DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De geallieerden hebben ook Namsos
prijsgegeven.
De strijd in Noorwegen,
m
Amerika wil een uitbreiding van den
oorlog voorkomen.
E#rt sterke Britsch-Fransehe vlootmacht in
Alexandrië aangekomen.
De geallieerde troepen ook in Namsos
ingescheept.
De Noren vragen geen wapenstilstand.
Noorsche commandant met zijn staf op Britsch
oorlogsschip gegaan.
Koning en regeering van
Noorwegen nog in
het land.
Een tegenspraak uit
Moskou.
De algemèene toestand.
De eerste acte van
het Noorsche drama
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van 1 -5 regels 1.25, elke regel meer 0-25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 105
Dit nummei bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 4 Mei 1940
Hoofdredacteurs Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
Niet alleen uit Andelsnes maar ook uit Namsos, ten Noorden van Drontheim,
zjjn thans de geallieerde troepen weer ingescheept en men zal noch uit Zuid-
Noorwegen, noch van het gevechtsterrein ten N. van Drontheim nog be
langrijke legerberichten kunnen verwachten.
Volgens het Noorsche Telegraaf agentschap zouden de troepen op andere
punten van Noorwegen weer aan land gezet zijn, maar er zijn daarover
geen nadere berichten verkregen. Het eenige punt waar de Duitsche bezet
ting nog ernstig bedreigd wordt, is Narvik in het hooge Noorden en natuur
lijk is dat een zeer belangrijk punt omdat het de Westelijke uitvoerhaven is
van de Zweedsche ertsen waaraan men in Duitschland langzamerhand groote
behoefte zal krijgen.
De Noorsche strijdkrachten, die in vertrouwen op de hulp der geallieerden,
hier en daar moedig stand hielden, zijn in een bijzonder moeilijke positie
geraakt nu zij den strijd verder alleen moeten voeren. De Noorsche com
mandant bij Namsos zou om een wapenstilstand hebben gevraagd wat in
middels is tegengesproken. Volgens Britsche berichten zouden de comman
dant en zijn staf op Britsche oorlogsschepen zijn ingescheept.
Bij Röros schijnen de Noren de uit Storen naar het Zuiden oprukkende
troepen nog eenigen tijd te hebben tegen gehouden.
Volgens Britsche mededeelingen zijn met succes Duitsche vliegtuigbases
waaronder het Deensche vliegveld Rye, gebombardeedd.
President Roosevelt heeft op een gister gehouden persconferentie mede
gedeeld, dat de Vereenigde Staten er naar blijven streven, een uitbreiding
van den oorlog naar andere landen te voorkomen, welk standpunt hjj den
Italiaanschen ambassadeur duidelijk had gemaakt.
In verhand met mogelijke verdere uitbreiding van het oorlogsterrein is
een sterke vlootmacht der geallieerden in de Egyptische haven Alexandrië
aangekomen.
nisterie van oorlog wordt nog gezegd: „De
Noorsche opperbevelhebber is naar een
niet bekend gemaakte bestemming in
Noorwegen gebracht en een evenitueele
dagorder, waarin melding wordt gemaakt
van onderhandelingen over een wapen
stilstand, is blijkbaar zonder zijn voorken
nis uitgevaardigd.'
Noorsche commandant en zijn staf
ingescheept.
Het Britsche ministerie van oorlog deelt
mede: „Het bericht, dat de Noorsche op
perbevelhebber niet op de hoogte was van
het geallieerde besluit tot terugtrekking
der troepen uit het gebied van Drontheim,
of dat hij onderhandelt over een wapen
stilstand, is ongegrond De commandant
van het Noorsche lejger en zijn staf hebben
zich in den nacht van 1 op 2 Mei op een
Britsch oorlogsschip ingescheept.'
De evacuatie van troepen uit
Drontheim.
Volgens berichten van het Noorsche
Telegraaf-agenitschap, zijn alle troepen,
die uit het gebied van Drontheim zijn ge-
evacueerd, veilig aan land gebracht. Het
Telegraaf-agentschap zegt, dat twee ge-
evacueerde gebieden ten N. en ten Z. van
Drontheim thans bezette gebieden zijn.
Hoewel natuurlijk teleurstelling wordt ge
voeld als gevolg van de eerste fase van
den oorlog in Noorwegen, 'is het Noorsche
volk volkomen bereid de moeilijkheden te
begrijpen welke in deze periode werden
ondervonden.
Het Noorsche Telegraag-agentschap zegt,
dat gezaghebbende Noorsche kringen be
reid zijn te erkennen, dat de evacuatie van
troepen een slag aan de natie zou kunnen
toebrengen, daar de Noorsche strijdgeest
zeer goed is. Niet alleen te Röros, doch
Het Noorsche Telegraaf agentschap
deelt mede, dat alle in het buitenland
verspreide berichten volgens welke de
koning en de regeering van Noorwegen
het land zouden hebben verlaten, op de
meest stellige wijze worden tegenge
sproken.
ROEMENIE TREEDT KRACHTIG OP
TEGEN „TOERISTEN".
Havas meldt uit Boekarest:
De geheime Roemeensche politie speurt
ijverig naar ongewenschte vreemdelingen.
Van 240 Duitsche nationaal-socialisten is de
zer dagen de verblijfsvergunning ingetrok
ken. Verscheidenen hunner woonden reeds
lang in het land.
Te Sibi, het geestelijke centrum van de
Duitsche minderheid, zijn enkele arrestaties
verricht wegens het hérbergen van Duitsche
„toeristen", die in werkelijkheid Duitsche
stafofficieren waren. Deze z.g. toeristen zijn
over de grens gezet.
Geallieerd eskader te Alexandrie. - Het
Fransch-Britsche eskader is te Alexandrië
aangekomen.
ook veel zuidelijker hebben kleine Noor
sche detachementen onlangs tamelijk zware
verliezen toegebracht aan de Duitsche
strijdkrachten, Eenige belangrijke benzine
opslagplaatsen zijn met succes vernield en
een voorloopig Duitsch vliegveld ernstig
beschadigd. Noorsche kringen doen met
nadruk uitkomen, dat de recente ontwik
kelingen ten aanzien van de geallieerde
strijdkrachten geenszins den wil van het
volk. en den wil der regeering den strijd
voort te zetten, hebben verzwakt.
i
Zekere buitenlandsche bladen hebben be
richten gepubliceerd, waarin werd beweerd,
dat de Sovjet Unie aan Finland Viborg
(Viipuri) had aangeboden in ruil voor de
Aaland-eifanden terwijl Reuter op 1 Mei
een bericht van zijn correspondent te Parijs
heeft gepubliceerd, waarin wordt betoogd,
dat de Sovjet Unie Finland heeft voorge
steld Hangö en Viborg terug te geven in
ruil voor de Aaland-eilanden en Petsamo.
Tass is gemachtigd te verklaren, dat al
deze berichten van iederen grond ontbloot
zijn en van begin tot eind verzonnen zijn,
Eenige buitenlandsche bladen bewe
ren, dat Sovjet Rusland in de vorige
week aan de Duitsche regeering een
nota heeft overhandigd, waarin de
Sovjetregeering heeft verklaard, dat zij
de Duitsche actie tegen Zweden als een
onvriendelijke daad zou beschouwen en
dat de Sovjet Unie bovendien verklaar
de geen bezetting van de Aaland-
eilanden te kunnen toestaan.
Het telegraafagentschap der Sovjet
dit bericht niet in overeenstemming is
Unie is gemachtigd te verklaren, dat
met de feiten. In werkelijkheid heeft
veertien dagen geleden te Moskou tus-
schen vertegenwoordigers der Sovjet
Unie en van Duitschland in overeen
stemming met artikel 3 van het Sovjet-
Duitsche vedrag, inzake het wederzijds
verstrekken van inlichtingen en het
plegen van overleg, een uitwisseling van
inlichtingen inzake de neutraliteit van
Zweden plaats gehad en daarbij werd
geconstateerd, dat beide staten zich als
geinteresseerd beschouwen bij het
behoud van de Zweedsche neutraliteit.
Zie verder Buitenland pag. 3, 2e blad.
Het Britsche ministerie van oorlog deelt
in een communiqué mede: „Overeenkom
stig het algemeene plan van de terugtrek
king uit de onmiddellijke omgeving van
Drontheim zijn de geallieerde troepen
Donderdagavond weder te Namsos inge
scheept. Het terugtrekken en weder in
schepen geschiedde met volledig succes en
zonder verliezen.
Op de geallieerde troepen, die in het
gebied van Narvik oprukken, heeft de
vijand op 1 en 2 Mei een tegenaanval on
dernomen. Beide aanvallen werden afge
slagen. De vijand liet voor onze stellingen
vele dooden achter en er werden enkele
gevangenen gemaakt."
Een bericht uit Stockholm.
Duitsche troepen zijn naar gemeld
wordt Selbu op ongeveer 50 km. ten
Z.O. van Drontheim binnengerukt. Intus-
schen wordt bericht, dat de Noorsche troe
pen, die de Duitschers uit Röros terugge
drongen hadden, zich thans in N. richting
terugtrekken.
Een bericht in Aftonbladet uit Röros
meldt, dat zich nog steeds eenige geallieer
de troepen bevinden in het gebied ten
zuiden van Drontheim, doch dit wordt met
reserve opgevat, gezien Chamberlain's
verklaring. Het bericht meldt, dat geal
lieerde troepen, die zich in N. richting te
rugtrekken, uit Dombaas, zich thans te
Folkstua bevinden op enkele kilometers
ten N. van Hjerkinn aan den spoorweg
naar Storen,
Is Röros nog in Noorsche handen?
Uit Filalnas (Zweedsche grens), werd
gisteravond gemeld: Het in het begin van
deze week door de Duitschers ontruimde
Röros is nog steeds in Noorsche handen.
Nabij Os ,10 mijl ten Z. van Röros, waar
de Noren hardnekkig tegenstand bieden,
werd gisterochtend hevig kanongebulder
gehoord. Gisteravond is een Duitsche af-
deeling ter sterkte van 400 man, die Röros
weder trachtte binnen te dringen, door de
Noren en de Zweedsche vrijwilligers te
ruggedrongen. Intusschen rukken, naar
verluidt, kleine Duitsche afdeelingen. van
Trondheim uit naar naar het Z. op.
De bewoners van Röros hebben een toe
vlucht gezocht in berghutten, waar 'zij
den dag doorbrengen, om slechts des naöhts
naar de stad terug te keeren. De weg van
Röros naar de Zweedsche grens is nog
steeds in Noorsche handen, doch zij is ten-
gevolge van de smeltende sneeuw moeilijk
'begaanbaaar.
Het terugtrekken der troepen uit
Namsos.
Volgens de correspondent van Afton
bladet in Grong zijn 30 man gedood en
60 gewond, toen een Engelsche torpedo-
bootjager, die het terugtrekken der geal
lieerden uit Namsos dekte, getroffen werd
door een. bom. De correspondent voegt
hieraan toe, dat de geallieerde troepen
weer scheep gingen onder een hevig vuur
van Duitsche vliegtuigen.
De aandacht is thans gericht op het ge
bied van Narvik. Men denkt, dat de
Noorsche strijdkrachten en de geallieerde
troepen in het hooge noorden in een goede
positie zijn om de onderwerping van
Narvik .zelf binnen zeer korten tijd tot
stand te brengen. De Duitschers in de
haven zouden gebrek hebben aan levens
middelen en andere voorraden, zoodat zij
in groote moeilijkheden zouden zijn. In
tusschen bevinden zich koning Haakon en
zijn regeering, omtrent wier verblijf
plaats geruchten de ronde hebben gedaan,
nog ui Noorwegen, zoo meldt het Noorsche
telegraafagentschap;
Ook Noorsche troepen ingescheept.
Uit gezaghebbende bron werd gister
avond vernomen, dat generaal majoor
Paget bij zijn plan voor de evacuatie van
Andalsnes voorgesteld heeft met de Brit
sche troepen ook alle Noorsche troepen,
ten aanzien waarvan het Noorsche opper
bevel besloot, dat zij beter in andere ge
bieden konden worden gebruikt, over te
brengen. De noodige instructies werden
gegeven om hieraan gevolg te geven, doch
in Londen is nog niet bekend hoevelen in
feite op die wijze overgemracht zijn
De Noren bij- Drontheim.
Volgens een Zweedsch radiobericht
heeft kolonel Getz, de commandant der
Noorsche troepen in Trondelag (het gebied
noordelijk en zuidelijk van Drontheim)
een dagorder uitgevaardigd, waarin hij
kennis geeft van zijn voornemen den Duit
schers een plaatselij'ken wapenstilstand te
vragen. De dagorder zegt verder, dat de
positie der Noorsche troepen in Trondelag
na het vertrek der geallieerden onhoud
baar is geworden en dat verder vechten
geen nut zou hebben.
In de mededeeling van het Britsche mi-
Van het militaire drama, dat daar in het
Noorden van ons werelddeel wordt opge
voerd, is het doek na de eerste .acte geval
len en de toeschouwers moeten wel tot de
overtuiging zijn gekomen, dat dit bedrijf
met een onmiskenbaren voorsprong voor de
Duitschers is afgesloten.
De heer Chamberlain heeft verzekerd,
dat de strijd in Noorwegen zgl worden
voortgezet en niemand kan voorspellen wat
de tweede acte voor verrassingen zal bren
gen maar dat de Duitschers er in geslaagd
zijn vrijwel geheel Zuid-Noorwegen met
een betrekkelijk klein landingsleger te be
zetten, is allereerst te danken of te wij
ten al naar men de kwestie wil bekijken
aan de doeltreffende organisatie waarmede
de overval werd uitgevoerd, daarnaast aan
de onmiskenbare gevechtswaarde der jaren
lang geoefende en goed. bewapende Duitsche
troepen en bovenal aan het Duitsche lucht-
wapen, dat in deze eerste krachtproef
van den grooten Europeeschen strijd zijn
geweldige vernietigingskracht duidelijk
heeft bewezen.
Welk een geweldige vernielende en
tevens demoraliseerende kracht de bom
menwerper is wist men reeds uit de periode
van den Russisch-Finschen oorlog.
Men kan als volk nog zoo dapper zijn en
als soldaat met de wapens in de hand de
grootste daden van heldenmoed en vastbe
radenheid toonen, tegen het gevaar uit de
lucht staat men, zonder voldoende afweer
middelen, volkomen machteloos.
Men kan trachten het te ontwijken, maar
wanneer men niet over voldoende vliegtui
gen en luchtafweer beschikt, moet de dap
perste soldaat wijken voor de geweldige
kracht van vuur en ijzer waartegen geen
beschutting mogelijk is.
Dat hebben de geallieerden en de Noren
in hun opmarsch door Noorsch gebied on
dervonden en Duitschland heeft hiér een
zeldzame gelegenheid gehad de kracht- van
zijn luchtwapen te demonstreeren.
Het bezat door zijn verrassenden overval
de beste vliegvelden van Noorwegen en
Denemarken, het kon er zijn jagers, ver
kenners en bommenwerpers laten opstijgen
en het eenige Duitsche risico was, dat de
Britten al hun best hebben gedaan deze
vliegtuigbases een zoo groot mogelijke
schade toe te brengen.
Duitschland heeft in deze eerste periode
van het Noorsche drama bewezen, dat een
staat met de meeste vliegtuigen in de gun
stigste militaire positie verkeert.
Men kan zooals dat van Engelsche
zijde dan ook gebeurd is machtige vloot-
combinaties naar het 'vijandelijk gebied
zenden maar de zekerheid der overwinning
wordt door een beschieting van zee uit,
noch door het landen van onbeschermde
troepen verkregen.
Integendeel, de voorbeelden liggen in de
laatste weken voor het grijpen, dat men zijn
kostbare kruisers, transportschepen en tor
pedojager aan de grootste gevaren bloot
stelt en dat één wel gemikte bom voldoende
kan zijn om zoo'n drijvend fort met een
schijnbaar ondoordringbaar pantser in en
kele minuten te verspelen.
Men kan uit den Noorschen strijd geen
conclusie trekken over de mogelijke
krachtsverhoudingen op andere fronten
waar men elkaar zal kunnen treffen.
Het door den vijand bezette. Noorwegen
was voor de geallieerden een zeer moeilijk
gevechtsterrein, maar een strijd in eenig
deel van Europa, dat beide partijen even
moeilijk of even gemakkelijk kunnen
bereiken, kan een geheel ander beeld too
nen.
Het staat wel vast, dat Engeland dat zelfs
na den vorigen wereldoorlog nóg. niet tot
de conclusie was gekomen, dat het door de
zeeën niet voldoende beschermd is en daar
om naast een krachtige marine een goed
geoefende leger noodig had, in dit opzicht
nog altijd in een nadeelige conditie ver
keert;
Het is volkomen begrijpelijk, dat de Brit
sche vrijwilliger, sedert een goed half jaar
opgeleid en geoefend, op militair gebied
nog niet te vergelijken is met den Duitschen
soldaat van wien men mag aannemen, dat
jarenlang kosten noch moeite gespaard zijn
om hem de grootste gevechtswaarde te ver
zekeren.
En anderzijds staat dan de Britsche lucht
macht tegenover de Duitsche en wanneer
beide over dezelfde faciliteiten van vlieg
velden en een voldoende aantal machines
beschikken, mag men zich hier eerst de
vraag stellen aan welke zijde de grootste
krachtsontwikkeling in het vernietigings
proces kan plaats vinden.
Engeland heeft in zijn Royal Air Force
een zeer stoutmoedig en goed geoefend
luchtwapen en beide partijen streven er
naar zich te verzekeren van de nieuwste
gevechtstypen, waarmede naast snelheid en
aanvalskracht de grootste trefkans van
eigen projectielen kan worden verkregen.
De tijd, heeft men zoo vaak gezegd, werkt
in het voordeel der 'geallieerden en dat is
te begrijpen.
Want naarmate de tijd verstrijkt, wordt
de gevechtswaarde van den Engelschen sol
daat grooter, wordt het aantal vliegtuigen
der geallieerden uitgebreid en worden de
Duitsche scheepvaart en de Duitsche vloot,
welke ongetwijfeld Duitschlands zwakste
zijde demonstreeren, door de geallieerden in
zoo groote mate vernietigd, dat het verlies
grooter dan de mogelijke aanbouw moet
zijn.
Natuurlijk loopt ook Engeland in zijn
vlootacties een zeer groot risico zoolang nog
geen scheepspantsers geconstrueerd worden
die de werking der grootste bommen door
staan kunnen.
Maar wie veel heeft kan veel missen en
zelfs al zou Engeland in de Noorsche actie
een grooter scheepsverlies hebben geleden
dan zijn vijand, dan is naar verhouding de
Duitsche marine daar nog het zwaarste ge
troffen.
Naarmate uit het Noorsche avontuur de
geweldige gevechtswaarde van het. lucht
wapen blijkt, daalt het ontzag voor de
kracht van een machtige vlootcombinatie.
Dat is waarschijnlijk de oorzaak, dat men
ook in Italië heeft begrepen, dat de grootste
vloot ter wereld nog niet de grootste ge
vechtswaarde beteekent als men tegenover
een vijand met een machtig en goed geoe
fend luchtwapen staat.
Wellicht zou Italië wanneer het zich al
leen tegen Engeland had te keeren, het
reeds aangedurfd hebben een aanvang met
de bevrijding van het Middellandsche Zee
gebied van Britsche versterkingen te ma
ken.
Maar Italië is blijkbaar door de eerste
acte van het Noorsche avontuur nog niet
voldoende overtuigd en men kan daar na
tuurlijk begrijpen, dat een deelnemen aan
Duitsche zijde niet alleen een aanval van
Britsche oorlogsschepen op de Italiaansche
kustlijnen, maar ook van Britsche en Fran-
sche vliegtuigen en wellicht nog van Fran-
sche legergroepen tengevolge zou hebben.
Men mag in dezen strijd den Franschen
soldaat niet voorbijzien. Hij is geen product
van de laatste maanden, opgekomen uit een
bonte groep vrijwilligers, hij is een goed
geoefend en gevechtswaardig soldaat, die
zeker niet voor zijn Duitschen collega on
derdoet.
Het is niet te voorspellen wat er verder
in Noorwegen gaat gebeuren en of een der
voornaamste doelen der bezetting lucht-
bases te krijgen voor aanvallen op de Brit-
sehe kust in de volgende strijdperiode
verwezenlijkt zal worden.
De geallieerden hebben den strijd in
Noorwegen blijkbaar nog geenszins opge
geven. Zij houden met Narvik en omgeving
nog een zeer belangrijk deel van Noorwe
gen bezet en de terugtocht bij Andelsnes
kan een retirer pour mieux sauter blijken
een achterwaartsche beweging om den
volgenden sprong met des te grooter kracht
te kunnen uitvoeren.
Zoolang het Duitsche luchtwapen in
Noorwegen oppermachtig blijft, ziet het er
naar uit, dat Duitschland daar in de sterk
ste positie zal blijven.
Wat natuurlijk geenszins beteekent, 'dat
het den grooten Europeeschen strijd zal
kunnen winnen, want men vergete, door
hoofdzakelijk naar het terrein van actie te
kijken, niet, dat de strijd in Noorwegen
eigenlijk maar van secundaire beteekenis
is en dat er ook nog een Maginot- en een
Siegfriedlinie bestaan om van mogelijk an
dere, nog onbekende, gevechtsterreinen
maar niet eens te spreken.
