepro
ducten zal leveren, heeft in de buitenland
sche pers tot vele beschouwingen aanlei
ding gegeven.
Men heeft er natuurlijk op gewezen, dat
er in Augustus ook reeds een dergelijk
handelsverdrag van 200 millioen rijksmark
is afgesloten en dat dit waarschijnlijk niet
aan de verwachtingen voldaan heeft, al
heeft Duitschland dan ook groote hoeveel
heden graan en katoen uit Rusland betrok
ken.
Het blijft, ondanks alle verdragen, de
groote vraag in hoeverre men ze zal kunnen
nakomen. Duitschland in oorlogstoestand en
binnen afzienbaren tijd wellicht een land,
waar alle daarvoor geschikte fabrieken tot
wapen- of munitiewerkplaatsen worden om
gebouwd om aan de legerbehoeften te kun
nen voldoen, is zeker niet in de gunstige po
sitie om industrie-artikelen op zoo groote
schaal te fabriceeren, dat daarmede kan be
taald worden wat men aan voedsel en
grondstoffen uit Rusland zal noodig hebben.
Daarnaast staat men in Rusland nog voor
een veel moeilijker vraagstuk, want al heeft
men in eigen gebied de enorme voorraden,
welke voor den Duitschen broeder bestemd
zijn, dan zal men dat alles ook moeten ver
voeren en het blijkt, dat de vervoerscapa
citeit nog altijd uiterst gebrekkig is. Het
ontbreekt Rusland aan voldoende goede
renwagons en het verschil in spoorwijdte
tusschen de Duitsche en de Russische wa
gons is oorzaak, dat overlading steeds aan
de grens zal moeten plaats vinden. In tegen
stelling met Duitschland, dat over prach
tige breede autowegen beschikt, zijn de
wegen in Rusland evenals de meeste water
wegen smal-en slecht en onder die omstan
digheden zal er misschien wel hulp maar
zeker geen snelle hulp aan Duitschland
worden geboden.
Intusschen heeft deze nieuwe handels
overeenkomst er toch op gewezen, dat
Duitschland tot dusver over de Russische
goederenruil tevreden is geweest en er in
de toekomst nog grootere verwachtingen
van koestert.
En in dat verband moet het voor de ge
allieerden wel de ernstige waarschuwing in
houden, dat de blokkade, die zij tot dusver
zoo succesvol hebben gevoerd, veel moei
lijker is dan die van den zoogenaamden
grooten wereldoorlog.
s
Toen' was Duitschland vrijwel aan alle
kanten door vijandelijk gebied omsloten,
waardoor aanvoer van voedsel en grond
stoffen met zeer groote moeilijkheden ge
paard ging en het zoogenaamde moreel der
bevolking, voornamelijk in het laatste oor
logsjaar, daardoor ernstig heeft geleden.
Daartegenover staat nu een Duitschland,
dat meer dan vroeger door het fabriceeren
van kunstproducten geleerd heeft in eigen
behoeften, te voorzien, dat bovendien naar
het Oosten aan alle kanten handelsbetrek
kingen met neutrale staten onderhoudt en
thans een overeenkomst met Rusland heeft
aangegaan, dat in zijn enorme voorraad
schuren alles bezit wat de bondgenoot noo
dig heeft om met onbedreigde volkskracht
den oorlog tot een goed einde te kunnen
voeren. Alleen aan vet-producten schijnt er
althans volgens de rede van Göbbels
nog wel het een en ander te mankeeren.
Wanneer men dat alles bedenkt, komt men
onwillekeurig tot de conclusie, dat de
Britsch-Fransche blokkade niet zoo'n doel
treffend wapen is als men zich dat bij het
begin van den grooten strijd waarschijnlijk
heeft voorgesteld. Al is zij natuurlijk van
veel grooter beteekenis. dan de gelijksoor
tige actie van Duitschland tegenover Enge
land, welke zich hoofdzakelijk tot het ver
nielen van een klein percentage der Britsche
tonnage beperkt en waarvan totaal onschul
dige kleine neutralen nog de zwaarste klap
pen hebben op te vangen, zooals nu weer
gebleken is bij het torpedeeren van de Bur
gerdijk, waarvan het eenige resultaat is, dat
zij tot een steeds meer uitgesproken anti-
Duitsche stemming moet leiden.
Ondanks de vrijwel afdoende blokkade
maatregelen in het Westen kan door han
delsrelaties als die van Duitschland en Rus
land de blokkade een zeer precaire en bo
venal een zeer langdurige geschiedenis
blijken.
Waar bovendien de groote legers van het
machtig versterkte Fransch-Duitsche front
zijn vastgeloopen ,waar blijkbaar geen dei-
partijen het risico van den aanvaller wil
loopen en men er blijkbaar ook geen be
hoefte meer aan heeft de neutralen recht
streeks in den strijd te betrekken, mag men
zich met grooter nadruk dan vroeger de
vraag stellen: wat zal er moeten gebeuren
om een beslissing in den strijd niet tot een
tijdstip in de verre toekomst te verschui
ven?
Het handhaven van legermachten en vlo
ten als thans in de strijdvoerende landen
op elke gebeurtenis voorbereid zijn, kost
tallooze millioenen en ieder begrijpt, dat
geen land op den duur ongestraft de 'offers
kan brengen om dat te blijven bekostigen.
Dan blijft slechts de mogelijkheid van
een compromis over en men mag veilig aan-'
nemen, dat de groote krachten, die voort
durend voor den vrede werken, daarop hun
hoop hebben gevestigd, omdat het inderdaad
voor alle betrokken staten de meest verkie
selijke oplossing zou zijn.
Maar wij zijn nog altijd in het tijdperk,
dat men zich aan beide zijden krachtig ge
noeg voelt om den vijand te weerstaan en
de oorlogsdoelen van beide kanten staan
zoo diametraal tegenover elkaar, dat het wel
duidelijk moet zijn, dat er vooreerst van
een compromis geen sprake zal kunnen zijn.
Tenslotte is er dan nog de mogelijkheid,
dat het gevechtsterrein verplaatst wordt,
dat, via Finland, de Scandinavische staten in
ébrlog met Rusland geraken, dat zij door de
geallieerden gesteund worden en dat uit
deze uitbreiding van Europeeseh gevechts
terrein een botsing van Engelsch-Fransche
en Duitsche troepen in het Noorden van
Europa het gevolg is.
Waarschijnlijker is echter, wanneer men
uitbreiding van het gevechtsterrein moge
lijk acht, een verplaatsing van den strijd
naar Aziatisch terrein, naar het gebied van
den Kaukasus. Het is waarschijnlijk niet
toevallig, dat de Fransche generaal Wey-
gand in Syrië den laatsten tijd een groote
activiteit ontplooit, dat hij confereert met
den Engelschen generaal Wavell in het aan
Engeland verknochte Egypte en dat belang
rijke contingenten Australische troepen de
zer dagen in Suez gearriveerd zjjn, waar ze
door niemand minder dan minister Eden
werden toegesproken.
In het gebied van Syrië in den Libanon
moeten vele honderdduizenden soldaten der
geallieerden liggen en dat zij daar blijven
bewijst wel, dat men ze daar noodig kan
hebben.
Men mag aannemen, dat ook Rusland zich
op Aziatisch gebeid bedreigd gevoelt, te
meer nu ook Japan voornemens schijnt een
anti-communistische politiek te blijven vol
gen en door de openlijke hulp aan Finland
duidelijk blijkt, dat men in Engeland reke
ning met de Sovjet-Unie als tegenstander
begint te houden.
Het zou de oorzaak kunnen zijn, dat men
in Rusland blijk geeft zoo spoedig mogelijk
met Finland te willsfi afrekenen teneinde
dezen veldtocht niet zonder eenig resultaat
voor alle daar gebrachte offers te moeten
staken.
Zoowel Rusland als Duitschland moeten
rekening houden met de mogelijkheid van
nieuwe complicaties hetzij in Turkije, hetzij
op zuiver Aziatisch gebied en de groote
strijd zou daarom wel eens op een geheel
ander terrein kunnen beslist worden, dan
men tot dusver algemeen verwacht heeft.