DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Duitsche aanvallen op Engeland.
r
Frankrijk's débècle.
Men rekent in Engeland op een Duitschen
gasaanval.
Bombardementen op tal van militaire doelen.
Japansche waarschuwing
aan Engeland en
Amerika.
Japan en de weg door
Burma.
De Engelsche oorlogvoering
VERDUISTERINGS
TIJDEN.
van 7.14 tot 7.45.
op 10.10
onder 20.23
Het Duitsche weermachts-
bericht.
Waarom de wapenstilstand werd gevraagd.
ALKMAARSCHE COURANT.
voor
dies er
lief
zelf,
gene-
ongeren
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij voaruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 234 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeurs C. KRAK.
Donderdag 3 October 1940
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
142e Jaargang
New-York, 2 Oct. (A.N.P.) De New-York
Herald Tribune verklaart zoo juist uit Lon
den te hebben vernomen, dat militaire
kringen in Engeland steeds meer rekening
houden met een Duitschen gasaanval. De
Britsche luchtmacht en de autoriteiten be
reiden daarom vergeldingsmaatregelen
voor, die in de krijgsgeschiedenis hun weer
ga niet vinden. Om nu het ^bericht een ge
loofwaardig tintje te geven, moet men er
een in Britsche" gevangenschap geraakten
Duitschen vlieger bijhalen, die bij het ver
laten van het lazaret uit dankbaarheid den.
raad zou hebben gegeven: Vergeet uw gas
maskers niet. U zult ze misschien weldra
noodig hebben.
Met de verspreiding van deze geruchten,
die de laatste maanden herhaaldelijk zijn
cpgedokten, begeven de verantwoordelijke
Britsche autoriteiten zich op een zeer ge
vaarlijk terrein. Het doel is duidelijk. Men
brengt onware beweringen over de voorne
mens der Duitsche oorlogsleiding in de we
reld om de openbare meening, in het bij
zonder aan de overzijde van den oceaan,
tegen Duitschland in het harnas te jagen.
De aanvallen op Londen.
Stockholm, 2 Oct. (D.N.B.) Volgens be
richten uit Londen hebben vanochtend, na
dat de stad den geheelen nacht aangevallen
was, sterke Duitsche afdeelingen het offen
sief tegen geheel Zuid-Engeland met inbe
grip van Londen voortgezet. Tot vier uur
in den middag was er niet minder dan zes
maal alarm gemaakt. Vooral de Z.O. voor
steden van Groot-Londen zijn bijzonder
hevig aangevallen en bestookt met bom
men, die groote schade veroorzaakten aan
belangrijke industrieele en andere militaire
objecten. De eerst# bommen vielen reeds
vóór negen uur vanochtend.
Uit Berlijn wordt door het D.N.B. ge
meld: Londen is vandaag door een voortdu
rende golf van Duitsche gevechtsafdeelin-
gen aangevallen. Van den morgen tot den
avond werd zes keer luchtalarm gemaakt,
waardoor de bevolking gedwongen werd in
de kelders en schuilplaatsen te gaan. Door
het gunstige wolkendek konden de Duit-
schers de stad in een voordeelige positie
naderen en hun van te voren opgestelde
aanvallen volbrerj en. Het doel waren we
derom voor den oorlog belangrijke instal
laties langs de Theems en in de O. en Z.O.
deelen van de stad. Branden en ontploffin
gen in deze objecten alsmede zware rook
wolken getuigen van de uitwerking der
Duitsche aanvallen.
Brand in petroleumopslagplaats.
Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) In een groote pe
troleumopslagplaats te Weymouth woedt
een geweldige brand. Rechtstreeksche tref
fers zijn geplaatst op gevulde benzine
tanks, die nog tijdens den Duitschen aan
val met reusachtige steekvlammen ontplof
ten en de geheele opslagplaats in vlam zet
ten. Andere krachtige Duitsche aanvallen
waren vandaag gericht op havenwerken
aan de Zuid- en de Oostkust van Engeland
en aan de Iersche zee. Zoo zijn te Swansea
en Newquai havenwerken vernield en pak
huizen in brand gezet.
Vliegveld aangevallen.
Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) Een groep Duit
sche bommenwerpers heeft vandaag in
duikvlucht een vliegveld in het Z.O. van
Engeland aangevallen. Alle bommen trof
fen doel. Loodsen en onderkomens stonden
in vlammen. De startbaan werd omgewoeld
en onbruikbaar gemaakt.
De Engelsche propagandaberichten.
Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) Van welingelichte
zijde hier ter stede is men de opvatting toe
gedaan, dat de groote berichten, die het
Britsche ministerie van luchtvaart voortdu
rend publiceert over zoogenaamde succes
sen van de R.A.F. bij bomaanvallen op Ka
naalhavens, kennelijk moeten dienen tot
geruststelling van de Britsche bevolking
met het oog op de voortdurende mislukkin
gen van de R.A.F., vooral omdat de aan
houdende Duitsche luchtaanvallen de zenu
wen van de menschen toch al op een over
matig zware proef stellen.
In feite, zoo wordt van Duitsche zijde om
trent deze verzonnen Engelsche berichten
over successen betoogd, is in den nacht van
24 op 25 September bij een bomaanval op
Havre een lazaret getroffen. In den nacht
van 27 op 28 September troffen bommen
het slot St. Andree bij Brugge. In beide ge
vallen werd geen militaire schade veroor
zaakt, afgezien daarvan, dat vier gewonde
soldaten in het lazaret van Havre den dood
vonden en zeven andere opnieuw gewond
werden.
Deze voorbeelden toonen aan, e.venals
vele andere, dat de R.A.F. ook hier aan de
Kanaalkust niet kieskeurig is bij het uit
zoeken van haar doelen, zoo wordt hierom
trent opgemerkt.
Amerikaansche berichten over den
toestand te Londen.
New-York, 2 Oct. (D.N.B.) De ochtend
bladen, zooals de New-York Times en de
New-York Herald Tribune melden uit Lon
den, dat men zich een voorstelling kan ma
ken van de vreeselijke omstandigheden,
waaronder de meerderheid der bevolking
thans den nacht doorbrengt, wanneer men
een bezoek brengt aan de schuilkelders der
rijken in Westend en de schuilgelegenheden
der arme bevolking in Eastend en het cen
trum.
Die der welgestelden zijn voorzien van
bedden, stroomend warm en koud water,
gemakkelijke stoelen, radio, filminstallatie
en ventilatoren. In de kelders der hotels
werken kamermeisjes en zelfs een knecht,
die niets anders te doen heeft dan snurken
de gasten om te draaien. Voor het ter ruste
gaan worden warme dranken geserveerd en
het is alles zeer gezellig. Hoe verandert ech
ter het beeld, als men een bezoek brengt
aan de stations van de ondergrondsche in
Japan kan voor een kwestie
van leven en dood
komen te staan.
Tokio, 3 Oct. (Domei). In een hoofdarti
kel publiceert de Asahi Sjimboen, een der
meest invloedrijke in Tokio verschijnende
dagbladen, de waarschuwing, dat Japan
„niet gedwee den dood zal aanvaarden".
Deze waarschuwing is gericht aan het adres
van, Engeland en Amerika en heeft betrek
king op een verder toepassen van economi-
schen druk op Japan.
„Mocht het door Amerika tegen Japan
ingevoerde embargo op staal zoo worden
uitgebreid, dat het ook zou gelden voor
olie, en mocht een toestand ontstaan,
waarin de Britsche dominions den export
van tin en rubber naar Japan zouden te
genhouden, dan zal Japan komen te staan
voor een kwestie van leven en dood. Het is
duidelijk, dat Japan niet gedwee den dood
zal aanvaarden, wanneer het zoo'n toestand
tegenover zich krijgt. Japan is niet verlan
gend om opzettelijk wrijving te veroorza
ken, maar zoolang de vestiging van een
grooter Oost-Aziatischen keten van onder-
lingen voorspoed de eenige weg is voor Ja
pan om te blijven leven en het eenige mid
del. voor de rassen van Oost-Azië om in
het leven te blijven en welvaart te genie
ten, spreekt het van zelf, dat Japan bereid
en vastbesloten is om het doel van deze
fundamenteele nationale politiek te berei
ken, ongeacht de hinderpalen, die het op
zijn weg vindt".
Het krachtige hoofdartikel van de Asahi
Sjimboen is getiteld: „Een gelegenheid tot
nadenken voor Engeland en Amerika" en
geeft verder een overzicht van de En-
gelsch-Amerikaansche reactie op de slui
ting van het driemogendhedenpact.
UITGEBREIDE VOLMACHTEN VOOR
TATEKAWA.
Tokio, 3 Oct. (D. N. B.) De Yomioeri
Sjimboen wil weten, dat de nieuwe Japan
sche ambassadeur in Moskou, lt.-generaal
Tatekawa, van de Japansche regeering
uitgebreide volmachten heeft gekregen,
zoodat hij in staat is hangende problemen
tot een oplossing te brengen.
het centrum. Een rit van Liverpoolstreet
naar Piccadilly is een ontstellende erva
ring. In de duistere catacomben der onder
grondsche ziet men tooneelen, die men on
bestaanbaar geacht had. Reeds op het uur,
dat de kantoorbedienden zich naar huis be
geven, verdringt zich de menigte op de
trappen. Op dozijnen perrons was geen
meter ruimte ongebruikt gelaten. Op ehkele
meters van voorbijrazende treinen speelden
kinderen. Moeders voedden haar zuigelin
gen, terwijl oude mannen kaart speelden.
De slapers hebben oude dekens en jassen
op den smerigen grond uitgespreid. Er hing
een ondragelijke lucht, want het ventilatie
systeem, dat in normale tijden reeds niet
voldeed, is thans volkomen onvoldoende. De
hygiënische inrichtingen kunnen niet tegen
het massabezoek op en men moet voorbe
reid zijn op de mogelijkheid van het uitbre
ken van besmettelijke ziekten.
Leveringen aan
T sjiang-Kai-Sjek
Tokio, 2 October (D. N. B.) Het van
Engelsche zijde bekend gemaakte voor
nemen om den weg door Burma weer voor
leveringen aan Tsjiang-Kai-Sjek te
openen trekt ten zeerste de aandacht van
de Japansche regeering, naar de Jomioeri
Sjimboen meldt. Men betoogt, dat Enge
land op deze wijze niet alleen het openen
van nieuwe onderhandelingen, zooals
destijds overeengekomen bij het treffen
van een regeling voor drie maanden,
bruusk negeert, maar definitief zich voor
nemens toont in het geheel niet in te gaan
op eischen van Japan. Deze plotselinge
wijziging van de Engelsche houding is
hoofdzakelijk een uitvloeisel van druk uit
de V. S. Japan zal andere mogendheden,
die zich zonder begrip verzetten tegen de
natuurlijke reorganisatie van Oost-Azië,
niet onnoodig smeeken haar houding te
wijzigen. De Japansche regeering zal,
naar officieele kringen met klem verzeke
ren, de hindernissen met alle kracht we
ten opzij te schuiven.
De Duitsche bladen spreken
van ophitsing tot
moord.
Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) De in de Daily
Mail gepubliceerde uitlating van den La-
bour-afgevaardigde, Wedgewood, dat het
beperken van bombardementen tot mili
taire doelen een teeken van geestelijke
zwakte is en dat thans Engelsche bommen
in de Friedrichstrasse zullen vallen, wordt
door de Duitsche bladen als een „ondubbel
zinnig ophitsen tót moord op de Berlijn-
sche bevolking" beschouwd. Kolonel Wed
gewood, adlus schrijft de Lokal Anzeiger,
beoogt et zijn eisch twee doelen. Ten eerste
zou hij de wereld opnieuw willen doen ge-
looven, dat de vliegers der Royal Air Force
zich tot dusverre steeds hebben beperkt tot
het bombardeeren van militaire doelen van
de rijkshoofdstad en ten tweede is het hem
er om te doen de ophitsing tot moord aan
te wakkeren. Het spelen met vuur wordt
dus door de Engelschen in hun verblinding
in versterkte mate voortgezet. Het Duitsche
luchtwapen zal hierop een antwoord geven,
een antwoord, waardoor ook de meest arge-
loozen Engelschman den werkelijken toe
stand duidelijk zal worden.
De Nachtausgabe schrijft lakoniek: Hier
de oorlog, daar de moord. Wij zullen ook
deze moordenaars klein krijgen.
DE ARBEIDSDIENST IN NOORWEGEN.
Oslo, 2 October (D. N. B.) De gecom
mitteerde staatsraad Axel Strang heeft de
invoering van- een Noorschen arbeids
dienstplicht in het voorjaar van 1941 aan
gekondigd. De arbeidsdienst heeft behal
ve de te verrichten arbeid tot dubbele taak
stad en land met elkaar te verbinden, als
mede de lichamelijke opvoeding van de
jeugd te bevorderen.
Men is verplicht te verduisteren
tusschen zonsondergang en zons-
opgang, dus hedenavond
Maans op-
3
en ondergang
Oct.
Berlijn, 2 Oct. (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Het luchtwapen heeft op 1 October en in
den nacht van 1 op 2 October weer talrijke
voor de oorlogvoering belangrijke doelen in
Londen alsmede in Zuid- en Midden-Enge -
land aangevallen. Omvangrijke branden en
ontploffingen konden worden waargenomen.
Deelen van een gevechtsformatie onder
bevel van den groepscommandant majoor
Hahn bombardeerden ondanks het sterke
afweergeschut de luchthaven van Pem-
broke-Carew, plaatsten treffers van zwaar
kaliber op de hangars, beschadigden een
aantal vijandelijke gevechtsvliegtuigen door
bommen en machinegeweervuur op den be-
ganen grond en keerden zonder verliezen
naar hun punt van uitgang terug. Andere
formaties gevechtsvliegers deden aanvallen
op de havencomplexen van Liverpool als
mede op de haven- en industriecomplexen
van Manchester. Branden en ontploffingen
veroorzaakten zware schade. Voorts gelukte
het door een verrassenden aanval van af
zonderlijke gevechtsmachines een wapen
fabriek ten Noorden van Londen en een in
de buurt gelegen vliegveld voor nachtvluch
ten met voltreffers van zwaar kaliber te be
stoken.
Britsche vliegtuigen werden overdag noch
boven rijksgebied noch boven de door
Duitschland bezette gebieden waargeno
men. Des nachts deed de vijand met ver
scheidene vliegtuigen aanvallen op een
reeks van steden in West-Duitschland, waar
tal van woningen door brand zware schade
opliepen. Eenige Britsche bommenwerpers
vlogen via Noord-Duitschland ook naar de
rijkshoofdstad, doch werden hier door het
welgemikte vuur van de luchtdoelartillerie
uit hun aanvalsrichting weggedrongen. Ten
Oosten van Berlijn wierpen de Britsche
vliegtuigen verscheidene brand- en brisant
bommen op een pannenbakkerij. Andere
schade aan personen of gebouwen werd hier
niet aangericht.
De verliezen van den vijand op 1 October
en in den nacht van 1 op 2 October bedra
gen 17 vliegtuigen, waarvan 15 in luchtge
vechten, één door een nachtjager en één
door luchtdoelartillerie werden neergescho
ten. Twee Duitsche vliegtuigen worden
vermist. De laatsten tijd zijn den vijand
door de sterk ontwikkelde afweermethoden
van de nachtjagers en van de luchtdoel
artillerie zware verliezen toegebracht. Bij
na overal werd de vijand verhinderd zijn
aanvalsplannen op de beraamde wijze uit te
voeren.
Tevoren reeds op menig gebied
verzwakt.
In dit artikel wijst onze Parijsche cor
respondent op de voornaamste oorzaken
van de Fransche débacle, oorzaken,
welke men dient te kennen om de hui
dige situatie in Frankrijk te begrijpen.
Op 22 Juni van dit jaar, des namiddags om
twintig minuten voor zeven, Duitschen zo
mertijd, werd in het historische woud van
Compiègne, historisch omdat daar in 1918 de
wereldoorlog een einde nam, de wapenstil
stand gesloten tusschen Duitschland en
Frankrijk. Precies zes uren na het sluiten,
twee dagen later, van den wapenstilstand
tusschen Italië en Frankrijk, werd aan de
fronten het signaal „staakt het vuren" ge
blazen. Frankrijk herademde, de oorlog was
voorbij.
In de Matin, één der weinige kranten, die
toen te Parijs verschenen, werd de officieele
tekst der voorwaarden voor den wapenstil
stand met Duitschland en Italië afgedrukt.
De grijze Fransche maarschalk Pétain gaf in
een radiorede commentaar en zeide onder
meer, dat „het Frankrijk èn aan menschen
èn aan materiaal had ontbroken om den
rijd met eenige kans op succes te kunnen
voortzetten". De Franschen en hun gealli
eerden hadden illusies gekoesterd ten aan
zien van hun werkelijke militaire macht, van
hun „economische bewapening" en van de
bronnen, welke ze nog zouden kunnen aan
boren. „Evenmin als vroeger", aldus de 84-
jarige Pétain, „wint men een oorlog alleen
met goud en grondstoffen; de overwinning
hangt af van de effectieven, die men in het
veld kan brengen, van het materiaal, waar
over men beschikt en van het juiste gebruik
van beide". De loop der gebeurtenissen heeft
aangetoond, dat Duitschland in de maand
Mei 1940 op deze gebieden de absolute su
perioriteit bezat, zijn leger overschreed op
15 Juni de Loire en van dat oogenblik af
was het der Fransche legerleiding duidelijk,
dat Frankrijk zijn tegenstander niét langer
kon weerstaan. De regeering vroeg de voor
waarden voor een wapenstilstand, die, zoo
als gezegd, op 22 Juni werd gesloten en door
de Fransche delegatie onder leiding van ge
neraal Huntziger, later minister van Oorlog,
thans opperbevelhebber der Fransche strijd
krachten te land, werd onderteekend.
Het spreekt wel vanzelf, dat de Fransch-
man zich heeft afgevraagd, waar wel de
oorzaak van alle kwaads mocht schuilen. Hij
redeneerde simpelweg, dat, indien het ge
brek aan menschen en materiaal, zooals Pé
tain had verklaard, in Mei al van dien aard
was, dat een wapenstilstand de eenige uit-
I weg bleef, dit gebrek eveneens moest heb-
ben bestaan bij den aanvang van den oorlog.
Want de Fransche kranten hadden tot het
laatst slechts over de overinningen der ge-
I allieerden geschreven en slechts verliezen
geconstateerd bij de Duitschers. Ook de nu
merieke meerderheid was, volgens dezelfde
bladen, aan den kant van Frankrijk en En
geland. Totdat maarschalk Pétain uit een ge
heel ander vaatje tapte en de Franschen de
schellen van de oogen vielen.
Uit dezen gedachtengang rees de schuld
vraag op. Er werden zondebokken gezocht
en gevonden. Met die schuldvraag zullen wij
ons niet te zeer bezig houden. Aan de histo
rie en het Hof van Riom kan het oordeel in
dezen worden overgelaten. Er moet echter
op worden gewezen, dat maarschalk Pétain
uitging van een bestaanden toestand, het
meergenoemde gebrek aan menschen en ma
teriaal namelijk, en zich niet bezig hield met
de oorzaken, waardoor men in dien toestand
was geraakt, nóch met de vraag, wie daar
voor verantwoordelijk waren. Daarmede
immers komt de kwestie op geheel ander dan
uitsluitend militair terrein te liggen. De ar
restaties van Paul Reynaud en Daladier,
Guy de la Chambre, en Pierre Cot, Marx
Dormoy en Vincent Auriol toont het ten
overvloede aan. Hier wordt politiek, econo
misch, financieel, monetair maatschappelijk
gebied betreden.
Naar onze meening liggen op deze gebie
den de voornaamste oorzaken, welke in
Frankrijk tot de débacle hebben geleid, en
niet slechts tot de militaire débacle. Ieder,
die geen volslagen vreemdeling was op dit
terrein, heeft het jaren van tevoren zien aan
komen: dit moet vastloopen op den duur.
Met of zonder oorlog.
Frankrijk was verzwakt. Maatschappelijk:
het geboortecijfer van Frankrijk daalde met
sprongen; sedert vier jaar overtrof het aan
tal sterfgevallen dat der geboorten met rond
veertienduizend per jaar. Deze achteruit
gang correspondeert met dien van het aantal
gesloten huwelijken: Frankrijk had een over
schot van een half millioen huwbare doch-
teren; bovendien bleek er reeds in 1937 op
elke twaalf huwelijken één scheiding voor
te komen. Politiek: de volksfrontregeering
bleek een volkomen fiasco, dat het land aan
den rand van den ondergang bracht. Er zijn
niet minder dan vier volksfrontregeeringen
geweest gedurende de twee-en twintig maan
den van het bestaan van dit verbond; alleen
1938 kende reeds drip minister-crises. Het
slot van het lied was de terugkeer der oude
oppositie. Financieel: binnen anderhalf jaar
heeft de Fransche franc drie devaluaties on
dergaan. We kerden den franc van Poincaré,
daarna dien van Auriol, die het acht maan
den heeft volgehouden; toen kwam de vlot
tende franc van Bonnet en zweefde elf
maanden tuschen tien en elf centimes goud,
om tenslotte plaats te maken voor den franc
van Daladier en Marchandeau. Door dien
gang van zaken kon Frankrijk's economie
het al evenmin meer bolwerken, gezwegen
nog van de stakingen, de havenconflicten,
die gedurende het volksfrontbewind strijk en
zet waren en het bedrijfsleven naar wille
keur finaal stop zetten.
„Geen menschen en geen materiaal", zeide
■maarschalk Pétain. Geen menschen, omdat
Frankrijk een dunbevolkt land is geworden,
waarvan het inwonertal, demografisch be
keken, door de dénataliteit, de ontvolking
van het platteland, de vervreemding van den
bodem, voortdurend is terug geloopen. Geen
materiaal, omdat in den tijd, toen overuren
hadden moeten worden gemaakt, de strijd
om de veertig-urige werkweek, de vijfdagen-
week, in vollen gang was, met als middelen
de massale stakingen, die van-de metaal
bewerkers, waarbij honderdduizenden ar
beiders waren betrokken, de staking van de
transportbedrijven, etcetera,welke aan de
orde van den dag waren.
Zorg en onzekerheid teekenden den toe
stand, waarin Frankrijk jarenlang heeft ver
keerd. Groepsbelang, waaraan het algemeen
belang werd opgeofferd, verdeeldheid en
verscheurdheid, waardoor elke actie bij
voorbaat werd verlamd, partijpolitiek, welke
de diverse regeeringen onophoudelijk tot
concessies noopte indien ze haar leven wilden
rekken, ziedaar het treurig beeld, dat Frank
rijk de omringende wereld bood. Latere
maanden van uiterste krachtsinspanning
konden den toestand niet meer redden; van
de oorlogsleeningen, als ze inderdaad voor
bewapeningsdoeleinden werden aangewend,
wat niet steeds het geval was, kon niet vol
doende profijt worden getrokken, en de zoo
noodzakelijke eendracht bleef tot de laatste
oggenblikken zeek.
Vandaar de verschrikkelijke ontnuchtering
bij een groot deel van het Fransche volk,
vandaar zijn verbittering tegen de vroegere
politieke leiders, vandaar de arrestaties van
politieke personen, het ontslag van burge
meesters en de aanklachten bij de rechters
van Riom, kwesties, waarop we terugkomen.
Als we hierboven ietwat sarcastisch ge
waagden van zondebokken, dan is het, om
dat naast de waarheid, dat een volk de dupe
wordt van de fouten en vergissingen zijner
leiders, een andere niet minder eenvoudige
waarheid staat, dat een volk nu eenmaal de
regeering heeft, welke het ver Tj"o>.
T. O.