DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
1?^
-
mËÈËÈlBf
Regeling van het Sowjet-Russisch-Littausche
conflict.
Littauen aanvaardde het ultimatum.
Rusland en Letland.
Een nieuwe Fransche
regeering gevormd.
Pwillijj
Een tegenspraak van
Washington.
Huidige broodrantsoen tot
de oogst van het jaar
1941 verzekerd.
Duitsche troepen aan de
Zwitsersche grens.
Steunregelingen verkorting
arbeidsduur.
Circulaire aan gemeentebesturen
ill 1940
2 24814
3 7343 10990
I 17864 18308
5 1468
2052
1 3067
3679
7 4324
4865
5 6012
6591
3 7186
3 7794
6 8851
7 9466
2 10008
8 10584
1 10970
4 11669
2 12652
0 13210
5 14328
8 14887
4 15259
18 15929
2 17141
i8 17936
18 18973
12 20055
.3 20755
12 21386
>1 22001
>4 23353
19 24359
1582
2421
3097
3708
5098
6142
6622
7461
7871
8931
9528
10073
10586
11064
11863
12852
13274
14349
14907
15335
15965
17360
17985
19393
20355
20765
21414
22370
23519
24631
27 1349
13 1516
39 1656
36 2019
53 2378
74 2597
02 2966
75 3124
87 3405
76 3621
71 3887
62 4068
79 4202
08 4349
'99 4627
30 5137
58 5372
116 5646
122 5992
48 6155
:39 6452
105 6619
197 6939
150 7275
:79 7498
188 7700
136 7914
01 8278
:17 8433
46 8749
198 8907
69 9276
>85 9721
155 9875
131 10150
161 10374
501 10547
305 10913
204 11209
171 11582
175 11897
49 12155
193 12536
728 12740
117 12941
226 13228
>56 13672
813 13842
101 14132
293 14309
1402
1529
1678
2027
2393
2614
2968
3203
3412
3627
3908
4070
4218
4371
4864
5180
5420
5659
5996
6201
6479
6638
6958
7279
7539
7709
7956
8289
8440
8773
8914
9281
9779
9877
10162
10382
10674
10924
11228
11683
11899
12186
12539
12752
12950
13365
13688
13956
14177
14320
711 14745 14756
035 15107 15113
313 15347 15366
449 15467 15499
722 15760 15762
1084 16131 16202
505 16506 16690
1945 16955 16971
1182 17254 17264
1504 17517 17547
1619 17635 17698
876 17917 17945
1125 18137 18219
1435 18454 18473
1596 18625 18675
1814 18861 18863
1034 19222 19251
'432 19442 19511
731 19773 19837
1219 20319 20376
>499 20506 20581
>848 20893 20911
1074 21097 21105
L288 21355 21356
1511 21532 21569
.807 21857 21922
2120 22123 22128
2378 22388
2563 22572 22573
2622 22627 22657
2783 22867 22975
3147 23171 23217
3391 23413 23415
3610 23622 23712
3808 23857 23872
4054 24058 24113
14374 24415 24420
4492 24517 24591
4799 24816 24901
lijst: 11557 m.
tbreekt.
week:
Kleutp Jr.
Wm
ém^m
J»
/Ay/
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.7—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTEN1IEN
Van 1 -5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 141 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeurs C. KRAK.
Maandag 17 Juni 1940
Hoofdredacteurs Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
29, 33, 36, 38.
42, 43, 47, 48.
k geven wij de
De intocht der Russische troepen.
In een officieele mededeeling uit Moskou
over de regeling van het Sovjet-Russisch
Littausche conflict wordt o.m. nog gezegd:
In den loop der laatste maanden heeft
zich in Littauen een reeks van gevallen
voorgedaan, waarin door Littausche autori
teiten Sovjet-Russische militairen van de
Russische troependeelen, die zich volgens
het bijstandspact op Littausch gebied bevin
den, weggevoerd en gefolterd werdenom
van hen militaire geheimen van den Sovjet
staat af te persen. Door dergelijke acties
trachten de Littausche autoriteiten het ver
blijf van Sovjet-Russische troependeelen in
Littauen onmogelijk te maken. Daarvan ge
tuigen ook de talrijke arrestaties van Lit
tausche staatsburgers, die behoorden tot het
dienstpersoneel der Sovjet-Russische troe
pen, zoowel als de massale arrestaties van
Littausche staatsburgers onder de arbeiders
en technici, die bij den bouw van kazernes
voor. de Sovjet-Russische troepen werkzaam
waren.
Spoedig na het sluiten van het bijstands
verdrag heeft de Littausche regeering een
militair bondgenootschap gesloten met Let
land en Estland. De Sovjet-regeering acht
het bewezen, dat dit militaire bondgenoot
schap tegen de Sovjet-Unie is gericht. In
verband met het toetreden tot het Let-
landsch-Estlandsche militaire bondgenoot
schap is het contact tusschen de generale
staven van Littauen, Letland en Estland, dat
geheim werd gehouden voor de Sovjet-
Unie, versterkt. Al deze feiten getuigen er
voor, dat de Littausche regeering het Sov-
jet-Russisch-Littauschè verdrag heeft ge
schonden. (Door de Littausche regeering is
ontkend, dat er een verdrag met Estland
en Letland bestaat.)
De Russische eïschen.
Volgens een officieele mededeeling kwa
men de Russische eischen op de volgende
drie punten neer:
1. De Littausche minister van binnen-
landsche zaken, Skoecas, en de chef van
politie, Powelaitis, moeten terstond voor het
gerecht gedaagd worden, aangezien zij naar
Sovjet-Russische opvatting de voornaamste
schuldigen aan de incidenten van den laat-
sten tijd zijn.
2. In Littauen moet een nieuwe regee
ring gevormd worden, die „in staat en be
reid" is om het Sovjet-Russisch-Littausche
bijstandspact ten uitvoer te leggen en op te
treden tegen de vijanden van dit verdrag.
3. In Littauen moeten Sovjet-Russische
troepen toegelaten worden om verdeeld te
worden over de belangrijkste centra in vol
doenden getale om de mogelijkheid van de
uitvoering van het bijstandspact te waar
borgen en om alle incidenten te voorko
men.
President Smetona naar het
buitenland.
Uit Kaunas werd gister gemeld: Het Lit
tausche telegraaf agentschap deelt mede: Op
15 Juni is de president der republiek Sme
tona, naar het buitenland vertrokken. Zijn
vertrek acht de regeering onder de gegeven
omstandigheden gelijk met zijn aftreden uit
de functie van president der republiek. De
plichten van den president der republiek
worden volgens de Littausche grondwet uit
geoefend door Merkis, die de functie uit
oefent van minister-president.
Nog geen nieuwe regeering.
De Littausche regeering, welker vorming
in overleg met de Sovjet-Russische regee
ring geschiedt, was Zondagmorgen nog niet
tot stand gekomen. De aangekomen plaats
vervangende commissaris van buitenland-
sche zaken, de Kanossow heeft voor de vor
ming der regeering contact gezocht met de
Littausche regeering. Er zijn nog geen ge
meenschappelijke beraadslagingen gehou
den. De bezetting van het gebied is overal
rustig verloopen. Er zijn geenerlei berich
ten ontvangen over ordeverstoringen. Op
de intochtswegen zijn de Sovjet-troepen
ontvangen door de bevoegde Littausche
commandanten. In Kaunas zijn alle in
tochtswegen en het station bezet. Des nachts
patrouilleeren hier en daar pantserwagens
en motorrijders door de stad.
Over het verloop van de bijeenkomst tus
schen den Littauschen opperbevelhebber en
den Sovjet-Russischen generaal Pavlaw,
welke in Goedagoja aan de Sovjet-Russische
zijde plaats vond om het tijdstip te bepalen
voor de bezetting van andere plaatsen, is
nog niets bekend.
De bevolking houdt zich rustig.
De regeering roept de bevolking heden op
rustig te blijven. Met het oog op de ont
wikkeling van den internationalen toestanr
ten aanzien van de oorlogsgebeurtenisse
is het, zoo wordt in de oproep gezegd, te
behoeve van de instandhouding van dei
vrede en de versterking van de veiligheid
in dit deel van Europa noodzakelijk gewor
den de Sovjet-Russische garnizoenen te
vergrooten.
De toestand te Kaunas.
De oorlogscommandant van Kaunas heeft
gisteravond, door middel van een procloma-
tie, verscherpte bepalingen bekend ge
maakt, welke zijn genomen in verband met
den thans bestaanden uitzonderingstoe
stand.
Volgens deze proclamatie is elk verkeer
en elk verblijf buiten de* eigen woning, zon
der toestemming verboden. Ook de open
bare gelegenheden en amusementsbedrijven
moeten gesloten worden. Wapens moeten
binnen 24 uur worden ingeleverd. Overtre
ding dezer bepalingen wordt gestraft met
opzending naar een kamp van dwangarbei
ders, voor tijdvakken tot een jaar of met
geldboeten tot 5000 lita.
De Russische bladen publiceeren in groo
te opmaak- het officieele communiqué over
de „liquidatie van het Sovjet-Russische Lit
tausche conflict", dat echter nergens van
commentaar wordt voorzien.
Uit Minsk en Kaunas wordt in het kort
gemeld, dat Zaterdag om 15 uur tankeen
heden en gemotoriseerde troepen van het
roode leger de Littausche grens gepasseerd
zijn en tegen den avond Wilna en Kaunas
binnengerukt zijn. De actie der Sovjet-Rus
sische troepen geschiedt volgens plan en
zonder incidenten.
Ook Sovjel-Russisehe eischen
aan Letland en Estland.
Naar officieel verluidt, heeft de Sovjet-
regeering aan de regeeringen van Letland
en Estland gelijkluidende nota's gezonden,
waarin soortgelijke eischen worden gesteld,
als die welke reeds door Littauen zijn aan
genomen.
In de nota's aan Letland en Estland ver
klaart de Sovjet-regeering, dat deze beide
staten de zoogenaamde Baltische alliantie
na de onderteekening van het pact van we-
derzijdschen bijstand met de Sovjet-Unie
niet geannuleerd, doch in tegendeel ver
sterkt hebben door Littauen in dit bondge
nootschap te betrekken en door te pogen,
ook Finland tot de Baltische alliantie te
doen toetreden.
De Sovjet-regeering kan tegenover deze
politiek, die in strijd is met het in het vorig
jaar gesloten pact van wederzijdschen bij
stand, niet onverschillig blijven, temeer
daar zij zelf haar uit de pacten voortvloeien
de verplichtingen uiterst stipt is nageko'
men. De Sovjet-regeering ziet in de Balti
sche alliantie niet slechts een gevaar, doch
ook een directe bedreiging tegen de Sovjet-
Russische grenzen. Derhalve acht de Sovjet-
regeering de volgende minimale eischen ab
soluut noodzakelijk:
1. De vorming eener nieuwe regeering in
Letland en Estland, die in staat en bereid
zijn, de voorwaarden van de pacten van we
derzijdschen bijstand eerlijk na te komen.
2. Vrije doortocht voor de Sovjet-troepen
in Letland en Estland ter bezetting van de
belangrijkste punten der beide landen, om
de naleving der pacten van wederzijdschen
bijstand te waarborgen.
Zondagavond, zo wordt verder medege
deeld, hebben de gezanten van Letland en
Estland den regeeringschef en volkscom
missaris van buitenlandsche zaken Molotof
medegedeeld, dat hun regeeringen de
eischen der Sovjet-regeering aanvaarden.
In verband met het aanvaarden van de
eischen heeft de Estlandsche regeering haar
ontslag aangeboden, dat de president der
republiek heeft aangenomen, terwijl hij
onverwijld maatregelen nam voor de vor
ming eener nieuwe regeering.
Op grond van het met de Sovjet-Unie ge
sloten accoord, worden Sovjet-Russische
troepen ondergebracht in verschillende cen
tra van Estland, waar zij tot dusver niet ge
weest zijn. De regeering is ervan overtuigd,
dat alle burgers zich bij aankomst der
Sovjet-Russische troepen op de nieuwe
standplaatsen met de gebruikelijke tege
moetkomendheid en kalmte gedragen zul
len.
De „Washington" uit Gahvay vertrok
ken. - Het Amerikaansche s.s. Washington
is Zaterdagmorgen met 2000 Amerikanen
aan boord uit Gaiway in. Ierland vertrokken.
Maarschalk Pétain is
minister-president
geworden.
Uit Geneve werd gister gemeld: Sedert
vanochtend 11 uur is in Bordeaux de
Fransche ministerraad bijeen onder voor-
itterschap van president Lebrun.
Naar verder vernomen wordt, heeft
eynaud voor den aanvang van den mi-
isterraad den Engelschen ambassadeur in
Frankrijk, sir Campbell, ontvangen. Ver
der heeft hij geruimen tijd geconfereerd
met Jeanneney, den voorzitter van den
Senaat, en met Herriot, den president der
Kamer. Deze besprekingen met Jeanneney
en Herriot duiden er, naar men hier aan
neemt op, dat het Fransche parlement zal
worden ingeschakeld.
Maarschalk Pétain
Volgens te Genève ontvangen
berichten uit Bordeaux is de
Fransche regeering om 22.30
Franschen tijd afgetreden. Een
nieuwe regeering is gevormd met
maarschalk Pétain als minister
president.
Generaal Weygand is plaats
vervangend minister-president
geworden. Minister van Oorlog
is generaal Colson, van Lucht
vaart de onlangs gepensionneerde
generaal-vlieger Pujo en van
Marine re chef van den marine
staf, Darlan. Marquet is belast
met de portefeuille van Binnen-
landsche Zaken.
Tot minister van justitie is de
vroegere premier en minister
van Buitenlandsche Zaken Laval
benoemd. Minister van Buiten
landsche Zaken is Baudoin, die tot
dusver onderstaatssecretaris van
Buitenlandsche
zaken
was.
Bouthillier is minister van Fii an-
ciën gebleven.
Laatste onderhandelingen van
Reynaud voor zijn val.
Uit Genève wordt nog gemeld: De af
getreden minister-president Paul Reynaud,
heeft gisteren te Bordeaux een laatste
vertwijfelden strijd om zijn positie ge
voerd. Voor zoover de zittingen van het
kabinet het toelieten, voerde hij in de
wandelgangen onderhandelingen met po
litieke vrienden en Engelschen om zijn val
te verhinderen. Een uitvoerig en heftig
gesprek heeft hij gehad met president
Lebrun, waarbij de president dreigde af
te treden indien Reynaud niet de conse
quenties trok uit den rampzaligen toe
stand voor Frankrijk. Reynaud belde
Londen op, waarop Churchill en generaal
Spears per vliegtuig te Bordeaux aan
kwamen om zich in tegenwoordigheid van
den Britschen ambassadeur Campbell
door Reynaud op de hoogte te laten bren
gen. Het was Churchill echter niet meer
mogelijk Reynau te redden.
(Zie verder laatste berichten).
De Ver. Staten zijn niet uitge-
noodigd aan den oorlog
deel te nemen.
Naar de New-York Times meldt, heeft
het Witte Huis alsmede het departement
van buitenlandsche zaken tegengespro
ken, dat eenig voorstel ontvangen is van
de Westelijke mogendheden, waarbij de
Ver. Staten werden uitgen-oodigd aan den
oorlog deel te nemen.
De regeeringscommissaris, hoofdrijks
bureau voedselvoorziening schrijft ons:
Iedereen zal wel hebben verwacht, dat het
onder de gewijzigde omstandigheden tot een
distributie van brood moest komen. De
samenstelling van het brood is reeds veran
derd en zal nog meer veranderen doordat
ook van andere grondstoffen dan tarwe, te
weten rogge en een weinig aardappelmeel,
gebruik zal worden gemaakt. De oorlogs
melange, uit vroegere proeven welbekend,
zal langzamerhand worden ingevoerd.
Het rantsoen 2 kg. per week (voor zwaar
werk verrichtende arbeiders 50 of 100
hooger) is zeker niet overvloedig, maar als
we ons herinneren, dat in den vorigen oor
log tijdelijk tot 200 gram per dag van brood
van slechter samenstelling moest worden
overgegaan, is het toch ook weer niet zoo
heel erg.
Het was mogelijk geweest, gezien
de aanwezige voorraden een grooter
rantsoen te geven, of zelfs de ge
heele brooddistributie nog eenigen
tijd achterwege te laten, maar bij
die allerbelangrijkste volksvoedsel
is voorzichtigheid een allereerste
vereischte. Voor het nu vastgestelde
rantsoen hebben we, als geen on
voorziene omstandigheden zich voor
doen, voldoende tot de oogst van
het jaar 1941 aan de markt komt en
dan zal het van de oogst van dat
jaar afhangen of we, als dan de
distributie van brood nog noodig zal
blijken te zijn, er ongewijzigd mee
kunnen doorgaan.
Men behoeft dus geen angst te hebben,
dat dit rantsoen een eerste stap is om tot
een snelle vermindering van het broodrant
soen te komen. Het tegendeel is waar, we
zijn zoo begonnen, dat we het ook kunnen
volhouden.
Bonnen van 50 gram.
In aansluiting aan hetgeen reeds bekend
is gemaakt, betreffende de invoering van de
brooddistributie op Maandag 17 Juni brengt
de secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van landbouw en vis-
scherij het volgende onder de aandacht van
belanghebbenden.
Zooals bekend geven de broodbonnen
elk recht op het koopen van 100 gram
brood. Dit zou tot gevolg hebben, dat
iemand, die slechts één broodje van
ongeveer 50 gram wenscht te gebruiken
in een hotel, café, restaurant of brood
jeswinkel, een broodbon van 100 gram
zou moeten inleveren. Aangezien dit tot
moeilijkheden aanleiding kan geven,
worden ten beheve van de hotels, café's,
restaurants, broodjeswinkels e.d. spe
ciale bonnen in omloop gebracht, welke
elk recht geven op het koopen van 50
gram brood en waarop in roode letters
het opschrift: „een half rantsoen brood"
is aangebracht.
Deze bonnen van 50 gram dragen het
karakter van „wisselgeld" en mogen
door de bakkers noch van het
publiek, noch van de hotels
e.d. inontvangst worden geno
men. Het publiek kan op deze bonnen uit
sluitend brood betrekken in hotels enz.
Iemand, die 50 gram brood in een café
wenscht te gebruiken, levert dus zijn brood
bon, rechtgevende op 100 gram, in en krijgt
een bon van 50 gram terug.
De exploitanten van hotels, restaurants,
broodjes winkels e.d. kunnen bij den aan
vang der distributie een beperkte hoeveel
heid bonnen van 50 gram bij de plaatse-
lijke distributiediensten verkrijgen. Tijdens
het verdere verloop der distributie kunnen
zij zoo noodig de in hun bezit zijnde bonnen
van 50 gram bij den plaatselijken distri-
butiedienst tegen bonnen van 100 gram in
wisselen, en omgekeerd.
Bonnen voor militairen.
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van landbouw en vis-
soherij maakt bekend, dat in verband met
de distributie van brood de volgende rege
ling is getroffen voor de verstrekking van
broodbonnen aan Nederlandsche militairen
met periodiek en buitengewoon verlof.
De commandanten der legeronderdeelen
zullen bij de plaatselijke distributiediensten
losse brood- en suikerbonnen kunnen ver
krijgen ter uitreiking aan militairen, die
niet in eigen voeding voorzien, indien hun
periodiek of buitengewoon verlof wordt
verleend.
Per persoon zullen per maand 16 brood
bonnen en één 1/4 suikerbon worden ver
strekt, welke recht geven op een rantsoen
brood en suiker benoodigd voor ongeveer
een week, berekend naar het rantsoen voor
de burgerbevolking.
De ring om de vijandelijke strijd
krachten gesloten.
Uit het hoofdkwartier van den
Führer maakt het opperbevel van
de weermacht bekend:
Snelle troepen hebben heden
bij Pontarlier zuidoostwaarts
Besancon de Zwitsersche grens
bereikt.
Daarmede is de ring om de vij
andelijke strijdkrachten in Lotha
ringen en Elzas gesloten.
De secretaris-generaal van het departe
ment van sociale zaken heeft een circulaire
aan de gemeentebesturen doen uitgaan,
waarin het volgende wordt medegedeeld:
Arbeiders, die tengevolge van de
gewijzigde omstandigheden minder
dan het voor 10 Mei 1.1. als nor
maal geldende aantal uren werk
zaam zijn, (uiteraard voor zooveel
noodig met goedkeuring van den
directeur-generaal van den arbeid)
mogen niet als gedeeltelijk werkloo-
zen in de steunregeling worden op
genomen.
Mochten deze arbeiders echter overeen
komstig de bestaande voorschriften in be
ginsel als kostwinner of kostganger in de
steunregeling kunnen worden opgenomen,
dan moet thans worden nagegaan, welk
steunbedrag zij zouden kunnen ontvangen
daarbij steeds aanhoudende het gebrui
kelijke maximum bij geheele werkloosheid
- zonder rekening te houden met de in
komsten van anderen dan den kostwinner
of kostganger zelf. Verdienende kinderen
of gezinsleden tellen bij den opbouw van
het theoretisch steunbedrag niet mede. Dit
steunbedrag (eventueel dus maximum bij
geheele Werkloosheid) moet dan met 20
procent worden verhoogd, waarna de in
komsten van den kostwinner of kostgan
ger zelf geheel van dit bedrag moeten wor
den afgetrokken.
De werkelijke inkomsten van den kost
winner of kostganger zelf, vermeerderd met
het bedrag der tegemoetkoming mogen sa
men nimmer meer bedragen dan het loon,
hetwelk werd verdiend, voordat wijziging
in de arbeidsvoorwaarden met betrekking
tot het aantal werkuren werd aange
bracht.
In de kosten van deze tegemoetkoming
kan subsidie worden verstrekt. U ontvangt
omtrent de wijze van declareeren nog na
der bericht.
Wat betreft de werkloosheïdsstatistiek
moet u er zorg' voor dragen, dat arbeiders,
die bovenbedoelde tegemoetkoming ontvan
gen, hierin uiteraard niet worden opgeno
men. Omtrent de wijze, waarop hieromtrent
opgave aan mijn departement moet worden
gedaan, ontvangt u eveneens nader bericht.
Tenslo'te volgen hier een paar voorbeel
den aan Je hand waarvan u de berekening
der tegemoetkoming kunt maken:
a. man, vrouw en 4 inwonende kinderen,
gemeente der eerste klasse, loon bedraagt
30, de man is dubbel-uitgetrokken.
steun voor man en vrouw 11.
4 kinderen 4 x f 1.35 5.40
overgangstoelage 1.
Samen f 17.40
Dit bedrag wordt vermeerderd met 20
procent 20.88.
Indien nu de werkuren zoodanig worden
gewijzigd, dat het loon 15.bedraagt,
kan een vergoeding worden toegekend van
5.88.
b. man, vrouw en 10 kinderen, gemeente
klasse 7, loon 17, man is dubbel-uitgetrok
ken:
f 8.—
man en vrouw
10 kinderen
overgangstoelage
7.50
0.50
Samen 16.
Maximum volgens de schaal is 15.30.
Hierbij wordt gevoegd 20 procent
3.06. In totaal derhalve 18.36.
Indien de werkuren zoodanig worden ge
wijzigd, dat het loon wordt teruggebracht
tot 12.dan bedraagt de tegemoetko
ming 6.36. Deze tegemoetkoming moet
echter worden beperkt tot 5.aangezien
het loon 17.bedraagt.
Met de schalen der gedeeltelijke werk
loosheid, art. 10 onder a der steunregeling,
alsmede inkomsten van anderen dan den
kostwinner zelf behoeft in het geheel geen
rekening te worden gehouden. Zij, die een
tegemoetkoming als bovenbedoeld ontvan
gen, kunnen in beginsel voor de distributie
van goedkoope levensmiddelen in aanmer
king komen.
De 5 procent duurtebijslag geldt voor hen
niet, terwijl ook de extra-bijslag voor in
wonende kinderen uiteraard niet kan wor
den gegeven.