HEILOO „Aardappel-griesmeel"? Strijd tegen bewaar- verliezen VERZOEK AAN DISTRIBUTIE-DIENSTEN. Distributie-diensten van omliggende gemeenten wor den verzocht, ten behoeve van hun eigen plaatsgenoo- ten, speciale mededeelingen zoo spoedig mogelijk aan ons bureau in te zenden, op dat ze in het eerstvolgend nummer van dit „DISTRIBUTIE - NIEUWS" kunnen worden opgenomen. 05 u 2 4 12 lêS C S.a a a 2 B-.s 3 1 m sin 0 I «I a gg.s Kleeding uit aardappelloof. ADRESSEN. Op bon 5 tot en met 12 boter, margarine of vet. Brandstoffendistributie. Extra brood- en boter- rantsoenen van 100 °|o VOOR DE HUISVROUW j De uitreiking van de toeslagkaarten voor textielproducten zal plaats vinden op het DISTRIBUTIE-KANTOOR, Kennemerstraat- weg A 382, vanaf Dinsdag 27 Augustus tot en met Zaterdag 31 Augustus a.s. des mor gens van 912 uur. De ingevulde aanvraagformulieren dienen tezamen met de distributiestamkaarten van alle op dit formulier vermelde gezinsleden, bij den distributiedienst te worden inge diend. Als jaarinkomen dient op het formulier te worden aangegeven het inkomen dat de betrokkene in het jaar van 1 Aug. '39 tot en met 31 Juli 1940 heeft genoten of indien vaststaat, dat hierin voor het thans inge gane jaar een belangrijke verandering mag worden verwacht, het geschatte inkomen over het jaar 1 Aug. '40 tot en met 31 Juli '41. Indien dit laatste wordt opgegeven dient bij de beantwoording van de vraag: „Welke bewijzen kunt U overleggen voor de waar heid van bovenstaande gegeven?" te worden vermeld welke bewijsstukken kunnen wor den aangevoerd. Het verdient aanbeveling deze bewijsstuk ken (bijv. aanslagbiljet van de belasting, aanstelling, arbeidscontract, loonzakje enz.) mede te brengen. DENKT OM DE DISTRIBUTIESTAM KAARTEN! In een artikel „De onmisbare aard appel" wees het Hbld. op het groote be lang van dit knolgewas en zijn cultuur voor volksvoeding, industrie en export. Vooral in het laatst van den winter, wanneer andere bronnen van vitamine C niet of weinig beshikbaar zijn, blijft, zij het in bescheiden mate, deze onmis bare hulpstof in den aardappel be waard. Men moet deze houdbaarheid .als „vrij goed" betitelen, omdat, zooals een ieder, die aardappelen bewaart, weet, deze er op den langen duur niet op vooruitgaan. De oor zaak daarvan is gelegen in de omstandig heid, dat de aardappel na het rooien niet ophoudt te „bestaan", maar „doorleeft", waarbij het gehalte aan voedende bestand- deelen vermindert; er treedt denaturatie van eiwit op, een deel van den inhoud gaat door kiemen verloren en micro-organ ismen kun- den aardappel geheel of ten deele on eetbaar maken. Er werd dan ook opgewezen, dat naar schatting 10 in den winter ver loren gaat. Het is dan ook begrijpelijk, aldus schrijft het blad thans, dat men reeds lang op middelen zon, om dit belangrijke volksvoedsel een zoodanige bewerking te doen ondergaan, dat men de onvermijde lijke en niet onaanzienlijke verliezen, die aan het gewone bewaren zijn verbonden, voorkomt. In den landbouw, waar de aard appel vooral in de laatste jaren (het ge denatureerde product) op groote schaal tot veevoeder werd bestemd, heeft dank zij Wageningen en den Voorlichtingsdienst het z.g. stoomen en vervolgens inkuilen een goede oplossing gebracht, te vergelijken in zekeren zin met de zure ensilage van gras volgens de Flnsche methode (A.I.V.-zuur). Bij het gras is men bovendien overgegaan tot het kunstmatig drogen, waardoor de ver liezen, vooral van eiwit, tot een minimum worden teruggebracht, vergeleken bij het oude hooien. De overheid heeft het belang hiervan ingezien en, na een aantal proef nemingen, 44 grasdroog -installaties laten maken en ter beschikking van het bedrijfs leven gesteld, welke dit jaar voor het eerst in bedrijf zijn gekomen. Het analogon hiervan ten aanzien van den voeder-aardappel is het maken van vlokken. Het oprichten van fabrieken daarvoor is reeds lang „in de pen", doch verder dan be- studeeren en overwegen is de zaak helaas nog nooit gekomen Een zeer belangrijke conserveerings- methode, echter alléén van het zetmeel van den aardappel, is de vervaardiging van aardappelmeel. Niet minder dan 30.000 hec taren aardappelen, dat is rond 700 millioen kilo, worden jaarlijks verwerkt tot dit pro duct, dat gedeeltelijk voor menschelijke voeding dient, doch voor het grootste deel voor industrieele doeleinden. Bij de berei ding van aardappelmeel gaat al het eiwit, de zouten en andere bestanddeelen met het afvalwater dat daarom met behulp van vloeivelden e. d. moet worden gereinigd verloren als zoodanig, terwijl de terugwin ning ervan, vanwege de geringe concentra tie, technisch-economisch een verre van ge makkelijke zaak is. Men bereidt in Duitschland sedert korten tijd een rijstachtig product uit het aardap pelmeel, z.g. Migetti, benevens een sago- achtig product, dat bovendien tapioca kan vervangen. Doch dat heeft toch allemaal weer het bezwaar, dat alleen het zet meel wordt geconserveerd, dat een be langrijk deel van den aardappel uitmaakt, terwijl deze knol daarnaast nog volledig verteerbaar eiwit, benevens voedingszouten, eenige suiker-, een weinig vet en vitamine C bevat. Het binnenste van den aardappel, d.w.z. de knol minus de omgevende kurklaag of schil, kan men verdeelen in schors en merg, gescheiden door den vaatbundelring. Het allerbinnenste deel van het merg is armer aan zetmeel dan de rest ervan en verder is de schors nog weer zetmeelrijker dan de buitenste merglaag. Het komt er dus op neer, dat de knol naar binnen toe steeds armer wordt aan zetmeel en droge stof, doch tevens rijker aan water en ruw eiwit. Maar het ge halte aan amiden van dit laatste is daar veel hooger dan in de schors, zoodat en daar komt het voor de voedings waarde op aan! het percentage w e r- k e 1 ij k eiwit in het merg, evenals het zetmeelgehalte, lager is dan in de schors. De „buitenkant" van den aard appel is dus het voedzaamste. Bij het koken stolt het eiwit en houdt de cellen bijeen, waardoor het zetmeel blijft opgesloten. Daarom vallen zetmeelrijke knollen bij het koken méér uiteen, eiwitrijke blijven meer vast en stevig. De verhouding tusschen eiwit- en zetmeelgehalte is dus van invloed op den smaak der aardappels. Tegen den vaatbundelring aan, en wel aan de schors-, dus buitenzijde, ligt een laag teeltweefsel of cambium, waarvan de dikte- groei uitgaat, doch de zetmeelkorrels liggen alleen in het dunwandige weefsel van schors en merg. De vaten van den ring verloopen in de „oogen", van waaruit de spruiten ont staan. Deze bevatten evenals het loof en de bessen een giftig alcaloïd, solanine, dat ook in zéér geringe mate in de knollen voor komt. Daarom moeten de aardappelen, al vorens zij als voedsel voor mensch en dier mogen worden gebruikt, eerst worden „ont spruit." De amiden, die ongeveer 40 van het ruw eiwit der aardappelen uitmaken, zijn voornamelijk asparagine en glutamine. Het water-, zetmeel- en eiwitgehalte varieert vrij sterk naar het ras, n.l. water 70 tot 82 zetmeel 12 tot 27 en eiwit 1.3 tot 4.5 Dit was den bouw en de samenstelling van den aardappelknol betreft. Vooral onder de tegenwoordige omstan digheden is het van gróót belang, om de voedende bestanddeelen van den aardappel in maximale mate te conserveeren; voor ver liezen van voedingsstoffen is het waarachtig géén tijd! Nu is het aan een technicus te 's-Graven- hage gelukt, een methode te vinden, waarbij de aardappel zonder eenig verlies wordt verwerkt tot een product, dat blijkens proefnemingen in elk geval gedurende en kele jaren kan worden bewaard en zijn oor spronkelijke eigenschappen behoudt. Aan gezien bij deze bewerking niets verloren gaat en dus het geheele koolhydraten-, eiwit- en zoutgehalte in het eindproduct wordt teruggevonden, wordt het gewone be- waarverlies voorkomen. Dok is men er in geslaagd en het is niet onmogelijk, dat in de practijk nog verbeteringen kunnen worden aan gebracht een deel van het vitamine C, hetwelk bij de meeste processen, waaraan men den aardappel onder werpt, wordt ontleed, te behouden. Het aldus verkregen eindproduct, dat met den naam aardappelgries kan worden be stempeld, heeft een aangenamen smaak en kan voor velerlei doeleinden worden ge bruikt. Men kan er niet alleen in een om mezien purée van maken, maar het kan óók bij het bakken van cake zelfs ter algeheele vervanging van tarwebloem worden ge bruikt, hetgeen een gevolg is van den neu tralen smaak van het aardappelgries. Uit den aard der zaak kan het product ook worden gebruikt in de plaats van aardap pelmeel voor het binden van soepen en sau sen. Het gróóte voordeel is, dat het alle bestanddeelen van den aardappel bevat, dit in tegenstelling tot het aardappelmeel, dat uitsluitend uit zetmeel bestaat. Een andere belangrijke eigenschap van he aardappelgriesmeel is ook dat het in een hoeveelheid van 5 pet. met broodbloem ver mengd, een brood levert van een kwaliteit, die practisch niet van gewoon brood kan worden onderscheiden. Het is luchtig, heeft een fraaie bruine korst, een gelijkmatige structuur en wordt minder snel oudbakken dan gewoon brood. Evenals bij cake is de typische aardappelsmaak door het bakken verdwenen. En bij gebruik van tarwebloem mét minder goede bakeigenschappen wor den deze door toevoeging van aardappel gries verbeterd. In dit verband herinnert het blad er aan, dat de Nederlandsche overheid indertijd bakproeven heeft doen nemen, waarvan op dé persconferentie in November j.l. eenige mededeelingen werden gedaan. Het betrof een mengsel van '60 pCt. tarwebloem of -meel, 25 pCt. roggebloem of -meel en 15 pCt. aardappelmeel, waarvoor in een geheel jaar dan noodig zouden zijn 500.000 ton tarwe, 225.000 ton rogge en 90.000 ton aard appelmeel. Tot dusver heeft de uitvinder nog slechts op semi-technische schaal kun nen werken, doch gezien de resultaten wil het ons voorkomen dat op korten termijn de gelegenheid moet worden geschapen, om de zaak grondig re onderzoeken en bij gebleken bruik baarheid maatregelen te ne men in een ander 'empo dan tot dusver in Nederland gebruikelijk was, want de mogelijkheid kan hier aanwezig zijn, om onze volksvoeding te die nen door het voorkomen van groote be- waar-verliezen en het openen van nieuwe perspectieven voor een gewas, dat in ons vaderland een hoogst be langrijke rol speelt in landbouw, voe ding en export en wat de oogenblik- kelijke omstandigheden betreft als vervangingsmiddel. Het zal dan echter anders moeten gaan dan met de textiel-caseïne, welke een nieuwe verwerking en toepassing bood voor onze overtollige ondermelk. De coöpe ratieve zuivelindustrie werkte dit tegen, omdat de particuliere ondernemingsvorm het initiatief had genomen; de overheid deed, als of het haar en dus het algemeen belang niet aanging en de zaak zelf leed daaronder. En even eens zal het anders moeten gaan dan met de aardappelvlokken-fabrieken, waarvan in Juni 1938 ter persconferentie reeds werd verklaard: „dat het vraagstuk omtrent de vewerking van aardappelen tot vlokken reeds meermalen onder oogen is gezien". Neen, thans zal men op korten termijn het procédé moeten onderzoeken en naar bevind van zaken: handelen! c5c GJ i> <y R c Cti 8 2 c CL G> Ctf J-t <D GJ G> QJ U r-Q <y c GJ GJ I -M GJ av o CC kT ctj P* 1 tuor 73 G E CO <u O SH GJ X M O O o-O .g <D O C 73 gj +j 5 C -M Ü+J O 'H s s a' o ■g s rt <d cj '2 5-. o gj GJ rO T rQ r-H <H O CÖ U U X C O) u O <D G) 3.1-3 S "js O -*-3 O O GJ O A 73 "S BÓ SS-c-* 0) go 00 rH w 0» co 73 CO bi b c0 bio I. u W Jl M O R "Q w -+J O) XS .S> - x g 75 g .a «3 n <D O) 00 m W '2 S is o GJ 5 O u CO o GJ £1 CO X O GJ 2 -f-> GJ -£ £3 -s-i :QJ S 3 >3 S GJ O o o o co Ji Qj G) 'o m ■r-l -♦-> GJ dl 3-0 O -g 1 e S 3 Tt S ty GJ gj no 70 a 0) 'U "a O GJ C/2 2 C/1 co S-H O O 2 12 S g GJ GJ 'a o GJ £2 n O r£ GJ £2 52 g S Ssg-s fl) GJ -+-3 <-! d) N -tj GJ "4—3 GJ GJ 'ft G> 73 y GJ CO GJ 73 o O 'n S, "O j- <U js 0) 'SC g 0) g T3 C Mo K <0 G <a 43 N CJ qj GJ U £0 w e bXlrQ TJ £3 GJ A 3 u V 0 G ■g-a^ C P 3 GJ GJ 41 rt "o O IV 'H f» XI 4) U 3 x, 9 n S ca ..s UJU E-g 2^ #SP5 GJ F O GJ ft S o 1 b\ T GJ GJ -e-» c" oh "g< S" m CO r< O O G) r •S 2 g 0 41 C K hOr5j 0) V <-i hot! X! rt - i- JG XI H Q 2 O'c? .2 c c jo <v ca c0 GJ G> 73 b0 QJ r-** S 'rt ."2 3 g GJ r£ a .X GJ -*-> >7-J GJ 5 £4 w ÏM cd c0 GJ jj. GJ 2 S> GJ co gj -2:1^1 N -2 60 a T3 ccjJc'S- qj £2 g 73 - 73 O GJ 70 <3; rr CU Centraal Distributiekantoor: Poststukken, Bezuidenhoutscheweg 144, 's-Gravenhage. Telefoon 7 2 010 0 Interlocaal letters XXX Secretariaat, Bezuidenhoutscheweg 93, 's- Graverihage. Inspectie West: D. J. Scheffel, Oudegracht 182, Alkmaar, telefoon 314 3. Rijksverkeers- inspectie Noord-Holland: Hazenpaterslaan 32. Haarlem. De secretaris-generaal, waarne mend hoofd van het departement van Landbouw en Visscherij maakt het volgende bekend: Zooals reeds eerder werd gepubli ceerd, zal de nieuwe distributie-perio de voor boter, margarine en spijsvet acht weken duren, namelijk van 24 Augustus a.s. tot en met 18 October a.s. Gedurende dit tijdvak geeft elk dei- met „05" tot en met „12" genummer de bonnen der boter kaart recht op het koopen van een half pond boter. Van de vetkaart wordt voor 't bovengenoemd tijdvak eveneens een achttal bonnen aangewezen en wel de volgende: De met „05", „06" en „07" genum merde bonnen geven elk recht op het koopen van een half pond margarine of een half pond boter. De met „08" genummerde bon geeft recht op het koopen van een half pond gesmolten spijsvet of een half pond boter. De met „09", „10", „11" en„12" ge nummerde bonnen geven recht op 't koopen van een half pond boter, waar op een reductie van 10 cent per bon wordt verleend. Deze reductie wordt dus niet verleend bij het koopen van boter op een der overige hierboven genoemde bonnen. In verband met de omstandigheid, dat vele eigenaren van met olie gestookte centrale verwarming- of andere ketels voorloopig de nog in hun bezit zijnde voorraden olie zullen kunnen gebruiken en dat bedrijven <b.v. bakkers) nog voor een gedeelte hunner brandstofbehoefte olie-toewijzingen ontvan gen, is de vraag gerezen, of door hen een der formulieren a. tot en met e. voor het verkrijgen van vaste brandstoffen dient te worden ingevuld. Dit moet inderdaad geschieden, doch in alle gevallen dient op het formulier te wor den vermeld, dat voorloopig nog hetzij ge heel hetzij gedeeltelijk met olie zal worden gestookt. De betreffende formulieren zijn ver krijgbaar gesteld bij de plaatselijke distri butiediensten. Een denkbeeld van Hitier. Het nieuwe nummer van het tijdschrift „Vierjahresplan" is volgens een daarin voorkomende advertentie van de uitgevers firma voor honderd procent uit aardappelen- loof vervaardigd. Naar de gouwleider van Thüringen, Fritz Sauckel, in een artikel meedeelt, is het denk beeld van het gebruik van aardappelloof voor de vervaardiging van cellulose afkom stig van den Führer zelf. Op zijn initiatief zijn in Thüringen de eerste proeven geno men, die succes bleken te hebben. Niet slechts papier kan uit de zoo gewon nen cellulose worden vervaardigd, doch eveneens stoffen voor dames- en heeren- kleeding, die gedeeltelijk reeds sedert twee jaren de toets der praktijk hebben door staan. Daar groot-Duitschland de grootste met aardappelen beplante oppervlakte ter wereld bezit, heeft het Duitsche bedrijfs leven er een nieuwe belangrijke grondstof bron bij gekregen. Volgens verdere mededeelingen in het tijdschrift worden bedrijfsproeven genomen om voor aardappelloof en andere afvalpro ducten nog meer gebruiksmogelijkheden te vinden. Bij een juiste organisatie kan in Duitschland een hoeveelheid van drie mil lioen ton aardappelloof voor verwerking in aanmerking komen. Als hiervan slechts 30 procent gebruikt wordt, is ontlasting van den Duitschen boschbouw met ongeveer 675.000 ton cellulose mogelijk. f Van officieele zijde wordt ons mede gedeeld, dat het bericht, dat landarbei ders tot 1 September a.s. aanspraak zouden kunnen maken op een extra boter- of vetrantsoen van 200 pet., onjuist is. Landarbeiders, werkzaam in den hooibouw en landarbeiders die zwaren oogstwerkzaamheden verrich ten, kunnen tot 1 September a.s. uit sluitend in aanmerkirig komen voor een extra broodrantsoen van 100 pet. door MARTINE WITTOP KONING, UIT DEN ZUIVELHOEK. Een welkome broodaanvulling- bij het twaalf-uurtje. Een aardappelgerechtje aan den brood maaltijd heeft verschillende voordeelen. Iedereen waardeert een dergelijk warm hapje en bovendien zal men in een groot gezin beter toekomen met de broodbonnen. Ook worden resten van den vorigen dag op deze wijze goed gebruikt, zoodat er geen aanleiding is om den hoofdmaaltijd uit kliekjes te laten bestaan. Dit laatste is name lijk niet goed, daar opgewarmd eten in voe dingswaarde achter staat bij het verséh bereide. De hoofdmaaltijd moet dan ook alleen uit pas gekookte aardappelen en groenten 'bestaan, terwijl we overgebleven resten gebruiken oni er een „hapje" van te maken, dat we bij den broodmaaltijd 'geven. Hieronder volgt een prettig recept voor zoo'n hapje. Aardappelhoek, onfcev. l Kg geKooKi-e aardappelen. 1 of 2 eieren. 200 gram geraspte, belegen kaas. Ongeveer 1/4 liter melk. zout, nootmuskaat, boter, peterselie. Maak de aardappelen fijn (dit gaat het beste als ze nog warm zijn) en vermeng ze met de andere ingrediënten tot niet te droge puree. Laat een lepel boter in de koekenpan bruin worden. Bak hierin de helft van de puree tot een groote koek, die met behulp van een deksel wordt omge keerd. Bak de rest van de puree op de zelfde wijze. JUISTE COMBINATIE DER PRODUCTEN VAN ONZEN BODEM BEVORDERT VOLWAARDIGE VOEDING. Een goede toepassing voor groente van het seizoen. de Evenals zoovele andere landen is Neder land in dezen tijd aangewezen op de pro ducten van eigen bodem en meer dan ooit dienen wij dan ook te waardeeren welk een voorrecht het is, dat juist de bodem van ons land zoo rijk met natuurlijke hulpbronnen is gezegend. Hoeveel beter immers zijn wij er aan toe met, onze kostelijke groenten en vruchten, onze vruchtbare akkers en ons beroemd vee dan de bewoners van de vele andere streken waar al het goede der aarde moet worden ingevoerd! Door het vochtige klimaat en den vrucht baren grond is ons land vrijwel ideaal voor de groententeelt, want beide factoren zijn noodig opdat er zich waar het bij de meeste groentesoorten om gaat in korten tijd veel bladeren kunnen vormen en hier voor wordt uiteraard een groote hoeveelheid plantenvoedsel verbruikt. Het uitgebreide waterwegennet van Nederland is bovendien voor een economisch vervoer van groote beteekenis, want de talrijke vaarten bieden een doeltreffende gelegenheid om de voor de teelt benoodigde grondstoffen aan te voe ren en de producten zelf af te voeren. Als we slechts een greep doen uit wat ons land ons in dit opzicht biedt, denken we bij voorbeeld onder meer aan de Betuwe, die met haar bloeiende boomen in het voorjaar honderden bewonderaars trekt en ons voor ziet van de heerlijkste vruchten, en ook de druiven en de vele andere producten van het Westland mogen er zijn met haar fijnen smaak en goede voedingswaarde. En dan zijn er niet te vergeten de sappige weiden, die zoo karakteristiek zijn voor het Nederlandsche landschap en meer dan de helft van onzen cultuurgrond be slaan; hierdoor is ons land als het ware door de natuur zelve aangewezen om hét zuivel- land bij uitnemendheid te zijn. Beroemd zelfs zijn de Nederlandsche veerassen en niet minder de bolronde Edammertjes en de groote Goudsche kazen, die ons in goudgelen kleur en aantrekkelijken vorm bijna alle voedingswaarden bieden, die het mensche.- lijk lichaam noodig heeft. Zoo kunnen wij, Nederlanders, door de schatten van onzen bodem, zelfs in dezen tijd nog van uitnemend voedsel profiteeren, hetgeen nu wel meer dan ooit onmisbaar is voor de gezondheid, weerstand en energie. Deze onschatbare waarden komen even wel eerst dan geheel tot haar recht, wanneer we de producten, die ons land on levert, op de juiste wijze eombineeren, waardoor onze maaltijden volledig en onze voeding vol waardig kan zijn. Een voorbeeld van een uitnemende com binatie van groente en zuivelproducten is: Zomerstamppot met andijvie (maaltijd voor 45 personen). 2 'A kg aardappelen, I eetlepel zout, 1 kg andijvie, 100 gr. (1 ons) boter, 3 kopjes water, 2 kopjes melk, 200 gr. (2 ons) belegen kaas. Boen de aardappelen goed schoon of schil ze dun. Kook ze gaar met het water en het zout. Maak intusschen de andijvie schoon en snijd ze zeer fijn. Stamp de gare aardappe len fijn, vermeng ze met de gekookte melk. de fijngesneden andijvie en de boter. Roer er van het vuur de geraspte kaas door. (Des- gewenseht kan men van de boter bruine bo« terjus maken in plaats van ze door den stamppot te mengen).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1940 | | pagina 6