DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Britsche regeering heeft slechts een meerder
heid van 81 stemmen gekregen.
Oveczee
menstraat.
No. 109 Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Donderdag 9 Mei 1940
142e Jaargang
Het is nog niet bekend of het kobinet-Chamberlain
zal aftreden.
De toestand in Noorwegen.
De Paus vreest uitbreiding van den oorlog,
De strijd in Noorwegen.
De actie ter zee en in de
tucht
De algemeerie toestand.
De veranderde
positie
der neutralen.
ZATERDAG WEER DE
NORMALE DIENST
REGELING.
IE VERNIETIGD,
ing gelukkig voor-
d.d. 23 April uit
s heronderzoek in
?jodjati (kolonisa-
taan) heeft tot re-
l Gelar Ratoe Da-
"oordeelden in deze
vrijgesproken en
ellijk in vrijheid
it der andere twee
5 zaak: Djamal en
na, beiden veroor-
angenisstraffen die
genis Soewamiskin
;n, teneinde hun
og geen melding ge-
jeslissing van het
standplaats van de
maakt zal worden,
ntrent het lot van
:roordeelde wiens
/an Telokbetong is
nog niets bekend,
r beroep aangetee-
t de hoofddader is
;elijkheid niet uit-
ar, die deze zaak
cht, doch die vol-
:erde bericht de
leling tot beken-
te verantwoorden
gins haalde een
Hier is je signale-
ïry Hamper: hoog
negen en twin-
>rt. Klein, bijna
handschoenen zijn
stolen?"
m".
veer binnen met
nd en de hand-
e stak ze den in-
en, dat ze den
moet",
ners?"
oof het wel. An-
eender".
>t den band in
choenen. Tot ont-
te hij daarop den
:akte tot over zijn
t u wel, ik heb
oor u".
ilijk, „zoo is het",
aan en vervolgde
juffrouw Hick".
naar geen ant-
;e vervolgde hij:
^ordt vervolgd).
1
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 1 -5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dinsdag en Woensdag heeft de Britsche regeering zich vrijwillig blootge
steld aan alle critiek, welke ontevreden parlementsleden van diverse oppo
sitiegroepen en niet alleen van deze groepen over de hooit'cn der
ministers heeft uitgestort en waarin naar voren kwam, dat door hun onver-,
antwoordelijk en onnadenkend optreden de expeditie der geallieerden in
Noorwegen een echec is geworden.
Minister Churchill heeft in zijn rede een groot deel der verantwoordelijk
heid op de schouders van de leger- en vlootleiding trachten te schuiven door
de mededeeling, dat de regeering volgens hun adviezen had gehandeld.
Langer standhouden in Noorwegen had z.i. de vernietiging van het geheele
expeditieleger beteekend. Churchill heeft daarbij laten uitkomen, dat door
de duikbootactie der geallieerden in het Skagerak 7000 tot 8000 Duitschers
verdronken zouden zijn. Hij noemde de omstandigheden waaronder men bij
Narvik strijdt beter, omdat de geallieerden daar versterkingen kunnen
zenden. Hitier zou, volgens Churchill, in Noorwegen tegenover één Brit, tien
Duitschers hebben verloren.
Na de debatten werd een motie tot verdaging met 281 tegen 200 stemmen
aangenomen, zoodat de regeeringsmeerderheid gering "is geworden, waar
uit duidelijk blijkt, dat vele parlementsleden door de verdediging der mi
nisters niet 'overtuigd waren van de doeltreffendheid van hun beleid. Vele
leden hebben niet meegestemd en wanneer men het aantal onthoudingen bij
dat der tegenstemmers telt, is de stand 334 tegen 281, zoodat men zich af
vraagt of het kabinet-Chamberlain gehandhaafd zal kunnen worden.
Een groot, deel der Britsche pers dringt op het aftreden der regeering aan,
maar een besluit is nog niet genomen.
Ook in het Hoogerhuis is de Noorsche actie der geallieerden aan critiek on
derworpen en lord Halifax heeft daar de sprekers namens de regeering
beantwoord.
In midden Noorwegen blijven de Noorsche troepen tegenstand bieden.
Volgens een-verklaring van minister Churchill hebben de Britten het vlieg
veld van Narvik bezet.
De paus heeft gister in een toespraak zijn vrees uitgesproken, dat de
oorlog zich verder zal uitbreiden. Hij wekte allen op om door gebed een
rechtvaardigen vrede te verkrijgen.
De oorlogsschade.
Poolsche detachementen in
Noorwegen.
In centraal Noorwegen zoo wordt uit
Londen gemeld wordt door het leger
de guerilla voortgezet. Nabij Aaien zou
een groot deel van een Duitsch bataljon
vernietigd zijn.
De oorlogsschade.
Het Noorsche telegraaf agentschap meldt:
De Duitsche bombardementen op Aalesund
hebben schade aangericht tot een bedrag
,'van verscheidene millioenen kronen. Vele
particuliere huizen werden door bommen
van sterk explosieve kracht tot puinhoo-
pen gemaakt. Het prachtige toeristen
centrum Molde is volkomen afgebrand.
Eenige dagen geleden werd vanuit zee
waargenomen, hoe Kristiansund, het be
kende visehexportcenitrum, er uitzag als
een groote vuurgloed. De brandbommen
hebben hier zulk een ontzettende schade
kunnen aanrichten omdat er zeer vele
oude houten huizen staan. Toen de lucht
aanvallen begonnen, verliet de bevolking
de stad. De brand heeft vier dagen ge
duurd.
Inzake een bericht van de Duitsche radio,
volgens hetwelk een enkel Duitsch vlieg
tuig een groot Britsch transportschip na
bij Myken tot zinken heeft gebracht,
merkt het Noorsche Telegraaf-agentchap
op, dat de door de Duitsche radio genoem
de tijd en plaats bewijzen, dat deze aan
val betrekking heeft op het bombarde
ment van het kleine weerlooze Noorsche
passagierschip Folden.
Poolsche detachementen in Noor
wegen.
Een communiqué van den Poolschen
generalen staf in Frankrijk meldt o.a., dat
detachementen Poolsche jagers uit de
Karpathen, die in Frankrijk gereorgani
seerd zijn, zeer onlangs in Noorwegen
zijn ontscheept, waar zij aan de 'zijde van
de Engelsch-Fransch-Noorsche troepen
gaan strijden tegen de Duitschers. Het ge
reorganiseerd Poolsche leger zal overal
gaan strijden, waar het i.oodig is voor de
zaak van de onafhankelijkheid en van de
overwinning der geallieerden
Noorsche afdeelingen houden nog stand.
In het woeste dal, tusschen Röros en Sto
ren, houden Noorsche afdeelingen, die op
300 man geschat worden, nog steeds stand.
Gemeld wordt, dat zij gezworen hebben lie
ver te zullen sterven dan zich over te ge
ven. Indien zij geen gebrek aan muntie en
levensmiddelen krijgen, zouden zij geduren
de een aanzienlijken tijd in dit moeilijke
gebied tegenstand kunnen bieden. Men zegt,
dat zij den Duitschers reeds zware verliezen
hebben toegebracht. In het district Röros is,
naar men gelooft, nog steeds een aantal vrij
williger onder de wapenen. Duitsche pa
trouilles bestrijden hen.
De verliezen der luchtmacht.
Berlijn over de verliezen.
Het Duitsche Nieuwsbureau verneemt van
welingelichte zijde, dat de verliezen aan
neergeschoten en vermiste Duitsche vlieg
tuigen sinds het begin van de actie in Noor
wegen het aantal 33 niet overschrijdt. Ver
geleken met de zware verliezen, welke de
Duitsche vliegers bij dag en nacht den
vijandelijken zeestrijdkrachten en vooral het
vijandelijke luchtwapen hebben toegebracht,
zijn de Duitsche verliezen gering.
Zes treiiers van de Britsche marine
gezonken.
Het ministerie van marine deelt mede:
„De admiraliteit betreurt te moeten be
richten, dat zes marinetreilers verloren
zijn gegaan gedurende de cdteraties voor de
Noorsche kust bij het ontruffl|kgn van het ge
bied van Drontheim.
De hierbij geleden verliezen aan man
schappen zijn gering, de nagelaten betrek
kingen hebben bericht ontvangen".
EEN EVENTUEELE DERDE
AMBTSTERMIJN VAN PRESIDENT
ROOSEVELT.
Uit San Francisco wordt gemeld:
De groepen welke een derde voorjarige
ambtsperiode van Roosevelt voorstaan, heb
ben bij de verkiezingen daarvoor in Califor
nia een verrassend groote overwinning be
haald.
De afgevaardigden die daar gekozen wer
den zullen de candidaten aanwijzen, die de
democratische partij in November a.s. zullen
vertegenwoordigen bij de verkiezingen voor
het presidentschap.
De gedelegeerden die voor Roosevelt zijn,
staan onder leiding van gouverneur Olson.
Zij hebben een meerderheid van drie tegen
een. Tot nu toe zijn de resultaten ontvangen
van de verkiezingen in 11.380 van de 13.511
districten. De gedelegeerden maken zich
sterk dat Roosevelt 497.810 stemmen zal be
halen.
De gedelegeerden die vicepresident Gar
ner zullen steunen beschikken over 80.193
stemmen. De gedelegeerden onder leiding
van Willis Allen, die de z.g. politiek van
„ham en eieren" onderschrijven en pen
sioenen eischen, 56.647 stemmen.
De liberale groep van de linkerzijde onder
leiding van Ellis Patterson hebben 33.952
stemmen behaald.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Het Fransche legerberieht van gister
avond luidt: De. vijand poogde ten oosten
van de Nic-d een overval te doen, welke
werd afgss agen door het vuur van de
aangevallen post en van de artillerie. On
middellijk kwam een reservegroep te hulp.
Het Fransche legerberieht van den ochtend'
van den negenden Mei vermeldt: In de
streek ten Oosten van de Moezel werden ver
scheiden vijandelijke patrouilles door het
vuur van ze infanterie en artillerie afge
slagen.
MUaSOLINI HEEFT EENIGE WOORDEN
GESPROKEN.
Mussolini heeft van het balkon van het
Venetiaansch paleis af ter gelegenheid van
d enverjaardag der stichting van het rijk de
volgende woorden gesproken tot de menigte,
v/elke daar bijeen was gekomen om hem toe
te juichen: „Negen Mei is de dag edr schit-
terrendste overwinning. Gij moet u gewen
nen aan mijn stilte, welke slechts door fei
ten kan worden gebroken.
ONTWIKKELING DER
RUSSISCH—ZWEEDSCHE
HANDELSBETREKKINGEN?
Het schrijft, dat men een ontwikkeling
van de RussischZweedsche handelsbetrek
kingen zal kunnen verwachten. Men meent
te weten, dat Sovjet-Rusland aan Zweden
aardolie ou kunnen leveren. In sommige
krfingen wordt zelfs een hoeveelheid van
400.000 ton per jaar genoemd. Dit komt on
geveer overeen met de hoeveelheid, welke
Rusland vroeger aan Italië heeft geleverd.
De ontwikkeling van den oorlog in Noor
weger. snijdt andere toevoerwegen voor deze
brandstof af.
Zweden vervaardigt machinerieën van
technische hooge kwaliteit en speciale soor
ten staal, welke een plaats zouden kunnen
vinden op de .Russische markt.
EEN VERKLARING VAN DE VALERA.
De Valera heeft een radiotoespraak ge
houden, waarin hij het publiek aanmaande
tot nationale eenheid met het oog op de bïn-
nenlandsche gevaren. Hij zeide, dat, indien
de daden zooals die onlangs doof een klein
aantal, samenzweerders zijn gepleegd,zou
den kunnen voortduren, een burgeroorlog
het onvermijdelijke gevolg zou zijn. De na
tionale kracht zou zóó verzwakken, dat het
land een gemakkelijker prooi voor iederen
invaller zou zijn. De regeering, aldus de
Valera, is vasbesloten dergelijke ontwikke
ling niet toe te staan, Indien geen andere
wet voldoende is, zal de regeering een be
roep doen op de hoogste wet, de veiligheid
van het volk.
Duitsche patrouilles in Nordli.
Stockhohns Tidningen verneemt van de
Zweedsch-Noorsehe grens, dat Duitsche
patrouilles Dinsdagavond in Nordli zijn
binnengerukt en het douanestation aldaar
bezet hebben.
EEN REDEVOERING VAN EDEN.
Eden, de minister voor de dominions, heeft
te Londen in een redevoering gezegd: „In
dien de overwinning verzekerd wil worden,
moeten drie essentieele voorwaarden worden
vervuld:
1. wij moeten de kracht van den vijand niet
onderschatten;
2. wij moeten al onze hulpbronnen ordenen
en gebruiken;
3. wij moeten den oorlog voeren met alle
visie, moed en vastberadenheid, waarover
wij beschikken".
Eden voegde hieraan toe: „De oorlog
treedt in hetgeen wij allen erkennen als een
actieve fase. De volken van het Britsche
gemeenebest zijn thans voorbereid en be
reid voor den druk van een wreed conflict,
dat ook lang zal kunnen duren. Wij hebben
de ernstige en onschokbare vastberadenheid
te winnen tot de eindoverwinning, wat de
kosten ook mogen zijn en. iederen stap te
ondernemen, welke in ons vermogen ligt om
dezen keer de verzekering te krijgen, dat er
een duurzame vrede zal zijn. Niemand twij
felt er aan, dat de eindzege kan worden be
haald".
BRITSCHE DIENSTPLICHT VOOR
MANNEN VAN 19 TOT 37 JAAR.
De Engelsche koning heeft een nieuwe
proclamatie onderteekend op grond waar
van, met zekere uitzonderingen, alle man
lijke Britsche onderdanen, die den leeftijd
van 19, doch nog niet van 37 jaren hebben
bereikt, voor dienst bij de gewapende macht
kunnen worden opgeroepen. Naar schatting
zullen meer dan 2.500.000 man onder deze
nieuwe proclamatie, de vierde op grond van
de National Service Act, vallen.
ZWEDEN LEGT MIJNEN BUITEN
STOCKHOLM.
Er zijn mijnen gelegd in den buitensten
gordel van Scheren, buiten Stockholm bin
nen de Zweedsche territoriale wateren. Een
desbetreffende mededeeling van de Zweed
sche admiraliteit, is door den Stockholm-
schen omroep uitgezonden. Het leggen der
mijnen, zoo werd verklaard, vormt een
nieuwe maatregel tot behoud van de Zweed
sche neutraliteit.
Zie verder Buitenland pag. 1, 3e blad.
De Britsche regeering mag zelfs tegen
den wil der militaire leiders het boete
kleed aantrekken en zich vrijwillig laten
becritiseeren en voor onbekwaam laten uit
maken, maar naast deze vertooning van
openhartigheid, waaruit men den indruk
zou krijgen, dat er in Engeland niets voor
valt wat niet iedereen mag weten, zal er
ongetwijfeld wel het een en ander achter
de schermen gebeuren waarvan het publiek
geen nota heeft.
Dat is vanzelfsprekend, want men houdt
er nu eenmaal geen secret service, geen ge
heimen-dienst, op na als er niets is, dat men
verborgen wil houden en het is duidelijk,
dat ook de leden van het kabinet en de
leiders van leger en vloot hun voornaam
ste beslissingen binnenkamers zullen ne
men.
Da gebeurt in alle landen en natuurlijk
ook in Duitschland. En omdat het heel
moeilijk is te weten te komen welke beslis
singen er in Parijs, in Londen of in Berlijn
worden genomen, is er een voortdurend
wantrouwen waarbij men zich wede-zijds
afvraagt wat er nu weer zal kunnen gebeu
ren.
Dat vraagt men zich allereerst in Lon
den en in Parijs af, niet omdat er uitslui
tend aan toekomstplannen wordt gewerkt,
maar wel omdat tot dusver het initiatief tot
onverwachte en bliksemsnel uitgevoerde
plannen vrijwel uitsluitend van Berlijn uit
gegaan is.
Wie zich met spanning afvraagt wat er
binnen afzienbaren tijd zal kunnen gebeu
ren, denkt onwillekeurig alléreerst aan een
actie van Duitsche zijde, niet alleen omdat
Duitschland den oorlog energieker en met
verrassender aanvallen voert, maar ook om
dat Duitschland blijk heeft gegeven, dat het
zich, ter bereiking van militair voordeel, in
het algemeen niet aan rechten of afspraken
wil storen.
Daarom was er tot dusver weinig vrees,
dat Engeland in, Zweden, in Nederland of
in België zal landen al blijft natuurlijk
in oorlogstijd alles mogelijk en is de uiterste
waakzaamheid daardoor geboden.
Daarom was de vertelling van Von Rib-
bentrop, dat Duitschland den vijand in
Noorwegen vóór moest zijn een sprookje,
wat eensdeels blijkt uit de rede van
Chamberlain, dat niemafid een dergelijke
actie van Engeland zou verwacht hebben en
nog meer uit het feit, dat het voor Finland
bestemde epxeditieleger ontbonden was en
een inval in Noorwegen daardoor uiterst
riskant en onwaarschijnlijk was geworden.
Maar in Duitschland gelooft men niets
van dat alles en wij willen daarbij niet het
spreekwoord van de waard en zijn gasten
aanhalen.
Want het is vanzelfsprekend, dat men in
Engeland niet altijd het initiatief aan den
vijand zal overlaten al stuit men daar blijk
baar op grooter moreele en wettelijke be
zwaren.
Er wordt natuurlijk ook achter de Brit
sche en Fransche schermen aan toekomst
plannen gewerkt en het is mogelijk en zelfs
waarschijnlijk, dat de Duitsche spionnage-
dienst van dat alles niet voldoende op de
hoogte is, zoodat men in Duitschland niet
weet waar men den vijand weer vóór zal
moeten wezen.
Al die geheimzinnigheid leidt tot betreu
renswaardige vergissingen.
Wanneer Duitschland inderdaad Noorwe
gen is binnengerukt omdat men vermoed
de, dat de Engelschen besloten hadden het
zelfde te doen, dan is Noorwegen daarvan
tenslotte de dupe geworden. t
En niemand kan voorspellen of men van
daag .of morgen in Duitschland niet tot het
vermoeden komt, dat b.v. Zwitserland op
het punt staat om overrompeld te worden,
ZGO<^pt men ook daar een poging zal wagen
den vijand vóór te zijn.
Die geheimzinnigheid en al die vermoe»
dens zijn oorzaak, dat men in geen enkelen
kleinen, neutralen staat meer rustig kan
gaan slapen en de woorden die het parle
mentslid Wedgwood Dinsdag in het Lager
huis heeft gesproken maken de toekomst
voor alle gevaarlijk gelegen staten nog veel
onzekerder.
Men kan misschien in Duitschland
na de rede van Chamberlain tot de
overtuiging zijn gekomen, dat men zich in
de bedoelingen van Engeland ten opzichte
van Noorwegen vergist had en zich dus
voortaan niet aan nieuwe avonturen op het
Ingaande Zaterdag 11 Mei 1940
wordt de normale dienstregeling
voor het personenvervoer op alle
lijnen der Nederlandsche Spoor
wegen hersteld.
Alle treinen opgenomen in de
normale dienstregeling van 15
October 1939 zullen dus weer rij
den.
De electrische- en dieseltreinen
zullen weer op de oude samen
stelling worden gebracht. Alleen
de stoomtreinén zullen de eerst
volgende dagen nog met een
kleiner aantal rijtuigen loopen.
De voor Vrijdag 10 Mei aange
kondigde uitbreiding van den
treinenloop komt hiermede te
vervallen.
gebied der neutrale mogendheden behoeft
te wagen, maar men zal daar ongetwijfeld
bijzondere aandacht schenken aan den raad,
welke de heer Wedgwood de Britsche re
geering heeft gegeven. „Het heeft geen
doel", zeide deze spr., „te probeeren con
cessies te doen aan neutralen waar blijkt,
dat zij slechts overheerscht moeten worden
door vrees. Van de neutralen kan men
slechts iets verkrijgen door vrees voor ons
of voor Duitschland. Wij moeten ook met
bliksemsnelheid toeslaan waarbij het voor
naamste is, dat men iets onwettigs en bijge
volg onverwachts doet, want wanneer wij
willen slagen moeten wij Hitier laten wach
ten en hem bevreesd maken voor de vraag
v/aar wij den volgenden slag zullen toe
brengen".
Aan Engeland, den beschermer van de
rechten der neutralen, werd dus den raad
gegeven, zich even weinig van hun rech
ten aan te trekken als Hitier dat gedaan
heeft en het is te betreuren, dat de Brit
sche regeering daartegen niet onmiddellijk
stelling heeft genomen en verklaard heeft,
dat zooiets van Engelsche zijde niet is te
verwachten.
Het is op het oogenblik nog niet bekend
of het kabinet-Chamberlain na de stem
ming. welke gister in het Lagerhuis werd
gehouden, zal aanblijven.
De mogelijkheid bestaat, dat het voor een
andere regeering zal plaats maken, maar
ook, dat het zal aanblijven en den oorlog
op geheel andere wijze zal voeren, waarbij
men minder rekening met de rechten der
neutralen zal houden.
Dan kan elke bijeenkomst van den
Oppersten Oorlogsraad den Führer en de
Duitsche oorlogsleiding doen vermoeden,
dat het van houding veranderde Engeland
op het punt staat b.v. in Nederland of in
België binnen te vallen, met alle risico's
daaraan voor deze landen, door 'n Duitsche
actie om vóór te blijven, verbonden.
Hoe wantrouwend men in Berlijn naar
Engeland kijkt en hoe men zich daar gereed
maakt om zoo mogelijk elke Britsche actie
te voorkomen, kan ook uit de mededeeling
der Duitsche bladen blijken, dat men een
telefoongesprek zou hebben afgeluisterd
tusschen Chamberlain en Reynaud, waaruit
zou blijken, dat generaal Weygand in het
nabije Oosten vóór 15 Mei gereed zou zijn
voor een overeengekomen actie en dat Rey
naud in allen gevalle uiterlijk 20 Mei aan
Chamberlain mededeeling over de voorbe
reidingen zou doen.
Men ziet daaruit in Berlijn, dat er een
Fransch-Brische aanval op komst is en men
zou natuurlijk -kunnen zwijgen en de geal
lieerden in den Balkan weer vóór kunnen
zijn, wanneer men een actie in den Balkan
waarschijnlijk niet zeer ongewenscht acht
te, en daarom door de bekendmaking van
het telefoongesprek getracht heeft deze te
voorkomen.
In allen gevalle begint men elkaar hoe
langer hoe minder te vertrouwen en ziet
men elke geheime bijeenkomst van den
vijand als een mogelijkheid, dat er nieuwe
verrassende aanvallen op komst zijn.
Dat is vooral wanneer men in Enge
land den raad van Wedgwood ter harte
zou nemen een groote verslechtering in
de positie der neutralen, die nu te allen
tijde de dupe van een even groote vergis
sing kunnen worden als waarvan Noorwe
gen het slachtoffer geweest is.
Het zal voor de regeeering van eiken neu
tralen staat aanleiding zijn om bij iedere
troepen- of vlootconcentratie bij zijn gren
zen op het ergste bedacht te zijn en zich
door voortdurende waakzaamheid en pa
raatheid aan geen enkel risico meer te wa
gen.
