DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Geen belangrijke besluiten zonder
voorafgaand accoord.
Vrijdag 29 Maart 1940
gezanten uit Z.-O. Europa naar
Landen ontboden.
Welles eanfereert met Roosevelt*
De algemeene toestand.
De geallieerden en de
schending van neutrale
territoriale wateren
Officieel Neorsch communiqué
ever interneering von
Duitsche duikboot.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50,
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van i —5 regels i .25, elke regel meer 0.25, groot®
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de M, V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur i C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142© Jaorgaafr
In Londen is gister de zesde zitting van den Oppersten Oorlogsraad der ge
allieerden gehouden, waarbij van Fransche zijde Reynaud ditmaal de leider
der delegatie is geweest. Daladier was wegens ongesteldheid afwezig en het
is mogelijk, dat hij er nog weinig voor gevoelde op een secundaire plaats tc
verschijnen, waar hjj tot dusver steeds de vooraanstaande figuur is geweest.
De Oorlogsraad heeft den algemeenen toestand en de toekomstplannen be-'
sproke», waarbij men tot een zeer belangrijke conclusie is gekomen.
De regeeringen van beide staten zijn namelijk overeen gekomen, dat zij ge
durende dezen oorlog niet zullen onderhandelen over een wapeustilstand of
een vredesverdrag of tot het sluiten daarvan zullen overgaan dan na weder
zijds accoord. Zij zullen niet óver vredesvoorwaarden onderhandelen voor
dat volkomen overeenstemming bereikt is over de noodzakelijke voorwaar
den om beide landen een doeltreffende en duurzame garantie voor veiligheid
te verzekeren. Na het sluiten van den vrede zal op alle gebieden de gemeen
schappelijkheid van actie worden gehandhaafd zoolang als de veiligheid dat
noodzakelijk maakt en om met andere staten tot den wederopbouw te komen
van een internationale orde, welke de vrijheid der volken, den eerbied voor
het recht en de handhaving van den vrede in Europa zal verzekeren.
De geallieerden hebben plan om binnen afzienbaren tijd een conferentie
van de Britsche gezanten uit de Zuid-Oost Europeesche staten te houden.
Al deze gezanten zijn naar Londen ontboden evenals de Britsche gezant in
Rome. Het betreft de gezanten van Turkije, Bulgarije. Griekenland,
Hongarije, Roemenië en Zuid-Sla vië, wat er wel op wijst, dat de
geallieerden den toestand in dit deel van Europa nauwkeurig willen bestu-
deeren. In Aleppo zijn tusschen de militaire leiders der geallieerden en van
Turkije alle problemen besproken, welke voor een eventueelc militaire
samenwerking noodzakelijk zouden zijn.
Sumner Welles heeft met Roosevelt geconfereerd en hoewel er van de
besprekingen niets vermeld wordt, neemt men algemeen aan, dat er weinig
optimisme over het tot stand komen van een spoedigen vrede bestaat.
DE COMMANDANT VAN HET
HONGAARSCHE LÜCHTWAPEN
NAAR ROME.
De commandant van het Hongaarsche
luchtwapen, kolonel Hary, is Woensdag ver
gezeld van den chef van zijn generalen staf
en van den Italiaanschen luchtvaartattaché
naar Rome vertrokken. Naar vernomen
wordt, betreft de reis een bezoek aan den
staatssecretaris voor luchtvaart, generaal
Pricolo, en de overhandiging van de hem
door Horthy verleende onderscheiding.
DE OORLOG IN DE LUCHT.
Reuter verneemt, dat sedert het begin van
den oorlog toten met het gevecht van
Woensdag aan het Westelijk front 128 vijan
delijke vliegtuigen neergeschoten zijn tijdens
gevechten met de Engelsche luchtstrijd
krachten, de Engelsche vloot of door Brit
sche luchtafweerbatterij en. Dit totaal dekt
alle fronten. Ook wprdt vernomen, dat bo
vendien 44 Duitsche vliegtuigen zoo zwaar
beschadigd werden, dat zij waarschijnlijk
niet naar hun basis hebben kunnen terug-
keeren. Van het totaal, groot 128, dat defi
nitief als neergeschoten bekend staat, wer
den er 29 neergehaald aan het Westelijke
front en 99 bij gevechten buiten de Oostkust
van Engeland en Schotland, boven de Duit
sche bocht en boven, de Noordzee. De nadruk
wordt er op gelegd, dat bovenstaande cijfers
geen enkel vliegtuig omvatten, dat door de
Fransche of Poolsche strijdkrachten is neer
geschoten.
DE WEDEROPBOUW VAN FINLAND.
Inzake de wederopbouwplannen der nieu
we regeering heeft Tanner, die thans mi
nister voor de volksverzorging is, tegenover
de Zweedsche pers o.m. verklaard, dat het
opbouwprogram radicale maatregelen be
helst tot oplossing van de problemen. Be
halve een heffing voor eenmaal op de ver
mogens, vooral- van degenen, die niet direct
door den oorlog te lijden hebben gehad,
denkt men aan een nieuwe agrarische her
vorming, teneinde den vluchtelingen zoo mo
gelijk nog tegen den zomer land te verschaf
fen, De minister gaf uitdrukking aan zijn
vrees, dat binnenkort een krachtiger rant
soeneering van levensmiddelen zal moeten
worden ingevoerd ter verzekering van de
volksvoeding. -
DE DUITSCHERS UIT ESTLAND ALLEN
GEREPATRIEERD.
Thans zijn de laatste Duitschers uit Est
land gerepatrieerd. Er zijn in het geheel
12.100 Duitschers en 1300 personen van
buitenlandsche en Estlandsehe staatsburger
schap vrijwillig naar Duitschland vertrok
ken.
RADIOREDEVOERING VAN CHURCHILL.
De Engelsche legatie in 's-Gravenhage
deelt, mede, dat Churchill op 30 Maart des
avonds van 20 uur 40 tot 20 uur 55 een radio
redevoering zal uitspreken.
BRITSCHE DIPLOMATIEKE VERTEGEN
WOORDIGERS NAAR LONDEN
UITGENOODIGD.
Besprekingen in begin April.
In gezaghebbende kringen verneemt men,
dat de minister van buitenlandsche zaken
den Britschen ambassadeur te Ankara en de
gezanten te Athene, Belgrado, Boekarest,
Boedapest en Sofia heeft uitgenoodigd naar
Engeland te komen om met hem een be
spreking op het Foreign Office te hebben.
De diplomatieke vertegenwoordigers zullen
begin April in Engeland aankomen. Ook de
ambassadeur te Rome, sir Percy Lorraine,
wordt in April voor een kort verlof te Lon
den verwacht.
Besprekingen van economischcn en
politieken aard.
De Britsche gezant te Boedapest is naar
Londen ontboden voor het deelnemen aan
beraadslagingen over vraagstukken van eco-
nomischen en politieken aard. Hij wordt de
volgende week te Londen verwacht.
DE BELGISCHE NEUTRALITEITS
POLITIEK.
Het verschil tusschen de conventioneele
neutraliteit van voor den oorlog en de tegen
woordige neutraliteit van België is vastge
steld in een rapport van Carton de Tournai
over de begrooting, noch een politiek van
zwakheid is, noch een politiek van mer-
cantisme, „integendeel, zij vermindert onze
economische activiteit en door de militaire
krachtsinspanning, welke wij ons getroosten,
ruïneert 'zij de openbare en particuliere
financiën. Bij een inval zou ons leger zijn
plicht doen met een vurig patriotisme".
De Tournai zegt voorts, dat België in
het geval van een aanval op Nederland,
in alle vrijheid zou hebben te beslissen
over de besluiten, welke het zou moeten
nemen, alsmede over zijn houding ten
opzichte van den Volkenbond.
In het tweede deel van zijn rapport be
handelt de Tournai de economische kanten
van de Belgische onzijdigheid. Hij wijst op
de noodzakelijk voor het land, economisch
sterk te blijven en schrijft.
Wij hebben niets te hopen als op den dag
van den vrede die niet noodzakelijk de dag
der ontwapening op economisch en diplo-
'matiek terrein zal zijn, België in de oogen
van andere naties een verzwakt volk is.
POOLSCHE VLIEGTUIGEN NAAR
HET FRONT.
De eerste escadrilles der Poolsche lucht
macht, die zich naar het front zullen bege
ven, zijn door generaal Sikorski, den com
mandant van het Poolsche leger, geinspec-
teerd.
DUITSCH VLIEGTUIG
NEERGESCHOTEN.
Officieel wordt uit Londen medegedeeld,
dat een Duitsch vliegtuig door Britsche
luchtstrijdkrachten is neergehaald buiten
de Noordoostkust van Schotland.
Het gewoonlijk goed ingelichte Fransche
dagblad de „Temps" heeft verklaard, dat,
naar aanleiding van de systematische schen
ding der Noorsche territoriale wateren
sedert hét begin dervijandelijkheden door
Duitsche schepen, de geallieerden zich van
nu af gerechtigd achten het privilege der
neutraliteit dezer wateren niet meer te
respecteeren.
Dat is een besluit van zeer groote betee-
kenis en het is volkomen te begrijpen, dat
men er verwonderd over is, dat zooiets
door een dagblad gemeld wordt zonder dat
daaraan officieel eenige bekendheid is ge
geven.
De mededeeling is dan ook dadelijk ach
terhaald door een bericht uit Parijs waar
in gemeld wordt, dat het Fransche en het
Britsche standpunt sedert de kwestie met
de Altmark niet is veranderd en van ge
zaghebbende zijde werd nog medegedeeld,
dat het bericht natuurlijk valsch was om
dat het een toespeling maakte op het moge
lijke besluit van een bijeenkomst welke
nog niet was gehoudén.
Wie dit goed leest, kan niet anders dan
concludeeren, dat het bericht voorbarig is
geweest, wat geenszins uitsluit, dat het niet
inderdaad in de bedoeling der geallieerden
zou liggen om een dergelijk belangrijk be
sluit te nemen.
Men moet niet vergeten, dat de neutrali
teit van sommige kleine staten en het zijn
al weer de Scandinavische landen welke in
het hoekje zitten waar de slagen vallen
voor Frankrijk en Engeland bijzonder hin
derlijk is.
Een aanval der geallieerden vanuit
Noord-Europa op Duitschland is onmoge
lijk door de neutraliteit van Zweden en
Noorwegen en diezelfde neutraliteit was
ook de oorzaak dat de Altmark, thans veilig
in Duitschland is gekomen en dat het expe-
ditieleger, dat voor Finland bestemd was,
niet is vertrokkèn.
Het is Churchill, het enfant terrible van
het Britsche kabinet, geweest, die zich al
eens dreigend heeft uitgelaten tegen de
neutralen, die hun eigenbelang niet begrij
pen omdat zij niet rechtstreeks de zijde van
Engeland en Frankrijk kiezen en Chamber
lain heeft toen den opstekenden storm be
zworen door te vertellen, dat zooiets na
tuurlijk geenszins de meening van het
Britsche kabinet was.
Engeland vecht immers voor de vrijheid
en zelfstandigheid van kleine naties en het
zou daarom al te dwaas zijn als het zelf op
die kleine landen pressie ging uitoefenen
om allerlei dingen te gaan doen waardoor
die landen in den oorlog zouden worden
betrokken en misschien het slagveld van
Europa zouden worden.
Churchill heeft daarna nog wat nage-
bromd, maar zich officieel niet meer uitge
laten, maar het was wel de tegenwoordige
Britsche oorlogsminister Stanley, die, nadat
de doortocht van een expeditieleger door
Noorwegen en Zweden was geweigerd, een
min of meer dreigende voorspelling heeft
gedaan. Men bespot ons, heeft hij gezegd,
dat wij achteraan komen omdat wij te
angstvalilg rekening met de neutraliteits-
rechten van anderen hebben gehouden en
het blijkt zelfs, dat degene die dat niet doet
nog de bewondering van de wereld oogst.
Welnu, wij kunnen ook anders en wanneer
men ons de les wil leeren, dat wij anderer
rechten niet behoeven te ontzien, dan zal
dat in Engeland ongetwijfeld geestdriftige
leerlingen vinden.
Ook dat, zoo heeft men gedacht, zal wel
weer luwen, maar er is intusschen in de
internationale positie der Europeesche sta
ten na het tot stand komen van den vrede
in Finland iets veranderd. Zoowel in Frank
rijk. als in Engeland heeft men de regeerin
gen een zekere laksheid verweten en juist
het feit, dat men mannen wenschte die
doortastender maatregelen durven nemen,
is de oorzaak geweest, dat het kabinet Da
ladier door dat van Reynaud is vervangen
en dat binnenkort ook in Engeland een klei
ner en krachtiger combinatie op den voor
grond zal treden waarin mannen als Chur
chill een grooteren invloed zullen krijgen.
Met het oog op den veranderden koers,
welke van nu af aan wordt gevaren is het
heelemaal niet onwaarschijnlijk, dat men
een andere houding tegenover de neutralen
overweegt, een houding waarbij met hun
Volgens een officieel communiqué van het
Noorsche ministerie van buitenlandsche za
ken is de Duitsche duikboot U. 21 in den
nacht van Dinsdag op Woensdag aan den
grond geloopen op een plaats, die weinig be
schutting tegen de zee biedt, op een der rot
sen ten oosten van den vuurtoren van Ry-
vingen, in het graafschap Vestagder.
Toen de duikboot Woensdagochtend van
de kust af werd waargenomen, zonden de
marine autoriteiten een vliegtuig en eenige
inspectie-vaartuigen er heen.
Woensdagmiddag was de duikboot weer
vlot na hulp te hebben gekregen van een
Duitschen treiler. die toevallig passeerde. De
duikboot werd toen naar de Mandalsfjord
gebracht.
Het Duitsche gezantschap verzocht om
vrijlating van de duikboot en verklaarde,
dat het schip gedwongen was geweest de
Noorsche wateren binnen te varen, in ver
band met de ruwe zee en averij, wat vol
gens de Noorsche neutraliteitsbepalingen de
eenige reden zijn, waarom vreemde duik-
booten de Noorsche wateren kunnen bin
nenvaren. Uit hetgeen door den duikboot
commandant als bewijs werd aangevoerd,
bleek echter, dat de schade aan een der ma
chines veroorzaakt was door de stranding en
bijgevolg de duikboot niet gedwongen kon
zijn geweest de Noorsche wateren binnen te
varen en evenmin was het weer zoo slecht,
dat het voor de duikboot noodig was de kust
te naderen.
De waren oorzaak was een fout in de na
vigatie van de duikboot en zelfs indien zulk
een fout in verband met het buiige weer en
den sneeuwval verontschuldigd kon worden,
vormde het niet een wettige reden voor de
duikboot om de Noorsche wateren binnen
te varen.
Toen deze feiten waren vastgesteld,
werd order gegeven, de bemanning te
ontwapenen en de duikboot te inter
neeren en vanochtend heeft een Noor
sche torpedojager deze order uitge
voerd.
Nader wordt gemeld:
Men heeft nog niet beslist, of de ongeveer
59 koppen tellende bemanning van de in de
Noorsche wateren gestrande Duitsche duik
boot geïnterneerd zal worden.
Toen de duikboot aan den grond liep,
werd zij het eerst door een visscher gezien.
De bemanning vroeg hem te helpen bü het
vlotbrengen van den bodem, doch hij wei
gerde met de bewering, dat hij de mannen
niet kon verstaan. Hij haastte zich de
marine-autoriteiten te waarschuwen, waar
na schepen en vliegtuigen een onderzoek
gingen instellen.
De bemanning van de duikboot.
De Duitsche duikboot U 21 is door een
Noorsch marinevaartuig, begeleid door een
torpedobootjager, een duikboot en vier pa
trouillevaartuigen, naar Kristiansand ge
sleept.
De 26 opvarenden waren allen zeer jong.
velen zagen er uit als jongelieden beneden
de 20 jaar. Zij waren erg teleurgesteld, doch
veroorzaakten geen moeilijkheden, toen de
Noorsche autoriteiten hun mededeelden,
dat zij overeenkomstig de Noorsche neutra-
liteitsregelen geïnterneerd moesten worden.
HET BIJ PERNIS NEERGEHAALDE
ENGELSCHE VLIEGTUIG.
Mededeeling van het Britsche
ministerie van luchtvaart.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede:
Een onzer toestellen wordt vermist. Ver
nomen wordt, dat het neergeschoten is door
Nederlandsche vliegtuigen.
BRITSCH VLIEGTUIG NIET VAN
VERKENNINGSVLUCHT TERUG
GEKEERD.
Een van de Bristol Blenheim bommen
werpers, die tijdens een verkennigsvlucht
boven de Duitsche bocht door Duitsche ja
gers zijn opgevangen, wordt vermist.
Zie vervolg Buitenland pag. 3, 2e blad.
rechten minder rekening wordt gehouden
als de krijgskans voor de geallieerden daar
door ongunstig wordt beïnvloed.
En dat men thans verbolgen is over de
publicatie van de „Temps" kan heel wel
zijn oorzaak vinden in de omstandigheid,
dat dit blad al rauwelijks heeft verkondigd
wat men van regeeringszijde wellicht in
een geheel andere en veel gematigder vorm
ter kennis van de neutralen zou willen
brengen.
Want dat er inderdaad een andere hou
ding tegenover de neutralen op komst is,
schijnt niet twijfelachtig.
Ook de Britsche pers geeft daarvan in
haar beschouwingen blijk. De „Times" heeft
gister meegedeeld, dat de Noorsche protest
nota over de schendingen van het inter
nationale recht door Britsche oorlogssche
pen in Londen bestudeerd wordt met de
welwillendheid verschuldigd aan een land,
welks vriendschap van oudsher door Enge
land op prijs is gesteld.
Maar zoo vervolgt het blad onze
Noorsche vrienden moeten den zin voor ver
houdingen bewaren en onderscheid maken
tusschen wezenlijke overtredingen en een
toevalligen misstap, die hun geen kwaad kan
berokkenen. De Britsche vloot tracht zoo
veel mogelijk de belangen der neutralen te
beschermen, terwijl de Duitsche vloot ze
volkomen negeert. Noorwegen heeft 60 sche
pen en 400 zeelieden door de Duitsche actie
verloren en onze vloot en luchtmacht heb
ben hoofdzakelijk getracht deze wreedhe
den te voorkomen. Een doeltreffender func-
tionneeren van de Britsche patrouilleering
ter zee zal Noorwegen niet schaden, het
behoeft er niet aan mee te werken, maar het
is zijn eigen belang het niet als een on
vriendelijke daad te beschouwen en de ope
raties te belemmeren waarvan het zelf pro
fiteert.
Dat is al een vrij duidelijke uitspraak en
het voornaamste orgaan van de Noorsche
arbeiderspartij Arbeiterbladet schrijft reeds
dat Noorwegen krachtig tegen schending
van zijn territoriale wateren door Engeland
moet protesteeren. Chamberlain, zegt het
blad, heeft kort geleden toegegeven, dat er
geen bewijzen zijn, dat Duitsche duikbooten
in December voor de Westkust van Noor
wegen drie "schepen tot zinken hebben ge
bracht. De Britsche admiraliteit zou nadien
nooit meer Duitsche oorlogsoperaties in de
Noorsche territoriale wateren hebben waar
genomen, zoodat er niet de minste reden
voor schending der Noorsche neutraliteit is.
Wanneer ze zijn voorgekomen zijn zij ge
pleegd door Britsche oorlogsschepen en
vliegtuigen. Wat de Altmark-kwestie be
treft wordt dan gehoopt, dat de Britsche
regeering haar fout zal erkennen.
Andere oorlogshandelingen zijn bij po
gingen gebleven waarvan men hoopt, dat de
Britsche regeering ze zal afkeuren, daar ze
gevaarlijk zijn voor Noorwegen, dat er zich
met alle krachten tegen moet verdedigen
omdat het niet in den oorlog tusschen de
groote mogendheden betrokken wil worden.
De Noorsche pers is er allesbehalve ge
rust over, dat de geallieerden niet zullen
trachten het Duitsche ertsvervoer door de
Noorsche wateren te verhinderen daar Duit
sche repressailles in dat geval niet zullen
uitblijven. De Duitschers zouden reeds klei
nere vrachtschepen met geringeren diep
gang gebruiken omdat deze dichter langs
de kust kunnen varen.
Uit alles blijkt wel, dat men in Noorwe
gen en waarschijnlijk zeer terecht be
vreesd is, dat de Engelschen een aanleiding
zullen zoeken in de Noorsche territoriale
wateren op te treden en zoodoende het ver
voer van Scandinavische ertsen naar
Duitschland onmogelijk te maken.
Als reden zal dan natuurlijk worden op
gegeven, dat Noorwegen niet in staat is zich
afdoende tegen het misbruik zijner wateren
door Duitsche vracht- en oorlogsschepen te
verzetten en dat is waarschijnlijk de reden,
dat men thans in Noorwegen heeft willen
demonstreeren, dat men zijn rechten naar
alle zijden verdedigt en ook tegen Duitsch
land optreedt wanneer dat land zich aan
schending van het Noorsche territoriaal ge
bied schuldig maakt.
Daarom is waarschijnlijk besloten de
Duitsche duikboot, die in de Noorsche wate
ren aan den grond is geloopen, te internee
ren ondanks het protest van het Duitsche
gezantschap en de mededeeling, dat het
schip door ruwe zee en averij volkomen
gerechtigd zou zijn de Noorsche wateren
binnen te varen.
Prettig is de positie van Noorwegen aller
minst. Men geeft thans het bewijs aan En
geland, dat men heel goed op zich zelf kan
passen, men bewerkt daardoor wellicht uit
stel van het voorgenomen optreden der ge
allieerden, maar men heeft nu weer de ze
kerheid, dat Duitschland ten krachtigste
tegen dat Noorsche optreden zal protestee
ren.
Tenslotte is het vraagstuk of de geallieer
den gerechtigd zijn met hun oorlogsschepen
neutrale wateren binnen te varen niet alleen
een kwestie welke voor Noorwegen van be
lang is. Wat vandaag in Noorwegen ge
beurt, zal morgen aan de kust van Neder
land of België kunnen plaats vinden en
daarom is het noodzakelijk, dat alle kleine
neutrale staten zich onverwijld en duidelijk
uitspreken over de vraag of zij een derge
lijk optreden al dan niet zonder tegenweer
zullen dulden.
Wij kunnen ons geenszins voorstellen, dat
onze eigen regeering een dergelijke schen
ding van ons gebied zonder meer zou tole-
reeren. Ook .voor ons land is datgene wat
er thans in, en om de Noorsche wateren
voorvalt daarom van buitengewone betee
ken is,
