DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DE ACTIE TUSSCHEN DE ENGELSCHE EN
FRANSCHE OORLOGSSCHEPEN.
Een verklaring van Churchill in het Lagerhuis.
De diplomatieke betrekkingen tusschen
Frankrijk en Engeland verbroken.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
iranco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENT IEN:
Van 1 -5 regels 125, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HLRMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 157
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 5 Juli 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
In zijn gister voor het Engelsche Lager
huis afgelegde verklaring motiveerde
Churchill den overval van de Engelschen
op de in Oran liggende Fransche oorlogs
schepen en het kapen van Fransche oor
logsbodems met er op te wijden, dat En
geland den Franschen heeft aangeboden,
hen van hun verdragsverplichtingen te
ontslaan, indien de Franschen hun vloot
voor het sluiten van den wapenstilstand
naar Britsche havens gebracht zouden
hebben. Dit is niet gebeurd. Hij deed op
merken, dat Engeland van de regeering
in 'Bordeaux met volledige kennis van de
gevolgen een slag heeft ontvangen, die
doodelijk had kunnen zijn. Churchill ver
weet daarop de Fransche regeering een
„kwaadwillige behandeling" van Enge
land. Duitsche vliegers, zoo ging Churchill
voort, bevonden zich als krijgsgevangenen
in Frankrijk. Engeland heeft van Reynaud
de belofte gekregen, dat deze vliegers naar
Engeland gestuurd zouden worden. Toen
echter Reynaud was afgetreden, zijn deze
vliegers aan Duitschland uitgeleverd. De
beslissing van het Britsche kabinet over
de actie tegen de Fransche vloot ir een
stemmig genomen.
Gisterochtend leeft Engeland het groot
ste gedeelte van de Fransche vloot onder
zijn controle gesteld of de Fransche een
heden opgeroepen, zich te schikken naar
de Engelsche voorwaarden, hetgeen met
gebruikmaking van „gepaste maatregelen
var geweld" is geschied.
Twee slagschepen, twee lichte kruisers,
eenige duikbooten, waaronder de groote
„Surcouf", acht torpedojagers en twee
honderd kleine mijnenvegers en duikboot-
jagers in Portsmouth, Plymouth en
Sheerness zijn door de Engelschen na een
korten termijn overgenomen. Deze opera
tie is met uitzondering van de „Surcouf"
zonder bloedvergieten verloopen. Bij de
„Surcouf" zijn een Britsch en een Fransch
officier gedood. Er zijn ook gewonden ge
vallen.
De situatie in de Middellandsche
zee.
Daarna sprak Churchill over de situatie
van de Fransche marine-eenheden in de
Middellandsche zee. Hij verklaarde, dat in
Alexandrië een sterke Britsche vloot ligt.
Daar bevinden zich ook een Fransch slag
schip, vier Fransche torpedojagers en een
aantal kleine schepen. Deze zijn er van in
kennis gesteld, dat zij van Engeland geen
vergunning kunnen krijgen de haven te
verlaten.
De Fransche slagkruisers „Dunkerque"
en „Strasbourg" alsmede nog andere oor
logsvaartuigen lagen in Oran. Gisteren
vroeg heeft een Britsch officier ..an den
Franschen generaal een document over
handigd, waarin werd verlangd, dat de
Fransche vloot een van de beide volgende
alternatieven koos:
1. den strijd tegen de Duitschers en
Italianen voort te zetten.
2. Met een verminderd aantal man
schappen naar een Britsche haven op te
stoomen.
De Fransche admiraal heeft deze voor
waarden van de hand gewezen. De Brit
sche commandant heeft daarop om 17.58
uur het vuur geopend. Een slagkruiser
van de „Strasbourg"-klasse is beschadigd
en op het strand geloopen. Een slagschip
van de Bretagne-klasse is tot zinken ge
bracht en een ander zwaar beschadigd.
Twee Fransche torpedobootjagers en een
vliegtuigmoederschip zijn eveneens tot
zinken gebracht of in brand geschoten.
Een van de Fransche slagkruisers heeft de
haven van Oran verlaten, is door vlieg
tuigen achtervolgd en door een torpedo
getroffen.
Dit schip heeft echter tezamen met
andere Fransche schepen, Toulon bereikt.
De „Dunkerque" is voor vele maanden
buiten gevecht gesteld. Het verlies aan
menschenlevens. onder de Franschen aan
boord der schepen en in de haven van
Oran is groot geweest, doordat de Engel
schen gedwongen zijn geweest zeer scher
pe maatregelen te nemen Men heeft zwa
re ontploffingen waargenomen, van de
Britsche schepen is er geen enkel aan de
geschuttorens getroffen De Italiaansche
vloot heeft zich heel verstandig buiten
het gevecht gehouden.
Engeland zal de noodige stappen on
dernemen om de heerschappij in de Mid
dellandsche zee te handhaven. Eenige an
dere Fransche oorlogsschepen bevinden
'ich nog op zee. Het is de vaste wil van
Engeland te verhinderen, dat deze in
Duitsche handen vallen.
Churchill laat de beoordeeling van deze
zuivere Engelsche actie met vertrouwen
over aan het parlement, de natie, de
Vereenigde Staten en de wereld
Het gevaar van een aanval op
Engeland.
Daarna sprak Churchill over het gevaar
van eer. aanval op het Engelsche eiland.
Hij verklaarde: Engeland treft alle voorbe
reidingen, die in zijn macht liggen om
aanvallen van den vijand af te slaan, hetzij
deze aanvallen op Engeland zelf of op
Ierland zijn gericht.
Churchill probeerde den toestand zoo
voor te stellen, alsof Ierland in onmid
dellijk gevaar verkeert.
Aan het einde van zijn verklaring richt
te Churchill een appèl tot de Engelsche
onderdanen in hooge functies en aan de
verantwoordelijke persoonlijkheden om
moedig te blijven en een voorbeeld van
standvastigheid en vastbeslotenheid te
geven. Zij moeten uitlatingen van slapheid
en misplaatste meeningsuitingen in hun
functies controleeren en berispen.
Een verklaring van Halifax.
Lord Halifax heeft in het Engelsche
Hoogerhuis een soortgelijke verklaring
afgelegd als Churchill in het Lagerhuis.
Den overval op de Fransche vlooteen-
heden te Oran motiveerde hij met de op
merking, dat de ranschen het „plechtige
pact met de geallieerden" hadden moeten
nakomen alvorens de beloften aan den
vijand te vervullen. Halifax verzekerde
tenslotte, dat slechts door de zege van
de Britsche wapens de bevrijding van
Frankrijk mogelijk was, en dat het Fran
sche volk vroeg of laat begrip zou hebben
voor het einddoel van het Britsche volk.
Ieder in Engeland was vastbesloten, tot
het zegevierende einde tegenstand te
bieden.
De Britsche verliezen.
De eerste lord der admiraliteit Alexan
der heeft gisteravond in een radiorede
verklaard, dat de Britsche verliezen bij de
actie tegen de Fransche vloot gering ge
weest zijn. Een officier en een mindere
werden gewond. De bemanning van een
vliegtuig wordt'vermist.
De verklaring van Churchill.
De door Churchill gister in het Engel
sche Lagerhuis afgelegde verklaring kan,
naar het D. N. B. meldt, slechts de mee
ning van politieke kringen te Berlijn ver
sterken, dat het er Engeland alleen om te
doen is zijn zware verliezen ter zee eenigs-
zins te compenseeren door het in beslag
nemen van de vloot van zijn vroegeren
bondgenoot.
De motiveering, die Churchill voor het
brutale optreden tegenover Frankrijk
heeft gevonden, wordt in deze kringen
beschouwd als een afleidingsmanouvre, die
door niets te rechtvaardigen is en die in
geen geval geschikt is de Engelsche laag
heid te verdoezelen.
Met den meesten nadruk moet er op
gewezen worden, dat de Duitsch-Fransche
wapenstilstandsvoorwaarden uitdrukkelijk
de plechtige gaiantie van Duitscnland be
vatten, dat de Fransche vloot niet voor
ooriogsdoeleinaen zal worden gebruikt.
Het betreft hier een tusschen soldaten
gegeven bindende belofte. Wanneer Chur
chill het waagt over deze belofte heen
te loopvn en haar beteekenis tracht te
ontkennen, resp. in twijfel te trekken, dan
is dit m de hoogste r.ate kenmerkend
voor Je Engelskhe opvatting van recht en
bindende plechtige verplichtingen.
De openbare meening der wereld zou
thans, naar men in bevoegde Duitsche
kringen meent, voldoende kunnen zijn
ingelicht. Met belangstelling wacht men
af, welker indruk de verklaring van
Churchill vooral in Europa zal maken. Ge
zien vanuit een zuiver Europeesch stand
punt, is de vraag actueel of er zich thans
op het vasteland nog een enkele verdedi
ger van de door Churchill verkondigde
thes ebevindt. Tot dusver is slechts bij
een persoon, en wel de Amerikaansche
journalist Knickerbocker, de poging van
Churchill zich schoon te wasschen en te
rechtvaardigen in den smaak gevallen,
De indruk in het buitenland.
In Duitschland.
De overval van de Engelsche vloot op
de Rransche oorlogsschepen voor Oran
wordt in politieke kringen te Berlijn als
een van de laaghartigste daden geken
merkt, waai van ooit in de wereldgeschie
denis is melding gemaakt. Engelands ver
raad aan Frankrijk, dat in de documenten
over den slag in Vlaanderen welke het
departement van buitenlandsche zaken
gister heeft gepubliceerd, op werkelijk
dramatische wijze wordt onthuld, vindt
in den zeeslag voor Oran, aldus zegt men
te Berlijn, een werkelijk duivelsche be
kroning. Terwijl uit de documenten blijkt,
hoe in Engeland zoowel de regeering als
het leger steeds weer hebben geweigerd
om Frankrijk dat door hen in den oorlog
was gedreven, de hulp te verleenen, waar
't om verzocht, en hoe onder de oogen van
Engeland, 't Fransche leger doodbloedt en
Churchill geen ander belang had dan de
redding van bet Engelsche expeditiecorps,
bewijst de misdaad, door Churchill voor
Oran begaan, dat Churchill in staat was
tot de meest ongelooflijke houding, welke
ziel in het politieke en militaire leven
laat denken: de brutale vernietiging van
de lastig geworden overblijfselen van den
bondgenoot, die in het belang van Enge
land heeft moeten vechten.
Deze daad, zoo verklaart men, stelt
zelfs het verraad, dat door Engeland is
begaan aan Polen, Noorwegen, Nederland
en België, in de schaduw.
Churchill, zoo schrijft de Deutsche
dienst, wordt niet alleen door ons, maar
ook door de wereldgeschiedenis beoor
deeld als de grootste schavuit, die ooit
heeft geleefd. Naast hem verbleken de
misdaden, die in de .analen der wereldge
schiedenis staan opgeteekend.
Met den diepsten afschuw schrijft de
Duitsche pers over den Britschen overval
op de Fransche vloot in de Middellandsche
zee.
De A n g r i f f ziet in dit optreden van
Churchill het bewijs voor de algeheele
onzekerheid, waarin de minister-president
van Groot-Britannië zich bevindt.
Nu hij zich in het nauw ziet gedreven,
begint hij als e'en krankzinnige, die door
den angst overmand is, om zich heen te
slaan, wie had gedacht, zoo schrijft het
blad, en geeft hiermede uiting aan de
verrassing, waarmede men van Duitsche
zijde tegenover deze daad van zeerooverij
staat, dat de slag tegen de Fransche vloot
de eenige slag is, die de vloot van Groot-
Britannië in dezen oorlog durft te slaan?
Het Hamburger Fremdenblatt
verklaart, dat de rooftocht tegen de vloot
van een land, dat goed en bloed voor de
verdediging van het Britsche Rijk heeft
veil gehad tot aan de grens van zijn
physieke en moreele krachten, wel het
ergste hoofdstuk is in de lange geschiede
nis der Britsche trouweloosheden.
De Deutsche All ge mei ne Zei-
t u n g stelt tegenover dit optreden de
houding van Duitschland tegenover
Frankrijk.
Den Engelschen ontbreekt het echter in
herinnering aan November 1918 aan een
begrip voor soldateneer. Duitschland is
sterk genoeg Engeland zonder buitge
maakte oorlogsschepen te verslaan en in
het bewustzijn van zijn kracht heeft het
den verslagen vijand niet de smaad aan
gedaan, die het vroeger van de Engel
schen heeft ondervonden. In het'kader van
den wapenstilstand heeft daarom de
Führer toestemming gegeven tot het tot
zinken brengen van de Fransche schepen,
voor zoover zij niet aan den greep der En
gelschen konden worden onttrokken.
In Italië.
Het optreden van Engeland tegen
Fransche vlooteenheden in Oran wordt
in Rome als een beslissend keerpunt be
schouwd in de verdere ontwikkeling van
aen internationalen toestand. De Engel
sche regeering heeft hiermede openlijk de
coalitie-verhouding met Frankrijk ver
broken en Frankrijk als een vijand be
handeld. De formeele breuk tusschen de
beide westelijke democratieën is hiermede
een feit geworden. In politieke kringen te
Rome wordt er op gewezen, dat door den
overval van de Engelsche vloot op de
Fransche vlooteenheden ook de in de
Amerikaansche Staten gehuldigde stelling
van gemeenschappelijken strijd der weste
lijke democratieën tegen de dictatuursta-
ten voor het redden van de bedreigde
vrijheidsrechten" thans is ineengestort en
hierdoor iedere Amerikaansche interven-
tiepolitiek zinloos is geworden.
De poging der Engelschen, zich van de
Fransche vloot meester te maken, en de
plotselinge aanval op de bij Oran voor
anker liggende schepen hebben op het
Italiaansche volk diepen indruk gemaakt.
Het schaamtelooze verraad der Engel-
De Fransche regeering deelt officieel uit Vichy mede:
De Donderdagmorgen onder voorzitterschap van president Lebrun
bijeengekomen ministerraad heeft na kennis te hebben genomen van den
niet te rechtvaardigen aanval, dien een machtig Engelsch eskader heeft
ondernomen op een Fransch eskader bij Mers el Kebir, en nadat hij zijn
waardeering tot uitdrukking had gebracht over den heldenmoed der
vloot, besloten de diplomatieke betrekkingen met
Engeland te verbreken.
schen, die het vuur openden op de sche
pen hunner bondgenooten van gisteren en
die op een afstand bleven, in de weten
schap, dat de niet onder stoom liggende
Franschen niet met hun zwaar geschut
konden antwoorden, teekent de eerlooze
methode der Britten. De Lavoro Gascista
publiceert met groote koppen de eerste
berichten over den zeeslag, die zooals het
blad zegt, is uitgelokt door een nieuwe
daad van willekeur van Engeland.
In Engeland.
In buitenlandsche kringen der Britsche
hoofdstad, zoo meldt het D. N. B. uit
Stockholm, heeft het bericht over het op
treden der Britsche vloot een vernietigen
den indruk gemaakt. Alle van Britsche
zijde ter rechtvaardiging van deze actie
naar voren gebrachte argumenten zoo
verklaart men in deze kringen berus
ten uitsluitend op de bewering, dat men
van Engelsche zijde niet kon gelooven,
dat de Fransche vloot niet tegen Engeland
in den oorlog zou worden gebracht. Hon
derden Franschen, matrozen en officieren,
hebben Woensdag voor Oran hun leven
moeten geven, omdat Engeland tegenover
de Fransche regeering niet het vertrouwen
heeft, dat zij de voorwaarden van den
DuitschFranschen wapenstilstand zal
nakomen. De diepste indruk is echter
door den Britschen overval op de Fran
sche vloot gewekt in Amerikaansche
kringen in Londen. Men verklaart in deze
kringen openlijk, dat het Engelsche op
treden tegen de vloot en vooral het ge
beurde voor Oran zeer zwaren afbreuk
heeft moeten doen aan de sympathieën
der Vereenigde Staten voor Engeland.
De Engelsche bladen van Donderdag
avond keuren de actie van Churchill te
gen de Fransche vloot goed.
De Evening News verklaart, dat
de Britsche marine gesproken heeft in de
taal van Nelson, Drake en Beatty. De stem
der vloot, zoo schrijft het blad, vindt haar
weerklank in het hart van ieder indivi
dueel Engelschman.
Ook de Evening Standard be
weert, dat de geheele natie zich er over
verheugt, dat niet wordt toegestaan, dat
„academische formules" in den weg heb
ben gestaan aan de duidelijke vervulling
van den „plicht tegenover de eigen zaak".
De Star meent, dat deze herhaling van
de methoden van Nelson een aansporing
voor het geheele land zijn zal.
Wij dee'.n den rouw van Churchill
over den smartelijken plicht, dien wij
veroordeeld waren om te vervullen, zoo
schrijft de D a i 1 y M a i 1. Het was ech
ter een schoone actie, waartoe door een
groot man bevel is gegeven.
De Daily Herald schrijft: Het En
gelsche medegevoel met de Fransche ma
trozen, die te lijden hadden onder deze
actie in de Middellandsche Zee, is onbe
schrijfelijk.
De Daily Telegraph noemt den
overval „een plicht tegenover de gemeen
schappelijke zaak, tegenover Frankrijk en
tegenover de vrijheid".
De Times schrijft: Iedere actie, die de
Britsche strijdkrachten kunnen onder
nemen om de uitvoering te belemmerèn
van de bevelen der regeering-Pétain,
heeft een rechtvaardiging: zij zal nooit
een actie zijn tegen Frankrijk maar tegen
Duitschland. De regeering van Frankrijk
moet verantwoordelijk gesteld worden
voor de in den slag van Oran verloren
geganen menschenlevens.
In Amerika.
De berichter over den Engelschen over
val op de vloot van den vroegeren bond
genoot hebben, naar het D. N. B. uit
Washington meldt, bij de openbare mee
ning in Amerika een diepen indruk ge
maakt. Een radiospreker noemde den in
druk „gruwelijk". Hij voegde daaraan toe,
dat deze berichten den indruk maken van
„een soort doodendans."
De indrak bij de Arabische
bevolking.
•-Uit Tetoean wordt door het D. N. B.
gemeld, dat de Engelsche overval onder
de Arabische bevolking van Noord-Afrika
de uitwerking van een sensatie heeft. In
een omtrek van honderd kilometer werd
het gebulder van het scheepsgeschut ge
hoord. In Fransche kringen in Noord-
Afrika heerscht ontzaglijke verontwaar
diging over den laffen overval. Zelfs de
Franschen, die nog voor kort niet accoord
gingen met de maatregelen van maarschalk
Pétain en pleitten voor een voortzetting
van de Engelsch-Fransche samenwerking,
zijn na den aanslag in één nacht tot uitge
sproken vijanden van Engeland geworden.
Bijzonderheden over den zeeslag-
Uit Algeciras worden nog de volgende
bijzonderheden gemeld: Aan den overval
op de Fransche oorlogsschepen in Oran is
deelgenomen door de Engelsche slagsche
pen Hood en Resolution, benevens door
nog een linieschip en acht torpedoboot
jagers.
Verder wordt gemeld, dat Donderdag
drie torpedobootjagers met talrijke dooden
en gewonden in Gibraltar zijn aange
komen. Voorts zijn twee torpedobootjagers
in Gibraltar binnengeloopen, welke ern
stige beschadigingen vertoonen.
Volgens de laatste berichten zou het
zeegevecht voor Oran ook Donderdagavond
nog hebben voortgeduurd.
Oproep Roemeensche regeering.
Een politiek van rust en orde.
Gigurtu heeft een oproep gericht tot
het volk, waarin gezegd wordt:
In buitenlahdsch politiek opzicht is de
regeering voornemens een politiek van
eerlijk toetreden te bewerkstelligen tot
het door de spil BerlijnRome geschapen
systeem, en dat niet slechts als uitdruk
king van een politiek realisme, maar als
logische consequentie der politieke en
ideologische opvattingen van de leden
der regeering als trouwe tolken van de
gevoelens der natie.
Tevens is de regeering vastbesloten met
alle naburen de beste en hartelijkste be
trekkingen te onderhouden.
Ten opzichte van de andere landen acht
de regeering het haar plicht thans en in
de toekomst mede te werken aan alles,
wat de hoogste doelstellingen van den
vrede en den Europeeschen wederopbouw
kan dienen.
In binnenlandsch politiek opzicht is de
regeering vastbesloten vrede, orde en rust
te waarborgen.
Wij doen een beroep op de Roemenen
om zich te scharen rondom den troon en
de regeering. De regeering zal alles doen
wr' in haar vermogen ligt om de weer
macht te versterken. De economische pro
blemen zullen tot oplossing worden ge
bracht door een uniforme leiding. In het
nieuwe regiem zal de regeering er naar
streven, dat arbeid en productie een
rechtvaardiger loon vinden. Het probleem
der vluchtelingen uit Bessarabië en de
Boekowina zal snel worden opgelost.
ENGELSCHE BOMMEN OP EEN
ZIEKENHUIS,
Nadat pas Woensdag in een woonwijk
van Hamburg een aantal vrouwen en kin
deren door Britsche bommen gedood en ge
wond werd, wordt thans vernomen, dat
Britsche vliegtuigen wederom een aanval
op een ziekenhuis in N. W.-Duitschland
hebben ondernomen, ofschoon het roode
kruis op de daken van verre zichtbaar was,
bij dezen aanval werden drie verpleegden
zwaar gewond. Bovendien werden bij een
bomaanval op een Oostzeebadplaats drie
badgasten gedood en vijf gewond.
DE BEHANDELING DER
KRIJGSGEVANGENEN.
Op grond van rapporten en talrijke
andere berichten over een voortdurende
illegale behandeling van Duitsche vliegers
door Franschen en Belgen had generaal-
veldmaarschalk Goering zich genoopt gezien,
op 27 Mei bijzondere bepalingen voor de
behandeling van Fransche en Belgische
krijgsgevangenen der luchtmacht vast te
stellen. Van officieele zijde wordt thans
medegedeeld, dat met het sluiten van het
wapenstilstandsverdrag deze bepalingen
zijn opgeheven. Voor de behandeling der
Fransch-Belgische krijgsgevangenen der
luchtmacht zullen weder dezelfde bepalingen
ais voor de andere gevangenen der vijande
lijke luchtmacht gelden.