"AKKERTJES
HET NATIONALE PLAN TOT DOELMATIG
GEBRUIK VAN DEN BODEM.
Razende Kiespijn
TWEEDE BLAD.
ALKMAARSCHE COURANT VAN VRIJDAG 23 MEI 1941.
Een Nederlandsch initiatieI.
Een toelichting van
dr. ir. Bakker—Schut
Op de dagelij ksche persconferentie
te 's-Gravenhage werd gisteren over
het „Nationale plan" gesproken, dat
door verordening nr. 91 onder de
algemeene aandacht werd gebracht.
De hoofdinspecteur belast met de
volkshuisvesting, ir. H. van der
Kaa, wees er op, dat reeds in de
middeleeuwen de indeeling van den
bodem en zijn beschouwing aan
strenge onderworpen was en een
lange geschiedenis tot de logische
evolutie van het huidige nationale
plan heeft geleid. Een belangrijke
stap in de richting, waarin thans
consequent wordt gegaan, was de
totstandkoming der woningwet, nu
een 30-tal jaren geleden. Deze regel
de o.m. ook de kwestie der uitbrei
dingsplannen en sindsdien heeft
meer dan de helft van de gemeenten
een dergelijk plan gemaakt. In
1931 kwam de bepaling in de wo
ningwet, dat uitbreidingsplannen
ook gezamenlijk van verschillende
gemeenten uit zou kunnen gaan en
een aanvang daartoe door Gedepu
teerde Staten zou kunnen worden
ingewilligd. Hiermee kwam men
dus van plaatselijke tot geweste
lijke uitbreidingsplannen. Practisch
echter was deze bepaling nog niet
voldoende. Wel was er behoefte aan
het totstandkomen van gewestelijke
plannen. Tóen nu een tweetal jaar
geleden de woningwet opnieuw her
zien moest worden, kwam de ge
dachte op „van boven af" te begin
nen, n.l. alle gewestelijke plannen
te stimuleeren door een „nationaal"
plan. Dit leidde via het nieuwe
ontwerp woningwet 1940 tot de hui
dige verordening, die thans de mate
rie op uitnemende wijze regelt.
Spreker bracht daarbij hulde aan
den bijstand, dien hij van den Duit-
schen deskundige dr. H. Roloff on
dervonden had.
Toelichting dr. ir. Bakker Schut.
Dr. ir. F. Bakker Schut voerde
vervolgens het woord.
Spreker herinnerde eraan, dat de
staatscommissie voor de herziening
der woningwet onder voorzitter
schap van mr. Frederiks, secretaris
generaal van het departement van
tinnenlandsche zaken, op 26 April
1940 haar rapport uitbracht, waar
tij een ontwerp voor een nieuwe
woningwet werd overgelegd. In dit
ontwerp kwamen bepalingen voor
nopens de vaststelling van een na
tionaal plan. Ter toelichting werd
daarbij onder meer het volgende op
gemerkt:
„Zooals reeds thans een rijks
wegenplan bestaat, hetwelk de
tracées voor de wegen voor het ge-
heele land aangeeft, kan men zich
voorstellen, dat ook op ander terrein
en ter verzorging van andere be
langen een sterke aandrang aan
wezig is tot het geven van alge-
aneene richtlijnen. Coördinatie van
al deze uiteenloopende belangen,
welke alle het gebruik van den
bodem betreffen, kan in de naaste
toekomst niet uitblijven; zij is drin
gend noodzakelijk, teneinde te voor
komen, dat afzonderlijke beharti
ging van die belangen tot botsing
aanleiding geeft.
Bij de nationale belangen, welker
behartiging met de vaststelling van
een nationaal plan wordt beoogd,
wordt onder meer gedacht aan een
juist en economisch gebruik van
den bodem en aan de bescherming
van die gedeelten, welke door lig
ging, samenstelling of karakter van
bijzondere waarde voor de natie
moeten worden geacht.
Belangen van landbouw, handei
en nijverheid, natuurschoon, recrea
tie, vestiging en verkeer te land, te
water en in de lucht, alsmede defen-
siebelangen zullen daarbij uiter
aard tegen elkander moeten worden
afgewogen.
Tot het voorbereidende werk voor
het nationale plan moet worden ge
rekend het bestudeeren van, en het
brengen van eenheid in de gege
vens, welke voor het stedebouwkun-
dige werk in ons land van meer al-
gemeene beteekenis zijn, zoomede
het coördineeren van het werk der
verschillende streekplancommissies.
Door het centraal verzamelen en
rangschikken van gegevens, waar
van andere, provinciale of gemeen
telijke, stedebouwkundige instan
ties profijt kunnen trekken, wordt
«verspilling van krachten voorko
men".
Een Nederlandsch initiatief.
Tot zoover de staatscommissie.
Haar rapport was vooraf gegaan
door verschillende publicaties,
waarin de noodzakelijkheid van een
nationaal plan voor Nederland werd
betoogd.
De gedachte van het natio
nale plan mag met recht een uit
Nederlandsch initiatief in den
loop der jaren gegroeide en
thans tot rijping gekomen vrucht
heeten.
De naar verhouding tot andere
landen zeer dichte bevolking van
ons land en de sterke groei van het
bevolkingscijfer, waardoor onze hui
dige 8 millioen inwoners er in 1980
waarschijnlijk 11 millioen geworden
zullen zijn, dwingt ons tot een uiter
ste spaarzaamheid bij het gebruik
van den bodem en tot vermijding
van verkwisting en ondoelmatig ge
bruik van den grond.
Een der taken voor den nieuwen
dienst zal zijn het voor elk concreet
geval afwegen van d-e economische
belangen der cultuurtechnische wer
ken eenerzijds en de sociale belan
gen van recreatie en wetenschap
bij natuurschoonbehoud anderzijds.
In de verordening, die tevens
de basis geeft voor nieuwe voor
schriften omtrent streekplannen,
zijn naast de vaststelling van
het nationale plan, welke aan
den secr.-gen. van het departe
ment van binnenlandsche zaken
is voorbehouden, belangrijke
bevoegdheden gedelegeerd aan
den president van den rijks
dienst, n.l. het voorschrijven
van de wijziging van streek
plannen en uitbreidingsplannen
en een recht van veto tegen de
ut voering van werken.
Deze bevoegdheden zijn noodig
om een gaaf geheel van plaatselijke,
gewestelijke en nationale planologi
sche maatregelen te krijgen en om
ontijdige doorkruising door daar
mede niet strookende projecten te
voorkomen.
Wie mee zullen werken.
Overeenkomstig het door de staats
commissie voorgestelde wetsont
werp voor de herziening van de
woningwet zullen aan de provin
ciale besturen grootere bevoegd
heden worden ingeruimd bij de tot
standbrenging van streekplannen.
EEN SPELING DER
NATUUR: een boom
op een boom. In den
koop van een ongeveer
50 jaar ouden knotwilg
heeft zich een laag
molm en aarde ge
vormd, waarin zich
voor eenige jaren een
zaadj eheeft genesteld,
dat nu tot een, flinken
boom is uitgegroeid.
(Polygoon)
Doe dan lwéé dingen. Neem
'n "AKKERTJE" om rustig zon
der pijn te kunnen slapen en
ga morgen naar Uw tandarts.
helpen direct!
De medewerking van het centraal,
bureau voor de statistiek en van tal-
looze andere instanties is bij de
noodzakelijke voorstudie onmisbaar.
Ook de universiteiten en hooge-
scholen zijn door de verordening in
deze voorstudies ingeschakeld door
middel van studiecentra, waar pro
fessoren, lectoren, assistenten en
studenten, in het kader, dat door
de planologische vereischten wordt
gevormd, bepaalde onderdeelen op
wetenschappelijke wijze kunnen on
derzoeken.
Doch niet alleen de wetenschap
pelijke voorstudies, ook de vaktech
nische projecten zullen uiteraard
grootendeels niet door den rijks
dienst, doch door de verschillende
daarvoor beter geoutilleerde bu
reaux men denke b.v. aan
wegen, kanalen, cultuurtechnische
werken moeten worden gemaakt
en zoo mogelijk op het nationale
plan moeten worden overgenomen.
De coördineerende en overkoepe
lende functie van den rijksdienst
zal daarbij steeds voor oogen moe
ten worden gehouden.
Uit dit alles zal duidelijk zijn, dat
de taak van den nieuwen rijksdienst
veelomvattend en, veelzijdig is.
Het nationale plan moet groeien
uit de samenwerking van allen, die
hun speciale kennis daarvoor in
dienst stellen. Hier is gelegenheid
tot behartiging van een waarlijk
nationaal belang en tot verwezen
lijking van de gemeenschapsgedach
te, waarover in deze tijden zooveel
wordt gesproken, doch waarnaar
niet steeds wordt gehandeld. Er
wordt dan ook een beroep op allen
gedaan om door de verstrekking
van juiste en uitvoerige gegevens
de taak van den nieuwen dienst te
vergemakkelijken.
Ten slotte schetste dr. H. Roloff
hoe in Duitschland de overeenkom
stige regeling werkt en welke voor-
deelen of ze biedt.
VOGELNESTEN IN TAKKEN
BOSSEN.
Men vervoere de bossen
in Mei en Juni niet.
Het hoofdbestuur der Neder-
landsche vereeniging tot bescher
ming van vogels, Heerengracht 54'J
te Amsterdam schrijft ons:
Veel meer dan gewoonlijk zijn er
thans in de bosschen nog aanwe
zige stapels takkenbosschen, waar
naar uiteraard thans ook in den zo
mer veel vraag is. Deze takken
bossen dienen verschillende vo
gels, zooals lijsters, roodstaartjes,
enz., tot broedplaats.
Het hoofdbestuur van de ver
eeniging dringt er bij alle bosch
eigenaars en anderen op aan te be
vorderen, dat de takkenbossen in
Mei en Juni niet vervoerd worden,
teneinde de vogelnesten niet te
verstoren.
SLAGER TE GROESBEEK IN
ARREST.
Frauduleuze slachtingen.
De gemeentepolitie te Groesbeek
is een heele reeks frauduleuze slach
tingen op het spoor gekomen. Een
slager uit Boxmeer heeft de laatste
nachten bij boeren te Groesbeek in
totaal dertien zware varkens ge
slacht. Het vleesch werd grooten
deels in het geheim naar Nijmegen
vervoerd. De slager uit Boxmeer is
gearresteerd en het vleesch is in
beslag genomen.
HIER IS HET WARM TOEGEG,
Zenta.
Generaal-veldmaarschalk Mileh.
- Het A.N.P. meldt: Als vertegen
woordiger van den rijksmaarschalk
Hermann Göring maakte dezer da
gen generaal-veldmaarschalk Milch
een inspectiereis dcor Nederland.
Bij deze gelegenheid was generaal-
veldmaarschalk Milch de gast van
den bevelhebber der weermacht in
Nederland generaal der vliegers Fr.
Christiansen.
lAN. Een vernielde spoorbrug bij
(Atlantic-Holland)
TOEPASSING VAN BETON-
VLEUGELPALEN.
Voor de fuiicleeriiig van gebou
wen speciaal van zwaren bouw
worden reeds geruimen tijd
betonnen in plaats van houten
palen gebruikt. Vooral thans, nu
houten palen niet of vrijwel niet
meer te krijgen zijn. Echter be
hoort ook beton tot de artikelen,
waarmede de grootst mogelijke
zuinigheid moet worden betracht
en dus valt het niet te verwonde
ren, dat men gezocht heeft naar
een constructie, waarbij met min
der materiaal kan worden vol
staan. Men is daarin inderdaad
geslaagd bij de z.g. betonvleugel-
palen, welke palen, vierkant van
vorm, aan twee zijden van den
voet een verbreeding bezitten,
waardoor niet alleen een grooter
draagvermogen per paal is be
reikt (zoodat dus minder palen
noodig zijn) maar de paal ook in
vele gevallen korter kan zijn,
zonder eenig nadeel voor den
bouw, welke hij te dragen heeft.
Een der eerste toepassingen van
dit nieuwe model palen in de
hoofdstad geschiedt bij den bouw
van de nieuwe Wodan verf- eu
lakfabriek Jac. Martens, aan de
Donker Curtiusstraat, in het wes
ten van Amsterdam, waarvan
Woensdagmiddag de eerste paal
in den grond ging.
De voordeelen van deze beton-
vleugelpalen springen duidelijk
in bet oog, wanneer men weet,
dat de (houten) palen van een op
aangrenzend terrein gebouwde
fabriek een lengte moesten heb
ben van 18 a 19 meter, welke pa
len een belasting van ten hoogste
tien a twaalf ton kunnen dragen,
terwijl de betonvleugelpalen
slechts 13,5 meter lang behoeven
te zijn en een draagvermogen
althans voor de zwaarste uitvoe
ring van ongeveer 70 ton bezit
ten en overigens toch van 3060
ton.
De benoodigde lengte was door
middel van diep grondonderzoek
vastgesteld en de proef op de
som, welke het heien van den
eersten paal leverde, gaf een vol
komen bevestiging van dit onder
zoek. Het controleeren of de paal
voldoende stuit heeft (het z.g.
kalenderen), dat verricht wordt
door, nadat de paal eenmaal
„rust", nog een dertigtal slagen
met het heiblok te geven, leverde
een volkomen bevredigend resul
taat op. Viermaal werd dit kalen
deren herhaald en alle vier keer
toonde de paal nagenoeg geen
verdere daling.
Voor deze nieuwe fundeerings-
methode bestond groote deskun
dige belangstelling. Vele tiental
len menschen uit het bouwbe
drijf, o. w. verscheidene inge
nieurs,aannemers en bouwers,
woonden haar bij.
JONGETJE OVERREDEN EN
GEDOOD.
Gistermiddag is te Rotterdam de
vijfjarige B. van Raaij door een
vrachtauto overreden en zoo zwaar
gewond, dat het knaapje kort na aan
komst in het Zuiderziekenhuis is
overleden. Het ongeluk gebeurde
doordat het ventje zonder op het
verkeer te letten, uit een tuinpoortje
komend, de rijstraat van den Krom
men Zandweg overstak en tegen de
auto opliep, waarna het de linker
achterwielen over zich heen. kreeg.
KRIJGSMATERIAAL, DAT DOOR DE VLUCHTENDE GRIEKEN WERD ACHTER
GELATEN en door de Italianen, na de overgave van den vijand, werd bijeen
gebracht. (Luce-Hol'land)
DE OLIFANTEN VAN DE DIERGAARDE BLIJ-DORP TE ROTTERDAM hebben
de beschikking over een soort badkuip. „Willy" neemt als eerste een bad. Etenstijd!
Sonny draaft al weg, terwijl Willy, geholpen door Aida, overhaast uit het bad klimt.
(Polygoon)
BIJ DE DEUTSCHE TROEPEN IN AFRIKA.
door de woestijn.
De opmarsch van een tank-regiment
(Orbis-Holland)
