DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Vele Hollandsche schepen het slachtoffer van
de Duitsche actie ter zee.
T
De Finsche vlag waait nog over Viipuri.
142® Jaargang
De Finnen zien de naast© toekomst hoopvol tegemoet.
Engeland en de Italiaansche kolenschepen.
Finsche successen en hoop op sneeuwval
De Italiaansche nota te
Londen.
Het incident met het Duitsche
vliegtuig.
Twee mijnen in
Camperduin.
De algemeene toestand.
DE ADMIRAAL
SPREEKT
ALKMAARSCHE COURANT.
7. V., de
rgman—
bij deze
zij dit
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.30.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van i—5 regels 1.25, elke regel meer f 0-25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte-
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. EERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
poetgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. J5 Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Directeur: C. KRAK.
Dinsdag 5 Maart 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De oorlog ter zee wordt, voornamelijk van Duitsche zijde, met groote felheid
gevoerd, waarbij over het algemeen geen verschil meer tusschen den vijand
en de neutralen wordt gemaakt. Het optreden van den Duitschen duikboot
commandant, die Zaterdagmiddag het stoomschip Soesterberg met een voor
Nederland bestemde lading, na onderzoek der scheepspapieren, liet passeeren,
mag door het correcte optreden van Duitsche zijde niet onvermeld blijven.
Daartegenover staan helaas het verlies van de Rijnstroom die ook op een
mijn kan zijn geloopen en het met mitrailleurvuur beschieten van ver
scheidene kleinere Hollandsche schepen, die door Duitsche bommenwerpers
zijn aangevallen en door welker projectielen eenige landgenooten gedood
zijn. Een zeer scherp protest tegen deze nieuwe wijze van ongeoorloofden
aanval op neutrale schepen zal zeker niet achterwege blijven.
Vihorg bljjkt gedeeltelijk nog in Finsche handen te zijn en de Finnen
hebben drie redenen om optimistisch gestemd te zijn, namelijk het feenigszins
terugtrekken der Russen bij het Petsamofront, de Finsche successen ten
Noorden van het Ladogameer en de eerste teekenen van den komenden
sneeuwval, die, naar men aanneemt, de actie der Russen zeer zal bemoei
lijken.
Ondanks het scherpe protest van de Italiaansche regeering en de felle
aanvallen op Groot-Britannië in de Italiaansche pers, schijnt de Engelsche
regeering niet van plan de Italiaansche schepen, die Duitsche kolen vervoe
ren, ongemoeid te laten passeeren.
De strijd om Vihorg (Viipuri).
Gister werd uit Helsinki gemeld, dat Vi-
borg nog niet aan de Russen was overge
geven, het'grootste deel van de stad was nog
in handen van de Finnen. In de buitenwij
ken van de stad werd fel gestreden. De
pressie van de Russen is in het afgeloopen
weekeinde toegenomen.
Verder wordt uit Helsinki gemeld, dat de
Volkenbondscommissie, welke een onder
zoek zal instellen naar de Russische methode
van oorlogvoeren, te Helsinki ls aangeko
men.
De Finsche vlag waait nog boven Viipuri.
De Finnen handhaven hun terrein en zijn
nog niet gedwongen zich terug te trekken
naar sterker stellingen ten Noorden van
Viipuri.
In de Sovjet-Russische pers wordt weinig
aandacht geschonken aan den aanstaanden
val van Viipuri. De stad wordt alleen ge.
noemd in de berichten van het roode leger.
De buitenlandsche journalisten te Moskou
hebben herhaalde malen verzocht om toe
stemming om naar het front te mogen gaan.
Tot nu toe is dit niet toegestaan, doch Molo-
tof heeft de aangelegenheid nog in over
weging.
De verwoede strijd om het bezit van Vii
puri duurt voort. De Russen zetten de om
singeling der stad voort, doch de mijnen,
die de Finnen op de drie wegen, welke naar
Viipuri leiden, gelegd hebben, brengen den
tegenstander groote verliezen toe. De Finnen
op de landengte zullen wellicht door het
weer geholpen worden. Op vele plaatsen
woeden sneeuwstormen. Indien een zware
sneeuwval door dooi gevolgd wordt, kunnen
de Finnen de Russische tanks tegenhouden;
de Russische verbindingslijnen zouden wor
den belemmerd en de luchtmacht zou niet
kunnen opereeren.
Het Finsche legerbericht.
Het Finsche legerbericht luidt:
De vijand heeft Zondag gepoogd het ijs
Van de baai van Viborg over te steken, doch
deze poging werd vèrijdeld. Tusschen de
baai van Viborg en de Vuoksi werden een
aantal aanvallen afgeslagen, evenals aanval
len in de richting van Ayrapaa. Op het O.
deel van de landengte levendig artillerie
vuur aan beide zijden, vooral bij de Taipale.
Ten N.O. van het Ladogameer werden
aanvallen van de Russen in de richting van
Pitkaranta afgeslagen. Bij Kollanjokile duur
de de strijd den geheelen dag, de vijand
verloor 1200 man. In de richting van Kuhrno
hebben de Finnen een steunpunt van de
Russen veroverd. Bij Petsamo heeft de vijand
zich uit Nautsi ongeveer 3 k.m. in N. rich
ting teruggetrokken.
Gedurende den dag heeft de Finsche
luchtmacht de verkennings- en bombarde-
mentsvlurhten vooral boven de landengte
van Karelië voortgezet. De activiteit van de
Sovjet-Russische luchtmacht concentreerde
zich boven de landengte van Karelië en ten
N.O. van het Ladogameer.
In het binnenland was de activiteit van de
Russische luchtmacht het meest levendig
boven de vallei van de Kymene.
Volgens bevestigde mededeelingen zijn
vier Sovjet-Russische vliegtuigen omlaag ge
schoten.
Het Russische legerbericht.
Het gister uitgegeven legerbericht luidt:
Op 4 Maart bezetten de Sovet-troepen op de
Karelischè landengte in het gebied van de
baai van Viipuri het eiland Uuraansaari met
de stad en het fort'Trohgsund (Uuraa) en
het eiland Tejkarinsaari, benevens de steden
Hejnlahti, Vilajoki en Muhulahti op de West
kust van de baai van Viipuri.
In het fort van Trongsund maakten de
Sovjet-troepen drie batterijen marinege-
schut voor den langen afstand buit en een
groot aantal machinegeweren, munitie en
patronen.
In de overige sectoren van het front heeft
zich niets van belang voorgedaan.
De Sovjet-luchtmacht bombardeerde vij
andelijke troepen en militaire doelen. Er
verschenen geen vijandelijke vliegtuigen.
De Finnen iets optimistischer.
De bezorgdheid omtrent de positie van
Viborg en den algemeenen toestand, die te
Helsinki heerschte, is gisteravond vermin
derd doordat drie gunstige berichten zijn
binnengekomen.
Ten eerste zijn de Russen bij Nautsi, aan
het front van Petsamo, terug getrokken.
Ten tweede hebben de Finnen te Kollan-
joki en ook elders successen behaald.
Ten derde zijn er teekenen, dat het te
Helsinki, waar de temperatuur slechts even
onder het vriespunt is, zal gaan sneeuwen.
Groote sterfte onder geëvacueerde
kinderen.
Blijkens een rapport, opgesteld voor het
Hoover-fondscomité, is 46 procent der. kin
deren, die van het uiterste Oostelijke front
zijn teruggetrokken, lijdende aan mazelen,
bronchitis of longontsteking, terwijl 755 kin
deren, d.w.z. 11 procent, gestorven zijn. Er
wordt op gewezen, dat dit percentage hooger
is dan dat der sterfte onder de soldaten, die
deze geëvacueerde gebieden aan het front
verdedigen. Het Hoover-comité heeft plan
nen opgesteld voor de onmiddellijk beschik
baarstelling van zes ambulances en genees
middelen teneinde het lot dezer kinderen te
verzachten.
Hulp aan Finland.
De regeering van Zuid-Afrika heeft in
antwoord op den oproep van den Volken
bond besloten 50.000 pond sterling ter be
schikking te stellen van Finland' voor den
aankoop van goederen.
Engeland en de hulp aan Finland.
In het Lagerhuis heeft Butler medege
deeld, dat de Finsche regeering geen stappen
heeft gedaan bij de Britsche regeering tot
bemiddeling in het Finsch-Russische con
flict.
Henderson (labour) stelde een vraag over
de verklaring van den Finschen minister
van buitenlandsche zaken, dat de Finsche
regeering iedere vriendschappelijke poging
tot bemiddeling, van welke rijde dan ook zou
begroeten.
Butler antwoordde, dat een dergelijke uit
lating van den Finschen minister hem niet
bekend was. Wel heeft de-Finsche minister
president gezegd, dat zijn regeering bereid
was over een eervollen vrede te onderhan
delen.
Sandler over hulp aan Finland.
De Zweedsche oud-minister van' buiten
landsche zaken, Sandler, heeft in Oslo het
woord gevoerd een aangedrongen op het
verstrekken van meer vrijwillige militaire
hulp aan Finland. Het geheele Zweedsche
volk, zoo zeide hij, deelt deze meening, het
geen wellicht de beste weg zal zijn om uit
de moeilijkheid te geraken. Wij hebben geen
waarborg, dat de Russische stoomwals zal
stoppen te Tornéaa of Kirkenes. De gevol
gen van den oorlog kunnen alleen vermeden
worden door eigen oorlogsmiddelen, d.i. oor
logsmateriaal en manschappen,
Scherpe reactie in de Italiaansche
pers.
Naar Reuter verneemt, zal de Italiaan
sche nota ,zoo snel en nauwkeurig moge
lijk" onderzocht worden met het oog op de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
Engeland en Italië zal de Britsche regee
ring trachten zooveel mogelijk behulpzaam
te zijn. In veband echter met de meedoo-
■genloosheid van de Duitsche oorlogvoe
ring tegen neutralen en geallieerden, aldus
verklaart men, kan niet verwacht worden,
dat de geallieerden afstand doen van
eenig recht, dat het volkenrecht hun toe
kent.
De Italiaansche ambassadeur, Bastiani-
ni, is per vliegtuig van Rome in Londen
aangekomen.
Een Italiaansche persstem.
De „Regima Fascista" schrijft, dat En
geland door de toepassing van het em
bargo op Duitsche steenkolen wil reagee-
ren op de Italiaansche weigering tot het
verkoopen van wapenen aan Engeland.
Bovendien, aldus het blad, zou men Italië
willen dwingen steenkolen in Wales te
koopen en zoo zijn schepen op de Noordzee
in gevaar te brengen. Ongetwijfeld wil
Engeland den neutralen zijn politiek op
leggen.
Het besluit van Londen wordt door
de Italiaansche regeering beschouwd
als een schaamtelooze schending van
het volkenrecht, omdat volgens dat
recht een blokkade slechts tegen oor
logsmateriaal mag worden uitge
oefend. Engelirtd heeft bewust een
uitdagende houding aangenomen. In
dien men dergelijke methodes toepast,
weet niemand, welken omvang dit
conflict zal kunnen aannemen.
De Britsche pers.
De drie Londensche avondbladen publi-
ceeren den tekst der Italiaansche nota in
zake de kwestie der Duitsche steenkolen
in extenso, doch leverden hierop nog geen
commentaar.
In een officieel Belgisch communi
qué wordt verklaard: „De ambassa
deur van Duitschland heeft gister een
bezoek gebracht aan Spaak. De Duit
sche regeering geeft van het incident
van Zaterdag de volgende lezing: Een
Duitsch vliegtuig was uit Frankrijk
teruggekeerd, waar het met een zeker
aantal Engelsche jachtvliegtuigen slag
had geleverd. De bestuurder gaf er
zich geen rekenschap van, dat hij
boven België vloog (St. Hubert ligt op
ongeveer zes minuten vliegens van de
grens). Toen hij een patrouille van
drie vliegtuigen van Engelsch type
opmerkte, meende hij te doen te heb
ben met vijanden en bond hij den
strijd aan.
De rijksregeering betuigt der Bel
gische regeering wegens dit incident
haar oprecht leedwezen en geeft de
verzekering, dat aan de bestaande in-
stucties waarbij het vliegen boven
neutraal gebied verboden is, met
kracht zal worden herinnerd. De rijks
regeering is bereid ieder verzoek om
schadevergoeding, dat haar vanwege
de Belgische regeering zal worden
gedaan onverwijld te onderzoeken en
te regelen."
..FRANS CH LEGERBERICHT.
Het Fransche avondlegerbericht luidt: In
den loop van den dag verminderde bedrijvig
heid.
Het Fransche legerbericht van hedenoch
tend luidt: „Niets te melden".
SUMNER WELLES WEER IN
ZWITSERAND.
Sumner Welles is gisterochtend in Bazel
aangekomen en' later naar Lausanne
doorgereisd, waar hij waarschijnlijk tot
Woensdag zal bliijven.
Sumner Welles te Lausanne.
De Amerikaansche onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken, Sumner Welles,
is gistermiddag te Lausanne aangekomen.
Hij begaf zich onmiddellijk naar zijn hotel.
Hij zag er vermoeid uit. Woensdagavond zal
hij naar Parijs gaan. Men veronderstelt, dat
hij gedurende zijn verblijf te Lausanne een
rapport op zal stellen over zijn bezoek aan
Berlijn, bestemd voor het Amerikaansche
ministerie van buitenlandsche zaken.
Naar men ons uit Camperduin tele
foneert verkeert de bevolking daar in
groote ongerustheid door het aanspoe
len van twee mijnen, die, met het oog
op de ruwe zee, niet gedemonteerd kun
nen worden.
De gevaarlijke projectielen liggen ter
hoogte van het café-restaurant van den
heer Minkema, dat inmiddels ontruimd
is. Militaire autoriteiten zijn gewaar
schuwd.
HET NEDERLANDSCHE STOOMSCHIP
„MAASDAM" BRENGT FINSCHE
BEMANNING IN VEILIGHEID.
36 Opvarenden van het Finsche s.s. Wilja,
dat getorpedeerd was op drie uur afstand
van de Engelsche kust, zijn in New York
aangekomen aan boord van het Nederiand-
sche s.s. „Maasdam", dat de schipbreukelin
gen had opgepikt.
DUITSCHE DUIKBOOT TOT ZINKEN
GEBRACHT.
Naar officieel in Londen wordt medege
deeld, is waarschijnlijk een Duitsche duik
boot tot zinken gebracht.
De U-boot werd op de reede van Sehillig
door een Britsch vliegtuig aangevallen. Het
toestel liet vier bommen vallen, waarvan er
één de duikboot tusschen den commando
toren en den achtersteven trof.
BRITSCH SCHIP ZENDT NOODSEINEN
UIT.
Het 5481 ton metende Britsche s.s. „Et
Ciervo" heeft per radio medegedeeld, dat
het door een duikboot achtervolgt werd. Het
schip bevond zich op 900 mijl ten oosten
van de Maagden-eilanden.
BRITSCH SCHIP GEZONKEN.
Het Britsche mailschip „Pacific Reliance"
(6.717 ton) is voor de westkust door vijan
delijke actie tot zinken gebracht. De 53 op
varenden zijn veilig aan land gekomen, wt
HET VERGAAN VAN DE „DOMALA".
Onder de vermiste opvarenden van de
„Domala" bevinden zich ook de beide stewar
dessen, de eenige vrouwen, die aan boord
van het schip waren. Men veronderstelt, dat
zij door de ontploffing onmiddellijk zijn
gedood.
Zie verder Buitenland pag. 3, Ze blad.
De opperbevelhebber van de Duitsche
oorlogsmarine, groot-admiraal Raeder, heeft
een onderhoud gehad met den Berlijnschen
vertegenwoordiger van de groote Ameri
kaansche omroepmaatschappij „National
Broadcasting Company" en hem medege
deeld, dat Engeland alleen en uitsluitend de
oorzaak .is dat er zooveel neutrale schepen
tot zinken gebracht worden.
De Amerikaan heeft zijn meening daar
tegenover gesteld en er op gewezen, dat de
neutralen met dezen oorlog niets te maken
hebben en dat zij evenmin partij willen
kiezen. Dat is begrijpelijk en alle oorlog
voerenden zouden daarom de rechten der
neutralen streng moeten eerbiedigen.
De bevelhebber der Duitsche marine
achtte het gevaar voor de neutrale koop
vaardijschepen niet zoo bijzonder groot. Zij
loopen, volgens zijn opvatting, alleen het
risico, dat zij tot zinken worden gebracht
wanneer zij zig-zag of 's nachts zonder licht
varen, wanneer zij zich met geweld tegen
aanhouding verzetten of inlichtingen aan
den vijand geven.
Bovendien mogen zij natuurlijk niet in
een vijandelijk convooi varen, wat in de
practijk met hun bewapening zou overeen
komen.
Dat alles heeft de admiraal aan den Ame
rikaan verteld en tot zoover zal iedereen
volkomen kunnen begrijpen, dat neutrale
schepen, die zich op zoo verdachte wijze ge
dragen, gevaar loopen de dupe van hun
eigen optreden te worden.
Maar de admiraal is nog verder gegaan
en heeft ook medegedeeld, dat de neutrale
schepen zich in het bijzonder aan de oor
logsgevaren bloot stellen wanneer zij zich
in de kustwateren van een oorlogvoerende
mogendheid begeven.
Dat de Hollandsche schepen zooiets niet
vrijwillig doen maar dat zij Engeland nu
eenmaal moeten passeeren om in den Oceaan
te kunnen komen, schijnt men in Duitsch
land niet te willen begrijpen. En nog min
der, dat practisch elk koopvaardijschip, al
zou het op een zoo veilig mogelijken afstand
van de Britsche kust willen blijven, nu een
maal noodgedwongen naar de gevaarlijke
zóne moet opstoomen om zich in een Brit
sche marinebasis aan een onderzoek naar
zijn lading te onderwerpen.
De admiraal heeft den Amerikaanschen
bezoeker er op gewezen, dat deze wateren
vol mijnen liggen en dat het niet Duitsch-
lands schuld is wanneer de schepen daar
noodgedwongen doorheen varen.
Bovendien zouden de Engelschen de neu
trale vlaggen misbruiken en handelssche
pen voor oorlogsdoeleinden inrichten, zoo
dat het voor de Duitsche duikbootkapiteins
uiterst moeilijk zou zijn om vriend en
vijand te onderscheiden.
En daarom, aldus de Duitsche vlootvoogd,
is het 't allerverstandigste, dat de neutralen
het Amerikaansche voorbeeld volgen en
hmv schepen verbieden in de gevaarlijke
zónes te komen.
Wat het gevaar voor Amerikaansche sche
pen buiten de oorlogszones betreft, gaf de
admiraal de verzekering, dat de Duitsche
oorlogsmarine er naar streeft de schepen
van de Vereenigde Staten principieel te
ontzien.
In Amerika kan men dus gerust wezen.
Niet alleen omdat er practisch geen Ame
rikaansche handelsschepen op dit deel van
Europa in de vaart zijn, maar bovendien
omdat Duitschland ook in de zoogenaamd
niet-gevaarlijke wateren de Amerikaansche
schepen zooveel mogelijk zal sparen.
Dergelijke mededeelingen kunnen de
kleine neutralen nog meer dan vroeger doen
beseffen, dat het recht van den sterkste in
dezen tijd de hoogste wet is.
Geen der strijdende mogendheden heeft
er belang bij de verontwaardiging van het
Amerikaansche volk op te wekken met de
mogelijkheid, dat het machtige Amerika
daarna tot repressailles zal besluiten.
Maar of er in Holland, in België of iiï de
Scandinavische landen onschuldige vracht
vaarders getorpedeerd worden is voor den
Europees'chen strijd van minder beteekenis.
Integendeel,- elk verlies dat men deze sta
ten toebrengt wordt in de oorlogscommuni-
qué's met voldoening vermeld. Het is in dat
geval uitsluitend voor den vijand
bruikbare tonnage, die daarom al
leen al van de zeeën moet verdwijnen.
Uit het interview met den groot-admiraal
blijkt wel wat trouwens ook uit de ont
vangst van Sumner Welles is gebleken
dat Duitschland in het stadium verkeert,
dat het een zoo gunstig mogelijken indruk
op Amerika wil maken. Dat vele neutrale
schepen op mijnen zijn geloopen zooals
thans waarschijnlijk weer onze „Rijn
stroom" dat andere, zelfs met een on
schuldige lading op weg van de eene neu
trale haven naar de andere, vaak zonder
waarschuwing getorpedeerd en beschoten
worden, het past niet in de motiveering van
den admiraal en het is jammer, dat de
Amerikaansche bezoeker daarover niet
verder heeft gesproken.
De kleine neutralen hebben in dezen tijd
nu eenmaal niets te vertellen en terwijl En
geland en Duitschland elkaar wederzijds be
schuldigen, dat het de vijandelijke maatre
gelen zijn waarvan deze neutralen de dupe
worden, begint onze vrachtvaart terdege de
gevolgen van den oorlog te ondervinden.
Schepen worden vernietigd of varen niet
meer uit, het risico wordt zoo groot, dat
elke tocht een uiterst gevaarlijke onderne
ming begint te worden en zoo zullen, door
het stop zetten van de normale aanvoeren,
ook de kleine neutrale staten langzamer
hand de dupe der blokkade worden en mede
de ontberingen leeren kennen, welke daar
aan onafscheidelijk zijn verbonden.
Het is in verband met het bovenstaande
opmerkelijk, dat Engeland tegenover het
machtige Italië dat men tot dusver nog
altijd gespaard heeft een andere houding
heeft aangenomen.
Heeft men de hoop opgegeven het los van
Duitschland te maken en zijn er voorteeke
nen, dat het wellicht binnen afzienbaren tijd
de zijde van den as-genoot zal kiezen?
In allen gevalle protesteert thans ook
Italië tegen de ontwrichting van het inter
nationale handelsverkeer en heeft men aan
Londen laten weten, dat de economische en
politieke betrekkingen met Italië verstoord
en in gevaar gebracht worden, wat trouwens
ook wel uit den scherpen toon van de Ita
liaansche pers is gebleken.
De fascistische regeering zal nauwkeurig
de feiten vastleggen voor de verantwoor
ding met betrekking tot een latere ontwik
keling van den toestand.
Dat is in wezen een bedekte bedreiging
en men mag met belangstelling afwachten
of men het in Engeland werkelijk zal aan
durven het geduld van de gewoonlijk heet
gebakerde Italianen aan een zoo zware
vriendschapspiroef te onderwerpen,
t,
ti,
>-
s
le
n
is
ts
I-
n
n.
Belawan.