ÏCÏIEEL
Noordholland verschaft onderdak
aan ruim 30.000 heldenaars.
•uik van
EL. 3794.
De evacuatie wordt
georganiseerd.
heden nationale collecte.
TWEEDE BLAD.
ALKMAARSCHE COURANT VAN ZATERDAG 6 JULI 1940.
usje 35 ct. Een
1 melk tegelijk,
larop U kokend
melk.
koopere kwali-
ïaakt door alle
ie.
laken van jam,
id. Smaakt ook
sn en suiker,
heerlijke saus
EMENT VAN
rlogstijd maakt
g van Maandag
leenten Texel,
de gemeenten:
d)Beijerland
t, Goedereede,
Hellevoetsluis,
Middelharnis,
rensplaat, Oost-
ozenburg, Som-
endam, Tonge
Zuidland en
meentems Ame-
3ameveld, Her-
n Vuren onder
houderij centrale
slachting van
den gesteld aan
.e gevestigd zijn
rwijk, Bussum,
oorn, Zaandam,
len, Naaldwijk,
ded-arn, Sehoon-
oort, Barneveld,
ie gemeentelijke
3 re slachterijen
ommissie uit de
rkens, noodig in
vóór 12 uur hij
den Vleeschkeu-
PEMENT VAN
CE NS.
•orlogstijd maakt
bladen is opge-
uli 1940 aan de
=ns zijn als volgt
wicht in centen:
van
boven
6—140
140
kg
kg
74
76
73
75
71
73
74
70
73
69
71
67
70
70
69
69
67
67
70
70
69
69
67
67
ere aankondiging
geslacht gewicht,
laat gesneden
meier zijn afge-
wanneer deze
niet het geval,
oed. Blijkt een
slechts de werke-
de prijzen der
terwijl die der
evoederpositie tot
worden over-
ven hun varkens,
laren, coöperaties
itrale ter levering
ing en inblikking
HAAG
958 11623
160 1551
655 4380
247 7371
776 10833
837 12104
949 14330
625 16774
ue Heldersch. visschersvloot heeft Den Helder verlaten en een veiliger ligplaats gezocht in verschillende Noord-
holiandsche binnenwateren.
Een specialen verslaggever schrijft aan
Het Volk:
Schagen heet al „klein Den Helder", zóó
veel vluchtelingen uit de oude havenplaats
zijn in dit vredige landbouwdorp onderdak
gebracht.
De Engelsche bommen op Den Helder
hebben de inwoners uit hun stad, hun huis,
hun gewone doen gedreven. Zelfs een korte
wandeling door de getroffen wijken over
tuigt den bezoeker van het gerechtvaardigde
van deze evacuatie. Hoort men de gesprek
ken in den trein aan, dan kan men er heel
wat procenten overdrijving af doen en dan
is het nog erg genoeg.
Zonder te kunnen bevroeden, welk mili
tair doel de bommenwerpers op het oog
hebben gehad, ziet men her- en der woon
huizen en gebouwen met den grond gelijk
gemaakt. Het maakt volkomen den indruk
van een zinloos wegsmijten van projectielen.
Juist door dit lukraak bombardeeren voelt
niemand zich zeker. Ook degenen, die ver
van een gevaar aantrekkend object wonen,
hebben volstrekt geen waarborg, dat hier
door èn huis èn leven bij een eventueel
volgend Engelsch bombardement gespaard
zullen blijven. Er zijn té talrijke voorbeel
den, die het tegendeel aantonen
De Heldenaars zijn dus uitgeweken. „Spon
taan geëvacueerd" noemt men dat
In de plaats zelf slapen hoogstens een
duizend menschen. Ruim 30:000 inwoners
namen de wijk. Hiervan zijn er zeker 14.000,
die op eigen gelegenheid bij familie en
vrienden zijn ingetrokken. Zij vertoeven be
neden Alkmaar en vallen dus buiten de
officieele bemoeienissen.
Wat aanvankelijk een vlucht zonder meer
was, moet thans door de overheid worden
geregeld. Volgens besluit van 29 Mei j.l.
staat dit uitwijken op eigen gelegenheid
gelijk met een regelmatige, door de overheid
bevolen evacuatie. De ontvangende vlucht
oorden kunnen verplicht worden om de uit
gewekenen te herbergen en de gastheeren
hebben recht op vergoeding.
Een 48-tal burgemeesters in den kop van
Noordholland hebben een aanschrijven ge
kregen om in hun gemeente maatregelen te
nemen voor het opnemen van vluchtelingen.
Dit moet geschieden tot een maximum van
25 pet. van de eigen bevolkingssterkte.
Hartelijke ontvangst.
„Ik ben er al overheen!'' vertelt de heer
Cornelissen, de burgemeester van Schagen.
„Onze plaats is na het Britsche bombarde
ment overvallen door de Heldenaars en de
bevolking neeft hen nartelijk en bereid
willig opgenomen. In heel veel gevallen be
talen de gasten zelf voor hun logies. Maar er
zijn ook voorbeelden genoeg, dat de over
heid de kosten vergoedt. Dit verschil is nu
eenmaal aan een spontane evacuatie ver
bonden. Veel menschen hebben eenvoudig
een leegstaand huis gehuurd, zijn bij een
boer ingetrokken of zijn in pension bij een
particulier
De gezindheid van de gastheeren is de
zelfde Ik heb nog van niemand een noe
menswaardige klacht ontvangen. Als er in
dezen tijd iets goeds aan den dag komt, dan
is het wel de onderlinge hulpvaardigheid.
Nergens heeft de huisvesting eenige moei
lijkheid opgeleverd. Men behelpt zich en
schikt zich in het onvermijdelijke.
In ons weeshuis, het oude lieden-gesticht
„Avondrood" en het clubgebouw van de
ijsbaan zijn de bewoners van het Helder -
sche tehuis voor ouden van dagen zeer be
hoorlijk ondergebracht. Twee plaatselijke
geneesheeren en een Heldersch arts behan
delen de zieken en oefenen de noodzake
lijke controle uit.
Gelukkig zijn er nog neel wat, die hun
werk in Den Helder blijven uitoefenen.
Door middel van ons radio-distributie-
apparaat heb ik le menschen trouwens ge
wezen op hun plicht om overdag naar hun
werkplaats t.e gaan. Schagen is dus plotse
ling een forensenplaats geworden
Aan het uiterlijke beeld van het dorp is
niet te zien, dat het eensklaps met ruim een
vierde deel van zijn bevolking is vermeer
derd. Het leven gaat er rustig zijn gang Op
de markt staan de paarden in lange rijen,
droefgeestig loeien de koebeesten en de
varkens snerpen nijdig, als ze in den veewa
gen worden geladen. De gewone aanblik
die de marktdag in een plattelandsplaats
oplevert.
De bijzondere toestand speelt zich af
achter de keurige geveltjes der huizen.
waaT i.-.mschen, die tot voor eenige dagen
"ildvrcemd waren, zich hebben te verdra-
m in een uiteraard beperkte ruimte.
Verlost van de spanning.
„Voor ons is het wel uit te houden", zegt
een rasechte Nieuwedieper. „Al moest ik in
een varkenshok slapen, dan zou ik het al
prachtig vinden. Eindelijk eens verlost te
zijn van die spanning, niet te hoeven den
ken: „Elk oogenblik kan het weer boven
mijn hoofd losbarsten!", maar veilig den
nacht te kunnen doorbrengen dat is een
zegen, waar we vroeger geen weet van ge
had hebben. Toen was het al een nieuwtje,
als de bliksem eens ergens in sloeg
In Schagen zitten we best! En de men
schen zijn vriendelijk genoeg. Mat een
beetje inschikkelijkheid van weerszijden zal
het best gaan".
„Dus nog geen neiging om naar Den Hel
der terug te trekken?" vragen wij. Onze
zegsman schudt bedenkelijk het hoofd.
„De schrik zit er in", zegt hij ernstig.
„Vooral bij de vrouwen en kinderen. En dat
is te begrijpen. Nieuwediepers zijn geen
week volkje, meneer, maar dit is te erg. Die
spanning vooral maakt je zenuwen kapot.
Als het eens een tijdlang rustig mocht
blijven, dan zullen we wel zoetjesaan weer
op huis aan trekken, maar vandaag d'n dag
is er nog niemand, die daar iets voor voelt.
En wij heelemaal niet, want in Schagen
wordt behoorlijk gezorgd". De man heeft
gelijk!
Ook bij de evacuatie speelt het grillige lot
een rol. Vooral als die evacuatie niet voor
uit kon worden georganiseerd. Want dan
spreken de financiën van de geëvacueerden
een woordje mee!
Orde wordt geschapen.
Het is de taak van de commissie tot huis
vesting van de burgerbevolking om zoo
spoedig mogelijk orde te scheppen in wat
nu nog hier en daar een chaos is. De vluch
telingen huizen niet slechts in Breezand,
Anna Paulowna, Schagen en andere plaat
sen, waar de verzorging goed is, maar ook
in alleenstaande boerderijen. Men slaapt
soms in kippenhokken, tochtige schuren,
hooibergen. In de duinen wordt massaal ge
kampeerd en er zijn zelfs voorbeelden van
menschen, die den nacht in de open lucht
doorbrachten.
De evacuatiecommissie is volkomen over
tuigd van het hoogst ongewenschte van
dezen toestand, die allerlei gevaren van hy
giënische en zedelijke aard met zich mee
brengt. Ook in het Julianadorp is de huis
vesting verre van voldoende.
Het gemeentebestuur heeft de verwijde
ring van deze geëvacueerden naar Heerhu-
gowaard en nog een ander dorp voorbereid.
Maandag a.s. zullen zij in de gelegenheid
worden gesteld om met twee treinen naar
een alleszins goed ingericht vluchtoord te
worden gebracht.
De moeilijkheid is evenwel, dat deze
menschen zich binnen de gemeente hebben
verplaatst, zoodat men hoogstens van een
„interne" evacuatie kan spreken. Toch ge
biedt het- algemeen belang en het belang
van de direct betrokkenen om snel in te
grijpen, daar anders epidemische ziekten
niet kunnen uitblijven.
Het vluchtoord Heerhugowaard is grondig
voorbereid. Tweeduizend Nieuwediepers
kunnen er terecht. Mogen zij hun tegenzin
om „zoo ver van huis" te gaan, spoedig
overwinnen! Want als zij niet vrijwillig
hun erbarmelijke „woon"-gelegenheid ver
laten, zouden zij voor de keus gesteld kun
nen worden: óf naar je eigen huis óf naar
een behoorlijk vluchtoord! Het gemeente
bestuur en de evacuatiecommissie zijn te
recht niet van plan om dezen toestand te
laten voortduren.
Zij ontplooien een prijzenswaardige acti
viteit om binnen den kortst mogelijken tijd
geordende verhoudingen te scheppen.
Hoe meer de bevolking meewerkt, des te
eerder zullen deze zijn bereikt!
Een boerenhofstede in de buurtschap Olburgen, gemeente Steenderen, welke
een Engelsche bom werd getroffen.
door
BRANDSTICHTING TE HENGELO (O.)
In het heerenhuis Paul Krugerstraat 41
te Hengelo, van den heer ir. K. Kroll, di
recteur van de N. V. Hazemeyers fabriek
van signaalaparaten heeft vanmorgen brand
op de zolderverdieping gewoed. Het dak
stortte in, terwijl het benedengedeelte van
de woning aanzienlijke water- en vuur-
schade opliep. De schade wordt door ver
zekering gedekt. Een gedeelte van den in
boedel ging verloren. Door het optreden
van de brandweer kon het vuur spoedig
worden beperkt. Er zijn vermoedens van
brandstichting.
Installatie schade-enquêtecommissie
voor Rotterdam. - In het stadhuis aan den
Coolsingel heeft gistermiddag ir. W. H. van
Leeuwen, voorzitter van de commissie-oor
logsschade, de schadc-enquete-commissie
vcor Rotterdam geïnstalleerd.
HOE GROOT DE WANORDE MOET ZIJN GEWEEST
bij het terugtrekkende Fransche leger, bewijst deze foto
van, weggeworpen uitrustingsstukken.
„Schenk uw gave als een
goed Nederlander".
De secretaris-generaal wnd. hoofd van
het departement van binnenlandsche zaken,
mr. dr. K. J. Frederiks, heeft gisteravond de
volgende radiorede- gehouden ter aanbeve
ling van de nationale inzameling, welke he
den in tal van- gemeenten wordt gehouden.
Mr. Frederiks sprak als volgt:
„Landgenooten, Nederlanders.
Wanneer ik tot U als Nederlanders spreek
dan geeft ik U den schoonsten eeretitel, die
er voor ons, landgenooten, op aarde bestaat.
Die titel geeft voor ons uitdrukking aan de
idee van het vaderland, het vaderland, dat
wij allen dragen onder het hart.
Meegesleurd in den maalstroom van het
ontzaggelijk wereldgebeuren, beleeft dat
vaderland een duisteren tijd, een groot leed
is over ons gekomen en nog dagelijks groeit
dat leed in breedte en in diepte. Maar leed,
dat allen treft, bindt nog oneindig meer
dan gemeenschappelijk gedeelde triomf. De
saamhoorigheid in de volksgemeenschap
wordt er door gestaald.
Laten wij den dag plukken. Het is nu het
oogenblik, dat alle Nederlanders, onver
schillig wat hun verleden was, de handen
moeten ineenslaan. Hoog boven alle partij
gekrakeel rijst het beeld van het vaderland.
Het is als een moeder, die haar armen wijd
uitspreidt om als haar kinderen te drukken
aan het hart. Zij maakt geen onderscheid.
De moeder vraagt niet, doch geeft sleëhts.
Laten wij dan in dien geest elkaar slechts
als Nederlanders zien.
Wij moeten den blik vooruit richten. Toen
ik enkele weken terug de ruïnes ging be
zoeken van mijn oude vaderstad Middelburg
ging er een huivering van verdriet door mij
heen om het verlies van zooveel eerwaardig
schoon. Maar ik heb door die puinhoopen
heen kunnen zien in de toekomst en ik heb
mij overtuigd dat bij veel dat voor goed
voor ons verloren is, veel ook kan worden
gered en weer opgebouwd in de oude
glorie.
Zoo moeten wij de toekomst zien van
ons geheele land. Niet de blik terug geeft
scheppende kracht, maar wel het geloof in
de levenskracht van ons volk.
Door Karei den vijfden bij Pavia gesla
gen, schreef zijn tegenstander, koning
Frans I. dat alles verloren was behalve de
eer. In de dagen, die achter ons liggen,
heeft het Nederlandsche volk zijn eer ge
red. Dat is heel veel. Maar ik zie een bree
der perspectief. Onze vaderen hebben voor
ons land geleden en gestreden. Zij hebben
het groot gemaakt door de deugden, die
hen sierden. Deze deugden zijn door de ge
slachten der eeuwen op ons overgegaan als
een kostelijk erfdeel en wij hebben ze niet
verguisd. In dit opzicht verwacht ik niet.
dat het vlijmende woord van Schiller op
ons van toepassing zal zijn, dat de groote
tijd een klein geslacht baarde.
Laten wij die oud-vaderlandsche deugden
hooghouden, laten wij ze hooger opstooten
in den moeilijken tijd, waarin wij leven
Onder die deugden is een steeds grootere
plaats gaan innemen de naastenliefde, de
hulp aan den lijdenden nevenmesch. Culti
veert daarom deze deugd. Omhoog de har
ten Sursum Corda en laat dan morgen,
wanneer gij uwe gave gegeven hebt, uw
blijde, vrome gedachte zijn:
Ook ik behoor door mijn offer tot de ge
meenschap van mijn volk. Ik heb gehan
deld als trouw kind van mijn vaderland,
als een goed Nederlander",
DE FUHRER BRACHT
EEN BEZOEK AAN
STRAATSBURG. De
aankomst aan de
prachtige, oude kathe
draal.
DE TOEKOMST VAN DEN
NEDERLANDSCHEN LANDBOUW.
In een persconferentie heeft graaf Grothe,
landbouwdeskundige van den staf van e.en
rijkscommissaris, eenige beschouwingen ge
houden over de toekomst van den Neder-
landschen landbouw. Graaf Grothe zeide
o.m.: „Belangrijke steunmaatregelen waren
in de voorafgaande jaren noodig om bijvoor
beeld den tuinbouw, die een groot dee' van
zijn producten uit gebrek aan afzet moest
vernietigen, in het leven te houden. De steun
van het groot-Duitsche gebied zal den
Nederlandschen landbouw in de toekomst
van deze afzetmoeilijkheden verlossen.
Ondanks de groote transportmoeilijkheden
heeft de Duitsche markt, behalve de tot nu
toe betrokken hoeveelheden, het vroeger
naar Engeland geëxporteerde deel der
groenteproductie opgenomen en daaren
boven zelfs de anders aan de vernietiging
prijsgegeven onverkoopbare hoeveelheden.
Daarbij zijn van Duitsche zijde zelfs prijzen
betaald, welke hooger waren dan voor
gaande jaren. Ook in de toekomst is een
zekert- afneming voor rechtvaardige prijzen
gewaarborgd.
Het wegvallen van den veevoeder-invoer
maakt het noodzakelijk, het veebestand op
het peil terug te brengen, dat op grond van
de voedselvoorraden en de uit de eigen
productie voortkomende hoeveelheden
voedsel mogelijk is. Deze maatregel zal per
soonlijke offers met zich meebrengen, maar
voor een hoog ontwikkelden en voortschrij
denden landbouw zal deze veranderde in
stelling geen onoverwinnelijke moeilijkheden
veroorzaken. De scherpste beperking der
voedselfoewijzing is noodzakelijk, aangezien
in de eerste plaats de brood-graanverzorging
veilig gesteld moest worden. De rantsoe
neering waarborgt de voeding tot den oogst
van 1941.
Voor zoover dit technisch mogelijk is,
zullen voorraden worden gevormd van die
producten, welke vrijkomen in verband met
de vermindering van den veestapel, ook zijn
maatregelen getroffen dat de prijs door het
noodig geworden afslachten niet wordt ge
drukt.
De gevolgen van de noodzakelijke
wijzigingen in den veestapel zullen zooveel
mogelijk worden verzacni. De extra-hoe veel
heden, die thans vrijkomen, zullen daartoe
worden opgenomen tot vaste prijzen, die in
den laatsten tijd nog verhoogd zijn ten op
zichte van de vroeger geldende. Elke prijs-
druk tengevolge van te groot aanbod zal
worden opgevangen, opdat de boer geen
kapitaalverlies zal lijden.
Voor de bedrijven zullen mogelijkheden
worden geschapen, om door omzetting een
vervanging te vinden voor de verminderde
productie aan veredelingsproducten. Ook
wordt een verbetering der prijsverhoudingen
en op vele gebieden een verhooging van de
prijzën der producten voorzien, welke den
boer de aanpassing van zijn bedrijf aan de
veranderde verhoudingen mogelijk maakt
en hem een voldoende inkomen zal ver
zekeren.
DE SLUITINGSTIJDEN DIENEN TE
WORDEN GEHANDHAAFD.
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van binnenlandsche
zaken, heeft aan de burgemeesters een
schrijven gericht, waarin hij het volgende
mededeelt. Van Duitsche zijde is de opmer
king gemaakt, dat het in verschillende ge
meenten zou voorkomen, dat aan de vast-
gesteldes luitingsuren niet voldoende da
hand wordt gehouden.
Mede uit een oogpunt van de bescher
ming van de bevolking tegen luchtaanval
len wordt nauwgezette handhaving van de
sluitingstijden noodzakelijk geacht. Met
klem wordt verzocht voor zoover noodig de
ter zake noodzakelijke maatregelen te ne
men, om nauwgezette handhaving van da
sluitingstijden te bevorderen.
ONDER EEN HOOIKAR GERAAKT EN
OMGEKOMEN.
Donderdagavond is de dertigjarige L. uit
Groesbeek, terwijl hij een voor een kar ge
laden met hooi gespannen paard bij den
kop leidde, gestruikeld, zoodat hij kwam te
vallen. Hij kreeg een der wielen van de kar
over zijn borst en werd met zware inwen
dige kneuzingen in het St. Canisius zieken
huis te Nijmegen opgenomen. Gisteren 'S
hij aa de kwesturen overleden.
