PAM BIJ DE MAANAPEN.
'STILLE NO 9
DASHIELL
HAMMETT
RADIOPROGRAMMA.
Bezoekt dan eens den ouden
79-jarigen heer Roordam te Marheto.
Hoofdpijn-Kiespijn
<3 V <0 lUifnluvuttte*
TIJDSCHRIFTEN
Uit de oude doos.
486e STAATSLOTERIJ
TWEEDE BLAD
2
BESCHREVEN DOOR
MET DEN ARM IN SNIJMACHINE.
Gisterocht. is te Lunteren de dienst
bode van den heer v. H., mej. v. d.
Stroet, toen zij koffie bracht in de
werkplaats van haar patroon geval
len en met de hand in een houtsnij
machine terecht gekomen, waar
door alle vingers werden affgesne-
den. Door den schrik viel zij ten
tweeden male en thans raakte zij
met den rechteram in de machine,
waardoor de arm boven de elleboog
vrijwel geheel werd doorgesneden.
Het meisje werd naar het dichtst
bijzijnde ziekenhuis vervoerd, waar
de arm werd geamputeerd.
De politie onderzoekt of in de
werkplaats voldoende veiligheids
maatregelen zijn genomen.
G. J.'Swertbroek en Nat. Front.
- De persdienst van de nat. soc. Ned.
arb. partij deelt mede, dat de heer
G. J. Swertbroek door den leider
van Nationaal Front, Arnold Meijer,
als lid van deze organisatie is ge
royeerd en ontslagen is als directeur
van de uitgeverij „De Veste". De
redenen hiervan zijn gelegen in de
groot-Duitsche sympathieën van den
heer Swertbroek. Deze is thans toe
getreden tot de n.s.n.a.p.
Schipper verdronken. - In de
Vecht te Zwollerkerspel is het lijk
opgehaald van den bakschipper H.
J. Edelenbos uit Vollenhove, die
reeds eenige dagen werd vermist. Hij
is waarschijnlijk tijdens zijn werk
zaamheden overboord geslagen.
Prijsopdrijving. - Twee Amster
dammers en een Zaankanter werden
Dinsdag te Zaandam gearresteerd
door rechercheurs van den crisis
controle-dienst, daar zij een groote
hoeveeheid cacao tegen veel te hoo-
gen prijs verhandeld hadden. Op een
gedeelte van den voorraad kon be
slag worden gelegd. Na verhoor zijn
de arrestanten op vrije voeten ge
steld.
Brand te Nieuwolda gebluscht.
- Gistermiddag om vier uur kon wor
den aangenomen, dat de vuurzee in
de beide schuren van de gebroeders
van der Wal te Nieuwolda gebluscht
was en konden de brandweerspuiten
van Groningen, Delfzijl en Wagen
borgen naar hun standplaatsen
terugkeeren. De geheele voorraad
stroo is in de vlammen opgegaan.
103 jaar. - Op 10 Mei a.s. hoopt
de heer P. Polder te Battenoord ge
meente Nieuwe-Tonge zijn 103en
verjaardag te vieren. De heer Polder
bevindt zich nog in een goeden wel
stand. Hij is de oudste inwoner van
het eiland Goeree-Overflakkee en
een van de oudsten van Nederland.
VRIJDAG.
HILVERSUM I, 415,5 M. (Nederl.
progr.) 6.45 Gr.pl. 6.50 Ochtend
gymnastiek. 7.Gr.pl. 7.45 Och
tendgymnastiek. 8.BNO: Nieuws-
ber. 8.15 Christ. Radio Stichting:
Schriftlezing en meditatie. 8.25 Ge
wijde muziek (opn.) 8.45 Gr.pl. 10.
Ensemble Rentmeester. (10.2010.40
Deel.) 11.10 Gr.pl. 11.30 Pianovoordr.
12.De Ramblers. 12.30 Gr.pl. 12.42
Almanak. 12.45 BNO: Nieuws- en
econ. ber. 1.Gr.pl. 1.35 Ensemble
Roxini. (2.152.30 Voor de vrou
wen). 3.Fluit met pianobegelei
ding en gr.pl. 3.30 Orgelconcert. 4.
Vrijz. Prot. Kerkcomité: Cyclus
„Lezen in den Bijbel". 4.20 Gr.pl.
4.30 „Oud Nederlandsche orgelmu
ziek", causerie met gr.pl. 5.Om
roeporkest. 5.45 Gr.pl. 6.15 Lezing
„Sociale volkshuishoudkunde". 6.30
Musiquette. 7.BNO: Econ. vragen
van den dag. 7.15 Zang met piano
begeleiding. 8.BNO: Nieuwsber.
8.15 Spiegel van den dag. 8.30 Ber.
(Eng.) 8.45 Omroeporkest. 9.30 Gr.pl.
9.40 Vrijz. Protest. Kerkcomité:
Avondwijding. 9.45 BNO: Eng. ber.
10.BNO: Nieuwsber., sluiting.
HILVERSUM H, 301,5 M. (Nederl.
progr.) 6.45 Gr.pl. 6.50 Ochtendgym
nastiek. 7.— Gr.pl. 7.45 Ochtendgym
nastiek. 8.BNO: Nieuwsber. 8.15
Gr.pl. 10.20 Zang met pianobegelei
ding en gr.pl. 11.Voor de kleuters
11.20 Gr.pl. 11.35 Omroeporkest.
(12.—-12.15 Ber.) 12.45 BNO: Nieuws-
en econ. her. 1.Ensemble Jonny
Ombach. 1.40 Orgelconcert. 2.—
Haarlemsche Orkestver. en soliste.
3.Amus.-orkest. 3.30 Huish. vraag
baak. 3.45 Amus.-orkest. 4.15 Gr.pl.
4.30 Voor de jeugd. 5.Gr.pl. 5.15
BNO: Nieuws-, econ.- en beursber.
5.30 Esmeralda. 6.— Christ. Radio-
Stichting: Causerie „Over lastpos
ten in het gezin". 6.15 De Melo-
disten, dameskoor „Aethercharme"
en solisten (met verbindende tekst)
6.45 Toeristische raadgevingen. 7.
Gr.pl. 7.30 Causerie „Vogels en lente:
De kievit". 7.45 Gr.pl. 8.— BNO:
Nieuwsber. 8.15 Spiegel van den dag
of gr.pl. 8.30 Gr.pl. 8.45 Radiotooneel.
9.20 Orgelspel en gr.pl. 10.BNO:
Nieuwsber., sluiting.
De „oalerwetsche" wandelknuppel
aan de vergetelheid ontrukt.
Indien ge in deze nerveuze,
spannende tijden het drukke
stadsleven wilt ontvlieden en
rust wilt zoeken op „het land",
trekt u dan eens naar 't rustieke
Markelo. Dwaal eens langs dc
karakteristieke hoeven van de
buurtschap Eisen of Stokkum,
ga den Herikerberg op om te ge
nieten van 't prachtige heuvel
landschap en gij zult ervaren
hoe mooi de streek hier in. Hier
op 't platteland leeft men nog
in vele dingen bij 't oude, waar
aan men zich hecht met taaie
Saksische vasthoudendheid. He
laas heeft de nieuwe tijd veel
oude dingen doen verdwijnen.
Oude gebruiken krijgen een
„modern" tintje.
Moderne voorwerpen hebben de
plaats ingenomen van oude, die mis
schien veel beter waren, doch „uit
den tijd" geraakten. Zoo'n uit den
tijd geraakte is de „goastók", een
stok om mee te gaan, dus een soort
van wandelstok. De folklorist zal
tevergeefs ergens in Twente een
ouderwetschen boerenwandelstok
vinden. In geen enkele boerenhoeve,
waar men nog aan het 'ouderwetsche
is gehecht, zal men er u een kunnen
toonen. De echte goastokken zijn
verdwenen, alsof een geheimzinnige
macht ze heeft meegenomen.
En toch, desondanks zal men in ta)
van woningen ook buiten Twente
nog een goastok aantreffen. Er moet
dus een maker van zulke goastokken
zijn, en die is er gelukkig ook. Het is
de heer G. Roosdom te Markelo, be
kend onder den bijnaam van Koek
Gait, naar zijn vroegere beroep van
bakker.
Vraag in Markelo naar Roosdom,
en ge loopt de kans, dat men u naar
de Schipbeek of naar Stokkum
stuurt, want de naam Roosdom komt
meer dan eens in den burgerlijken
stand van Markelo voor. Maar als ge
vraagt naar Koek-Gait, dan zijt ge
er al spoedig. Ga den Goorschen weg
op, komende van Markelo, sla even
voorbij het kerkhof het weggetje
links in en ge vindt op 500 M. af
stand in het land in de „Koekoek",
zooals men de streek noemt, een
vriendelijke, bescheiden boerenwo
ning, met die helroode pannen als
uit 'n speelgoeddoos. De Roosdorns
zijn vriendelijke menschen en de be
zoeker wordt onmiddellijk op zijn
gemak gezet bij een flinke kachel.
Even wachten en dan verschijnt
Koek-Gait", den goastok-maker,
een krasse oude, levenslustige baas,
die op 17 April a.s. 80 jaar wordt.
Bij den goastok-maker.
Goastokken komen op tafel, papie
ren worden er bij gelegd en de rest
doet Gerrit Roosdom zelf: hij vertelt.
Hij is een gezellige prater, die de
gave heeft den bezoeker te boeien.
En vooral in dat „oole Maarkelsche"
dialect kan hij zich zoo aardig uit
drukken. Roosdom heeft heel wat
bezoekers gehad in de jaren, dat hij
de goastokken vervaardigt. Dat ge
tuigt zijn aanteekenboekje, een soort
van orderboek en journaal tegelijk,
want alle „orders" staan er ten voe
ten uit in beschreven. Uit die orders
blijkt de belangstelling voor de stok
ken, die gestuurd zijn naar den ver
ren omtrek naar Groningen, Amers
foort, Utrecht, Amsterdam, Gorssel,
Zwolle, maar ook naar Djambi op
Sumatra. Zelfs was er een stok bij
voor den consul van Portugal en ook
naar Noord-Amerika, Engeland,
Duitschland, vonden goastokken via
het bescheiden huis te Markelo hun
weg.
Natuurlijk ligt ons de vraag op de
lippen hoe de oude heer Roosdom
aan het stokken maken kwam.
„Dat za' 'k es vertellen", zegt Ger
rit Roosdom.
In 1932 was er een autotocht voor
ouden van dagen naar Arnhem,
waaraan Roosdom ook meedeed.
„Ik hadde miej zoovolle meugelik
oalerwetsch an'etrökken, omdat 'k
doar van hoal. Ik hadde 't roodzie
den halsdeuken et mien jonge joaren
um 'n nek, met 'n platten knup veur
hals en twee strikskes en de ole
met troan esmeerde schoone aan met
zilveren gespen (gespels zeit de boe-
ienleu hier). Dat had' 't bestuur wal
in de gate ekregen'.
„Toen mos ik op 31 Augustus 'n
boerenbrulfte opstellen dee ehöller-
worde te Apeldoorn. Zee wilt oe met
heb'n, zee Hans van 'n dokter. Ie
mut brulfte hooln in Apeldoorn".
Brulfte holen? Dat he'k a zoo
vaeke edoan. Doar zink nooit better
an ewörden".
In elk geval, de oude Roosdom
ging mee en kwam op de gedachte,
dat
bij het „oalerwetsche" costuum
ook een oude stok
hoorde. „Dee had 'k de laatste vieftig
jnar neet ezeen. Mien oom, Gerrit
Hendrik Roosdom op de boerderie
Endeman, den maken ze nog. Joawa,
den maken ze nog", herhaalt de ge
moedelijke verteller met nadruk.
„Mar 'n oalen bóer, den wus hoe ze
ze vrogger maken en doar he'k 't van
eleerd".
't Begin was er en al spoedig
kwam er belangstellenden, die den
stok zeer mooi vonden. Brufteneu-
gers konden al spoedig onder de
eerste klanten worden gerekend.
Markeloërs volgden en niet lang
daarna, vooral toen een foto van
den ouden man met de goastokken
was gemaakt door den fotograaf
Hartgerink te Diepenheim, die in den
stok een aardig foto-object zag, nam
de belangstelling toe.
Hoe wordt de stok gemaakt?
Als 't wintert, zoo in November,
dan gaat de oude Roosdom langs de
akkerwallen van boeren en zoekt
daar met kennersblik eschdoorn- of
sleedoornhout: hard, sterk hout. Dat
vergaren duurt tot Maart „veur 't
hooit begint te warken. 't Mut dood
hoalt weên", zegt de heer R. met net
gebaar van een kenner. De stokken
worden geschild en te drogen gezet.
Ze moet recht gemaakt worden en
dan gaan ze over de knie in letter
lijken zin des woords. „Zo geet 't ook
met de mensche. Aj ze aaltied 'n zin
geewt, dan kommt ze nooit rechte te
stoan. Ze mut 'n moal ower de knee
hen", filosofeert de handwerker. Dan
begint de versiering. Het handvat
wordt bevlochten met spleten van
ganzenpennen, die met een bundel
tje mooi zwart paardenhaar van
cm worden vastgesnoerd. Het hand
vat is dan wit en zwart geruit. De
knop is gevlochten van een paar
leeren riempjes, bevestigd met kope
ren „koetsnagels", zooals de heer R.
ze noemt. Onderaan eveneens een
leeren versiering met koetsnagels.
In het midden een pennetje voor een
leertje, waar de hand door heen
kan, zoodat ge hem niet behoeft te
verliezen.
„Da's 'n oalen stok met 'n. droef
er-an", zee eens nen oalen man tegen
miej. Of de stokken echt zijn, d.w.z.
gemaakt volgens de oorspronkelijke
wandelstokken? Dat kunt ge gerust
aan Roosdom overlaten. „Nen oold
menschke, den ze vrogger ezeen
harre, zee eens tegen miej: zoo warn
de stökke, maar disse sint nog
mooier".
Men krijgt dus waar voor zijn geld
en tegen een redelijken prijs van
een paar luttele guldens. Eiken stok
ken werden vroeger ook wel eens
gebruikt, doch in hoofdzaak bezigde
men mispelhout. Als een kwajongen
hoos is geweest zeggen de boeren in
den omtrek nog wel eens: ho mos
met 'n mispel d'er wat umme heb'bn
En wat dat „umme" is laat zich don
ken
Het valt altijd niet meer om er
„stöadig", geregeld, aan te werken.
Helpen veilig en vlug Doos 10 en 50ct
Het werk is peuterwerk en
moet secuur gebeuren,
want paardenhaar kruipt en Koek
Gait houdt veel van goed werk. Dat
getuigen zijn keurige stokken, die
hij mag laten zien. „De leu mut wat
veur d'r geeld heb'n", luidt zijn ge
zonde handelsopinie. Toen de volks-
hoogeschool „Diependaal" geopend
werd, toonde de heer Roosdom een
goede noaber. Hij liep 5 km naar de
school en bood een goastok aan, die
dankbaar aanvaard werd en een
eereplaatsje bij de schouw heeft ge
kregen. Een mooi staaltje van noa-
berplicht. Dat kennen de boeren
hier wel!
En de paardestaarten en de gan
zenpennen? Waar komen die van
daan? Nu komen we in een geheim
van het beroep, maar Roosdom is
geen geheimzinnig doend mensch,
die het monopolie angstig aan zich
houdt. Hij laat een mooi stuk paar-
dehaar zien. Van 'n oold peerd,
voegt hij er aan toe. Jonge peerde
heb neet zulk zwart hoar. Ja, die
ganzepennen. Die zijn niet altijd te
krijgen. Ganzenhouders, attentie
dus!
De boeren hier hingen hem vroe
ger aan de bedstede om, als noodig
was, onmiddellijk bij onraad bij de
hand te hebben. Ze kunnen gevernist
worden, geolied of geverfd; vroeger
waren ze zelfs groen geverfd.
„Ik heb d'r heel wat verkoch",
zegt Roosdom. „Veural met Sunter-
kloas. O joa, dan goat d'n volle vot".
Het meesterstukje, dat hij leverde,
was een stok van 2 m lang voor het
Utrechtsche Studenten Gezelschap
„Oversticht". In het boekje staat het
uitvoerig beschreven met de nauw
keurigheid van een scheepskapitein,
die zijn journaal bijhoudt. De be
schrijving luidt:
„1936. Ik, G. Roosdom, heb einde
Mei opdracht gekregen voor Utrecht
sche studenten een langen stok of
staf te maken a 2 m lang, die ik heb
betrokken, het vlechtwerk 30 cm
lang, dus twee lengten ganzenpen
nen en 23 in den omtrek, dus 2 x 23
is 46 pennen, boven 12 cm omtrek
of 4 cm doorsnee".
De stok kostte 90 cent en heeft
10 opgebracht, staat er heel nuch
ter onderaan. Maar de moeiten en
de zorgen en de materialen moesten
ook beloond Worden. Want zoo ge
makkelijk gaat het nog niet. Dat be
wijzen de door het paardenhaar
stukgesneden harden.
Wie zal dit ci"'e handwerk over
nemen?
„Men kleinzön hef 'r wal wille an",
zegt de oude Roosdom peinzend.
Laten we het hopen, opdat- de
oude goastok voorgoed aan de ver
getelheid wordt ontrukt; deze stok.
een stuk oud Twentsche folklore. Als
Koek Gait 80 jaar wordt,
zal men hem zeker niet vergeten.
Zijn handwerk is daar te mooi voor.
„Ook na de acht kruuskes nog völ
goasstokken, Roosdom".
LAND- EN TUINBOUW.
Veilingen in Kennemerland.
Hoewel niets er op wijst dat dit
voorjaar groote kwanturns groente
aan de veiling zullen komen, komt
er eiken marktdag wat meer en af
en toe wat nieuws. Zoo dezer dagen
de „eerste" bloemkool en komkom
mers. De grootste aanvoer bestaat
uit witlof en spinazie en de prijzen
blijven aan den hoogen kant. Witlof
noteerde 1824 en spinazie le s.
18—28 en 2e s. 14—f 14.40 per
100 kg. Sla werd in betrekkelijk
kleine kwantums aangevoerd en de
kwaliteit liep nogal uiteen, wat blijkt
uit de prijzen van 49 per 100
stuks en 9—18 per 100 kg. Rabar
ber is gewild en de prijzen van 16
20 voor Ie en 1014 voor 2e
s. per 100 bos, zijn vrij hoog. Andij
vie had geen groote belangstelling
en uit de prijzen van 12f 22 per
100 kg spreekt de varieerende kwali
teit. Raapstelen brachten den onge
kend hoogen prijs op van 5—6.50
per 100 bos. Radijs was ook vrij duur,
n.l. 2.50—3.50 per 100 bos. Peter
selie staat vrij vast op f 78 per
100 bos. Waschpeen was heel duur,
n.l. 911 per 100 kg, maar het
was dan ook fijr e kwaliteit, zooals
men die alleen op de Beverwijksche
markt aantreft. Prei noteert vrij ge
regeld 88.50 per 100 kg. De
restantjes boerenkool gingen voor 6
9 per 100 kg viug van de hand.
De koolsoorten voor zoover aan
wezig waren middelmatig en de
prijzen staan vast en zijn algemeen
bekend. De afwijkende kwaliteit
heeft weinig te-beteekenen. Bloem
kool noteerde 2935 cent en kom
kommers van 18.5031 per 100
stuks (deze twee soorten waren in
matige hoeveelheid aangevoerd van
elders). Naar bieten en rapen was
goede vraag. De eerste golden 3.50
3.70, rapen 33.50 per 100
kg. De partijtjes winterwortelen
vonden een gunstig onthaal, 4.50
per 100 kg. De overige aanvoer on
veranderde prij;en.
LUCHTGEVAAR.
Het Aprilnummer van dit maand
blad is voor een belangrijk deel ge
wijd aan de vrouw, wier vastberaden
beeltenis het omslag siert. In een
stijlvolle opdracht wordt op de front
pagina hulde gebracht aan haar stille
kracht, haar kameraadschap en haar
nimmer verflauwenden steun.
Vervolgens wordt leven en streven
van Mathilda Wrede onder de loupe
genomen. Elders in dit nummer
komt de vrouw zelf aan het woord
om te vertellen, hoe zij haar taak
ziet. A. de H. vertelt iets over
schuilkelders, bij zeer overzichtelijke
afbeeldingen. „Vruchtbaar zaad in
goeden bodem" is voorts de titel van
een opstel over jaarbeurs-ervaringen.
Verder de gewone rubrieken, terwijl
het nummer als steeds zeer rijk ge
ïllustreerd is.
,rAstra", geïll. maandschrift.
Van de hand van F. Bordewijk
komt in 't Mei-nummer van „Astra"
een novelle voor, „Zwanenpolder"
geheeten, pakkend van begin- tot
eind. Fascineerend is het klassieke
verhaal van E. Th. A. Hoffmann
„Serapon, de kluizenaar". Van den
Hongaarschen schrijver Franz Mol
nar plaatst het blad een humoreske
„De 18 teekenen van ontrouw" en
van Cora Jarrett een schets, waar
in het moederleed over een slech
ten zoon aangrijpend beschreven
wordt.
Van de actueele artikelen noemen
wij „Stedebouw in het teeken der
luchtbescherming" en „Het bouwen
van den trans-Siberische spoorweg"
waarvoor qp 19 Mei vijftig jaar
geleden de eerste spade in den
grond gestoken is.
Behalve de gewone rubrieken, de
Astranterigheden en vele korte ver
halen bevat het maandblad „nieu
we attracties" en de bekende foto's
en combinaties, alsmede teekeningen
van Nederlandsche teekenaren en
geïllustreerde grappen.
Meermalen word mij de vraag ge
steld „hoe ging dat vroeger"? En het
antwoord is dan meestal: „evenals
nu". Want er is slechts in onderdee-
len verschil en in menig geval ge
schieden de dingen als voor eeuwen
terug. Of echter het gebeurde in
1574 ook thans navolging zou vinden,
waag ik ernstig te betwijfelen. De
resoluties der Vroedschap van 10
Juli van dat jaar geven het volgende
weer: „Is geresolveert eendrachte
lijk, indien Cornelis Willemsz Croon
als een litmaat derselver Vroex-
schap hem na voirgaende verma-
ninge met zijn verlatene huysvrou
niet en versoent, ende met haer als
een man toebehoort huyshoude: Dat
hij ingevalle voirsz. daer nae gehou
den zal v/orden als veriaeten uyt
het Collegie van de Vroetschap
voirsz., mits dat die copie van dit ar
tikel hem wesen sal op te plaetse
van de laeste vermaninge".
Croon trok er zich blijkbaar niet
veel van aan, want 16 Dec. 1574 werd
besloten hem niet meer te „insi-
nueeren" voor de vergaderingen,
maar hem te laten zitten.
Of nu het Vroedschap-zijn of vrede
rnet zijn vrouw den doorslag heeft ge
geven vermelden de resoluties niet.
Wel dat op 15 October 1576 werd be
sloten Croon weer uit te noodigen
vcor de vergaderingen, omdat hij
weer bij zijn vrouw was. H. P.
(Niet officieel)
3de klasse, 3de lijst
Trekking van Woensdag 23 April 1941
Booge Prijzen
f 5000.— 2313
Prijzen van f 45.
1424 1727 1936 2138 2658 3035 3104 3134
3154 4187 4320 4457 4485 4608 4667 4779
5016 5128 6165 6615 6733 6783 6838 6994
7005 7128 7206 7398 7778 7855 7864 7923
7946 8141 8298 8504 8584 8726 8768 9065
9495 9841 9888 9965 9971 10015 10028 10078
10391 10492 10980 11381 11541 11638 11708 12024
13150 13231 13307 '3330 14112 14454 14815 15161
15189 15234 15401 15458 15647 15810 16796 16935
17018 17041 17211 17481 17541 17789 17837 18108
1828C 18300 18349 18632 18685 18821 19123 19352
19618 19732 19838 19937 20199 20467 20734 21340
21523 21778 21828
Verbetering 3e klasse. 2e lijst: 20176 m. z.
20177.
245. Hij grijpt ook deze twee in hun velletje en keert
naar Pam terug. „Dat is klaar", zegt hij tevreden. Pam
vertelt hem daarop wat er allemaal gebeurd is. „Nu
moeten we snel handelen Pam", vervolgt de professor.
246. „Eerst dit viertal onschadelijk maken". Hij neemt
een flink stuk touw en bindt de apen zo stevig vast, dat
ze zich niet kunnen verroeren. Pam is erg blij, dat de
professor hem gevonden heeft.
