L
ti
HET SCHEEPJE UIT DE GROOTE KERK
GERESTAUREERD.
Klompertje Klomp
DE GROOT
li
KEURIG WERK VAN EEN ALKMAARSCHEN
„SCHEEPSBOUWER".
EEN ECHTE HOLLANDSE JONGEN
DAMMEN
m
m
m
mmmS
M 'i
wmm
STILLE NO- 9
DASHIELL
HAMMETT
ALKMAARSCHE COURANT VAN ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1941.
Pagina 6
Er zijn menschen, die met hun
pantalon netjes in de vouw en een
'ongekreukt jasje aan naar hun kan
toor stappen en zich daar uiterst
prozaïsch bezig houden met de
boekhouding en de correspondentie.
En de mogelijkheid bestaat, dat
hetzelfde keurige heertje op een
vrijen Zaterdagmiddag in een vuile
boot zit waar hij met opgestroopte
mouwen en een oude trui vol gaten,
onder het fluiten van een vroolijk
wijsje, bezig is zijn zeiltjes te hij-
schen.
Er zijn menschen van het type,
dat niemands aandacht trekt, die
onopgemerkt dc^ir het leven gaan,
die plichtmatig hun dagelijksch
werk doen, maar zich, zoodra zij
thuis komen, overgeven aan hun
bijzondere liefhebberijen, die uit
vindingen doen, postzegels of iets
anders verzamelen en elk geval
op het gebied van hun liefhebbe
rijen iets zeer bijzonders prestee-
ren.
Men zou van die menschen kun
nen zeggen, dat zij een dubbel leven
lijden, een schijnleven in de plicht
matige uitvoering van hun dagelijk-
schen arbeid en een werkelijk leven
als zij zich met hart en ziel aan hun
liefste bezigheden kunnen wijden.
De wereld is vol van menschen
met plichtwerk en liefhebberijen,
maar wat zij buiten hun dagelijksch
werk presteeren is jn den regel niet
zóó opmerkenswaard, dat men er
bijzonder belang in kan stellen.
Maar zoo nu en dan is de tegen
stelling tusschen schijn en wezen
- tusschen den plichtmatigen en
vrijwilligen arbeid zoo inte
ressant, dat een krantenman zich
daarvoor kan interesseeren, voorna
melijk wanneer een bijzondere ge
beurtenis bewijst, dat men het uit
liefhebberij begonnen werk zóó
waardeert, dat men den amateur
een belangrijke en verantwoordelij
ke opdracht durft toevertrouwen.
Er is in onze stad een bakker, die
zich op het fabriceeren van rogge
brood gespecialiseerd heeft.
Het gevolg daarvan is natuurlijk,
dat hij op dit gebied iets'bijzonders
presteert, maar wie jaar in - jaar
uit en waarschijnlijk al meer dan
een kwart eeuw niets anders dan
roggebrood maakt, moet een pro
zaïsch man, een luiE.ard of een leeg
hoofd zijn als hij daarnaast zijn
vrijen tijd niet zóó zal besteden, dat
hij in zijn leven ook nog de voldoe-
ning kent over amateurswerk, dat
hem iederen dag weer nieuwe ar
beidsvreugde kan schenken.
De bakker, wiens naam wij hier
met eere kunnen vermelden is de
heer H. Elfring, die al jaren lang in
een bescheiden huisje in het Groot
Nieuwland woont, die er, in de sfeer
van zijn eenvoudig handwerk, da
gelijks met zijn kar op uittrekt om
zijn vaste klanten te bedienen en
van wien niemand zou vermoeden,
dat hij achter zijn mengerij en bak
kerij nog 'n kleine werkplaats heeft,
waar hij in vrijwilligen, onverpoos
den arbeid de mooiste uren van zijn
leven doorbrengt.
Men zal dat kunnen begrijpen
als wij hier dadelijk meedeelcn, dat
het bijzonder fraaie en kostbare
fregat, dat iedereen kent, omdat het
onze Groote Kerk siert, door het
kerkbestuur eenigen tijd geleden
naar de woning van bakker Elfring
is overgebracht om daar deskundig
gerestaureerd te worden. Daar heeft
het enkele maanden gestaan in het
kleine werkplaatsje, waar een zelf
gemaakt draaibankje aangeslo
ten op den motor van de waschma-
chine reeds van den eenvoud van
den bewoner getuigt en waar plan-
kep. vol doozen en kistjes staan met
niets anders dan eigengemaakte
roertjes, ankertjes, glas-in-lood-
raampjes uit een ouden tinnen
beker gegoten. scheepskanonne-
tjes, boeg- en spiegelbeeldjes, zeil
tjes, toüwladdertjes en katrolletjes.
Hier, naast den roggebroodoven,
is een scheepswerf in het klein en
wat er van deze miniatuurhelling
te water gelaten wordt zijn geen
moderne scheepjes, maar oude Hol-
landsche fregatten, oude turfscheep-
jes, visschersschuiten, beurtscheep
jes en meest driemasters van aller
lei vorm en grootte, schepen met
volle zeilen die ook echt varen
kunnen waarvan alles, tot in de
kleinste bijzonderheden, natuurge
trouw is weergegeven.
Geen touwtje, geen takeltje ont
breekt, boegspriet en achtersteven
zijn vol fleurige en kleurige beeld
jes, openslaande deurtjes, antieke
raampjes en Oud-Hollandsche
scheepslantaamtjes. Soms is zoo'n
schip meer dan een meter lang,
soms is het de helft kleiner, maar
alle zeilen zijn bijgezet en het is of
al die scheepjes slechts wachten op
water en wind om op volle kracht
door de golven te klieven.
Dat alles is bedacht en ontwor
pen in de weinige vrije uren, die
een bakker ten dienste staan. Er
staan schepen in den winkel, in de
kamer en er staan er een tipntal op
zolder allemaal netjes in kranten
gepakt opdat er geen stof in zal ko
men.
Hij is als een schilder die zooveel
van zijn werk houdt, dat hij er niet
toe kan komen er iets van te ver-
koopen en wie bedenkt hoeveel tijd
het maken van een enkel scheepje
gekost heeft, begrijpt volkomen, dat
dit werk nooit naar vergoeding van
arbeidsuren.betaald zal kunnen wor
den,
Van een bijzondere opleiding is
geen sprake geweest, het zijn wat
oude illustraties, de liefde voor het
werk en de routine door jarenlangen
arbeid, die het scheppen van al deze
historische schepen en scheepjes
mogelijk hebben gemaakt.
Naar dit bsfkkerijtje op het Groot-
Nieuwland heeft het Kerkbestuur
dan het antieke en kostbare fregat
laten brengen, hetx schip, dat alweer
bijna honderd jaren aan het Choor-
gewelf had gehangen sinds er de
laatste maal iets aan gerestaureerd
was geworden.
De perkamenten zeilen waren
grootendeels vergaan, de toüwlad
dertjes door den tijd gebroken, ka
nonnetjes los- en weggeraakt en de
man, die uit oude boter- en kren-
tenvaatjes de prachtigste en tot in
alle onderdeelen natuurgetrouwe
scheepjes gemaakt heeft, is dadelijk
met groote ambitie aan het werk
van de restauratie van dit fraaie
fregat begonnen. Hij heeft gezocht
naar oud en sterk doek om er de
zeiltjes van te naaien, naar koord
dat het oude touwwerk zoo goed
mogelijk kon vervangen, hij heeft
kanonnetjes gemaakt en op affuiten
gezet, katrolletjes nagekeken, luik
jes en beeldjes gerepareerd en bij
dat alles er voor zorg gedragen, dat
het cachet van het oude volkomen
bewaard bleef.
Deze week is het werk gereed ge
komen en konden wij het scheepje,
dat door de restauratie van de Groo
te Kerk tijdelijk in de Kapelkerk
is ondergebracht, laten fotografee
ren, helaas zonder den man er naast
die dat alles zoo keurig verzorgd
had omdat hij pertinent weigerde
gekiekt te worden en op een plaatje
in de krant te verschijnen.
Nu rest ons slechts een beschrij
ving en wat historische bijzonder
heden van dit scheepje te geven.
De lengte bedraagt ruim 1.70 me
ter en het onderstuk is uit één klomp
hout gemaakt. Het is prachtig op
getuigd met 12 zeilen, het heeft hon
derden touwtjes, laddertjes en ka
trolletjes en 82 kanonnetjes, waar
van twee op den achtersteven. Daar
ziet men ook het Alkmaarsche wa
pen met twee leeuwen en drie lan
taarns waarvan .vóór de restau
ratie alleen maar de hechtijzertjes
over waren. Achterop staat een rui
ter ridder te paard en ter
weerszijden aan de kanten twee
mannen met getrokken zwaarden.
Hetzelfde motief vindt men op een
aan den achterkant geplaatste vlag,
die een arm met een zwaard ver
toont. Er zit een roode leeuw op
den voorsteven en een op een' vlag
in den middelsten mast. Voorop en
achterop „wappert" de rood-wit-
blauwe vlag en aan de achterzijde
draagt het fregat het opschrift: „De
Ruyter is mijn naem. anno 1667".
Aan de voorzijde is met prachtige
krulletters op het oude perkament
r thans op linnen geplakt het
volgende te lezen:
Door gunst neemt hier op merck
en leest dit kort verhael
't verciert de Alcmaer Kerck
't Schip van den Admirael
die tegen 't brittenlandt
kloeckmoedig lanck dorst
[stryden
tot eere van Hollandt
veel Vroomen tot verblyden
die onze Stadt en Staet
bemint ist een Exempel
't afbeeltsel tot cieraat
Verciert des Heeren Tempel
niet onberispelyck
Sibeth Pietersz Specher(?)
van Outdorp.
Op een vergaan en thans wegge
nomen stukje perkament kan men
nog ontcijferen, dat 't scheepje ver-
tuigd is in 1860 (of 1840) door en
dan volgt er een onleesbaren naam,
die het meest lijkt op Mat. Heykops
Zn.
Hoe Alkmaar aan dit scheepje is
gekomen is niet bekend.
Van Arkel en Weisman noemen
het in hun N.H. oudheden een fraai
17e eeuw scheepje en geven dan
-aan wat er op en aan te zien is. In
genealogische en heraldische ge
denkwaardigheden door Bloys van
Treslong, Prins en mr. Belonje
staat: „Aan het Choorgewelf hangt
een scheepje" waarvan dan verder
een korte beschrijving wordt gege
ven.
De heer Elfring vermoedt dat
deze Specher een kerkdienaar van
Oudorp is geweest, anderen meenen
door de deskundigheid waarmee
het scheepje gemaakt en getuigd is
dat het een matroos van De Ruij-
ter was.
De stukken van dien tijd, de kerk
betreffende, zijn verloren gegaan en
het is dus niet mogelijk hierover
nadere mededeelingen te krijgen.
Wij hebben ons terzake nog ge
wend tot den directeur van het Ne-
derlandsch Historisch Scheepvaart
Museum' in Amsterdam, die ons, tor
zijn spijt, slechts negatieve berich
ten kon geven.
„In 1867 was er" zoo schrijft
hij ons „voor zoover wij thans-
weten, geen schip in onze vloot, dat
den naam De Ruyter droeg. Pas
tegen het einde der 18e eeuw heeft
men een oorlogsschip naar den
vlootvoogd genoemd.
Voorts was het „schip van den ad
miraal" in 1667 de Zeven Provin
ciën. De spiegelversiering van dit
schip bestond uit het wapen der Re
publiek, omringd door wapens der
zeven provincies, dus geen gezicht
143. Dat zou
hem prachtig
van pas kun
nen komen.
Een, twee,
drie, daar had
Klompertje
er een grote
lus in gemaakt
en nu had hij
meteen een
reusachtig
plan, om dien
lelijken dief te
pakken te
nemen en de
ster terug te
krijgen. Dat
touw zou hij
144. Om een
van die rare
planten bin
den, die hij
daar zag
groeien. Die
leken hem bij
zonder sterk.
Als Klompertje
zich niet ver
giste, kon hij
daar een ste
vige kattepult
van maken.
Zo gezegd, zo
gedaan. Daar
bindt Klom
pertje het
touw vast.
VERTROKKEN PERSONEN.
G. Pauw, dienstbode, N.H., van
Ritsevoort 42 naar Kwadijk. C
Hendriks, vertegenwoordiger, N.H.,
van Corfstraat 15 naar Zeist. P.
Herfst, N.H., van Stationsweg 192
naar Beverwijk. K. C. Herfst,
N.H., van Stationsweg 192 naar Be
verwijk. J. Kops, zaakwaarneem
ster, R.K., van Langestraat 92 naar
Heiloo. S. Lievendag, z.b., R.K.,
van Heilooërdijk 25 naar Heiloo.
D. Polak, filmoperateur, N.H., van
Helderscheweg 22 naar Velsen.
B. H. W. Bor, N.H., van Wolle-
brandstraat 21 naar Renkum. P.
Groenveld, dienstbode, N.H., van
Luttik Oudorp 28 naar Langedijk.
H. J. van Dieren, studeerend, N.H.,
van Nicolaas Beetskade 74 naar
Harmeien. H. J. Blankendaal,
tuinder, R.K., van Omval 32 naar
Heiloo. J. Vader, wed. van P.
Meurs, N.H., van Brouwerstraat 12
naar Maastricht. G. H. Bot,
bootsman Kon. Marine, geen, en
echtg., van Frans Halsstraat 7. naar
Centraal Bevolkingsregister. M.
Klaaren, dienstbode, geen, van mr,
P. J. Troelstrakade 58 n. Arnhem.
D. de Jong, logementhouder,
geen, en gezin, van Woonschip bij
de Schermerpoort naar Utrecht.
J. Groothuizen, dienstbode, D.G.,
van Eikelenbergstraat 42 naar Ham
burg (D.) A. Bas, h.i.d.h., geen,
van Prinses Julianalaan 14 naar
Heerhugowaard. A. Nagel, dienst
bode, Hazea, van Rippingstraat 23
naar Hoogezand. N. H. Pleune,
z.b„ N.H., van Geestersingel 19 n.
's-Gravenhage. J. van Berkum,
monteur, geen, en gezin, R.K., van
Reekerstraat 45 naar Hoogezand.
J, Groot, kantoorbediende, R.K., van
Krebbesteeg 4 naar Waarder. J.
A. Alberts, kantoorbediende, G.K.,
van Dr. Schaepmankade 32 naar
Harderwijk. C. van der Graaf,
ass. accountant, N.H., van Houtman
straat 9 naar Utrecht. J. N. L.
Oud, kellner, geen, van Langestraat
70 naar Amsterdam. E. Landman,
leerling-verpleegster, R.K., van van
Everdingenstraat 18 naar Wymbrit-
seradeel. E. Brand, dienstbode,
N.H., van Schoolstraat 6 n. Heiloo.
N. Niele, expeditieknecht, R.K.,
van Roemer Visscherstraat 4 naar
Utrecht. C. H. B. Scheltinga, on
derwijzeres, R.K., van Sint Jacobstr.
9 naar Ermelo.
M. K. J. Bokma, N.H., dienstbode,
van Langestraat 41 naar Heiloo. A.
Ursem, R.K., dienstbode, van Dr.
Schaepmanstraat 10 naar Wormer-
veer. J. Ursem, R.K., huishoudster,
van Oudegracht 2 naar Assendelft.
H. Schilders, N.H., leerling-verpleeg
ster, van Wilhelminalaan 11 naar
Rotterdam. E. P. Bernaert, R.K.,
zonder beroep, echtg. van H. M. A.
van de Ven, van Oudegracht 162 naar
Hilversum. M. C. Metz, N.H., echtg.
van A. van Ooijen, van Oudegracht
220a naar Hengelo. Chr. Mors,
R.K., dienstbode, van Verdronken-
oord 101 naar Zijpe. M. C. Kaal,
N.H., verpleegster, van Wilhelmina
laan 11 naar Beverwijk. -P. M.
Sieuwertsen, N.H., dienstbode, van
Varnebroek 1 naar Beemster. D.
op Alkmaar en geen ruiter te paard,
wat vermoedelijk fantasie van den
maker geweest is. Dat Specher tot
de bemanning van De Ruyter's schip
heeft behoord is zeer wel mogelijk.
Wij beschikken echter niet over een
scheepsrol waaruit dit nader zou
kunnen blijken".
Hoe weinig, in historisch opzicht,
van dit scheepje dan ook bekend
moge zijn, het voornaamste is, dat
het bestaat en dat het thans weer
zoo zorgvol gerestaureerd is, dat ei-
meerdere geslachten zullen komen
en gaan eer het opnieuw op de hel
ling moet worden genomen.
Aan de Dammers.
In onze vorige rubriek gaven wij
ter -oplossing probleem 1711.
Stand.
Zw. 7 sch. op: 1, 19, 21, 23, 29,
3-5, 40, en dam op 6,
Wit 9 sch. op: 22, 28, 32, 38, 42,
43, 44, 47, 50.
Oplossing.
1. 38—33 1. 40X18 (4 sch.)
2. 33X22 2. 23X32
3 42—38 3.' 6X42
4. 47X16!!
Nogmaals probleem 1706.
De heer A. Roos, alhier, geeft een
eenvoudige verbetering aan van
probleem 1706. Wanneer men
schijf 40 uit den oorspronkelijken
stand op 44 plaatst en men neemt
aan dat zwart als laatsten zet
2429 heeft gespeeld, dan is de
oplossing gelijk aan de door ons
gegevene, n.l. 3430, 2721,
38—32, 48—43 en 43X5!!
zm W(/;.
W'..
Een aardig miniatuur.
De volgende stand' van
den heer J. Wagter te Gro
ningen 'heeft een zeer aar
dige ontleding.
Zw. 7 sch. op 3', 5, 8, 9,
19, 28, 36.
W. 7 sch. op: 15, 30, 38,
41/44.
Wit speelt:
1. 42—37 1. 36X47
2. 37—32 2. 47X40
(3 sch.).
3. 32X14 3. 49X10
4. 15'X 21!
Ook het standje hieronder
van denzelfden auteur is
leuk.
Zw. 7 sch. op: 8, 18, 19,
20, 24, 30, 38.
W. 7 sch. op: 22, 29, 33,
37, 40, 41, 42.
Wit speelt:
1. 33'28 1. 38X86
2. 37—31 2. 36X18
3. 40—34 3. 24X22
4. 34X 3!! Men schenke nu
bijzondere aandacht aan heit
kleine eindspel'letje. Zwart
moet zetten en is gedwongen
1319 of 2228 te spelen.
Tracht na beide zetten de
winst voor wit te vinden!
Ter oplossing voor deze
week:
Probleem 1712 van
D. Douwes te Utrecht.
(„De Koerier').
Zw. 7 sch. op: 19, 20, 26,
33, 37, 38, 42.
W. 7 sch. op: 22, 27, 30,
31, 36, 48, 49.
In onze volgende rubriek
geven wij de oplossing.
Bakker, R.K., studeerend, van Emma-
straat 23 naar Grootebroek. J. M.
Jacobs, R.K., verpleegster, van Wil
helminalaan 11 naar Oude Tonge.
J. M. Govers, R.K., koperslager, van
St. Josephstraat 21 naar Hoogkarspel.
M. Z. Rechtuijt, geen, dienstbode,
van Brouwerstraat 30 naar Oterleek.
M. C. A. Hofmeijer, R.K., dienst
bode, van Emmastraat 36 naar Hil
versum. D. J. Witte, R.K., dienst
bode, van Lyceumstraat 64 naar
Texel. A. Dijkstra, G.K., kuiper,
van Spoorstraat 56 naar Opsterland.
Ch. Barten, geen, filmoperateur,
van Bleekerskade 85 naar Oudorp.
N. de Geus, R.K., dienstbode, van
Langestraat 2 naar Egmond aan Zee.
W. Veel, geen, machinebankwer
ker, van Westerweg 332 naar Gronin
gen. J. M. Zweijtzer, R.K., hulp in
de huishouding, van Spoorstraat 51
naar Leiden. J. Pover, geen, los
arbeider, van RochdalestraatJL2 naar
Amsterdam.
O. Bollema, geen, schoenmaker,
van Ropjeskuil 12, naar Egmond aan
Zee. G. de Koning, geen, z.b., en
echtg., van Dahliastraat 17, naar Am
sterdam. J. Apeldoorn, R.K., aan
nemer, en echtg., van Geesterweg7,
naar Vught. C. J. E. Knuist, R.K.,
z.b., van Payglop 5, naar Berlijn.
E. Knol, N.H., dienstbode, van Wil
helminalaan 25, naar Meppel. C. J.
Liefting, R.K., chauffeur, en gezin,
van Zocherstraat 24, naar Ubbergen.
G. Loogman, R.K., onderwijzer,
van Nassaulaan 30, naar Oudenbosch.
D. Rosendal, Ger.K., verpleeg
ster, van Wilhelminalaan 11, naar
Hellendoorn. G. Suurenbroek,
R.K., koopman in galanterieën, van
Voormeer 18, naar Nijmegen. N.
Koning, N.H., kapper, van Breed-
straat 4a, naar Amsterdam. T. J.
A. Kueter, R.K., loodgieter, en echtg.,
van Huigbrouwerstraat 6, naar Hei
loo. K. Klop, N.H., werkman PTT,
van Reekerstraat 49, naar Schagen.
G. M. Muntjewerf, N.H., z.b., van
Lyceumstraat 82, naar Kwadijk.
M. Nap, N.H., z.b., Verdronkenoord
49a, naar Heiloo. C. Bakker, geen,
los arbeider, van Uitweg 1, naar Am
sterdam.
GESCHREVEN DOOR
TJEEKENINGEN VAN
ALEXANDER
RAYMOND
186
TEIL WIJL
STOET STILLE Np. 9 HAM OVEBKOP NAAE
DE STRAAT. VTEB VERDIEPINGEN LAGER
143e Jaargang 1
Uit het hoofdkwaï
Führer, 23 Aug. I
opperbevel van d<
maakt bekend:
Aan het O. front b
raties volgens de pli
pen.
Aan de Z.O. kust
brachten gevechtsvli
teren een koopvaa
1000 brt. tot zinken.
In den afgeloopen
't luchtwapen versch
velden op het Britse]
bombardeerd. Mijnve
trouillevaartuigen sc
Kanaal twee Britscl
werpers omlaag.
Bij een aanval van
vechtsvliegtuigen op
vlootbasis Alexandi
nacht van 21 op
werden bomtreffers
havenwerken en b
verbruiksartiikelen. E
groote branden.
Britsche vliegtuige
den afgeloopen nacht
brandbommen met j
werking laten vallen
lende plaatsen in W
Duitschland. Luchtdoe
artillerie schoot een
lende bommenwerpers
Hoofdkwartier van
24 Aug. (D.N.B.) Hei
der weermacht deelt e
„In de Oekraine hc
sche troepen het
"Tsjerkassy aan den
de vijand tot dusvero
verdedigd, genomen.
Wat er in het Fi
gepresteerd wer
Berlijn, 23 Aug. (D.N
aan het Oostelijk front
Zwarte Zee en de Fin
operaties van de Duit
en die der bondgenoot
gang zijn, is ook aan h
Bolsjewistische front de
Duitsche en Finsche s1
op de daar liggende Sov
na de verovering van z-
ligde en hardnekkig
grensversterkingen, aan
genomen.
Men moet een ondersc
tusschen de sectoren var
waar de Duitsche troepe
aan schouder met de Fin
tie? strijden en den set
het gros van de Finsche
der het opperbevel vai
schalk Maimerheim s
zwaartepunt van de ge
het FinschBolsjewist]
ligt zonder twijfel op de
landengte, tusschen het
en de Finsche Golf.
Er bestaat echter ui
vergaande wisselwerkin
de Finsche operaties alda
Sovjetfront ten N. van
en den druk, dien de Du
delijke vleugel op het ooi
uit het Z. en het W. op
gingsgebied van Petei
oefent. Zoo komt- oak in
rijke brandpunt van he
front tegen dé Sovjets i
volle samenwerking ti
Duitsche troepen en di
genooten tot uiting, x
reeds sterk gedunde Sov
niet lang weerstand n
kunnen bieden.
Uit het Finsche weerm
van 22 Augustus 1941 bli
den Finnen thans gelukt
N.W.-oever van het. Ladt
veroveren en zoodoende
zienlijke verkorting van
verkrijgen, doch vooral h
zeer belangrijke spoorwe
Blisen /aara, tusschen h
meer en de Finsch—Bol
grens in handen te krijgt
lijktijdig ten W. van het
voortgezette Finsche aan
tot de inneming van Kek
geleid, heeft intusschen z
lijk veel terrein gewonne
verdediginiszóne van Vi
in de flank en in den ri
wo
