DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. DE ACTIE TUSSCHEN DE ENGELSCHE EN FRANSCHE OORLOGSSCHEPEN. Een verklaring van Churchill in het Lagerhuis. De diplomatieke betrekkingen tusschen Frankrijk en Engeland verbroken. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. iranco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENT IEN: Van 1 -5 regels 125, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HLRMS. COSTER ZOON. Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 157 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 5 Juli 1940 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 142e Jaargang In zijn gister voor het Engelsche Lager huis afgelegde verklaring motiveerde Churchill den overval van de Engelschen op de in Oran liggende Fransche oorlogs schepen en het kapen van Fransche oor logsbodems met er op te wijden, dat En geland den Franschen heeft aangeboden, hen van hun verdragsverplichtingen te ontslaan, indien de Franschen hun vloot voor het sluiten van den wapenstilstand naar Britsche havens gebracht zouden hebben. Dit is niet gebeurd. Hij deed op merken, dat Engeland van de regeering in 'Bordeaux met volledige kennis van de gevolgen een slag heeft ontvangen, die doodelijk had kunnen zijn. Churchill ver weet daarop de Fransche regeering een „kwaadwillige behandeling" van Enge land. Duitsche vliegers, zoo ging Churchill voort, bevonden zich als krijgsgevangenen in Frankrijk. Engeland heeft van Reynaud de belofte gekregen, dat deze vliegers naar Engeland gestuurd zouden worden. Toen echter Reynaud was afgetreden, zijn deze vliegers aan Duitschland uitgeleverd. De beslissing van het Britsche kabinet over de actie tegen de Fransche vloot ir een stemmig genomen. Gisterochtend leeft Engeland het groot ste gedeelte van de Fransche vloot onder zijn controle gesteld of de Fransche een heden opgeroepen, zich te schikken naar de Engelsche voorwaarden, hetgeen met gebruikmaking van „gepaste maatregelen var geweld" is geschied. Twee slagschepen, twee lichte kruisers, eenige duikbooten, waaronder de groote „Surcouf", acht torpedojagers en twee honderd kleine mijnenvegers en duikboot- jagers in Portsmouth, Plymouth en Sheerness zijn door de Engelschen na een korten termijn overgenomen. Deze opera tie is met uitzondering van de „Surcouf" zonder bloedvergieten verloopen. Bij de „Surcouf" zijn een Britsch en een Fransch officier gedood. Er zijn ook gewonden ge vallen. De situatie in de Middellandsche zee. Daarna sprak Churchill over de situatie van de Fransche marine-eenheden in de Middellandsche zee. Hij verklaarde, dat in Alexandrië een sterke Britsche vloot ligt. Daar bevinden zich ook een Fransch slag schip, vier Fransche torpedojagers en een aantal kleine schepen. Deze zijn er van in kennis gesteld, dat zij van Engeland geen vergunning kunnen krijgen de haven te verlaten. De Fransche slagkruisers „Dunkerque" en „Strasbourg" alsmede nog andere oor logsvaartuigen lagen in Oran. Gisteren vroeg heeft een Britsch officier ..an den Franschen generaal een document over handigd, waarin werd verlangd, dat de Fransche vloot een van de beide volgende alternatieven koos: 1. den strijd tegen de Duitschers en Italianen voort te zetten. 2. Met een verminderd aantal man schappen naar een Britsche haven op te stoomen. De Fransche admiraal heeft deze voor waarden van de hand gewezen. De Brit sche commandant heeft daarop om 17.58 uur het vuur geopend. Een slagkruiser van de „Strasbourg"-klasse is beschadigd en op het strand geloopen. Een slagschip van de Bretagne-klasse is tot zinken ge bracht en een ander zwaar beschadigd. Twee Fransche torpedobootjagers en een vliegtuigmoederschip zijn eveneens tot zinken gebracht of in brand geschoten. Een van de Fransche slagkruisers heeft de haven van Oran verlaten, is door vlieg tuigen achtervolgd en door een torpedo getroffen. Dit schip heeft echter tezamen met andere Fransche schepen, Toulon bereikt. De „Dunkerque" is voor vele maanden buiten gevecht gesteld. Het verlies aan menschenlevens. onder de Franschen aan boord der schepen en in de haven van Oran is groot geweest, doordat de Engel schen gedwongen zijn geweest zeer scher pe maatregelen te nemen Men heeft zwa re ontploffingen waargenomen, van de Britsche schepen is er geen enkel aan de geschuttorens getroffen De Italiaansche vloot heeft zich heel verstandig buiten het gevecht gehouden. Engeland zal de noodige stappen on dernemen om de heerschappij in de Mid dellandsche zee te handhaven. Eenige an dere Fransche oorlogsschepen bevinden 'ich nog op zee. Het is de vaste wil van Engeland te verhinderen, dat deze in Duitsche handen vallen. Churchill laat de beoordeeling van deze zuivere Engelsche actie met vertrouwen over aan het parlement, de natie, de Vereenigde Staten en de wereld Het gevaar van een aanval op Engeland. Daarna sprak Churchill over het gevaar van eer. aanval op het Engelsche eiland. Hij verklaarde: Engeland treft alle voorbe reidingen, die in zijn macht liggen om aanvallen van den vijand af te slaan, hetzij deze aanvallen op Engeland zelf of op Ierland zijn gericht. Churchill probeerde den toestand zoo voor te stellen, alsof Ierland in onmid dellijk gevaar verkeert. Aan het einde van zijn verklaring richt te Churchill een appèl tot de Engelsche onderdanen in hooge functies en aan de verantwoordelijke persoonlijkheden om moedig te blijven en een voorbeeld van standvastigheid en vastbeslotenheid te geven. Zij moeten uitlatingen van slapheid en misplaatste meeningsuitingen in hun functies controleeren en berispen. Een verklaring van Halifax. Lord Halifax heeft in het Engelsche Hoogerhuis een soortgelijke verklaring afgelegd als Churchill in het Lagerhuis. Den overval op de Fransche vlooteen- heden te Oran motiveerde hij met de op merking, dat de ranschen het „plechtige pact met de geallieerden" hadden moeten nakomen alvorens de beloften aan den vijand te vervullen. Halifax verzekerde tenslotte, dat slechts door de zege van de Britsche wapens de bevrijding van Frankrijk mogelijk was, en dat het Fran sche volk vroeg of laat begrip zou hebben voor het einddoel van het Britsche volk. Ieder in Engeland was vastbesloten, tot het zegevierende einde tegenstand te bieden. De Britsche verliezen. De eerste lord der admiraliteit Alexan der heeft gisteravond in een radiorede verklaard, dat de Britsche verliezen bij de actie tegen de Fransche vloot gering ge weest zijn. Een officier en een mindere werden gewond. De bemanning van een vliegtuig wordt'vermist. De verklaring van Churchill. De door Churchill gister in het Engel sche Lagerhuis afgelegde verklaring kan, naar het D. N. B. meldt, slechts de mee ning van politieke kringen te Berlijn ver sterken, dat het er Engeland alleen om te doen is zijn zware verliezen ter zee eenigs- zins te compenseeren door het in beslag nemen van de vloot van zijn vroegeren bondgenoot. De motiveering, die Churchill voor het brutale optreden tegenover Frankrijk heeft gevonden, wordt in deze kringen beschouwd als een afleidingsmanouvre, die door niets te rechtvaardigen is en die in geen geval geschikt is de Engelsche laag heid te verdoezelen. Met den meesten nadruk moet er op gewezen worden, dat de Duitsch-Fransche wapenstilstandsvoorwaarden uitdrukkelijk de plechtige gaiantie van Duitscnland be vatten, dat de Fransche vloot niet voor ooriogsdoeleinaen zal worden gebruikt. Het betreft hier een tusschen soldaten gegeven bindende belofte. Wanneer Chur chill het waagt over deze belofte heen te loopvn en haar beteekenis tracht te ontkennen, resp. in twijfel te trekken, dan is dit m de hoogste r.ate kenmerkend voor Je Engelskhe opvatting van recht en bindende plechtige verplichtingen. De openbare meening der wereld zou thans, naar men in bevoegde Duitsche kringen meent, voldoende kunnen zijn ingelicht. Met belangstelling wacht men af, welker indruk de verklaring van Churchill vooral in Europa zal maken. Ge zien vanuit een zuiver Europeesch stand punt, is de vraag actueel of er zich thans op het vasteland nog een enkele verdedi ger van de door Churchill verkondigde thes ebevindt. Tot dusver is slechts bij een persoon, en wel de Amerikaansche journalist Knickerbocker, de poging van Churchill zich schoon te wasschen en te rechtvaardigen in den smaak gevallen, De indruk in het buitenland. In Duitschland. De overval van de Engelsche vloot op de Rransche oorlogsschepen voor Oran wordt in politieke kringen te Berlijn als een van de laaghartigste daden geken merkt, waai van ooit in de wereldgeschie denis is melding gemaakt. Engelands ver raad aan Frankrijk, dat in de documenten over den slag in Vlaanderen welke het departement van buitenlandsche zaken gister heeft gepubliceerd, op werkelijk dramatische wijze wordt onthuld, vindt in den zeeslag voor Oran, aldus zegt men te Berlijn, een werkelijk duivelsche be kroning. Terwijl uit de documenten blijkt, hoe in Engeland zoowel de regeering als het leger steeds weer hebben geweigerd om Frankrijk dat door hen in den oorlog was gedreven, de hulp te verleenen, waar 't om verzocht, en hoe onder de oogen van Engeland, 't Fransche leger doodbloedt en Churchill geen ander belang had dan de redding van bet Engelsche expeditiecorps, bewijst de misdaad, door Churchill voor Oran begaan, dat Churchill in staat was tot de meest ongelooflijke houding, welke ziel in het politieke en militaire leven laat denken: de brutale vernietiging van de lastig geworden overblijfselen van den bondgenoot, die in het belang van Enge land heeft moeten vechten. Deze daad, zoo verklaart men, stelt zelfs het verraad, dat door Engeland is begaan aan Polen, Noorwegen, Nederland en België, in de schaduw. Churchill, zoo schrijft de Deutsche dienst, wordt niet alleen door ons, maar ook door de wereldgeschiedenis beoor deeld als de grootste schavuit, die ooit heeft geleefd. Naast hem verbleken de misdaden, die in de .analen der wereldge schiedenis staan opgeteekend. Met den diepsten afschuw schrijft de Duitsche pers over den Britschen overval op de Fransche vloot in de Middellandsche zee. De A n g r i f f ziet in dit optreden van Churchill het bewijs voor de algeheele onzekerheid, waarin de minister-president van Groot-Britannië zich bevindt. Nu hij zich in het nauw ziet gedreven, begint hij als e'en krankzinnige, die door den angst overmand is, om zich heen te slaan, wie had gedacht, zoo schrijft het blad, en geeft hiermede uiting aan de verrassing, waarmede men van Duitsche zijde tegenover deze daad van zeerooverij staat, dat de slag tegen de Fransche vloot de eenige slag is, die de vloot van Groot- Britannië in dezen oorlog durft te slaan? Het Hamburger Fremdenblatt verklaart, dat de rooftocht tegen de vloot van een land, dat goed en bloed voor de verdediging van het Britsche Rijk heeft veil gehad tot aan de grens van zijn physieke en moreele krachten, wel het ergste hoofdstuk is in de lange geschiede nis der Britsche trouweloosheden. De Deutsche All ge mei ne Zei- t u n g stelt tegenover dit optreden de houding van Duitschland tegenover Frankrijk. Den Engelschen ontbreekt het echter in herinnering aan November 1918 aan een begrip voor soldateneer. Duitschland is sterk genoeg Engeland zonder buitge maakte oorlogsschepen te verslaan en in het bewustzijn van zijn kracht heeft het den verslagen vijand niet de smaad aan gedaan, die het vroeger van de Engel schen heeft ondervonden. In het'kader van den wapenstilstand heeft daarom de Führer toestemming gegeven tot het tot zinken brengen van de Fransche schepen, voor zoover zij niet aan den greep der En gelschen konden worden onttrokken. In Italië. Het optreden van Engeland tegen Fransche vlooteenheden in Oran wordt in Rome als een beslissend keerpunt be schouwd in de verdere ontwikkeling van aen internationalen toestand. De Engel sche regeering heeft hiermede openlijk de coalitie-verhouding met Frankrijk ver broken en Frankrijk als een vijand be handeld. De formeele breuk tusschen de beide westelijke democratieën is hiermede een feit geworden. In politieke kringen te Rome wordt er op gewezen, dat door den overval van de Engelsche vloot op de Fransche vlooteenheden ook de in de Amerikaansche Staten gehuldigde stelling van gemeenschappelijken strijd der weste lijke democratieën tegen de dictatuursta- ten voor het redden van de bedreigde vrijheidsrechten" thans is ineengestort en hierdoor iedere Amerikaansche interven- tiepolitiek zinloos is geworden. De poging der Engelschen, zich van de Fransche vloot meester te maken, en de plotselinge aanval op de bij Oran voor anker liggende schepen hebben op het Italiaansche volk diepen indruk gemaakt. Het schaamtelooze verraad der Engel- De Fransche regeering deelt officieel uit Vichy mede: De Donderdagmorgen onder voorzitterschap van president Lebrun bijeengekomen ministerraad heeft na kennis te hebben genomen van den niet te rechtvaardigen aanval, dien een machtig Engelsch eskader heeft ondernomen op een Fransch eskader bij Mers el Kebir, en nadat hij zijn waardeering tot uitdrukking had gebracht over den heldenmoed der vloot, besloten de diplomatieke betrekkingen met Engeland te verbreken. schen, die het vuur openden op de sche pen hunner bondgenooten van gisteren en die op een afstand bleven, in de weten schap, dat de niet onder stoom liggende Franschen niet met hun zwaar geschut konden antwoorden, teekent de eerlooze methode der Britten. De Lavoro Gascista publiceert met groote koppen de eerste berichten over den zeeslag, die zooals het blad zegt, is uitgelokt door een nieuwe daad van willekeur van Engeland. In Engeland. In buitenlandsche kringen der Britsche hoofdstad, zoo meldt het D. N. B. uit Stockholm, heeft het bericht over het op treden der Britsche vloot een vernietigen den indruk gemaakt. Alle van Britsche zijde ter rechtvaardiging van deze actie naar voren gebrachte argumenten zoo verklaart men in deze kringen berus ten uitsluitend op de bewering, dat men van Engelsche zijde niet kon gelooven, dat de Fransche vloot niet tegen Engeland in den oorlog zou worden gebracht. Hon derden Franschen, matrozen en officieren, hebben Woensdag voor Oran hun leven moeten geven, omdat Engeland tegenover de Fransche regeering niet het vertrouwen heeft, dat zij de voorwaarden van den DuitschFranschen wapenstilstand zal nakomen. De diepste indruk is echter door den Britschen overval op de Fran sche vloot gewekt in Amerikaansche kringen in Londen. Men verklaart in deze kringen openlijk, dat het Engelsche op treden tegen de vloot en vooral het ge beurde voor Oran zeer zwaren afbreuk heeft moeten doen aan de sympathieën der Vereenigde Staten voor Engeland. De Engelsche bladen van Donderdag avond keuren de actie van Churchill te gen de Fransche vloot goed. De Evening News verklaart, dat de Britsche marine gesproken heeft in de taal van Nelson, Drake en Beatty. De stem der vloot, zoo schrijft het blad, vindt haar weerklank in het hart van ieder indivi dueel Engelschman. Ook de Evening Standard be weert, dat de geheele natie zich er over verheugt, dat niet wordt toegestaan, dat „academische formules" in den weg heb ben gestaan aan de duidelijke vervulling van den „plicht tegenover de eigen zaak". De Star meent, dat deze herhaling van de methoden van Nelson een aansporing voor het geheele land zijn zal. Wij dee'.n den rouw van Churchill over den smartelijken plicht, dien wij veroordeeld waren om te vervullen, zoo schrijft de D a i 1 y M a i 1. Het was ech ter een schoone actie, waartoe door een groot man bevel is gegeven. De Daily Herald schrijft: Het En gelsche medegevoel met de Fransche ma trozen, die te lijden hadden onder deze actie in de Middellandsche Zee, is onbe schrijfelijk. De Daily Telegraph noemt den overval „een plicht tegenover de gemeen schappelijke zaak, tegenover Frankrijk en tegenover de vrijheid". De Times schrijft: Iedere actie, die de Britsche strijdkrachten kunnen onder nemen om de uitvoering te belemmerèn van de bevelen der regeering-Pétain, heeft een rechtvaardiging: zij zal nooit een actie zijn tegen Frankrijk maar tegen Duitschland. De regeering van Frankrijk moet verantwoordelijk gesteld worden voor de in den slag van Oran verloren geganen menschenlevens. In Amerika. De berichter over den Engelschen over val op de vloot van den vroegeren bond genoot hebben, naar het D. N. B. uit Washington meldt, bij de openbare mee ning in Amerika een diepen indruk ge maakt. Een radiospreker noemde den in druk „gruwelijk". Hij voegde daaraan toe, dat deze berichten den indruk maken van „een soort doodendans." De indrak bij de Arabische bevolking. •-Uit Tetoean wordt door het D. N. B. gemeld, dat de Engelsche overval onder de Arabische bevolking van Noord-Afrika de uitwerking van een sensatie heeft. In een omtrek van honderd kilometer werd het gebulder van het scheepsgeschut ge hoord. In Fransche kringen in Noord- Afrika heerscht ontzaglijke verontwaar diging over den laffen overval. Zelfs de Franschen, die nog voor kort niet accoord gingen met de maatregelen van maarschalk Pétain en pleitten voor een voortzetting van de Engelsch-Fransche samenwerking, zijn na den aanslag in één nacht tot uitge sproken vijanden van Engeland geworden. Bijzonderheden over den zeeslag- Uit Algeciras worden nog de volgende bijzonderheden gemeld: Aan den overval op de Fransche oorlogsschepen in Oran is deelgenomen door de Engelsche slagsche pen Hood en Resolution, benevens door nog een linieschip en acht torpedoboot jagers. Verder wordt gemeld, dat Donderdag drie torpedobootjagers met talrijke dooden en gewonden in Gibraltar zijn aange komen. Voorts zijn twee torpedobootjagers in Gibraltar binnengeloopen, welke ern stige beschadigingen vertoonen. Volgens de laatste berichten zou het zeegevecht voor Oran ook Donderdagavond nog hebben voortgeduurd. Oproep Roemeensche regeering. Een politiek van rust en orde. Gigurtu heeft een oproep gericht tot het volk, waarin gezegd wordt: In buitenlahdsch politiek opzicht is de regeering voornemens een politiek van eerlijk toetreden te bewerkstelligen tot het door de spil BerlijnRome geschapen systeem, en dat niet slechts als uitdruk king van een politiek realisme, maar als logische consequentie der politieke en ideologische opvattingen van de leden der regeering als trouwe tolken van de gevoelens der natie. Tevens is de regeering vastbesloten met alle naburen de beste en hartelijkste be trekkingen te onderhouden. Ten opzichte van de andere landen acht de regeering het haar plicht thans en in de toekomst mede te werken aan alles, wat de hoogste doelstellingen van den vrede en den Europeeschen wederopbouw kan dienen. In binnenlandsch politiek opzicht is de regeering vastbesloten vrede, orde en rust te waarborgen. Wij doen een beroep op de Roemenen om zich te scharen rondom den troon en de regeering. De regeering zal alles doen wr' in haar vermogen ligt om de weer macht te versterken. De economische pro blemen zullen tot oplossing worden ge bracht door een uniforme leiding. In het nieuwe regiem zal de regeering er naar streven, dat arbeid en productie een rechtvaardiger loon vinden. Het probleem der vluchtelingen uit Bessarabië en de Boekowina zal snel worden opgelost. ENGELSCHE BOMMEN OP EEN ZIEKENHUIS, Nadat pas Woensdag in een woonwijk van Hamburg een aantal vrouwen en kin deren door Britsche bommen gedood en ge wond werd, wordt thans vernomen, dat Britsche vliegtuigen wederom een aanval op een ziekenhuis in N. W.-Duitschland hebben ondernomen, ofschoon het roode kruis op de daken van verre zichtbaar was, bij dezen aanval werden drie verpleegden zwaar gewond. Bovendien werden bij een bomaanval op een Oostzeebadplaats drie badgasten gedood en vijf gewond. DE BEHANDELING DER KRIJGSGEVANGENEN. Op grond van rapporten en talrijke andere berichten over een voortdurende illegale behandeling van Duitsche vliegers door Franschen en Belgen had generaal- veldmaarschalk Goering zich genoopt gezien, op 27 Mei bijzondere bepalingen voor de behandeling van Fransche en Belgische krijgsgevangenen der luchtmacht vast te stellen. Van officieele zijde wordt thans medegedeeld, dat met het sluiten van het wapenstilstandsverdrag deze bepalingen zijn opgeheven. Voor de behandeling der Fransch-Belgische krijgsgevangenen der luchtmacht zullen weder dezelfde bepalingen ais voor de andere gevangenen der vijande lijke luchtmacht gelden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 1