DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. b» Turkije is thans op aile gebeurlijkheden voorbereid. Da Russen in het bezit van de hoofd wegen naar Viborg. Heftig© strijd om Viborg. Economische en financieel© maatregelen in Frankrijk. Finschê nota aan den Volkenbond, Een rede van Reynaud. De algemeen® toestand; ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.30. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN s Van i5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groot® contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte, Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. KERMS. COSTER ZOON, Voordans C postgiro 37Ö6Ö. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Vrijdag I Maart 1940 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA, 142© Jaargaaf De ïurksche minister-president heeft in een radiorede te Ankara mede gedeeld, dat Turkije thans op alle gebeurlijkheden voorbereid is. Of Turkije in den oorlog zal gaan, wordt alleen beslist door zijn nationale belangen. Oorlog en mobilisatie zijn zware verantwoordelijkheden en eischen diepe overweging. Turkije zal maatregelen nemen, wanneer zijn vitale belangen bedreigd worden. Actie tegen Rusland ligt niet in het voornemen van Turkije en de premier meent, dat er ook voor de Sovjet-Unie geen reden is voor een aanval op Turkije. De buitenlandsche politiek zal niet door andere naties beïnvloed worden. De strijd om Viborg wordt door de Russen met groote felheid voortgezet en volgens een Russisch communiqué zouden de aanvallers zich op nog slechts 2 k,m. van deze stad bevinden. Belangrijke spoorlijnen en wegen naar de stad schijnen in Russische handen te zijn.. De Finnen zijn voor den sterken druk geweken. Zij erkennen hun ernstige positie, maar meencn, dat er van een doorbraak nog geen sprake kan zijn. De Fransche minister van Buitenlandsche Zaken Reynaud heeft in een radiorede medegedeeld, dat Frankrijk bezig is zijn reserves te verspillen en daarom meer moet produceeren. Desnoods zullen in het productie proces meer vrouwen en werkloozen worden ingeschakeld. De consumptie zal door rantsoeneering beperkt worden en de kringloop tusschen prijs stijgingen en loonsverhoogingen moet worden verbroken. Een deel van de zichtbare reserves zal aan de Fransche bank onttrokken worden om als geheime oorlogsschat voor de regeering te dienen. De Fransche goudvoor raad zal tevens een herwaardeerïng ondergaan. Het Finsche legerbericht. Op de landengte van Karelië bleef de vijand druk uitoefenen tusschen de Golf van Viipuri en het Vuoksenmeer, waar de Fin nen zich op nieuwe stellingen hebben terug getrokken. De vijand leed zware verliezen. Veertien tanks werden vernield. Bij de Tai- pale werden drie hevige aanvallen van de Russen teruggeslagen. Ten N.O. van het Ladogameer zijn aanvallen in de richting van Pitkaranta teruggedreven. Elders acti viteit van patrouilles en artillerie. Vier tanks en een pantserwagen werden vernield. Bij Kuhmo hebben de Finnen zich meester ge maakt van eenige haarden van tegenstand. Bij Petsamo is de strijd in de omgeving van de Nautsi voortgezet. De Finsche troepen hebben zich thans teruggetrokken op de linie, die rechtstreeks lbopt van de Finsche Golf naar Vucksen, halverwege de Karelische landengte. Rond Taipale houden zij stand, doch militaire deskundigen te Stockholm wijzen er op, dat deze sector, indien de Russen te Viborg doorbreken, ernstig in den rug zou worden bedreigd. De naar Viborg oprukkende Russen zijn thans in het bezit van drie spoorlijnen en vier hoofdwegen, welke naar de stad lei den. Twee keer luchtalarm te Helsinki. Gistermiddag is twee keer luchtalarm gemaakt. Tijdens het eerste alarm werden twee vijandelijke vliegtuigen omlaag ge schoten. Het verlies van deze toestellen is evenwel nog niet bevestigd. Bij het tweede alarm zag men vijande lijke toestellen op groote hoogte boven de stad vliegen, zij werden door de Finsche luohtdoelartillerie verdreven. Het Russische legerbericht. Het Rusische legerbericht van Donder dagavond luidt: op 29 Februari gingen de Sowjettroepen met succes voort het offen sief op de Karelische landengte tot ont wikkeling te brengen. Zij bezetten de spoorlijn ViipuriValk- jaervi, de stations Ayrapaa, Heinjoki en Pero (op 9 k.m. ten oosten van Viipuri) be nevens de stad Ylasainia en Zomerhuisjes op de Oostkust van de Baai van Viipuri (op 2 k.m. ten zuiden der stad Viipuri). Op 28 en 29 Februari hebben de Sovjet troepen 270 vijandelijke verdedigingswer ken genomen, waaronder 66 gewapend be tonnen forten, behalve de 42, die vermeld waren in het communiqué van 28 Februari. In de overige frontsectoren geen wijzigin gen van belang. De Sovjet-luchtmacht trad op tegen vijandelijke troepen en militaire doelen. 36 Vijandelijke vliegtuigen zijn ver nield op vliegvelden en bij luchtgevechten. Russische aanvallen. Naar uit Helsinki vernomen wordt, heb ben de Russen aan het front enkele aanval len gedaan, doch zonder successen te be halen. De activiteit van de Russen bij Pet samo en in het gebied van Salla wordt be schouwd als een poging om Russische deta chementen in andere sectoren, die in moei lijkheden verkeeren, te ontlasten. Luchtalarm te Helsinki. In de Finsche hoofdstad was gistermid dag van tien minuten over twaalven tot een uur luchtalarm. Tegen half één werden hevige ontploffingen gehoord. Russische vliegtuigen, op ongeveer 400 m. hoogte vlie gend, bevonden zich boven de stad. Zij be gaven zich in Oostelijke richting. De Fin sche luchtdoelartillerie is in actie gekomen. Hevige strijd bij Viipuri. Volgens de laatste door Reuter ontvangen telegrammen woedt de strijd om Viipuri nog steeds met een verschrikkelijke hevigheid. Volgens het vannacht door het Russische hoofdkwartier uitgegeven communiqué zou den de Russen zich nog slechts 2 k.m. van de stad bevinden. In den sector Kuhmo zetten de Finnen hun zuiverings-actie's voort. Verscheidene Russische steunpunten wer den omsingeld: het schijnt dat de Sovjet troepen hun pogingen om Kajaani te berei ken hebben opgegeven, want in de laatste weken zijn geen nieuwe versterkingen meer naar hun te Kittela, Kostamo en Raisko ge legen stellingen gezonden. De sector Kuhmo was na het Karelische front het bedrijvigst; blijkbaar verwachten de Russen meer heil van het oprukken in het Noorden, langs den IJszee-weg. Het communiqué maakt verder melding van de bezetting van de belangrijke spoor- weglijn en drie stations ten Oosten van Viipuri. De geweldige druk der Russen heeft de Finnen genoopt zich terug te trekken. Volgens de Finnen zou er evenwel geen sprake zijn van een doorbraak. Erkend wordt, dat de positie der Finnen ernstig is. Er is evenwel nog geen reden tot pessimisme, zegt men. Protest bij den Volkenbond. De Finsche gedelegeerde te Genève Holsti, heeft gister een nota van zijn regee ring overhandigd, waarin de oorlogsmethode van de Sovet-Unie aan den kaak wordt ge steld, o.a. het systematisch bombardeeren van dorpen, scholen en hospitalen. De nota, welke drie pagina's telt, zal binnen kort gepubliceerd worden en worden toege zonden aan alle staten, leden van den Vol kenbond. Deensch ambulancepersoneel naar Finland. Het Deensche Roode Kruis zal Maandag middag 8 artsen en 36 verpleegsters naar Finland zenden. Het zal dan in totaal meer dan 100 personen naar Finland hebben ge zonden. Vrijwilligers. In een gister gehouden persconferentie te Stockholm is medegedeeld, dat het comité voor Hulp aan Finland in de maand Maart een versterkte campagne op touw zal zetten voor de werving van vrijwilligers. Een ge zelschap Finsche mannen en vrouwen, dat te Stockholm is aangekomen, zal in verband hiermede een groote propagandatournée maken. Veertig Belgische vrijwilligers zijn gister uit Brussel naar Finland vertrokken. Er moet in Frankrijk meer geproduceerd worden. Reynaud In een gisteravond gehouden radiorede heeft de Fransche minister van financiën Reynaud ten aanzien van de heden afge kondigde wetsdecreten verklaard: tot op heden heeft Duitschland een economischen oorlog met ons gevoerd. Zijn offensief ter zee is alleen gericht tegen de levensmidde lenvoorziening der geallieerden. Financieel hebben wij stand gehouden. Economisch daarentegen gleden wij den verkeerden kant op. Ik zeg u de waarheid evenzeer in oorlogstijd als in tijd van vrede. Niets is erger dan een verkeerd optimisme, dat de krachten verspilt. Na aan de hand van de feiten te hebben betoogd, dat het gevaar niet van den finan- cieelen kant komt, vervolgde spr.: Het kwaad, dat op ons loert is het meest ge vreesde kwaad van alle, dat der prijsstij ging. Minder voortbrengen en evenveel ver bruiken, kan dit voortduren? Tot dusver hebben wij, door een deel onzer reserves te gebruiken aan dezen onevenwichtigen toe stand het hoofd geboden. Niet alleen hebben wij uit de binnenlandsche reserves geput, doch ook hebben wij ons tot het buitenland gewend. Om daar aankoopen te doen hebben wij goud moeten afgeven. Hier komen wij tot de kern van de zaak. Eind November begon de prijsstijging. Reynaud zette vervolgens het gevaar van inflatie uiteen. Ten einde deze consequentie van de prijsstijging te ont gaan, heeft de regeering hedenochtend wetsdecreten afgekondigd. Slechts een hier van was van financieelen aard. Spr. wees er op, dat de waarde van den franc onver anderd blijft. Deze conventie, zoo zeide Rey naud, stelt ons in staat het hoofd te bieden aan alle omstandigheden, die uit den oorlog kunnen voortvloeien. Ten aanzien van de andere decreten, die van economischen aard zijn, verklaarde de minister, dat zij ten doel hebben het ves- bx-uik te beperken en de productie op te vee» ren. Naar aanleiding van de invoering vas de distributie zeide hij, dat het gunstigst^ waarop Hitier kan hopen is, dat de Fran- schen inslapen in hun gewoonten in vredes tijd. De geheele tactiek van Duitschland, al dus Reynaud, gaat uit van de gedachte, dat wij onze reserves zullen uitputten, terwijl het de zijne dank zij ongehoorde ontberin gen, zal behouden. Reynaud deelde mede, dat over enleeïe dagen een begin zal worden gemaakt met d« formaliteiten voor de algemeen® volkstel ling, die vooraf moet gaan aan de uitreiking' der distributiekaarten. Minder uitgeven en minder verisraï- ken, is niet voldoende. Er moet mees worden voortgebracht; ik spreek niet van de bewapening. Op dit terrein ne men onze prestaties met den dag toe» Ik spreek van de productie, welke nc«v- dig is voor de burgerlijke levensbehoef ten, die voorziet in de fundamenteel# behoeften des lands en onze mogelijk heden tot uitvoer. Reynaud sprak van de maatregelen, the genomen zijn in het belang van den land bouw en verklaarde ten aanzien van de in- dustrieele productie, dat deze vooral behoef te heeft aan arbeidskrachten, hij deelde mede, dat een lijst opgesteld zal worden van de industrieën, die genoodzaakt zullen zjjH een minimum percentage aan vrouwelijke arbeidskrachten in dienst te nemen. Tevens zal een telling worden gehouden onder de werklooze arbeiders. Indien wij er met vrij willigheid niet komen, aldus Reynaud, zul len wij niet aarzelen, onze toevlucht te ne men tot een werkelijken verplichten ar beidsdienst. Reynaud herinnerde vervolgens aan het op 4 Dec. j.l. onderteekende Fransch-Brit- sche accoord op monetair gebied en zeide dat dit accoord gecompleteerd wordt door een thans gepubliceerd decreet, dat het goe derenverkeer tusschen de beide landen en hun kolonies vergemakkelijkt. In de praktijk komt het namelijk hierop neer, dat de meeste der formaliteiten, welke de deviezencontrole voor deze operaties noo- óig maakt, vervallen. Reeds thans beschikken wij over een wa pen dat na den oorlog zal dienen voor het weer opbouwen van een levensvatbaar Europa. Het gaat hier namelijk naar onze meening niet alleen om een accoord voor den duur der vijandelijkheden. Het zal een onzer baten van den oorlog zijn en zeker niet de kleinste. Reynaud besloot met zijn vertrouwen uit te spreken in de overwinning van Frankrijk en Engeland. Zie verder Buitenland pag. 2, 3e blad. Men moet meer begrip toonen voor de positie der kleine neutraten. 'De neutralen worden de laatste dagen weer meer door de leidende figuren uit het buitenland besproken dan him lief is. Want al die beschouwingen over de neu tralen dat wil zeggen over de kleine neu tralen, want de groote trekken er zich niets van aan al die belangstelling heeft haar gevaarlijke zijde, omdat zij de oorzaak kan zijn, dat een der oorlogvoerende partijen tot de conclusie komt, dat het tijd wordt zich eens met die zoogenaamde neutraliteit te gaan bemoeien. Zoo is'er dan de heer Göbbels, de Duitsche propaganda-minister, die Woensdag in zijn rede te Münster heeft laten uitkomen, dat er kleine staten zijn waarvan de regeeringen te allen tijde hun neutraliteit op den voor grond schuiven. Maar neutraliteit en objec tiviteit gaan voor den heer Göbbels niet samen en het interesseert hem weinig of een staat zijn neutraliteit verkondigt, terwijl de bevolking van dien staat zich in alles behalve neutrale artikelen tegen Duitsch land keert. Dat men dit in Duitschland minder aan genaam vindt is heel best te begrijpen, maar men zal aan die zijde toch moeten in zien, dat de bevolking der kleine neutrale staten, vooral den laatsten tijd, alle reden had om zich over de Duitsche maatregelen te beklagen. Dat heeft men niet alleen in Nederland gedaan maar evenzeer in de Scandinavische rjjken waar men tegenwoordig zelfs reeds gezamenlijk protesteert en dat is natuur lijk te wijten aan de omstandigheid, dat men de vrachtschepen dezer staten op nimmer goed te praten wijze torpedeert en de be manningen aan zulke gevaren blootstelt, dat honderden daardoor reeds het leven hebben verloren. President Roosevelt heeft in het begin van den oorlog gezegd, dat Amerika neutraal is en neutraal blijft, maar dat niemand ooit kan verhinderen, dat men in dezen oorlog zijn persoonlijke sympathieën of antipa thieën kan hebben. Dat is tenslotte niet alleen op Amerika toepasselijk maar op alle neutrale staten en het is vanzelfsprekend, dat het ook in de kleinere landen het geval zal zijn. En waar deze landen den democratischen regeerings- vorm en daardoor de persvrijheid kennen, behoeft men er in Duitschland niet zoo ver wonderd en verontwaardigd over te zijn als in deze staten de publieke opinie tot uiting komt wanneer de eigen schepen en hun be manningen het slachtoffer worden van da den van geweld, welke men niet alleen als onvriendelijkheden ziet, maar als een wel bewuste toepassing van het recht van den sterkste. Regeeringen kunnen in dergelijke gevallen protesteeren en zoo nu en dan zeer scherp protesteeren de dagbladen, die de publie ke opinie vertolken, kiezen daarvoor hun eigen vorm en men zal zich daarover in Duitschland niet moeten verbazen. Een vriendelijke gezindheid zal nu een maal niet altijd van één kant kunnen komen. Trouwens niet alleen van de bijzondere belangstelling van Duitsche zijde hopen de kleine neutralen verschoond te blijven, maar ook van die van de zijde der geal lieerden. Engeland strijdt voor de levensrechten en de vrijheid van kleine zelfstandige naties en dat is prachtig, maar men moet er in Enge land dan ook voor zorgen, dat in dien strijd die kleine neutralen zelf niet in het gedrang komen. En alhoewel de Britsche regeering met uitzondering van de gevaarlijk# controle maatregelen, waarover men van neutrale zijden ook meermalen zijn ergernis heeft ge uit over het algemeen de kleine mogend heden, met rust laat, blijkt toch zoo nu en dan, dat er vooraanstaande Engelschen zijn, die ze maar al te gaarne in den strijd zou den willen betrekken. De lastigste daarvan is de heer Churchill, de eerste lord van de admiraliteit, dus de Britsche minister van Marine. Churchill is meer militair dan 'diplomaat en hij i's doordat hij vaak precies zegt wat hij denkt eigenlijk het enfant terrible van het Engelsche kabinet. Maar door enfants terribles kan men dik wijls nagaan hoe er in sommige huishoudens onder elkaar wordt gesproken en men kan, wanneer wij het in zoo algemeen mogelij ken zin zeggen wel constateeren, dat men het aan de zijde der geallieerden heelemaal niet erg en eigenlijk vanzelfsprekend zou vinden, wanneer de kleine neutralen zich openlijk aan de zijde van Engeland en Frankrijk zouden scharen. Toen de heer Churchill dat kort geleden heeft verkondigd, onder applaus van zijn toehoorders die evenmin eenig begrip van den moeilijken toestand der kleine neu tralen bleken te hebben- heeft de pers in de neutrale staten daartegen ten scherp ste geprotesteerd en verkondigd, dat ieder voor zich zelf moet weten of hij al dan niet buiten den strijd wil blijven en dat de be trokken mogendheden er hoegenaamd geen behoefte aan hebben hun landen tot het slagveld, van Europa te maken. En Chamberlain, de zeer voorzichtige diplomaat, heeft dadelijk getracht den op komenden storm te bezweren door te ver kondigen, dat de heer Churchill dat nu wel iswaar, had verkondigd, maar dat het uit sluitend diens persoonlijke opvatting, zoo iets als „een praatje bij den haard" was ge weest, Wa d« kleins neutralen z»n daarna van verdere beschouwingen bij den haard verschoond gebleven en men is er in de be trokken landen algemeen dankbaar voor geweest, dat zij weer uit het brandpunt der publieke belangstelling zijn verdwenen en zelfs de uiterst gevaarlijke Altmark-affaire niet tot bijzondere Britsche maatregelen tegen Noorwegen geleid heeft. Maar de heer Churchill is en blijft hei; Britsche enfant terrible en als het feit, dat er tusschen en naast de strijdende partijen nog neutrale staten zijn, hem in den weg Zit omdat het zijn militaire plannen wellicht belemmert dan kan hij het nog niet laten om, evenals de heer Göbbels, schampere op merkingen over hun objectiviteit te maken. En zoo heeft hij in het Lagerhuis weer verkondigd, dat de neutralen ten zeerste verstoord bleken toen hij hen op hun moreelen plicht heeft gewezen en dat zij daarover veel meer drukte gemaakt heb ben dan wanneer er duizend neutrale zee lieden door duikbootaanvallen om het leven gebracht worden. Ook dat is en ditmaal in het Lagerhuis met applaus begroet, maar dat is uit sluitend een gevolg van het feit, dat het En gelsche volk over den toestand in de klqin# neutrale staten onvoldoende georiënteerd is. Ware het anders, dan zou men weten hoe in de neutrale landen tegen de Duitsche oorlogvoering ter zee alom geprotesteerd wordt en het is alleen maar te betreuren, dat het Engelsche volk daarvan kennis moei; nemen door de rede van minister Göbbels, die juist over deze protesten ten zeerste verbolgen is gebleken. Dat men van twee zijden tegen hun uit latingen protesteert moge voor de kleine neutralen de grooten laat men altjjd wel buiten bespreking het bewijs blijken, dat zij inderdaad objectief zijn, dat alles neemt niet weg, dat het meer dan tijd wordt, dat men in het buitenland aan beide oorlog voerende zijden eens wat meer begri# krijgt voor de zeer moeilijke positie waas- in de kleine onzijdige landen !n dezen Bjd verkeeren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1