STAD EN OMGEVING
AGENDA
LAATSTE BERICHTEN
AMSTERDAMSCHE
BEURS v
Provinciale Landbouw-
Jongerendag.
Het belang van
den boer.
PUBLICA
ALKMAARSCHE COURANT VAN DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1941.
Pagina 2
Alkmaar, Donderdag.
HOUD UW LICHAAM FIT.
Om de gezondheid van het
lichaam en daardoor dus ook van
den geest, te bevorderen is een
aantal jaren geleden de HL.O. op
gericht, die, zooals hekend, to'. doel
heeft mannen en vrouwen van alle
leeftijden en rang, lichamelijk har
monisch te ontwikkelen, door hen
te bewegen tot doelmatige, rustige
sportbeoefening. Niet het houden
van wedstrijden is haar doel maar
alleen de bevordering van de ge
zonde lichaamsbeweging. Door
haar worden gelegenheden gescha
pen, die zulk een sportbeoefening
mogelijk maken en elk jaar neemt
zij in alle plaatsen van ons land
examens af, waaraan iedereen deel
kan nemen. Wie slaagt, ontvangt
een insigne, dat hem of haar doet
kennen als een Nederlander, die
prijs stelt op een harmonisch ont
wikkeld lichaam.
In Alkmaar staan deze examens
voor dit jaar weer voor de deur.
Behoudens goedkeuring van hoo-
gere instanties zal op Zaterdag 13
en Zondag 14 September het exa
men wandelen worden afgenomen.
Op Zaterdag 20 en Zondag 21
September volgt het examen fiet
sen en athletiek en op Woensdag 24
September het examen zwemmen.
Candidaten voor deze examens
kunnen inlichtingen bekomen en
zich opgeven bij de volgende adres
sen van H.L.O.-comitéleden: N. H.
Louis, arts, Geestersingel 30; H. J.
Reurslag, Westerweg 3 DO, J. H.
Snel, Bieekerskade 10; A. J. ter
Horst, Lamoraalstraat 1 I; dr. L. v.
d. Wilk, Burg. Palingstraat 2.
Deelneming aan de examens kost,
exclusief het insigne 1. Voor hen,
die reeds één keer deelnamen is de
prijs de volgende keeren 75 cent.
Jongelieden van 14 tot 16 jaar be
talen 0.50, inclusief het insigne en
het diploma.
Elk jaar deden velen in Alkmaar
mee. Moge ook dit jaar het aantal
H.L.O.-ers groot zijn.
voel voor humor te leggen, die haar
voordracht, of liever haar spel,
boeiend houden. Het was alles echt
vrouwelijk, soms even meeslepend,
maar altijd gevoelig en waarachtig.
Het was een knappe prestatie, die
menige reprise verdient.
Deze bijzondere tooneelavond in
een nieuw genre verdient in alle op
zichten de volle belangstelling.
VEREENIGING OOST EN WEST.
Filmtournee in Hollands
Noorderkwartier.
Het ligt in de bedoeling van de
afdeeling Alkmaar en Omstreken
van de vereen. Oost en West, het
geheele noordelijk deel van Noord
holland te bezoeken met een kleu
renfilm over Indië, een product van
den bekenden mr. A. Hustinx,
eenigszins beknopter dan de be
roemde film „Kleur en glorie onzer
tropen". Een 60-tal gemeenten zul
len bezocht worden, waar des mid
dags voor de schooljeugd en des
avonds voor de rijpere jeugd en
ouderen de film vertoond zal wor
den. In Amsterdam is deze leerrijke
film voor 100 scholen geëngageerd,
terwijl enkele dagen geleden ook
het middelbaar onderwijs haar heeft
gevraagd. De heer R. Adolf, gepen-
sionneerd inspecteur bij het onder
wijs in Indië, die over een -prettigen
en vlotten verteltrant beschikt, geeft
bij de film een uiteenzetting.
De tournée begint a.s. Dinsdag.
ANK VAN DER MOER IN
HET GULDEN VLIES.
In sketches door haarzelf
geschreven.
De begaafde tooneelactrice Ank v.
d. Moer, ook in Alkmaar geen on
bekende, geeft Dinsdag 16 September
des avonds half acht in 't Gulden
Vlies een voordrachtavond van door
haar zelf geschreven sketches. Bij
deze schetsen die alle gespeeld wor
den in bijpassend costuum, wordt
uitgegaan van de gedachte, dat de
vertolkster en dus ook de toeschou
wer, de denkbeeldige tegen-spelers
tot wie gesproken wordt, duidelijk
voor zich ziet. Deze „omgeving"
wordt duidelijk gemaakt door tal
rijke details en kleine trekjes, die in
den tekst van haar, die ze speelt,
voorkomen. Wie een werkelijk mooie
en interessante avond op tooneel-
gebied wil meemaken raden wij ten
sterkste aan daarvoor Dinsdag 16
Sept. te reserveeren. Het Alg. Han
delsblad schreef na de voorstelling in
Amsterdam o.mAnk v. d. Moer
vertolkte deze tafereelen met verras
sende veelzijdigheid: steeds wist zij in
haar creaties die warmte en dat ge-
KOEDIJK.
Voorlichting voor koken. - Het
Was goed gezien van de afd. Koedijk
van den boerinnenbond om de-leid
ster van de kookdemonstraties van
het P. E. N. een voorlichtingsmiddag
te laten houden. De opkomst was
Dinsdag groot, terwijl naast de
spreekster tevens aanwezig waren
een lid van den voedingsraad en de
heer Leonard van het P. E. N., die
door de voorzitster werden welkom
geheeten.
Er werd een stoofpot klaargemaakt,
bestaande uit ongeschilde aardappe
len met diverse groenten en magere
melkpoeder (ter vervanging van
vet) en in plaats van vleesch haver-
moutlapjes, wat te zamen een vol
ledig maal met voldoende voedings
stof geeft. Alleen zoo werd ge
zegd is voor degenen die zwaren
handenarbeid verrichten, vet moei
lijk te ontberen, daar dit noodig is
voor het uithoudingsvermogen.
Er werden door het lid van den
voedingsraad uiteenzettingen gege
ven over de moderne voeding, ter
wijl tevens werd opgewekt de recep
ten van het P. E. N. goed te lezen.
Bij de besprekingen over de rant
soeneering van den electr. stroom
kwam uit, dat zij, die voorheen het
ruimst gebruikt hadden, nu het best
af zijn. Aangeraden werd om, in
dien men niet meer kan bezuinigen,
hierover te schrijven.
Hierna werden nog besproken de
waschbehandeling.
ALKMAARSCHE CO
Bioscopen.
Alkm. Bioscoop-Theater, 7.15 uur,
hoofdnummer De laatste minuut
(sens.-h'um.); hoofdrollen Walter
Steinbeck, Elga Brink en Erich
Ponto. Toegang boven 18 jaar.
Harmonie-Theater, 7.30 uur, hoofd
nummer Sensatieproces Casilla (sen
satie); hoofdrollen Heinrich George,
Jutta Freybe en Albert Hehn. Toe
gang boven 18 jaar.
Victoria-Theater, 7.15 uur, hoofd
nummer De Bruigom uit Brazilië
(rom.-hum.); hoofdrollen Gusti Hu-
ber, Wolf AlbachRetty en Oskar
Sima. Toegang alle leeftijden.
Cinema-Theater, 7.15 uur hoofd
nummer Robert Koch (rom.-weten-
schappelijk); hoofdrollen Emil Jan-
nings en Werner Krauss. Toegang
boven 14 jaar.
ZUIDSCHARWOUDE.
Paard door het raam. - Een paard
van den heer V. uit Egmondermeer,
dat Dinsdagmorgen van de keuring
te Noordscharwoude terugkwam,
werd aangetrokken door de glinste
rende potten en pannen in de éta
lage van den heer J. W. alhier. Het
dier stak zijn kop door het raam,
met gevolg, dat twee ruiten in
scherven vielen en verschillende
geëtaleerde artikelen beschadigd
werden.
plan hun eigen volksgenooten te
bombardeeren. Het Engelsche mi
nisterie voor de luchtvaart heeft
daarop besloten, dat de Nederland
sche vliegers speciaal tegen de an
dere bezette gebieden moeten wor
den ingezet. De houding van de Ne
derlandsche piloten is zeer zeker
een lesje voor diegenen, die meen
den gelden te moeten inzamelen en
beheeren, om hiervoor bommenwer
pers voor Engeland te kunnen koo-
pen, welke wel tegen het eigen land
worden ingezet.
BEDANKT.
Ds. A. S. Bijlsma te Rijswijk
(Geld.) heeft bedankt voor het be
roep naar de herv. gem. van Broek
op Langendijk.
BEVESTIGING.
Ds. Donner, geref. predikant te
Broek op. Langendijk, heeft Zondag
den candidaat R. Koolstra als hulp
prediker bevestigd.
MOND EN KLAUWZEER.
Deze gevreesde ziekte onder het
vee breidt zich uit. Wederom zijn in
de gemeente Castricum eenige nieu
we gevallen geconstateerd.
LANGEDIJK.
Handel in pootaardappelen. - De
V.B.N.A. deelt mede, dat het des
tijds gepubliceerde verbod van ver
handeling van pootaardappelen nog
steeds van kracht is en blijft gelden,
totdat een officieele poterregeling
wordt gepubliceerd, hetgeen zeer
binnenkort te verwachten is.
NOORDSCHARWOUDE.
Erwten gestolen. - Ten nadeele
van den heer P. B. alhier zijn een
paar hoopjes erwten, die hij voor
eigen gebruik geteeld had, van het
land gestolen.
BROEK OP LANGENDIJK.
Veiling begint vroeger. - In ver
band met het korter worden van de
dagen zal de veiling Maandag a.s.
te beginnen om negen uur aan
vangen.
De prijs der kasboonen. - Voor
kasboonen is de binnenlandsche
maximumprijs thans vastgesteld op
30 per 100 kg voor goede kwali
teit; afwijkende 24.
SLECHTS KLEINIGHEDEN
EN TOCH
's-Gravenhage, 10 September. Wie
's avonds na zonsondergang door
onze steden en dorpen loopt, be
merkt bijna overal, dat, de lange
lichte zomeravonden de menschen
hebben doen vergeten, dat verduis-
.ring plicht is
Een lange reeks vergissingen, na
latigheden en onbedachtzame han
delingen leidt tot ernstige overtre
dingen van de verduisteringsvoor-
schriften. Al deze tekortkomingen
vormen een groot gevaar voor de
omgeving.
Vetgeet men dat?
Nu het weer vroeg donker wordt,
is het tijd, alvorens men licht aan
steekt, zich er van te overtuigen,
dat ramen en deuren lichtdicht zijn
gesloten.
De gewoonte eerst even licht te
maken, een verschijnsel, dat zoo
dikwijls kan worden waargenomen,
alvorens alles lichtdicht wordt af
gesloten, is een groot gevaar voor
de geheele omgeving, juist omdat
het licht, dat ongehinderd naar bui
ten straalt, in dergelijke oogen-
blikken, zoo fel is.
Waarschuwt elkander als goede
buren, als „per ongeluk" licht mocht
branden. De politie heeft strenge
instructies. Zij waarschuwt niet
meer. lederen avond staat in uw
krant hoe laat er verduisterd moet
worden. Vergeet het dan niet.
Een gewaarschuwd man telt voor
twee.
UITBREIDING VAN DE DUITSCHE
AFDEELING OP DE JAARBEURS
TE UTRECHT.
In verband met de vergrooting der
Duitsche afdeeling op de partèrre der
jaarbeurs te Utrecht, heeft de
Duitsche Kamer van Koophandel gis
teren verschillende Duitsche en
Nederlandsche autoriteiten uitgenoo-
digd, deze afdeeling te komen be
zichtigen. De president van genoem
de Kamer van Koophandel, de heer
A. Vlesche, hield een korte toespraak.
Onder de vele aanwezigen waren
o.a. dr. Ott, vertegenwoordiger van
het rijksministerie van volksvoor
lichting en propaganda te Berlijn, de
comm.-generaal van financiën en
industrie, minister dr. Fischböck, de
secr.-gen. van het dept. van econ.
zaken, landbouw en visscherij, dr.
Hirschfeldt, zijn perschef, de heer
Kroon, de heer Fentener van Vlis-
singen, voorzitter van de jaarbeurs,
ae commissaris van de provincie
Utrecht, de heer Müller, de burge
meester van Utrecht, mr. ter Pelk-
wijk, Ministerialrat Boeckel, Kreis-
leiter Vogler, mr. Goedhuys, en ver
schillende vertegenwoordigers van
de Duitsche weermacht, party en
staat. Om vier uur werd den genoo-
digden in de groote zaal van het
Jaarbeursrestaurant een thee aange
boden.
NEDERLANDSCHE VLIEGERS
IN ENGELAND.
's-G ravenhage, 11 September,
Op den 30en Augustus j.l. werden
aan de kust van Noorwegen drie
Engelsche vliegtuigen door Duitsche
luchtdoelartillerie neergeschoten.
Van de 14 inzittenden van de drie
bommenwerpers konden slechts twee
leden der bemanning worden gered.
Deze beiden zijn Nederlanders. Het
zijn luitenant Willem Bakker, Loo-
laan 65, Apeldoorn en sergeant Cor
nells van Huistee, Hugo de Groot
straat 27, den Helder. Deze beide
Nederlanders bevinden zich op het
oogenblik in een Duitsch gevangen
kamp. Zij vertelden hier, dat het
meerendeel van de vliegeniers, die
behoorden tot het vroegere Nedex*-
landsche luchtwapen, geweigerd
hebben gevolg te geven aan het be
vel van het Engelsche ministerie
voor de luchtvaart om aanvalstoch-
ten boven hun eigen Nederland te
ondernemen. Zij waren niet van
W.A.-MAN TE UTRECHT
ERNSTIG GEWOND.
De persdienst van de N.S.B.
meldt, dat na de begrafenis van den
wachtmeester der W.A., Jacob Jan-
se, te Utrecht het hier en daar in de
stad tot opstootjes is gekomen. Hoe
wel de politie overal dadelijk de
noodzakelijke maatregelen heeft ge
nomen om erger te voorkomen, heeft
dit niet kunnen beletten, dat op
nieuw een W.A.-man het slachtoffer
is geworden van een lafhartigen
moordaanslag door een onbekenden
dader. De weerman van der Schaaf,
die eerst de vorige week tot de W.A.
is toegetreden, bevond zich in zwart
hemd temidden van het publiek,
toen op de Neude eenige onrust ont
stond. Terwijl er eenige klappen
werden uitgedeeld, begon het pu
bliek temidden waarvan hy zich be
vond, op te dringen. Plots zakte hij
ineen, naar bleek, doordat hy een
messteek in den rug had ontvangen
van iemand, die tusschen het publiek
was verdwenen. De toestand is ern
stig, daar de long is geraakt.
BOMMEN OP ONS LAND.
's-Gravenhage, 11 September. In
den afgeloopen nacht en de vroege
morgenuren van heden trachtte
slechts een enkel Britsch vliegtuig
het Nederlandsche luchtruim binnen
te komen. De:ze poging echter mis
lukte; het aanvallende vliegtuig
kreeg geen gelegenheid zijn bom-
menlast neer te werpen en ging voor
de Engelsehen verloren.
VOLKSHUISVESTING EN
LANDBOUW.
Als resultaat van een overeen
komst zal het Nederlandsch Instituut
voor Volkshuisvesting en Steden
bouw, in de toekomst nauw samen
werken met het rijk. Daarom wordt
zyn bureau en bibliotheek van Am
sterdam verplaatst naar Lange Voor
hout. 19 te den Haag, waar de ryks-
dienst voor het nationale plan is ge
vestigd. De samenwerking betreft
hier voornamelijk de bibliotheek en
het tijdschrift voor volkshuisvesting
en stedenbouw.
LEEUWENPLAAG.
Genéve, 11 Sept. (D.N.B.) Een
gevaarlijk avontuur heeft, volgens
een bericht in het Kaapstadsche
blad The African World, een vrouw
beleefd in het Mlanje-gebied in
Rhodesië. Op een eenzamen tocht
door de steppe sprong plotseling
een leeuw op het dak van haar auto.
Zij had de tegenwoordigheid van
geest vol gas te geven, waardoor ze
na eenigen tijd een onpleizierigen
passagier kwijtraakte.
Een andere leeuw heeft bij Zom-
ba een auto der posterijen aange
vallen. Het beest klemde zich vast
aan het portier. De chauffeur kon
hem eindelijk, nadat hij zware be
schadigingen had toegebracht aan
de auto, kwijt raken.
In hetzelfde gebied zijn zes in
boorlingen door' leeuwen ver
scheurd. De dieren dringen tenge
volge van de buitengewone droogte
van dezen winter steeds weer door
in bewoonde streken.
DE HULP AAN ENGELAND.
New-York, 11 Sept. (D.N.B.) De
New York Herald Tribune en de
New York Times melden, dat het
congres tegelijkertijd met het twee
de rapport over de leen- en pacht
wet een verzoek van Roosevelt zal
ontvangen om nog zes milliard dol
lar voor de hulp aan Engeland be
schikbaar te stellen.
DE ENGELSCHE AANVALLEN.
Berlijn, 11 Sept. (D.N.B.) Gisteren
zyn Britsche vliegtuigen afzonder
lijk en in zeer geringen getale over
het Kanaal gevlogen. Een Britsch
toestel, dat de Nederlandsche kust
naderde, werd door Duitsche lucht
doelartillerie omlaag gehaald.
KRIJGSGEVANGENEN
VRIJGELATEN.
Rijssel, 11 Sept. (A.N.P.) In het
gebied van St. Omer in het departe
ment van Calais is kortgeleden een
Duitsche vliegerofficier omgekomen.
Eerst kon men zijn lijk niet vinden.
Het getuigt voor de loyale houding
der bevolking van het dorp Nieur-
let, dat zij eigener beweging deel
nam aan het opsporingswerk en het
lijk van den neergestorten Duit-
sehen vliegerofficier in een vijver
vond. Als belooning heeft het op
perbevel der weermacht tien Fran-
sche krijgsgevangenen, die uit het
dorp Nieurlet afkomstig zijn, vrijge
laten.
OPGAVE >f
AMSTERDAMSCHE BANE N.V.
Bykantoor Alkmaar.»
van Donderdag 11 September 1941
97
13H/4
157VS
2051/,
STAATSLEENINGEN. Vor,k.
4 Nederland 1941 100i/4
4 Nederland 1940 II10U/16
3—3'/2 Nederl. 1938 947™
3 Ned.-Indië 1939
BANK
INSTELLINGEN.
Amsterd. Bank
Handel Mij. Cert. v.
2.50
Koloniale Bank
Ned. Ind. Handelsbank 145
IND. OND. BINNENL.
Alg. Kunstzijde Unie 152s/,
Calvè Delft Cert. 126'/,
Nederl. Ford 3491/,
Lever Bros168
Phil. Gloeil. Gem. Bezit 285
CULTUUR MAATSCH.
H. V. A4721/2
Java Cultuur .278
Ned. Ind. Suiker Unit 266
Verg. Vorstenlanden 1371/,
PETROLEUM.
Kon. Petr
RUBBERS.
Amsterd. Rubber
Deli Bat. Rubber
Hessa Rubber
Oostkust
Serbadjadi
SCHEEPVAARTEN.
Holland-Amerika lijn
Java-China-Japan lijn
Kon. Ned. Stoomboot
Scheepvaart Unie
TABAKKEN.
Dexi Batavia
Oude Deli
Senembah
.303
■3011/.,
254
•165
181
■153»/<
1481/,
1671/,
1883/4
2081/,
.263
.300
.256
plm 2 u
1003/,
100i/4
947x6
97
1311/,
158
2051/,
1 5
1533/,
128
350
170
290
484
280
268
139
311
306
252
180
152
150
169
199
212i/a
258
302
257
De Provinciale Bond van Oud
leerlingen van inrichtingen voor
Land-, Tuin- en Landbouwhuisijoud-
onderwijs in N.H., hield gister bnder
leiding van den heer P. S. Eenhoorn
een landbouwjongerendag. Ook
maatschappelijk geldt, aldus de
voorzitter: „Een volk dat leeft,
bouwt aan zijn toekomst".
Uitvoerig betoogde spr., dat het
beginsel van de landbouwcorpera-
tie: „één voor allen en allen voor
één", hooggehouden moet worden,
Daarom was de heer ir. G. Kranen
bereid gevonden den strijd, die in
het verleden voor de totstandko
ming van de coöperatie was gevoex-d,
te belichten en een toelichting te ge
ven op de bekende film „Het belang
van den boer".
Het ontstaan der coöperatie.
Ir. Kranen schetste hierop het ont
staan van de coöperatie, waarbij hij
er op wees, dat in 1844 door een
aantal arme wevers in het Engelsche
plaatsje Rochdale de eerste ge
slaagde coöperatie werd opgericht.
Ook bij de in Duitschland iets la
ter ontstane Raiffeisenbanken en de
productie-coöperatie in Frankrijk
stond spr. stil.
Voorts schetste hij het ontstaan
van de coöperatieve zuivelfabrieken,
aardappelmeel-, suiker- en stroocar-
tonfabrieken in oi>s land.
Mede belichtte hij de coöperatieve
aankoopvereenigingen van de land
bouworganisaties in ons land, con-
cludeerende, dat de coöperatie voor
den landbouw onmisbaar was ge
worden.
Op dit gebied, aldus spr., dient er
ten bate van de landbouwers meer
te gebeuren, waarom hieraan by het
landbouwonderwijs meer aandacht
zal worden geschonken. Een com
missie heeft daarom in een vyftal
plaatsen in Noordholland gedurende
zes weken coöperatiecursussen in het
leven geroepen. Spr. vroeg voor
deze cursussen, die met Kerstmis
aanvangen, de belangstelling van de
jongeren. Een vijftal gezagheb
bende sprekers zullen daar de ver
schillende takken van landbouw
coöperaties behandelen.
Hierna vertoonde spreker de land-
bouwfilm „Het belang van den
boer", welke film ook op de cursus
sen zal vertoond worden.
Deze film is buitengewoon leer
zaam.
Zij toont ons de zorgvolle omstan
digheden waaronder het boerenge
zin in de tachtiger jaren leefde,
waarin door de samenwerking,
waartoe de coöperatie de boeren
bracht, verandering werd gebracht.
Met groote belangstelling namen wij
kennis van den technischen voox--
uitgang in de kaas- en boterberei-
ding en van de fabriekmatige pro
ductie van verschillende artikelen
uit de melk. De vervaardiging van
deze film door de F.N.Z. is een cul-
tureele daad. Een dergelijke film
werkt overtuigender dan tien rede
voeringen. Deze film verdient, ook
om de prachtige landschappen van
Holland, Friesland, Gelderland,
Drente, Brabant, Groningen en Lim
burg, dat ons geheele volk er kennis
van neemt.
Oud-Westfriesland.
In de middagbijeenkomst hield dr.
mr. A. de Goede uit Utrecht een le
zing over de geschiedenis van West
friesland.
Spr. zette voorop, dat hy bedoelde
slechts een indruk te geven van de
Westfriesche geschiedenis. Deze gaat
pas spreken in den tyd waarop de
Romeinen in ons land komen. Van
het leven daarvóór zyn in Zandwer-
ven wel opgravingen gedaan, doch
geschriften daarover bezitten wij
niet.
In het jaar 50 vóór Christus kre
gen de Westfriezen met de Romei
nen onder leiding van Julius Caesar
te doen, die de uitmonding van den
Rijn, na de verovering van Gallië,
wilden zien.
Bij Katwijk mondde toen de Rijn
in zee uit en tusschen de Elbe en
den Rijn woonden de Westfriezen,
die voor een bondgenootschap met
de Romeinen voelden.
Spoedig werd het bondgenoot
schap voor hen drukkend, om
dat de Romeinen zich gedroegen als
in een veroverd land. Het gevolg
was een opstand tegen de Romei
nen, die door de Friezen werden
verslagen.
In 47 na Christus trokken de Ro
meinen zich achter den Rijn terug,
waar zij tot 410 2ich wisten te hand
haven en in werkelijk bondgenoot
schap met de Westfriezen leefden.
De laatsten hadden land noodig en
trokken ongevraagd over den Ryn,
wat mis liep, zoodat een paar hun
ner afgezanten naar Nero in Rome
gingen, die echter ontruiming van
het nieuw gevormde gebied bleef
vorderen.
Na den val van het Romeinsche
rijk ontstonden veranderde economi
sche omstandigheden en kwamen
wy in een periode waarover wy wei
nig gegevens hebben. Wel staat vast,
dat Westfriezen van Ameland tot
Noord-België verbleven en den ter
pen- en dykenbouw, als gevolg van
het dalen van den bodem, toepasten,
al heeft de terpenbouw in Westfries
land niet dien omvang gekregen als
in Friesland.
Van belang voor de geschiedenis
van W.F. is ook de Angelsaksische
Christenvervolging in 500.
Toen koning Radboud in 700 over
leed, was er nog een onafhankelyk-
heid, maar spoedig daarna volgde
een Frankische heerschappy onder
Karei de Groote.
Meer uitvoerig stond spr. stil by
het door de Franken ingevoerde
leenstelsel, met handhaving van het
centrale gezag by den koning. Voor
de W.F. was het niets prettig niets
van zich zelf te hebben.
Omstreeks 900 ontstond hrt
graafschap Holland in het West
friesche gebied. De eerste Holland-
sehe graven noemden zich nog W.F.
graven en ook zij begonnen het
leenstelsel in te stellen om militaire
prestaties van de bewoners te vorde
ren. Omstreeks 992 begon het verzet
van de W.F. tegen het leenstelsel.
Dit verzet nam pas in het einde
van de 13e eeuw een einde.
Kennemerland was een bezet W.F.
gebied. De kasteelen waren Hol-
landsch, maar de bewoners niet, die
zich vaak haastten om hun stam-'
verwanten van het noorden te hel
pen.
Men richtte zich tegen de kastee
len, omdat deze centra waren van
het gezag van de Hollandsche graven.
Van belang was het verslaan van
den Roomsch-koning Willem den
«Ien by Hoogwoud.
Aan de hand van de kronieken
van Melis Stoke betoogde spr., dat
men de W.F. geschiedenis verkeerd
bekeek, ctmdat men alles vanuit den
Hollandschen gezichtshoek zag.
In het einde van de 13e eeuw liep
het W.F. verzet ten einde, De over
gave was echter meer een overeen
komst tusschen niet geheel versla
gen vyanden.
Uitvoerig behandelde spr. de hier
op sinds 1292 volgende rustperiode.
Toen de graaf W.F. had veroverd,
organiseerde hy dit gebied als een
zelfstandige heerlykheid en noemde
hij zich naast graaf van Holland
ook heer van W.-Friesland met als
grondslag het leenstelsel
De instelling van baljuwschappen
was als gevolg hiervan de eerste
stap.
Het bestuur in de ambachten was
ook op dit stelsel gebaseerd.
Om de kasteelen tusschen Alk
maar, Schagen en Hoorn waren rin
gen gelegd.
De W.F. wilden al spoedig echter
hun oude vrijheid terug.
In 1400 begreep de toen heer-
schende graaf, dat hij er in W.F. met
het leenstelsel niet kwam en hy vond
den tusschenweg van de stadsrech
ten, waarbij de stadsbewoners iets
herkregen van den ouden toestand,
al moesten zij daarvoor zwaar be
talen.
Verschillende barmen als Schel
linkhout, Wydenes en Oosterleek
verkregen die stadsrechten^ al waren
het allerminst steden.
Over het algemeen kan men zeg
gen, dat in 1415 geheel W.F. in staat
kundigen zin uit steden bestond, n.l.
het gebied tusschen Petten, Alk
maar en Hoom, al was dit niet het
geheele Westfriesche gebied. Wel
was dit juridisch het geval, maar het
W.F. volk strekte zich veel zuide-
lyker uit en naar taalkundige op
vattingen reikte dit gebied nog tot
Katwyk.
De Hoeksche en Kabeljauwsche
twisten werden door spr. hierna
besproken. Uitgezonderd Monni
kendam en Enkhuizen schaarden de
W.-Fr. zich achter Jacoba van
Beieren, in hoofdzaak om eigen
zelfstandigheid te verkrygen.
In 1426 werd' haar partij echter
verslagen erx de mogelijkheid uit
geschakeld, dat zy aan de regee
ring zou komen. Als revanche
moesten de baljuwschappen weer
terugkomen en werden de ontrouwe
steden de rechten ontnomen. Een
verwarde toestand volgde.
In 1462 konden de W.-Friezen
hun rechten weer van den graaf
terugkoopen.
Het laatste militaire optreden in
de middeleeuwen was dat van het
Kaas- en Broodvolk en na 1500
volgde de rumoerige periode van de
hervorming, al was die hier altijd
zeer gematigd.
Ook de poging van de Spanjaar
den om W.-F. weer in hun macht
te krijgen, besprak de inleider,
waarbij hy stilstond bij het beleg
van Haarlem en Alkmaar en het
verslaan van de vloot van Bossu
door de W.-Friezen.
Jan Pietersz. Coen als de grond
legger van het Nederlandsche rijk
in Indië en Frans Maalson, die de
staten van W.-F. stichtte, passeer
den de revue.
De laatste was het die de zelf
standigheid van W.-F. opnieuw
waarborgde. Op zijn initiatief vond
ook de tocht van Willem Barentsz
plaats, om een zeeweg naar Indië
te vinden, waarbij wij Spanje niet
noodig hadden.
In 1795 was de politieke belang
stelling in W.-F. zoodanig verslapt,
dat het begrijpelijk werd, dat de
Bataafsche Republiek de W.F.
zelfstandigheid afschafte.
De gewoonten en de W.F. taal
bestaan echter nog steeds en cultu
reel is dit van zeer groot belang.
De voorzitter van het West-
friesche Genootschap met den
secretaris van dit genootschap, den
heer Wortel, aanwezig, verzekerde,
dat dit bestuur dank bracht voor
deze beschouwing over de geschie
denis van W.-Friesland.
Hy bracht het bestuur zijn com
pliment voor het organiseeren van
dezen dag.
De heer van der Laan sprak nog
in een bezielend woord zyn bewon
dering uit voor het werk der
coöperatie, zooals Jit in de film
was belicht en hy wekte dit derde
geslacht op om niet omver te wer
pen wat het eerste geslacht had
opgebouwd.
Dr. mr. de Goede sprak nog den
wensch uit dat het Historisch Ge
nootschap zal kunnen samenwerken
met zijn organisatie, waarna de
voorzitter met een dankwoord sloot.
Hoofdredacteur en Buitenland
Tj, N. Adema, Alkmaar.
Plaatsverv. hoofdred. D. A.
Klomp, Bergen.
Binnenland: B. Daalder, Bergen.
Stad en Prov.: G. H. W. ter
Hoeven, Alkmaar.
ONTEIGENING TE
VAN DEN WEDE
De Burgemeester
Alkmaar maakt bek
VRIJDAG 12 SEP
tot en met DONDER!
BER 1941 ter gem
kosteloos voor een i«
liggen:
a. .een aanzegging 1
door den Algeme
de voor den W<
voor de Bouwni,
eenkomstig artik
besluit van den
hebber van Land
van 24 Mei 194
den Wederopbou
blad nr. 0.552);
een lijst van nal
man van Eltenwi
meente gelegex
welke de Algeme
de voornoemd
onder a. bedoel
ten name van
Alkmaar en ten
den Wederopbou
eigend;
c een kaart, waaro;
len zijn aangedui
Alkmaar, 11 Septeml
De Burgenxeest
F. H. VAN
De Secretaris,
A. KOELM7
INGEKOMEN PE
A. A. Otten, N.H
Eikelenbergstraat 43
venhage. J. J. Bi
ster, R.K., en zoon,
44, van den Haag.
kappersbediende, B
van Amsterdam.
N.H., marechaussee, e
en zoon, geen, Roe
straat 11, van Amster
Vreenegoor, echtgen.
Drunen, R.K., zonde
van Burenstraat 1, v
P. E. Klaver, R.K.
knecht, Kanisstraat 7
Niedorp. P. Schuil
ketbakkeir, Hof 2, v;
H. G. J. ter Laak
bode, Langestraat 41
schede. C. P. Zijp,
man, Oosterburgstraa
mondbinnen. G
meijer, N.H-, arbeide
9, van Haarlem.
Zijde, wed. van L. J
zonder ber., en kinde
J Harlaar, HEvL.,
drikstraat 14, van BI
Westerweg 256, van
L Reijnders, N.H., ka:
arb. bureau, Bierli
Utrecht. B. Burge
J. Marteijn, N.H., z.b
straat 8, van Oudorp
Waart, N.H., contro
Geestersingel 3'8, va
dam. W. F. H. Va1
Kwakelpad 5, van De
A. Dol, OBisCl., weri
echtg. en kinderen, 1
45, van Den Helder.
ker, echtg. A. Boot:
Houthavenstraat 45,
D. P. Passer, N.l
van bouwwerken, e
kinderen, geen, West<
Haarlem. T. Zijp,
wijzeres, Westerweg
ringermeer. K.
bankwerker (o.), en
en dochter, Spoorstr
Koog aan de Zaan.
R.K., huisknecht, var
straat 18, van Hoogv
Vlaar, R.K., zonder b
dingenstraat 18, van
P Baars, N.H., mach
ker, Ritsevoort 7, van
A. Dekker, N.H., d.l
dyk naar Tuinstraat t
ma, Ger.K., onderwij;
enderwijs, van Ferwe
Comansstraat 27. A
landarbeider, van lip
Baansloot 25. A. ft
d.b., van Warmenhuiz
Everdingenstraat 18.
N.H., schrijver P.T.T.,
naar Schoutenstraat 1
Bakker, N.H., beamb
genis, van Rotterdam
istraat 6. J. Zwaan,
v. A. Doets, z. b., va
naar Fnidsen 78.
stede, R.K., religieuse,
naar Oudegracht 204.
hout, R.K., dienstbo
meer n. van Houtenki
van Rees, N.H., echt{
Labije, z. b., van Ter:
Visscherslaan 4. G
wed. van J. Koster, z
loo naar Egmonderstr.
VERTROKKEN PI
G. Rabeling, gee:
van Grensstraat 6 na:
J. T. Tromp, R.K., on
Verdronkenoord 61 n;
den. J. S. van Hou-
verpleegster, v. Wilh
naar Utrecht. M.
beek, r.k., onderwijzers
straat 7 naar Bergen.
Romunde, r.k., z.b., v.
12 naar Arnhem. A.
berg, R.K., z. b., vai
straat 17 naar Heems
Poeze, N.H., typiste M
directie, van Spoorst
Zwolle. A. J. Doffi
en decoratieschilder,
straat 5a naar Anna
J. P. C. Burgers, R
Wieringermeerdirectie,
nosterstraat 5A naar