DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De redevoering van Roosevelt. Groot-Brittannië zal elke slechts mogelijke hulp worden geboden. Slagschip „Bismarck" ondergegaan. Stelselmatige verovering van Kreta. VERDUlSltHlNGS- TIJDEN van 21.48 tot 5.22 DISTRIBUTIE - NIEUWS Bonaanwijzing extra ei. Hevige artillerieactie aan het front van Tobroek. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN DAG, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.10 franco door het geheele Rijk 2.63. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0-25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. 143e Jaargang No. 124. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA, Alkmaar. Twee bladen. Woensaag 28 Mei 1941 Washinton, 28 Mei (D.N.B.) Pre sident Roosevelt begon zijn aange kondigde redevoering met opnieuw de bewering te uiten, dat Duitsch - land naar de wereldheerschappij streeft en het Amerikaansche con tinent onder „slavernij" tracht te brengen. Dit is het principieele „feit', waarop de politiek van de Vereenigde Staten wordt opge bouwd. Met bijzonder toegenomen kracht hebben de Verstaten en de andere Amerikaansche republie ken thans hun weg in den toestand van dit oogenblik bepaald. Voor Amerika, zoo vervolgde Roosevelt, is de vrijheid der zeeën en de vrijheid van den handel een levensnoodzakelijkheid, daar het niet alle goederen welke het voort brengt zelf kan verbruiken. Indien Duitschland evenwel de overwin ning behaalt, zou de Amerikaansche productie van de wereldmarkt worden afgesloten, terwijl de „Na zi-goederen" onbelemmerd Ameri ka zouden binnenkomen. Dit ge vaar is thans reeds zeer groot, daar het grootste deel van Europa en een deel van Afrika door de asmo- gendheden militair bezet is. Wan neer het den asmogendheden ge lukt, door Dakar, de Azoren en de Kaap Verdische eilanden te bezet ten, zou de oorlog den rand van het westelijk halfrond naderen. De techniek van dezen tweeden we reldoorlog .plaatst .de Vereenigde Staten, voor veel grootere vraag stukken dan in den eersten wereld oorlog. De vernietiging van koop vaardijschepen geschiedt thans over een veel grooter gebied dan toen, ja zelfs binnen de wateren van het westelijke halfrond. De snelheid, zoo verklaarde Roosevelt letterlijk, waarmede de koopvaar dijschepen tot zinken gebracht worden, is driemaal zoo groot als het vermogen van de Britsche scheepswerven om nieuwe schepen te bouwen. Zij is meer dan twee maal zoo groot als de Britsch Amerikaansche productie van sche pen op dit oogenblik. Wij kunnen aan dit gevaar met behulp van twee gelijktijdige maat regelen het hoofd bieden: 1. Door ons groote scheepsbouwprogramma te bespoedigen en uit te breiden en 2. door ertoe bij te dragen de ver liezen op zee te verminderen. Wij hebben daarom onze patrouilles in de wateren van het noordelijk en zuidelijke deel van den Atlanti schen Oceaan uitgebreid en wij vergrooten deze patrouilles meer en meer met schepen en vliegtuigen. Het is algemeen bekend, dat de kracht van onze Amerikaansche vloot tijdens het afgeloopen jaar aanzienlijk vergroot werd. Deze schepen en vliegtuigen stellen ons op de hoogte van de aanwezigheid van aanvallende schepen boven zee, onder zee en op zee. Onze nationale politiek is thans als volgt: 1. Wij zullen aan elke poging of bedreiging van Hitier, om zijn heerschappij tot het westelijke halfrond uit te breiden met alle ons ter beschikking staande hulp middelen en met actieven tegen stand het hoofd bieden. Nadrukke lijk volharden wij in de vitale noodzakelijkheid, het „Hitlerisme" van elk punt der wereld verwij derd te houden, waarvan men zich als steunpunt voor een aanval op de beide Amerika's zou kunnen bedienen. 2. Van het standpunt der absolu te noodzakelijkheid uit, zullen wij Groot-Brittannië elke slechts mo gelijke hulp verleenen en evenzeer allena nderen, die het fascisme met geweld van wapenen tegenstand bieden. Alle andere maatregelen welke noodig zijn om Groot-Brit tannië de noodige aanvoeren te doen toekomen zullen genomen worden, en alle andere methoden, welke gebruikt moeten worden, zullen door onze deskundigen bestu deerd en in daden omgezet wor den. Vervolgens keerde Roosevelt zich tegen de tegenstanders van zijn politiek en kondigde hij aan, dat der regeering alle haar ter beschik king staande middelen zal gebrui ken om aan elke storing in de pro ductie van oorlogsmateriaal het hoofd te bieden. De president besloot zijn redevoe ring met de volgende woorden: „Wij zullen niet aarzelen, onze wapens te gebruiken, om aan een aanval het hoofd te bieden. Daarom heb ik heden avond den onbeperkten natio- nalen noodtoestand afgekon digd en de versterking van onze verdediging tot aan de uiterste grenzen van onze na tionale macht en bevoegdheid verlangd". Tegen het gebruik van convcoien. New York, 27 Mei. (D.N.B.) De „commissie van Amerikaansche moe ders van den centralen bond dei- tegen deelneming van Amerika aan den oorlog gekante vrouwen" heeft tweehonderdduizend handteekenin- gen bijeengebracht voor een resolu tie tegen het gebruiken van con vcoien. Deze resolutie is overhandigd aan senator Tobey om ze door te zen den naar den president. De vrouwen vereniging „women patriots of the republic" heeft een delegatie uit New York naar Washington gezon den om den president te herinneren aan zijn verkiezingsbelofte, dat hij de Ver. Staten uit den oorlog zou houden. De Amerikaansche vliegtuig- productie. New York, 27 Mei. (D.N.B.) Vol gens een bericht van de Associated Press uit Washington heeft president Roosevelt vandaag het congres ver zocht om goedkeuring van een cre- diet van 3 milliard 319 miilioen dol lar voor den bouw van nog meer vliegtuigen. Twee milliard 790 mii lioen dollar ziin bestemd voor het leger. 529 miilioen voor de vloot. Naar Associated Press verder mede deelt, heeft de secretaris van Roose velt, Early, geweigerd een raming te geven van het aantal in aanbouw zijnde vliegtuigen of te zeggen, of het bommenwerpers of jagers be treft. Het Amerikaansche leger nog onvoldoende uitgerust. New York, 28 Mei. (D.N.B.) Vol gens een bericht uit New Orleans van Associated Press heeft generaal Mcnair aan journalisten verklaard, dat het leger van de Ver. Staten er dankbaar voor is, dat het nog niet behoeft te strijden, aangezien het nog niet voldoende is uitgerust. De gebrekkige uitrusting treedt vooral aan het licht bij de luchtmacht. Reosevelts volmachten door den noodtoestand. New York, 28 Mei. (D.N.B.) Tot de volmachten, die president Roose velt verkrijgt door de afkondiging van den onbeperkten crisistoestand behoort o.a., dat hij radiostations kan sluiten of in beslag nemen, voor vervoer van troepen en oorlogs materiaal voorrang eischen, handel in geldswaardige papieren verbie den, electriciteitscentrales en an dere ondernemingen, welke voor de productie van munitie belangrijk zijn, kan overnemen. Hij kan alles door een persoonlijke proclamatie uitvoeren, alleen voor een oorlogs verklaring moet het congres zijn toestemming geven. De president kan verder de Federal r-gserve ban ken voorschrijven alleen zaken te doen op besluit van het ministerie van financiën. Ook. ligt het in zijn macht, transacties in vreemde valu ta te verbieden. Hij kan het vertrek van schepen van oorlogvoerende landen verbieden en ook schepen requireeren of aan schepen het ver trek verbieden, rechten heffen voor dringend noodzakelijke goederen en de nationale garde alsook het leger in actieven dienst roepen. Reeds in 1939 werd de beperkte crisistoestand afgekondigd. Naar de meening van rechtsgeleerden be staat er geen duidelijk verschil tus- schen den beperkten en den onbe perkten crisistoestand. De president heeft waarschijnlijk heden den on beperkten crisistoestand afgekon digd, teneinde erop te wijzen, dat de toestand ernstig is. Het slachtoffer van de overmacht geworden. Berlijn, 27 Mei. (D.N.B.) Het slagschip „Bismarck", dat in zijn eerste gevecht tegen een Britsche overmacht de „Hood" tot zinken brachten en de „King George" beschadigde, had door een treffer in het voorschip aan snelheid, verloren. Door een torpedo, die tijdens een lucht aanval op 24 Mei werd gelan ceerd, verloor het nogmaals aan snelheid. „Vierhonderd zeemij len ten Westen van Brest werd het schip op 26 Mei tegen 21.00 uur opnieuw door twee lucht- terpedo's getroffen, waarvan er een het roer en de schroeven brak. Om 23.42 uur ontving het opperbevel van de marine van den vlootchef, admiraal Lüt- jens het volgend rapport: „Schip onbestuurbaar. Wij strijden tot de laatste granaat. Leve de Führer." W.g. vlootchef. In den strijd tegen de vijan delijke zeestrijdkrachten, t die langzamerhand versterkt wer den, vocht het slagschip „Bis marck" tot het tenslotte op 27 Mei des ochtends het slachtoffer van de overmacht geworden is. Het laatste gevecht van de Bismarck. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) Over het laatste gevecht van het Duitsche slagschip „Bismarck" wordt in een mededeeling van het opperbevel van de weermacht nog het volgende be kend gemaakt: In den strijd tegen de langzamer hand steeds versterkte vijandelijke zeestrijdkrachten vocht het slag schip „Bismarck" in zijn onbestuur- baren toestand tot 't eindelijk van morgen het slachtoffer is geworden van de overmacht van drie Britsche slagschepen, een vliegtuigmoeder schip, verscheidene kruisers en tor pedojagers. De Britsche formatie zelf wordt sinds vanochtend door Duitsche gevechtsvliegtuigen aan gevallen. De gedachten van het geheele Duitsche volk zijn vol trots en rouw bij zijn in het zeegevecht bij IJs land zegevierenden vlootvoogd ad miraal Lütjens, bij het slagschip „Bismarck", zijn commandant, kapi tein ter zee Lindemann en bij zijn dappere bemanning. „Een meute heeft een stuk wild gejaagd". New-York, 27 Mei (D.N.B.) „Een meute heeft een stuk wild gejaagd", verklaren de Londensche correspon denten van de Amerikaansche pers omtrent den strijd tusschen de Brit sche oorlogsschepen en de „Bis marck". Associated Press meldt uit Londen, dat aan den slag, waarin de „Bismarck" verloren ging, de groot ste Britsche oorlogsschepen deelge nomen hebben, waaronder de „Rod ney", de „Nelson", de „King George V" en de „Prince of Wales" bene vens een ongenoemd vliegtuigmoe derschip. Spaansche persstemmen over de „Hood" en de „Bismarck". Madrid, 27 Mei (D.N.B.) De avondbladen maken melding van het in den grond boren van het Duitsche schip „Bismarck" en wij zen er op, dat daardoor de vreeselij- ke slag, die Engeland is toegebracht door het verlies van het meest trot- sche schip van zijn vloot, in zijn mo- reele uitwerking niet wordt vermin derd. In alle commentaren wordt tot uitdrukking gebracht, dat het geen roem is voor de Britsche vloot een Duitsch schip tot zinken te brengen, na een geheele vloot op het spoor te hebben gedreven. De Pueblo noemt het tot zinken brengen van de „Bismarck" slechts een incident, dat een groote luchtmogendheid is overkomen en waaraan geenerlei beteekenis moet worden gehecht. Het verlies van de Bismarck wordt door het tot zinken brengen van de „Hood", door de zware nederlaag van de Britsche vloot in de Middel landsche zee en door de systemati sche vernietiging van Britsche con- Sterke Britsche vlootformatie aangevallen. Het Duitsche legerbericht. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) Het op perbevel van de weermacht maakt bekend: Duikbooten hebben ten W. van Afrika veertien zwaar geladen vij andelijke koopvaarders van 77.600 brt. ini totaal tot zinken gebracht. Op het eiland Kreta rukken de Duitsche troepen stelselmatig ver der op na succesvolle gevechten en de bezetting van verscheidene plaatsen. Het luchtwapen onder steunde deze gevechten door doel treffend eaanvallen van stuka's op Britsche steunpunten, troepencon centraties en kampementen. Lucht- doelartiilerie schoot boven het eiland een jager van het type Hurricane neer. Ten Z. van Kreta werd een groot transportschip zwaar beschadigd door bommen. In het O. van de Middellandsche zee hebben Duitsche stuka's en sterke Britsche vlootformatie aan gevallen. Zij plaatsten vier bommen van zwaar kaliber op een vliegtuig- moederschip en verscheidene op twee kruisers. In N.-Afrika is bij Solloem een plaatselijke Britsche aanval met steun van pantserwagens afgesla gen. Formaties van het Duitsche en Italiaansche luchtwapen deden suc cesvol aan de gevechten mee. Door scheeraanvallen op colonnes Brit sche artillerie ten Westen van Dar- El-Na-mra leed de vijand zware ver liezen. Duitsche stuka's brachten voor Tobroek twee koopvaarders van 900-0 brt., in totaal tot zinken en beschadigden een lichten Brit- schen kruiser zwaar. Rondom Engeland hebben ge vechtsvliegtuigen een vrachtboot van 3'CIOO brt. vernietigd en een grooten koopvaarder zwaar be schadigd. Andere luchtaanvallen richtten zich gisteren en in den afgeloopen nacht op haveninstalla ties aan de Britsche zuidoosttkust. Bijzonder succesvol was boven dien een aanval op een fabriek van de vliegtuigindustrie aan de Engel- sche zuidkust. De vijand is overdag noch des nachts per vliegtuig boven Duitsch gebied verschenen. Bij de vernietiging van vijande lijke vrachtboot ten W. van Afrika heeft een duikboot zich bijzonder orderscheiden door het tot zinken brengen van 11 schepen van 56.200 brt. in totaal. De strijd op Kreta. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) Jacht- formaties van het Duitsche lucht wapen hebben op 26 Mei met suc ces Britsche troepconcentraties op het eiland Kreta aangevallen. In duikvlucht brachten zij hun door het schieten met de boordwapens zware verliezen toe en joegen hen uit elkaar. In den Loop van den 25sten Mei vielen Duitsche ge vechtsformaties doeltreffend Brit sche troepenconcentraties alsmede ravitailleerings- en munitieopslag plaatsen op Kreta aan. In twee vrij groote plaatsen werden in haven installaties en silo's groote branden veroorzaakt. In een havenstad, die nog in bezit van de Engelschen is ontstond door een voltreffer op een munitieopslagplaats een van ver af te hooren ontploffing. Reusachtige vuurzuilen stegen omhoog. Verder heeft het Duitsche luchtwapen goe de treffers geplaatst op een voor den oorlog belangrijke fabrieksin- stallatie in het noorden vam het eiland. De aanval op het convooï. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) Bij de actie van het Duitsche duikbootwa pen tegen Engelsche convooien aan de West-Afrikaansche kust zijn, naar het D.N.B. verder verneemt, meer dan tien schepen uit verscheidene convooien getorpedeerd. Engelsche vliegtuigen boypn Duitschland. Berlijn, 28 Mei (D.N.B.) Het Brit sche luchtwapen heeft in den afge loopen nacht met vrij zwakke strijd krachten naar West-Duitschland ge vlogen en op verschillende plaatsen brisant- en brandbommen laten val len. Er ontstond alleen schade m woonwijken. O.a. wedden een Zie kenhuis en een kerk getroffen. Eenige personen werden gedood en gewond. Britten trekken van Solloem terug. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) De Brit sche troepen zijn met hun voorste stellingen verder van Solloem terug getrokken, naar het D.N.B. ver neemt. vooien honderdvoudig goedgemaakt. Arriba schrijft, dat de openbare meening in Engeland door het tot zinken brengen, van de „Bismarck" de rust niet hervinden zal, die zij door de verietiging van de „Hood" verloren heeft. Engelands nederlaag ter zee, die in de Noorsche fjorden haar aanvang heeft gekregen en in de verliezen in het O. van de Mid dellandsche zee en op den Atlanti- schen oceaan haar hoogtepunt heett bereikt, eischt een iets heldhaftiger actie tot herstel dan het tot zinken brengen van één enkelen moedigen tegenstander, op wien men een hee- len vloot gehitst- heeft. Berlijn, 28 Mei. (D.N.B.) De zee oorlog tegen Engeland voltrekt zich in 'zware gevechten van een hevig heid, waardig het historische doel der eeuwenlange Britsche tyrannie ter zee, schrijft de Völkischer Beobachter naar aanleiding van den ondergang van de „Bismarck". Terwijl nieuwe groote successen van onze duikbooten en ons lucht wapen op de Engelsche marine en koopvaardij in den Atlantischen Oceaan en in de Middellandsche Zee behaald konden worden, zoo vervolgt het blad, is het slagschip „Bismarck" in een feilen strijd ge zonken, nadat het door de vernie tiging van de „Hood", het grootste oorlogsschip ter wereld, den hoog- sten roem verworven had. Overwinning en offer zijn in den oorlog niet van elkaar te scheiden. Duitschland heeft den strijd tegen Engeland nooit licht opgenomen; maar het Duitsche volk weet ook met stellige zekerheid dat onze vijand zal worden verpletterd. Het lot van het slagschip „Bismarck" kenmerkt opnieuw den offensieven geest der Duitsche marine, die on danks de superioriteit van de Engel sche vloot het initiatief op den oce aan nam en ook thans niet uit han den zal geven. Daaraan kan geen agitatie van Churchill iets verande ren, die thans een gelegenheid ziet, om de aandacht af te leiden van de onveranderd ernstige positie ter zee voor Engeland. De Deutsche Allgemeine Zeitung schrijft: Onze gedachten en cmzé hoop vertoeven daarbuiten op den Atlantischen Oceaan en bij de doo- den en de geredden. Met dezelfde ernstige fierheid, waarmede het Duitsche volk de lange reeks van groote successen in den oorlog tegen Engeland heeft opgenomen, draagt het thans het verlies van dit machti ge schip en gedenkt het den admi raal, den commandant en zijn be manning. De strijd gaat verder. ROOSEVELTS VALUTA - VOLMACHTEN VERLENGD. New York, 28 Mei. (D.N.B.) Hel Huis van Afgevaardigden heeft, naar de Associated Press uit Washington meldt, tegen de scherpe oppositie van de republikeinen, een wet aan genomen, volgens welke Roosevelt gemachtigd is de waarde van den dollar te bepalen en het fonds van twee milliard dollar voor de valuta- stabilisatie te blijven beheeren. Daarmede werden de valuta-vol machten van Roosevelt tot Juni 1943 veriengd. GEEN DIENSTPLICHT IN NOORD-IERLAND. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) Chur chill heeft, naar de Londensche berichtendienst meldt, in het La gerhuis medegedeeld, dat afgezien is van invoering van den dienst plicht in Noord-Ierland. Het recht van Groot-Britannië zoo. zeide Churchill om in Ierland den dienstplicht in te voeren, staat „wel is waar buiten twijfel, maar de aangelegenheid heeft meer stof doen opwaaien dan het waard is". Daarom is er van af gezien. Men is verplicht te verduis teren tusschen zonsondergang en zonsopgang, dus heden avond Maans op- en ondergang 28 Mei: op 7.33 onder 23.28. 2 Juni Eerste Kwartier. De secretaris-generaal van het departement van landbouw en vis- scherij deelt het volgende mede met betrekking tot de distributie van eieren: Zooals reeds werd medegedeeld, zal tot een naderen datum weke lijks een extra ei beschikbaar wor den gesteld. In verband hiermede is thans bepaald, dat gedurende het tijdvak van Donderdag 29 Mei tot met Woensdag 4 Juni a.s. de met „41" genummerde bon van de „bon kaart algemeen", recht geeft op het koopen van ééri ei. Britsche verliezen in Oost-Afrika. Rome, 27 Mei (Stefani) In zijn weermachtsbericht no. 356 maakt het Italiaansche opperbevel het vol gende,bekend: -**'• In den afgeloopen nacht hebben onze bombardementsvliegtuigen de vlootbasis La Valetta op het eiland aangevallen. •In Noord-Afrika bijzonder hevige activiteit van de artillerie aan het front van Tobroek. Onze luchtfor- maties hebben installaties in To broek gebombardeerd, waarbij groo te branden ontstonden. Tijdens het in 't legerbericht van gisteren ver melde bombardement uit de lucht zijn nog twee andere vrachtschepen getroffen en zwaar beschadigd. In den nacht van Zondag op Maandag heeft de vijand een luchtaanval on dernomen op Benghasi. In de Egeïsche zee hebben Brit sche vliegtuigen bommen geworpen op eenige plaatsen der eilanden Rhodus en Scarpanto. In Oost-Afrika hebben onze troe pen in de streek der meren (Galla- Sidamo) tegen vijandelijke afdee- lingen gestreden en hun zware ver liezen toegebracht. Op den ochtend van 24 Mei heeft een van onze de tachementen aan de rivier de Baro een groote vijandelijke concentratie aangevallen en verslagen. In de zone van Debra-Tabor blijven onze troe pen op doeltreffende wijze het hoofd bieden aan den druk van den vijand. BIDSTONDEN VOOR DE DUITSCHE SOLDATEN. Berlijn, 27 Mei (D.N.B.) In vele katholieke en evangelische kerken van het Duitsche rijk werden Zon dag j.l. voor het eerst „bidstonden" gehouden voor alle in den strijd staande soldaten. Deze bidstonden werden van heden af iederen Zon en feestdag gehouden, zoolang de groote gevechtshandelingen duren. In de predicaties zullen de geestelij ken, naar van betrouwbare kerke lijke zijde vernomen wordt, tevens wijzen op de bijzondere beteekenis van deze kerkelijke oefeningen. DE ONLUSTEN IN WAZIRISTAN. Kaboel, 27 Mei (D.N.B.) De toe stand in de provincie Waziristan blijft evenals voorheen uiterst ge spannen. Ten N.O. van Bannoe in de omgeving van Koerramgarhi zijn troepen en opstandelingen met el kaar in botsing gekomen. Een an dere botsing kwam voor in Khaiso- ra in de nabijheid van Damdil in Centraal-Waziristan. Het aantal slachtoffers is nog onbekend. Enkele kilometers van Bannoe hebben de opstandelingen de brug over den weg naar Tochi in Beneden-Waziris- tan opgeblazen en de telefoonleidin gen vernield. Zie vervolg Buitenland pag. 2, 2e blad.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1941 | | pagina 1