OPROEP.
AMSTERDAMSCHE
BEURS
VRUWlL^^EfflOEM
8-7-6-0-0
RECHTSZAKEN
Ontsmetting van
pootaardappelen.
DE GROOTE KERK.
Voorkomen van rot bij
aardappelen.
ALKMAARSCHE COURANT VAN WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1941.
Pagina 5
Ongecorrigeerd
OPGRAVINGEN BIJ MAARN.
's-Gravenhage, 3 September. Door
den opgravingsdienst van het Leid-
sche rijksmuseum van oudheden zijn
de laatste weken onderzoekingen
gedaan in een aantal heuvelcom
plexen nabij Maarn. Gesteund door
het scherpe geheugen van jhr. Go
din de Beaufort van Maarsbergen,
die zich aanwijzingen herinnerde,
welke van meer dan een halve eeuw
terug dateerden, werd een prachtige
grafheuvel ontdekt, voor de ontgra-
Jving waarvan de onbaatzuchtige
eigenaar zelfs een jonge dennenaan
plant offerde. Als alle Nederlanders
ons oudheidkundig bodemonderzoek
zulk een goed hart toedragen, mag
aan het succes van den arbeid onzer
archeologen niet getwijfeld worden.
De ontgraving bracht een aantal
waardevolle aanwijzingen aan het
licht en leverde inzicht in den op
bouw van een grafheuvel van het
;z.g. primair klok-beker-karakter,
met een voor dit type zeer 'merk-
wardige plaggen-structuur. Het cen
trale hoofdgraf waaromheen, als bij
het gebruikelijke type koepelgraf,
een standsspodr werd aangetroffen,
bevatte een fraai versierden klok
beker. Er omheen werden talrijke
latere bijzettingen aangetroffen
Deze bestonden voor een deel uit
resten van verbrande beenderen,,
zonder sporen van de wijze van be
graving, deels uit urnen met been-
derresten. Een enkel exemplaar
van deze laatste, alsmede een fraai
schaaltje, dat ook als urn gebruikt
was en waarin ook een paar stukjes
brons gevonden werden, konden
gaaf geborgen worden. Daar in het
hoofdgraf, warin nog duidelijk de
sporen van de begravenen in de be
kende houding met opgetrokken
knieën konden worden vastgesteld,
ook nog een gepolijste doorboorde
polsbeschermer werd aangetroffen,
mag de archeologische sectie van het
rijksmuseum van oudheden op een
zeer welbesteed verblijf te Maarn
terugzien.
PRODUCTIESLAG-KWARTIER.
De persdienst van den Nederland-
schen omroep meldt: Donderdag
avond zal het .productieslagkwar
tier" afwijken van den gewonen
vorm, doordat in plaats van een
lezing van technischen aard een
hoorspel wordt uitgezonden door
D. van de Bospoort, getiteld: „Op
het land groeit het leven". Op sim
pele wijze wordt hierin uitgebeeld,
hoe het voortbestaan van een volk
afhankelijk is van zijn boeren. De
ze uitzending is dus niet alleen voor
den boer van belang, doch voor alle
luisteraars in den lande.
3 September 1939.
De fatale datum de dag, nu
twee jaar geleden, waarop Engeland
en Frankrijk aan Duitschland den
oorlog verklaarden. Sinds dien dag
volgden de gebeurtenissen elkander
Sn een razend tempo op. Een blik op
de kaart van Europa is voldoende
om vast te stellen, hoe ingrijpend
deze gebeurtenissen waren.
En nu twee jaar later is in Europa
een blok gevormd van alle be
schaafde landen, een blok gericht
tegen de belagers van beschaving,
godsdienst en cultuur tegen de
bondgenooten van de Engelsche oor
logshitsers, de Sovjets.
In Europa zijn tienduizenden,
neen honderdduizenden tot het be
sef gekomen, dat geen opbouw van
een nieuw Europa mogelijk is, voor
dat de horden van Stalin, volkomen
vernietigd zijn.
Twee jaren na het uitbreken van
den oorlog begrijpen Noren, Zwe
den, Denen, Franschen, Spanjaar-
OPGAVE
AMSTERDAMS CHE BANK N.V.
Bijkantoor Alkmaar,
van Woensdag 3 September 1941
12SI/8
.155
200
staats leeningen. Vor. k.
4 Nederland 1941 1067/]e
4 Nederland 1940 II 1OQ1/4
3—3'/» Nederl. 1938 95%
3 Ned.-Indië 1939 91%
bank
instellingen.
Amsterd. Bank
Handel Mij. Cert,
f 2.50
Koloniale Bank
Ned. Ind. Handelsbank 140
in». on». binnenl.
Alg. Kunstzijde Unie 158
Calve Delft Cert. 12t%
Nederl. Ford .340
Lever Bros166%
Phil. Gloeil. Gem. Bezit 287
cultuur maatslh.
H. V. A4581/-,
Java Cultuur .256'/,
Ned. Ind. Suiker Unit 1503/.
Verg. Vorstenlanden
petroleum.
Kon. Petr
rubbers.
Amsterd. Rubber
Deli Bat. Rubber
Hessa Rubber
Oostkust
Serbadjadi
scheepvaarten.
Holland-Amerika lijn
Java-China-Japan lijn
Kon Ned. Stoomboot
Scheepvaart Unie
tabakken.
Den Batavia 2511/2
Oude Deli296
'kmambah245'/4
1291/j
292%
•297%
246
165
174
•152%
1503/,
162 Va
L.O
.201
pim 2 u
ÏOOV,
100%
95
96%
129
155
2C0
1 2
159
131
o45
168
292%
461
256
251
131%
296
29/%
246
165
179'/,
152
153
161
191
203
256%
297
244%
den, maar ook Nederlanders, dat het
Duitschland is, dat strijdt voor een
nieuw Europa.
Nu twee jaar later staan Neder
landers aangetreden in een vrijwil
ligerslegioen en wordt u de vraag
gesteld, te toonen, dat gij waard
zijt den naam Nederlander te dra
gen.
Want in het nieuwe Europa zal
het weer een eer zijn, zich Neder
lander te kunnen noemen. Daarvoor
zorgen zij, die u voorgingen en 'niet
anders verwachten, dat ook u zich
zult melden bij:
Koninginnegracht 22,
's-Gravenhage.
DE UITRUSTING DER
NEDERLANDSCHE AMBULANCE.
's-Gravenhage, 3 Sept. De Neder-
landsche ambulance, die straks naar
het Oostfront gezonden wordt, zal
de grootste zijn, die ooit door Ne
derland werd uitgerust. Aan voer
tuigenmateriaal zal zij 29 motorrij
tuigen bevatten, waaronder zich vijf
ambulanceauto's, twee autobussen en
vijf ordonnance-motoren bevinden.
Deze autotrein zal geheel zelfstan
dig kunnen opereeren en zal een
volledig veldhospitaal vormen. Hot
spreekt van zelf, dat voor deze uit
gebreide mobiele ambulance een
streng geselecteerde personeelsbe
zetting noodig is. Niet alleen ver-
eischt een goede functionneering ge
schoold vakpersoneel, doch daar
naast en zeker niet in de laatste
plaats, moet rekening gehouden
worden met de gevaren, die aan don
arbeid van de leden der ambulance
verbonden zijn. De ervaring, welke
men tot dusverre aan het Oostfront
heeft opgedaan, leerde, dat de Sov
jetsoldaten weinig eerbied hebben
voor de witte vlag met het Roode
Kruis. Een paar maal is het dan
ook voorgekomen, dat ziekenverple
gers door zwervende en achtergeble
ven Sovjetsoldaten werden overval
len en gewondentransporten werden
beschoten. Daarom heeft de organi
satieleiding van de Nederlandsche
ambulance besloten, dat, met het
oog op deze gevaren voorloopig geen
vrouwelijk personeel meegenomen
zal worden.
Ongetwijfeld zal dit een teleurstel
ling zijn voor de vele verpleegsters,
die spontaan haar medewerking heb
ben toegezegd. Daarentegen wordt
nu eên groote verantwoordelijkheid
gelegd op de schouders van het
mannelijke verplegend personeel in
Nederland, dat in staat is aan het
welslagen van de Nederlandsche
ambulance mede te werken.
Slechts de besten zullen in aan
merking komen deze eerefuhctie te
vervullen. De omstandigheden daar
ginds aan het Oostfront eischen
mannen van de daad, mannen die
desnoods met de wapenen in de
hand de weerlooze gewonden tegen
plunderende Sovjetbenden kunnen
verdedigen. Het zal een eervolle
taak zijn daaraan te mogen mede
werken.
De Nederlandsche ambulance
heeft er alle belang bij een keuze te
kunnen <|oen uit een zoo groot mo
gelijk aantal gegadigden: slechts de
allerbesten komen in aanmerking.
Daarom moet zij een beroep op zie
kenverplegers, sergeanten-hospitaal
soldaten en ziekendragers-vaklie
den. Er moet een electricien, een
beddenmaker, een kleermaker, een
schoenmaker en een metselaar mee,
die gelijkertijd als ziekendrager
dienst kunnen doen. De ambulance
zal geheel zelfstandig optreden,
vaklieden zijn daarqm dringend
noodig.
Nederlanders, er wacht u een
mooie taak. Geeft u op als mede
werker van de Nederlandsche am
bulance. Meldt u aan bij de Neder
landsche Ambulance, Koninginne
gracht 22,
's-G ravenhage.
en zoo u geldelijk wil steunen. Üw
bijdrage wordt nog verwacht. Stort
haar, iets meer dan u kunt missen
op girorekening
Nederlandsche Ambulance,
Koninginnegracht 22, 's-Gravenhage.
VERKLARINGEN VAN
ROOSEVELT IN DE
PERSCONFERENTIE.
Washington, 3 Sept. (D.N.B.)
In de persconferentie heeft presi
dent Roosevelt verklaard geen in
lichtingen te hebben over het doel
van de aankomst van 47 Sovjet
vliegers in de Vereenigde Staten.
De veronderstelling, dat dit zou
beteekenen, dat de aangekondigde
d riem ogendheden c onferentie tus -
schen de Engelschen, de Sovjets en
de Amerikanen in Moskou naar
Washington zou zijn verplaatst,
noemde Roosevelt absurd. Ten
aanzien van een opvoering der pro
ductie van oorlogsmateriaal ver
klaarde Roosevelt, dat dit betee-
kent, dat men meer geld moet uit
geven en meer materiaal moet pro-
duceeren. Hij zal binnenkort ver
dere bedragen aanvragen binnen
het kader van de machtigingswet.
Van de tot dusverre goedgekeurde
1 zeven milliard dollar is ongeveer
alles ingedeeld en voor de helft
van het bedrag zijn opdrachten ge
plaatst. In het vervolg zal men
meer geld besteden aan het gebruik
van reeds bestaande fabrieken en
minder voor den bouw van nieuwe
werkplaatsen. Door het gebruik van
kleine bedrijven en door het in
schakelen van fabrieken die tot
dusverre voor het civiele verbruik
werkten, kan veel bereikt worden.
Een verlenging van den arbeidstijd
ligt niet in het voornemen, zoo
verklaarde Roosevelt nog, wel ech
ter een uitbreiding van personeel
voor de tweede en derde ploeg, het
geen echter hoofdzakelijk een pro
bleem van verschaffing der noodi-
ge grondstoffen is.
VERKLARINGEN VAN ATTLEE.
Berlijn, 3 September (D.N.B.)
Op het Engelsche vakvereenigings-
congres in Edinburgh, heeft de
lord grootzegelbewaarder Attlee
verklaard, dat de hulp, die Enge
land aan zijn bondgenooten kon
geven, begrensd wordt door de
Engeland ter beschikking staande
middelen en door geopgraphische
feiten. Da slag is ,„nog niet" ge
wonnen. Er zijn in Groot-iBritannië
in alle klassen der maatschappij
nog zekere lieden, die zich nog niet
ten volle bewust zijn van de ge
vaarlijkheid van den tegenwoordi-
gen tijd en die ook de .macht van
den tegenover Engeland staanden
vijand niet inzien. De reorganisatie
tot de oorlogsproductie is in een
groot industrieland onvermijdelijk
een langdurig proces. „Er zijn twee
dingen", zoo zeide Attlee, „die wij
niet mogen doen: wij mogen niet
tevreden zijn met onze eigen in
spanningen en wij mogen onszelf
ook niet toestaan te denken, dat de
oorlog door anderen voor ons kan
worden gewonnen."
EIGENAAR VAN KATTENMOORD
BEBOET.
Onlangs verscheen voor den
Utrechtschen kantonrechter een in
woner van de Rivierenwijk, die
terecht stond, daar zijn hond een
moord op zijn geweten had, een kat
tenmoord wel te verstaan. Bij de be
rechting van het geval indertijd kon
geen uitspraak worden gedaan, daar
niet kwam vast te staan, wie er nu
eigenlijk „begonnen" was, de hond
door een aanvallende houding of een
rechtstreekschen aanval of de kat
door gesnauw, geblaas of min
achtende blikken naar zijn tegen
stander.
Om deze reden werd de zaak uit
gesteld en enkele dagen geleden
voortgezet, waarbij nog twee getui
gen ten tooneele kwamen, een huis
vrouw, die den strijd vanuit haar zit
kamer had gadegeslagen en een
inspecteur van de Dierenbescher
ming, die de zaak in eersten aanleg
ambtshalve behandeld had.
De huisvrouw vertelde eerst, dat
de kat was begonnen te blazen, maar
toen de kantonrechter, meenend een
spoor gevonden te hebben, vroeg, of
de kat dan aanleiding had gegeven,
ontkende ze dit en verklaarde, dat de
hond den eersten stap op zijn ge
weten had, daar hij, zoodra hij de kat
zag, aangevallen had. „Trouwens",
zoo ging zjj voort, ,,'t is al de achtste
kat die dat ondier doodgebeten
heeft!"
Verdachte kon niet anders doen
dan deze misdaden zwijgend er
kennen.
De inspecteur van de Dierenbe
scherming, daarna gehoord, zeide
slechts een klein schrammetje op
den neus van den hond gezien te
hebben en niets te weten van de
andere, zware verwondingen, die de
hond volgens zijn eigenaar in het
duel moest hebben opgeloopen. Ter
wijl het bovendien volgens getuige
r.og zeer goed mogelijk was, dat die
schram een gevolg was van het vele
vuilnisbakken-nasnuffelen, waar
aan de hond zich placht schuldig te
maken.
Verdachte, die zooveel zonden
van zijn dier hoorde noemen, zei
tenslotte gelaten: „Misschien is 't
maar het beste, als hij afgemaakt
wordt", waarop de kantonrechter
repliceerde: „Ja, anders consu
meert hij alle katten van Utrecht
nog!"
De ambtenaar van het O. M., re
quisitoir nemend, meende dat het er
niet toe deed, wie er eigenlijk „be
gonnen" was; de hond had de kat
doodgebeten, en daarmee uit.
De eigenaar had moeten zorgen,
dat zooiets niet kon gebeuren en
mede in verband met het lange zon
denlijstje van den hond vroeg hij een
straf van 15 boete subs 6 dagen
hechtenis.
Verdachte betuigde nog, dat zijn
hond nu ondertusschen wel zoo af-
tandsch is geworden, dat hij geen
vlieg meer kwaad zou kunnen doen.
„Dan heeft» zijn laatste kattenfeest-
maal zeker homoepathisch gewerkt?"
veronderstelde de kantonrechter. In
verband met het feit, dat verdachte
aan de betrokken dame een nieuwe
kat heeft cadeau gedaan en gezien de
momenteele aftandschheid van den
hond veroordeelde de kantonrechter
den verdachte tot een geldboete van
8 subs 4 dagen hechtenis.
Ter bestrijding van de Rhi-
zoctoniaziekte in aardappelen
wordt, indien op het pootgoed
de bruine of zwartachtige
korstjes van deze schimmel
(z.g. sclerotiën) in eienige mate
voorkomen, ontsmetting ten
zeerste aangeraden.
De aanwezigheid van de sclero
tiën kan vastgesteld worden door
een flink monster in water schoon
te wasschen. De bruin of zwart
gekleurde sclerotiën worden dan
goed zichtbaar.
De ontsmetting - in het najaar
verdient aanbeveling boven die in
net voorjaar. Laat in het voorjaar
ontsmetten, moet worden afgeraden.
Raadzaam is het ook, de aardappelen
eerst eenigen tijd na het rooien te
behandelen, opdat de huid goed is
afgehard. Er bestaat anders eenige
kans op beschadiging.
Voordat tot ontsmetting wordt
overgegaan, moeten de aardappelen
ontdaan worden van den aange-
hechten grond, door ze te wasschen
in gewoon water. Wordt dit nage
laten, dan kan de ontsmettingsstof
niet voldoende tot de sclerotiën
doordringen, terwijl bij bij de aan
wezigheid van grond ook spoediger
haar werking verliest. Dit laatste is
ook het geval bij ontsmetting in
zakken. Ook dit moet dus worden
nagelaten. Het beste is, öf de aard
appelen los in de vloeistof te stor
ten, öf in manden of ijzeren korven
te ontsmetten, (Bij aanwending van
sublimaat of Fusariol mogen geen
ijzeren korven gebruikt worden,
daar deze stoffen ijzer aantasten.)
De temperatuur van de vloeistof
mag in geen geval beneden 5° C
zijn. Men zorge er voor, dat de
ontsmette aardappelen goed op
gedroogd zijn, vóórdat ze voor den
winter worden opgeborgen. De
beste bewaring is tve-1 in poter
bakjes.
De ontsmetting kan worden uit
gevoerd met, in alphab,tische volg
orde genoemd: Areton, Fusariol-
natontsmetter, sublimaat of Tuba-
vit. Er kan gerekend worden, dat
per hl aardappelen 70 kg)
ongeveer 50 liter vloeistof noodig
is om deze onder te dompelen.
Aretan, Fusariol-natontsmetter
en Tubavit worden aangewend dn
een oplossing ter sterkte van 1K op
duizend, dus 1 gram op 1 liter
water; de aardappelen worden
daarin gedurende 20 tot 30 minuten
ondergedompeld.
Dezelfde oplossing kan 3 maal
achtereen gebruikt worden. Er
bestaat echter geen bezwaar tegen,
dat dit 6 maal achtereen geschiedt.
Het is dan echter noodig, dat na
iedere behandeling per 100 liter
Land- en Tuinbouw.
gebruikte oplossing 4 liter van een
oplossing van dubbele sterkte, dus
van 3 op duizend, wordt toege
voegd. Na 6 maal gebruikt te zijn,
moet de oplossing door een nieuwe
vervangen worden.
Om zeker te zijn van een goede
oplossing en menging van de ont-
smettingsstoffen met het water
make men eerst van de benoodigde
hoeveelheid een papje en brenge
dit daarna onder flink roeren in
het water. De aanvullings-vloeistof
wordt in een apart vat gereed ge
maakt.
Er wordt gebruik gemaakt van
houten en steenen vaatwerk. Bij
aanwending van Aretan en Tubavit
kan ook ijzeren vaatwerk gebezigd
worden, echter geen zinken, daar
dit ook door deze middelen wordt
aangetast.
Bij aanwending van sublimaat
worden de aardappelen gedurende
1 uur in een oplossing ter sterkte
van 1 op 10O0, dus 1 gram subli
maat per liter water, ondergedom
peld. 't Gemakkelijkst zijn hiervoor
te gebruiken sublimaat-pastilles a
1 gram. Deze wegen IK gram.
maar bevatten 1 gram sublimaat.
Er zijn ook pastilles in den handel,
die slechts K gram sublimaat be
vatten. Bij den aanschaf houde men
hiermede rekening.
De sublimaatoplossing kan niet
meer dan driemaal achtereen ge
bruikt worden. Hierbij kan alleen
gebruik gemaakt worden van
houten of steenen vaatwerk, daar
metalen door sublimaat worden
aangetast.
Dompelmethode.
Uit door den Plantenziektenkun-
digen Dienst genomen proeven is
gebleken, dat bij gebruik van
Aretan, Fusoriol-natontsmetter of
Tubavit (niet bij sublimaat) ook
goede resultaten worden verkregen
wanneer de aardappelen slechts
korten tijd, maar in een sterkere
oplossing worden ondergedompeld.
Bij toepassing van de dompel
methode worden de aardappelen
öf 1 minuut gebracht in een op
lossing ter sterkte van 5/10 procent
(5 gram per liter water), öf 5
minuten in een van 3/10 procent
(3 gram per liter water). De vloei
stof kan dn het eerste geval 20 maal
achtereen gebruikt worden; bij
onderdompeling gedurende 5 mi
nuten in een 3/10 procents oplos
sing 15 maal. Noodig is echter, dat
na iedere behandeling per ÏO'O liter
oplossing 4 liter oplossing van dub
bele sterkte, respectievelijk dus van
1 procent en van 6/10 procent, van
een vooraf gereed gemaakte oplos
sing wordt toegevoegd. Bij gebruik
van meer of minder oplossing wordt
naar verhouding nieuwe oplossing
Uit de oude doos.
Hoe de kosten voor herstel
in vroeger tqd gevonden
werden.
Restauratie dezer kerk heeft
meerdere malen de aandacht en
■teun van de overheid gehad. De
gelden waren hiervoor niet altijd
aanwezig en men moest uitzien naar
middelen waardoor het mogelijk
werd het benoodigde te ver
krijgen. Een dezer middelen was in
1683 'herziening der begrafenisrech
ten in de Groote Kerk, blijkens een
„Nieuwe Ordonnantie ende Keure,
Op de Begraevenissen nopende het
Hecht van de kerck, loon van de
Grave-maker en de anders tot Alck-
maer", welke den 20 Februari door
Schout, Burgemeesteren en Schepe
nen werd vastgesteld na ingewon
nen advies van de Vroedschap.
Verhooging van begrafenis
rechten.
De Ordonnantie geeft in art. 1
aan waarom men tot de samenstel
ling kwam, want dit luidt: Eerste-
lijck dat tot verval van de sware on
kosten f der hoognoodige onderhou-
dinge van de Groote Kerck al
hier voortaan over het begraven
van een Lijck dat met een Bare van
vieren of meerder gedragen werd
voor het recht van de kerck ont
vangen sal werden ses guldens. Art.
2. Van een kinds Lijck dat onder
den Arm of op een kleyne Bare met
tweeën gedragen wordt drie gul
dens.
Voor het ophangen van een wapen
of blazoen 60 of 90 indien deze
in een kast waren geborgen. Daaren
boven moest voor het plaatsen van
de kist in de kerk betaald worden
12, voor het lichten der zerk '6
en voor het ophangen der wapens
of blazoenen 3 en voor ieder
quartier dat in een kast werd gehan
gen nog 5. Een zeer goede maat
regel, weïke ook in onzen tijd nog
goede diensten zou bewijzen, was de
boete welke werd opgelegd voor te
laat komen. Deze bedroeg voor een
K uur acht gulden en vGor een uur
S 16. De boete was verbeurd als
men na den laatsten slag van- de
„wage of kerckklock" binnen kwam.
Voor de op bet kerkhof, naast de
kerk naar de Kerkstraat gelegen, te
begraven lijken werd half geld ge
rekend.
De maat van de kisten werd pre
cies aangegeven en zoo deze hier
aan niet voldeden, werden zij niet in
de kerk ter aarde besteld, terwijl
timmerman en familie ssimen een
boete van 3 gulden moesten betalen.
Vermoedelijk om te voorkomen dat
de gravenmaker een oogje dicht zou
doen, kreeg deze van elke opgelegde
boete een deel. De rest was voor de
kerk. De betaling moest binnen 3
maanden geschieden op straffe van
verkoop der graven.
Het waren dus flinke bedragen
welke de kerk ten deel vielen en om
te voorkomen dat men de dooden
elders zou gaan begraven, was vast
gesteld, dat vervoer uit of door de
stad voor dat doel betaald moest
worden met dezelfde bedrgen als
voor begraven in de kerk verschul
digd.
De graven werden 5 kisten diep
gemaakt, waarbij de bovenste kist
een voet onder de aarde moest blij
ven. Voor het openen van een graf
ontving de gravenmaker 16 stuivers
voor een doode op de groote baar,
indien er geen steen op was; voor
een kleine of kinderbaar 12 st. en
voor een kind onder den arm 8 st.
Wie van de „Schale" of van da
Diaconie onderhouden werd, betaal
de 12 st. voor een „oude Doodt", een
kind onder den arm 6 st. en voor
een kist onder de 5 voeten 8 stui
vers.
Met den winter werd ook reke
ning gehouden, want „als de Sche
pen niet varen en konnen van een
oude Doodt tweeëndertigh stuivers,
van een kind 16 st."
Klokluiden apart betalen.
Voor soldaten mocht maar 6 stui
vers worden berekend.
Het maken van een graf onder de
Librye of het Zuiderportaal waren
de bedragen resp. 1, 10 en 5 st.
Nog een ander middel werd ge
bruikt om aan de gelden, tot herstel
benoodigd, te komen n.|m. het luiden
der klok voor een begrafenis. Voor
een y. uur luiden 4 gulden 10 stui
vers, voor een uur 6 gulden en ver
volgens voor elk uur tot 3 uur toe
3 meer.
Een vroedschap moest er op reke
nen dat er voor minstens 3 „poosen"
luiden, ook al werd dit niet gedaan,
moest worden betaald aan de kerk
bij zijn overlijden.
De mogelijkheid cm na zonsonder
gang te begraven bestond ook, doch
alvorens dit geschieden kon, moest
betaald worden 60 gulden boven
alle vorengenoemde kosten en nog
6 gulden aan het weeshuis voor 't
recht van het kleed, ook al werd dit
niet gebruikt.
Van deze Keur waren uitgezon
derd de dooden, welke op order van
de heeren van het gerecht begraven
werden. Deze moesten volgens de
vonnissen „op avondt en ontijen"
begraven worden.
Het begraven in de kerk hield op
in het begin der vorige eeuw en de
kerk krijgt voor dit gemis een jaar-
lijksche uitkeering van de ge
meente. Dat het terrein tusschen
kerk en Kerkstraat eens kerkhof is
geweest, merkt men niet,maar in
de kerk wijzen de veld nog mooie
grafzerken hierop. De wapens en
blazoenen, welke een mooie versie
ring in de kerk brachten, zijn jam
nier genoeg verdwenen.
H. P.
toegevoegd. Gaat men b.v. uit van
50 liter, waarin dus telkens 1 hl kan
ontsmet worden, dan moet telkens
2 liter van de nieuwe oplossing
worden toegevoegd.
Aangezien zich soms luchtblaas-
jes op de sclerotiën vormen, is het
gewenscht de aardappelen gedu
rende de onderdompeling eenige"
malen in beweging te brengen.
Speciaal wordt de aandacht er op
gevestigd, dat bij toepassen van de
dompelmethode het noodig is, dat
de aardappelen goed schoon zijn,
vóórdat ze in de ontsmettingsvloei
stof worden gebracht.
Het opdrogen van de volgens de
appelen mag niet al te snel plaats
hebben. Wanneer hierop kans be
staat, bedekkei men ze gedurende
een half uur om ze daarna zoo
spoedig mogelijk te laten opdrogen.
In geen geval mogen ontsmette
aardappelen nat worden opgebor
gen.
De dompelmethode zal, wat de
te gebruiken hoeveelheden ontsmet
tingsstof aangaat, in vele gevallen
duurder zijn dan de gewone metho
de, maar heeft het voordeel, dat in
korten tijd groote hoeveelheden
aardappelen ontsmet kunnen wor
den, terwijl bij ontsmetten van
kleine partijen met slechts geringe
hoeveelheden kan worden volstaan.
Daar alle voor de ontsmet
ting van aardappelen bruikbare
middelen giftige stoffen (maag
giften) zijn, betrachte men de
noodige voorzichtigheid.
Nadere inlichtingen worden
verschaft door den Plantenziekten-
kuundigen Dienst te Wageningen,
door de bij dezen dienst werkzame
ambtenaren, zoomede door de rijks-
land- en tuinbouwcousulenten.
De Plantenziektenkundige dienst
schrijft:
In den laatsten tijd is bij sommige
aardappelrassen de aardappelziekte
(Phytophthora infestans) in toe
nemende mate in het loof opgetre
den, en is hier en daar ook reeds
eenige aantasting in de knollen
waargenomen. Ten einde de gevol
gen hiervan voor de aardappeloogst
zooveel mogelijk te beperken, ves
tigt de Plantenziektenkundige
Dienst de aandacht van alle aard
appelverbouwers met klem op de
navolgende maatregelen:
le. Waar de aantasting thans
nog niet algemeen is, wordt den
verbouwers ten sterkste aangera
den, de bespuitingen met Bor-
deauxsehe of Bourgondische pap of
met de nieuwe koperhoudende mid
delen, bij de nog vrij van ziekte, of
nog slechts in geringe mate aange
taste gewassen, voort te zetten tot
aan het rooien of afsterven toe.
2e. Het is van het grootste be
lang om de door de ziekte aange
taste gewassen niet eerder te rooien,
dan wanneer de grond goed is op
gedroogd. Het laten uitzieken van
een aangetast gewas geeft veel min
der kans op het optreden van rot
ting in de knollen dan wanneer
spoedig na het optreden van de
ziekte gerooid wordt. De sterk
aangetaste perceelen moet men dus
laten staan en daarop niet vroeg be
ginnen met rooien en zeker niet,
wanneer de grond nog niet goed
droog is.
3e Het rooien moet met voor
zichtigheid geschieden. Beschadi
ging der knollen moet zooveel mo
gelijk voorkomen worden, om de
kans op het optreden van ziekte
(rotting) in de knollen na het
rooien te verhinderen. Dit geldt niet
alleen voor de aantasting door
Phytophthora, maar ook voor die
door Alternaria, een ziekte, die in
dit jaar hier en daar ook weer is
opgetreden.
Het bedekken der gerooide aard
appelen met door Phytophthora of
Alternaria aangetast aardappelloof,
ook al geschiedt dit slechts tijdelijk,
moet beslist nagelaten worden, daar
hierdoor de ziektekiemen op de
knollen kunnen worden overge
bracht en rotting kan worden be
vorderd.
Ook aan het inkuilen der aard
appelen moet dit jaar bijzonder
zorg gewijd worden. De aardappe
len moeten vóór het inkuilen zorg
vuldig worden uitgezocht om te
voorkomen, dat zieke knollen mede
worden ingekuild, daar deze in de
kuil tot rotting overgaan en dit tot
rotting van de naastliggende knol
len aanleiding geeft.
In het buitenland worden wel
conserveeringsmiddelen als Kar-
san, Kartofit, Conserveeringsmiddel
Fahlberg, e. a. gebruikt om rotting
tegen te gaan. Deze middelen zou
den ook een remmende werking op
de kieming uitoefenen. In hoeverre
het gebruik van zulke middelen
rendabel is, is hier te lande nog niet
vastgesteld kunnen worden, zoodat
onzerzijds het gebruik van deze
middelen nog slechts proefsgewijs
kan worden aanbevolen.
Nadere inlichtingen worden ver
strekt door den Plantenkundigen
Dienst te Wageningen, de ambte
naren van dezen dienst buiten
Wageningen alsmede door de rijks-
land- en tuinbouwconsulenten.
i