DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Vele Hollandsche schepen het slachtoffer van de Duitsche actie ter zee. T De Finsche vlag waait nog over Viipuri. 142® Jaargang De Finnen zien de naast© toekomst hoopvol tegemoet. Engeland en de Italiaansche kolenschepen. Finsche successen en hoop op sneeuwval De Italiaansche nota te Londen. Het incident met het Duitsche vliegtuig. Twee mijnen in Camperduin. De algemeene toestand. DE ADMIRAAL SPREEKT ALKMAARSCHE COURANT. 7. V., de rgman— bij deze zij dit Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.30. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van i—5 regels 1.25, elke regel meer f 0-25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte- Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. EERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, poetgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. J5 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 5 Maart 1940 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De oorlog ter zee wordt, voornamelijk van Duitsche zijde, met groote felheid gevoerd, waarbij over het algemeen geen verschil meer tusschen den vijand en de neutralen wordt gemaakt. Het optreden van den Duitschen duikboot commandant, die Zaterdagmiddag het stoomschip Soesterberg met een voor Nederland bestemde lading, na onderzoek der scheepspapieren, liet passeeren, mag door het correcte optreden van Duitsche zijde niet onvermeld blijven. Daartegenover staan helaas het verlies van de Rijnstroom die ook op een mijn kan zijn geloopen en het met mitrailleurvuur beschieten van ver scheidene kleinere Hollandsche schepen, die door Duitsche bommenwerpers zijn aangevallen en door welker projectielen eenige landgenooten gedood zijn. Een zeer scherp protest tegen deze nieuwe wijze van ongeoorloofden aanval op neutrale schepen zal zeker niet achterwege blijven. Vihorg bljjkt gedeeltelijk nog in Finsche handen te zijn en de Finnen hebben drie redenen om optimistisch gestemd te zijn, namelijk het feenigszins terugtrekken der Russen bij het Petsamofront, de Finsche successen ten Noorden van het Ladogameer en de eerste teekenen van den komenden sneeuwval, die, naar men aanneemt, de actie der Russen zeer zal bemoei lijken. Ondanks het scherpe protest van de Italiaansche regeering en de felle aanvallen op Groot-Britannië in de Italiaansche pers, schijnt de Engelsche regeering niet van plan de Italiaansche schepen, die Duitsche kolen vervoe ren, ongemoeid te laten passeeren. De strijd om Vihorg (Viipuri). Gister werd uit Helsinki gemeld, dat Vi- borg nog niet aan de Russen was overge geven, het'grootste deel van de stad was nog in handen van de Finnen. In de buitenwij ken van de stad werd fel gestreden. De pressie van de Russen is in het afgeloopen weekeinde toegenomen. Verder wordt uit Helsinki gemeld, dat de Volkenbondscommissie, welke een onder zoek zal instellen naar de Russische methode van oorlogvoeren, te Helsinki ls aangeko men. De Finsche vlag waait nog boven Viipuri. De Finnen handhaven hun terrein en zijn nog niet gedwongen zich terug te trekken naar sterker stellingen ten Noorden van Viipuri. In de Sovjet-Russische pers wordt weinig aandacht geschonken aan den aanstaanden val van Viipuri. De stad wordt alleen ge. noemd in de berichten van het roode leger. De buitenlandsche journalisten te Moskou hebben herhaalde malen verzocht om toe stemming om naar het front te mogen gaan. Tot nu toe is dit niet toegestaan, doch Molo- tof heeft de aangelegenheid nog in over weging. De verwoede strijd om het bezit van Vii puri duurt voort. De Russen zetten de om singeling der stad voort, doch de mijnen, die de Finnen op de drie wegen, welke naar Viipuri leiden, gelegd hebben, brengen den tegenstander groote verliezen toe. De Finnen op de landengte zullen wellicht door het weer geholpen worden. Op vele plaatsen woeden sneeuwstormen. Indien een zware sneeuwval door dooi gevolgd wordt, kunnen de Finnen de Russische tanks tegenhouden; de Russische verbindingslijnen zouden wor den belemmerd en de luchtmacht zou niet kunnen opereeren. Het Finsche legerbericht. Het Finsche legerbericht luidt: De vijand heeft Zondag gepoogd het ijs Van de baai van Viborg over te steken, doch deze poging werd vèrijdeld. Tusschen de baai van Viborg en de Vuoksi werden een aantal aanvallen afgeslagen, evenals aanval len in de richting van Ayrapaa. Op het O. deel van de landengte levendig artillerie vuur aan beide zijden, vooral bij de Taipale. Ten N.O. van het Ladogameer werden aanvallen van de Russen in de richting van Pitkaranta afgeslagen. Bij Kollanjokile duur de de strijd den geheelen dag, de vijand verloor 1200 man. In de richting van Kuhrno hebben de Finnen een steunpunt van de Russen veroverd. Bij Petsamo heeft de vijand zich uit Nautsi ongeveer 3 k.m. in N. rich ting teruggetrokken. Gedurende den dag heeft de Finsche luchtmacht de verkennings- en bombarde- mentsvlurhten vooral boven de landengte van Karelië voortgezet. De activiteit van de Sovjet-Russische luchtmacht concentreerde zich boven de landengte van Karelië en ten N.O. van het Ladogameer. In het binnenland was de activiteit van de Russische luchtmacht het meest levendig boven de vallei van de Kymene. Volgens bevestigde mededeelingen zijn vier Sovjet-Russische vliegtuigen omlaag ge schoten. Het Russische legerbericht. Het gister uitgegeven legerbericht luidt: Op 4 Maart bezetten de Sovet-troepen op de Karelischè landengte in het gebied van de baai van Viipuri het eiland Uuraansaari met de stad en het fort'Trohgsund (Uuraa) en het eiland Tejkarinsaari, benevens de steden Hejnlahti, Vilajoki en Muhulahti op de West kust van de baai van Viipuri. In het fort van Trongsund maakten de Sovjet-troepen drie batterijen marinege- schut voor den langen afstand buit en een groot aantal machinegeweren, munitie en patronen. In de overige sectoren van het front heeft zich niets van belang voorgedaan. De Sovjet-luchtmacht bombardeerde vij andelijke troepen en militaire doelen. Er verschenen geen vijandelijke vliegtuigen. De Finnen iets optimistischer. De bezorgdheid omtrent de positie van Viborg en den algemeenen toestand, die te Helsinki heerschte, is gisteravond vermin derd doordat drie gunstige berichten zijn binnengekomen. Ten eerste zijn de Russen bij Nautsi, aan het front van Petsamo, terug getrokken. Ten tweede hebben de Finnen te Kollan- joki en ook elders successen behaald. Ten derde zijn er teekenen, dat het te Helsinki, waar de temperatuur slechts even onder het vriespunt is, zal gaan sneeuwen. Groote sterfte onder geëvacueerde kinderen. Blijkens een rapport, opgesteld voor het Hoover-fondscomité, is 46 procent der. kin deren, die van het uiterste Oostelijke front zijn teruggetrokken, lijdende aan mazelen, bronchitis of longontsteking, terwijl 755 kin deren, d.w.z. 11 procent, gestorven zijn. Er wordt op gewezen, dat dit percentage hooger is dan dat der sterfte onder de soldaten, die deze geëvacueerde gebieden aan het front verdedigen. Het Hoover-comité heeft plan nen opgesteld voor de onmiddellijk beschik baarstelling van zes ambulances en genees middelen teneinde het lot dezer kinderen te verzachten. Hulp aan Finland. De regeering van Zuid-Afrika heeft in antwoord op den oproep van den Volken bond besloten 50.000 pond sterling ter be schikking te stellen van Finland' voor den aankoop van goederen. Engeland en de hulp aan Finland. In het Lagerhuis heeft Butler medege deeld, dat de Finsche regeering geen stappen heeft gedaan bij de Britsche regeering tot bemiddeling in het Finsch-Russische con flict. Henderson (labour) stelde een vraag over de verklaring van den Finschen minister van buitenlandsche zaken, dat de Finsche regeering iedere vriendschappelijke poging tot bemiddeling, van welke rijde dan ook zou begroeten. Butler antwoordde, dat een dergelijke uit lating van den Finschen minister hem niet bekend was. Wel heeft de-Finsche minister president gezegd, dat zijn regeering bereid was over een eervollen vrede te onderhan delen. Sandler over hulp aan Finland. De Zweedsche oud-minister van' buiten landsche zaken, Sandler, heeft in Oslo het woord gevoerd een aangedrongen op het verstrekken van meer vrijwillige militaire hulp aan Finland. Het geheele Zweedsche volk, zoo zeide hij, deelt deze meening, het geen wellicht de beste weg zal zijn om uit de moeilijkheid te geraken. Wij hebben geen waarborg, dat de Russische stoomwals zal stoppen te Tornéaa of Kirkenes. De gevol gen van den oorlog kunnen alleen vermeden worden door eigen oorlogsmiddelen, d.i. oor logsmateriaal en manschappen, Scherpe reactie in de Italiaansche pers. Naar Reuter verneemt, zal de Italiaan sche nota ,zoo snel en nauwkeurig moge lijk" onderzocht worden met het oog op de vriendschappelijke betrekkingen tusschen Engeland en Italië zal de Britsche regee ring trachten zooveel mogelijk behulpzaam te zijn. In veband echter met de meedoo- ■genloosheid van de Duitsche oorlogvoe ring tegen neutralen en geallieerden, aldus verklaart men, kan niet verwacht worden, dat de geallieerden afstand doen van eenig recht, dat het volkenrecht hun toe kent. De Italiaansche ambassadeur, Bastiani- ni, is per vliegtuig van Rome in Londen aangekomen. Een Italiaansche persstem. De „Regima Fascista" schrijft, dat En geland door de toepassing van het em bargo op Duitsche steenkolen wil reagee- ren op de Italiaansche weigering tot het verkoopen van wapenen aan Engeland. Bovendien, aldus het blad, zou men Italië willen dwingen steenkolen in Wales te koopen en zoo zijn schepen op de Noordzee in gevaar te brengen. Ongetwijfeld wil Engeland den neutralen zijn politiek op leggen. Het besluit van Londen wordt door de Italiaansche regeering beschouwd als een schaamtelooze schending van het volkenrecht, omdat volgens dat recht een blokkade slechts tegen oor logsmateriaal mag worden uitge oefend. Engelirtd heeft bewust een uitdagende houding aangenomen. In dien men dergelijke methodes toepast, weet niemand, welken omvang dit conflict zal kunnen aannemen. De Britsche pers. De drie Londensche avondbladen publi- ceeren den tekst der Italiaansche nota in zake de kwestie der Duitsche steenkolen in extenso, doch leverden hierop nog geen commentaar. In een officieel Belgisch communi qué wordt verklaard: „De ambassa deur van Duitschland heeft gister een bezoek gebracht aan Spaak. De Duit sche regeering geeft van het incident van Zaterdag de volgende lezing: Een Duitsch vliegtuig was uit Frankrijk teruggekeerd, waar het met een zeker aantal Engelsche jachtvliegtuigen slag had geleverd. De bestuurder gaf er zich geen rekenschap van, dat hij boven België vloog (St. Hubert ligt op ongeveer zes minuten vliegens van de grens). Toen hij een patrouille van drie vliegtuigen van Engelsch type opmerkte, meende hij te doen te heb ben met vijanden en bond hij den strijd aan. De rijksregeering betuigt der Bel gische regeering wegens dit incident haar oprecht leedwezen en geeft de verzekering, dat aan de bestaande in- stucties waarbij het vliegen boven neutraal gebied verboden is, met kracht zal worden herinnerd. De rijks regeering is bereid ieder verzoek om schadevergoeding, dat haar vanwege de Belgische regeering zal worden gedaan onverwijld te onderzoeken en te regelen." ..FRANS CH LEGERBERICHT. Het Fransche avondlegerbericht luidt: In den loop van den dag verminderde bedrijvig heid. Het Fransche legerbericht van hedenoch tend luidt: „Niets te melden". SUMNER WELLES WEER IN ZWITSERAND. Sumner Welles is gisterochtend in Bazel aangekomen en' later naar Lausanne doorgereisd, waar hij waarschijnlijk tot Woensdag zal bliijven. Sumner Welles te Lausanne. De Amerikaansche onderstaatssecretaris van buitenlandsche zaken, Sumner Welles, is gistermiddag te Lausanne aangekomen. Hij begaf zich onmiddellijk naar zijn hotel. Hij zag er vermoeid uit. Woensdagavond zal hij naar Parijs gaan. Men veronderstelt, dat hij gedurende zijn verblijf te Lausanne een rapport op zal stellen over zijn bezoek aan Berlijn, bestemd voor het Amerikaansche ministerie van buitenlandsche zaken. Naar men ons uit Camperduin tele foneert verkeert de bevolking daar in groote ongerustheid door het aanspoe len van twee mijnen, die, met het oog op de ruwe zee, niet gedemonteerd kun nen worden. De gevaarlijke projectielen liggen ter hoogte van het café-restaurant van den heer Minkema, dat inmiddels ontruimd is. Militaire autoriteiten zijn gewaar schuwd. HET NEDERLANDSCHE STOOMSCHIP „MAASDAM" BRENGT FINSCHE BEMANNING IN VEILIGHEID. 36 Opvarenden van het Finsche s.s. Wilja, dat getorpedeerd was op drie uur afstand van de Engelsche kust, zijn in New York aangekomen aan boord van het Nederiand- sche s.s. „Maasdam", dat de schipbreukelin gen had opgepikt. DUITSCHE DUIKBOOT TOT ZINKEN GEBRACHT. Naar officieel in Londen wordt medege deeld, is waarschijnlijk een Duitsche duik boot tot zinken gebracht. De U-boot werd op de reede van Sehillig door een Britsch vliegtuig aangevallen. Het toestel liet vier bommen vallen, waarvan er één de duikboot tusschen den commando toren en den achtersteven trof. BRITSCH SCHIP ZENDT NOODSEINEN UIT. Het 5481 ton metende Britsche s.s. „Et Ciervo" heeft per radio medegedeeld, dat het door een duikboot achtervolgt werd. Het schip bevond zich op 900 mijl ten oosten van de Maagden-eilanden. BRITSCH SCHIP GEZONKEN. Het Britsche mailschip „Pacific Reliance" (6.717 ton) is voor de westkust door vijan delijke actie tot zinken gebracht. De 53 op varenden zijn veilig aan land gekomen, wt HET VERGAAN VAN DE „DOMALA". Onder de vermiste opvarenden van de „Domala" bevinden zich ook de beide stewar dessen, de eenige vrouwen, die aan boord van het schip waren. Men veronderstelt, dat zij door de ontploffing onmiddellijk zijn gedood. Zie verder Buitenland pag. 3, Ze blad. De opperbevelhebber van de Duitsche oorlogsmarine, groot-admiraal Raeder, heeft een onderhoud gehad met den Berlijnschen vertegenwoordiger van de groote Ameri kaansche omroepmaatschappij „National Broadcasting Company" en hem medege deeld, dat Engeland alleen en uitsluitend de oorzaak .is dat er zooveel neutrale schepen tot zinken gebracht worden. De Amerikaan heeft zijn meening daar tegenover gesteld en er op gewezen, dat de neutralen met dezen oorlog niets te maken hebben en dat zij evenmin partij willen kiezen. Dat is begrijpelijk en alle oorlog voerenden zouden daarom de rechten der neutralen streng moeten eerbiedigen. De bevelhebber der Duitsche marine achtte het gevaar voor de neutrale koop vaardijschepen niet zoo bijzonder groot. Zij loopen, volgens zijn opvatting, alleen het risico, dat zij tot zinken worden gebracht wanneer zij zig-zag of 's nachts zonder licht varen, wanneer zij zich met geweld tegen aanhouding verzetten of inlichtingen aan den vijand geven. Bovendien mogen zij natuurlijk niet in een vijandelijk convooi varen, wat in de practijk met hun bewapening zou overeen komen. Dat alles heeft de admiraal aan den Ame rikaan verteld en tot zoover zal iedereen volkomen kunnen begrijpen, dat neutrale schepen, die zich op zoo verdachte wijze ge dragen, gevaar loopen de dupe van hun eigen optreden te worden. Maar de admiraal is nog verder gegaan en heeft ook medegedeeld, dat de neutrale schepen zich in het bijzonder aan de oor logsgevaren bloot stellen wanneer zij zich in de kustwateren van een oorlogvoerende mogendheid begeven. Dat de Hollandsche schepen zooiets niet vrijwillig doen maar dat zij Engeland nu eenmaal moeten passeeren om in den Oceaan te kunnen komen, schijnt men in Duitsch land niet te willen begrijpen. En nog min der, dat practisch elk koopvaardijschip, al zou het op een zoo veilig mogelijken afstand van de Britsche kust willen blijven, nu een maal noodgedwongen naar de gevaarlijke zóne moet opstoomen om zich in een Brit sche marinebasis aan een onderzoek naar zijn lading te onderwerpen. De admiraal heeft den Amerikaanschen bezoeker er op gewezen, dat deze wateren vol mijnen liggen en dat het niet Duitsch- lands schuld is wanneer de schepen daar noodgedwongen doorheen varen. Bovendien zouden de Engelschen de neu trale vlaggen misbruiken en handelssche pen voor oorlogsdoeleinden inrichten, zoo dat het voor de Duitsche duikbootkapiteins uiterst moeilijk zou zijn om vriend en vijand te onderscheiden. En daarom, aldus de Duitsche vlootvoogd, is het 't allerverstandigste, dat de neutralen het Amerikaansche voorbeeld volgen en hmv schepen verbieden in de gevaarlijke zónes te komen. Wat het gevaar voor Amerikaansche sche pen buiten de oorlogszones betreft, gaf de admiraal de verzekering, dat de Duitsche oorlogsmarine er naar streeft de schepen van de Vereenigde Staten principieel te ontzien. In Amerika kan men dus gerust wezen. Niet alleen omdat er practisch geen Ame rikaansche handelsschepen op dit deel van Europa in de vaart zijn, maar bovendien omdat Duitschland ook in de zoogenaamd niet-gevaarlijke wateren de Amerikaansche schepen zooveel mogelijk zal sparen. Dergelijke mededeelingen kunnen de kleine neutralen nog meer dan vroeger doen beseffen, dat het recht van den sterkste in dezen tijd de hoogste wet is. Geen der strijdende mogendheden heeft er belang bij de verontwaardiging van het Amerikaansche volk op te wekken met de mogelijkheid, dat het machtige Amerika daarna tot repressailles zal besluiten. Maar of er in Holland, in België of iiï de Scandinavische landen onschuldige vracht vaarders getorpedeerd worden is voor den Europees'chen strijd van minder beteekenis. Integendeel,- elk verlies dat men deze sta ten toebrengt wordt in de oorlogscommuni- qué's met voldoening vermeld. Het is in dat geval uitsluitend voor den vijand bruikbare tonnage, die daarom al leen al van de zeeën moet verdwijnen. Uit het interview met den groot-admiraal blijkt wel wat trouwens ook uit de ont vangst van Sumner Welles is gebleken dat Duitschland in het stadium verkeert, dat het een zoo gunstig mogelijken indruk op Amerika wil maken. Dat vele neutrale schepen op mijnen zijn geloopen zooals thans waarschijnlijk weer onze „Rijn stroom" dat andere, zelfs met een on schuldige lading op weg van de eene neu trale haven naar de andere, vaak zonder waarschuwing getorpedeerd en beschoten worden, het past niet in de motiveering van den admiraal en het is jammer, dat de Amerikaansche bezoeker daarover niet verder heeft gesproken. De kleine neutralen hebben in dezen tijd nu eenmaal niets te vertellen en terwijl En geland en Duitschland elkaar wederzijds be schuldigen, dat het de vijandelijke maatre gelen zijn waarvan deze neutralen de dupe worden, begint onze vrachtvaart terdege de gevolgen van den oorlog te ondervinden. Schepen worden vernietigd of varen niet meer uit, het risico wordt zoo groot, dat elke tocht een uiterst gevaarlijke onderne ming begint te worden en zoo zullen, door het stop zetten van de normale aanvoeren, ook de kleine neutrale staten langzamer hand de dupe der blokkade worden en mede de ontberingen leeren kennen, welke daar aan onafscheidelijk zijn verbonden. Het is in verband met het bovenstaande opmerkelijk, dat Engeland tegenover het machtige Italië dat men tot dusver nog altijd gespaard heeft een andere houding heeft aangenomen. Heeft men de hoop opgegeven het los van Duitschland te maken en zijn er voorteeke nen, dat het wellicht binnen afzienbaren tijd de zijde van den as-genoot zal kiezen? In allen gevalle protesteert thans ook Italië tegen de ontwrichting van het inter nationale handelsverkeer en heeft men aan Londen laten weten, dat de economische en politieke betrekkingen met Italië verstoord en in gevaar gebracht worden, wat trouwens ook wel uit den scherpen toon van de Ita liaansche pers is gebleken. De fascistische regeering zal nauwkeurig de feiten vastleggen voor de verantwoor ding met betrekking tot een latere ontwik keling van den toestand. Dat is in wezen een bedekte bedreiging en men mag met belangstelling afwachten of men het in Engeland werkelijk zal aan durven het geduld van de gewoonlijk heet gebakerde Italianen aan een zoo zware vriendschapspiroef te onderwerpen, t, ti, >- s le n is ts I- n n. Belawan.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1