STAD EN OMGEVING AGENDA LAATSTE BERICHTEN AMSTERDAMSCHE BEURS v Provinciale Landbouw- Jongerendag. Het belang van den boer. PUBLICA ALKMAARSCHE COURANT VAN DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1941. Pagina 2 Alkmaar, Donderdag. HOUD UW LICHAAM FIT. Om de gezondheid van het lichaam en daardoor dus ook van den geest, te bevorderen is een aantal jaren geleden de HL.O. op gericht, die, zooals hekend, to'. doel heeft mannen en vrouwen van alle leeftijden en rang, lichamelijk har monisch te ontwikkelen, door hen te bewegen tot doelmatige, rustige sportbeoefening. Niet het houden van wedstrijden is haar doel maar alleen de bevordering van de ge zonde lichaamsbeweging. Door haar worden gelegenheden gescha pen, die zulk een sportbeoefening mogelijk maken en elk jaar neemt zij in alle plaatsen van ons land examens af, waaraan iedereen deel kan nemen. Wie slaagt, ontvangt een insigne, dat hem of haar doet kennen als een Nederlander, die prijs stelt op een harmonisch ont wikkeld lichaam. In Alkmaar staan deze examens voor dit jaar weer voor de deur. Behoudens goedkeuring van hoo- gere instanties zal op Zaterdag 13 en Zondag 14 September het exa men wandelen worden afgenomen. Op Zaterdag 20 en Zondag 21 September volgt het examen fiet sen en athletiek en op Woensdag 24 September het examen zwemmen. Candidaten voor deze examens kunnen inlichtingen bekomen en zich opgeven bij de volgende adres sen van H.L.O.-comitéleden: N. H. Louis, arts, Geestersingel 30; H. J. Reurslag, Westerweg 3 DO, J. H. Snel, Bieekerskade 10; A. J. ter Horst, Lamoraalstraat 1 I; dr. L. v. d. Wilk, Burg. Palingstraat 2. Deelneming aan de examens kost, exclusief het insigne 1. Voor hen, die reeds één keer deelnamen is de prijs de volgende keeren 75 cent. Jongelieden van 14 tot 16 jaar be talen 0.50, inclusief het insigne en het diploma. Elk jaar deden velen in Alkmaar mee. Moge ook dit jaar het aantal H.L.O.-ers groot zijn. voel voor humor te leggen, die haar voordracht, of liever haar spel, boeiend houden. Het was alles echt vrouwelijk, soms even meeslepend, maar altijd gevoelig en waarachtig. Het was een knappe prestatie, die menige reprise verdient. Deze bijzondere tooneelavond in een nieuw genre verdient in alle op zichten de volle belangstelling. VEREENIGING OOST EN WEST. Filmtournee in Hollands Noorderkwartier. Het ligt in de bedoeling van de afdeeling Alkmaar en Omstreken van de vereen. Oost en West, het geheele noordelijk deel van Noord holland te bezoeken met een kleu renfilm over Indië, een product van den bekenden mr. A. Hustinx, eenigszins beknopter dan de be roemde film „Kleur en glorie onzer tropen". Een 60-tal gemeenten zul len bezocht worden, waar des mid dags voor de schooljeugd en des avonds voor de rijpere jeugd en ouderen de film vertoond zal wor den. In Amsterdam is deze leerrijke film voor 100 scholen geëngageerd, terwijl enkele dagen geleden ook het middelbaar onderwijs haar heeft gevraagd. De heer R. Adolf, gepen- sionneerd inspecteur bij het onder wijs in Indië, die over een -prettigen en vlotten verteltrant beschikt, geeft bij de film een uiteenzetting. De tournée begint a.s. Dinsdag. ANK VAN DER MOER IN HET GULDEN VLIES. In sketches door haarzelf geschreven. De begaafde tooneelactrice Ank v. d. Moer, ook in Alkmaar geen on bekende, geeft Dinsdag 16 September des avonds half acht in 't Gulden Vlies een voordrachtavond van door haar zelf geschreven sketches. Bij deze schetsen die alle gespeeld wor den in bijpassend costuum, wordt uitgegaan van de gedachte, dat de vertolkster en dus ook de toeschou wer, de denkbeeldige tegen-spelers tot wie gesproken wordt, duidelijk voor zich ziet. Deze „omgeving" wordt duidelijk gemaakt door tal rijke details en kleine trekjes, die in den tekst van haar, die ze speelt, voorkomen. Wie een werkelijk mooie en interessante avond op tooneel- gebied wil meemaken raden wij ten sterkste aan daarvoor Dinsdag 16 Sept. te reserveeren. Het Alg. Han delsblad schreef na de voorstelling in Amsterdam o.mAnk v. d. Moer vertolkte deze tafereelen met verras sende veelzijdigheid: steeds wist zij in haar creaties die warmte en dat ge- KOEDIJK. Voorlichting voor koken. - Het Was goed gezien van de afd. Koedijk van den boerinnenbond om de-leid ster van de kookdemonstraties van het P. E. N. een voorlichtingsmiddag te laten houden. De opkomst was Dinsdag groot, terwijl naast de spreekster tevens aanwezig waren een lid van den voedingsraad en de heer Leonard van het P. E. N., die door de voorzitster werden welkom geheeten. Er werd een stoofpot klaargemaakt, bestaande uit ongeschilde aardappe len met diverse groenten en magere melkpoeder (ter vervanging van vet) en in plaats van vleesch haver- moutlapjes, wat te zamen een vol ledig maal met voldoende voedings stof geeft. Alleen zoo werd ge zegd is voor degenen die zwaren handenarbeid verrichten, vet moei lijk te ontberen, daar dit noodig is voor het uithoudingsvermogen. Er werden door het lid van den voedingsraad uiteenzettingen gege ven over de moderne voeding, ter wijl tevens werd opgewekt de recep ten van het P. E. N. goed te lezen. Bij de besprekingen over de rant soeneering van den electr. stroom kwam uit, dat zij, die voorheen het ruimst gebruikt hadden, nu het best af zijn. Aangeraden werd om, in dien men niet meer kan bezuinigen, hierover te schrijven. Hierna werden nog besproken de waschbehandeling. ALKMAARSCHE CO Bioscopen. Alkm. Bioscoop-Theater, 7.15 uur, hoofdnummer De laatste minuut (sens.-h'um.); hoofdrollen Walter Steinbeck, Elga Brink en Erich Ponto. Toegang boven 18 jaar. Harmonie-Theater, 7.30 uur, hoofd nummer Sensatieproces Casilla (sen satie); hoofdrollen Heinrich George, Jutta Freybe en Albert Hehn. Toe gang boven 18 jaar. Victoria-Theater, 7.15 uur, hoofd nummer De Bruigom uit Brazilië (rom.-hum.); hoofdrollen Gusti Hu- ber, Wolf AlbachRetty en Oskar Sima. Toegang alle leeftijden. Cinema-Theater, 7.15 uur hoofd nummer Robert Koch (rom.-weten- schappelijk); hoofdrollen Emil Jan- nings en Werner Krauss. Toegang boven 14 jaar. ZUIDSCHARWOUDE. Paard door het raam. - Een paard van den heer V. uit Egmondermeer, dat Dinsdagmorgen van de keuring te Noordscharwoude terugkwam, werd aangetrokken door de glinste rende potten en pannen in de éta lage van den heer J. W. alhier. Het dier stak zijn kop door het raam, met gevolg, dat twee ruiten in scherven vielen en verschillende geëtaleerde artikelen beschadigd werden. plan hun eigen volksgenooten te bombardeeren. Het Engelsche mi nisterie voor de luchtvaart heeft daarop besloten, dat de Nederland sche vliegers speciaal tegen de an dere bezette gebieden moeten wor den ingezet. De houding van de Ne derlandsche piloten is zeer zeker een lesje voor diegenen, die meen den gelden te moeten inzamelen en beheeren, om hiervoor bommenwer pers voor Engeland te kunnen koo- pen, welke wel tegen het eigen land worden ingezet. BEDANKT. Ds. A. S. Bijlsma te Rijswijk (Geld.) heeft bedankt voor het be roep naar de herv. gem. van Broek op Langendijk. BEVESTIGING. Ds. Donner, geref. predikant te Broek op. Langendijk, heeft Zondag den candidaat R. Koolstra als hulp prediker bevestigd. MOND EN KLAUWZEER. Deze gevreesde ziekte onder het vee breidt zich uit. Wederom zijn in de gemeente Castricum eenige nieu we gevallen geconstateerd. LANGEDIJK. Handel in pootaardappelen. - De V.B.N.A. deelt mede, dat het des tijds gepubliceerde verbod van ver handeling van pootaardappelen nog steeds van kracht is en blijft gelden, totdat een officieele poterregeling wordt gepubliceerd, hetgeen zeer binnenkort te verwachten is. NOORDSCHARWOUDE. Erwten gestolen. - Ten nadeele van den heer P. B. alhier zijn een paar hoopjes erwten, die hij voor eigen gebruik geteeld had, van het land gestolen. BROEK OP LANGENDIJK. Veiling begint vroeger. - In ver band met het korter worden van de dagen zal de veiling Maandag a.s. te beginnen om negen uur aan vangen. De prijs der kasboonen. - Voor kasboonen is de binnenlandsche maximumprijs thans vastgesteld op 30 per 100 kg voor goede kwali teit; afwijkende 24. SLECHTS KLEINIGHEDEN EN TOCH 's-Gravenhage, 10 September. Wie 's avonds na zonsondergang door onze steden en dorpen loopt, be merkt bijna overal, dat, de lange lichte zomeravonden de menschen hebben doen vergeten, dat verduis- .ring plicht is Een lange reeks vergissingen, na latigheden en onbedachtzame han delingen leidt tot ernstige overtre dingen van de verduisteringsvoor- schriften. Al deze tekortkomingen vormen een groot gevaar voor de omgeving. Vetgeet men dat? Nu het weer vroeg donker wordt, is het tijd, alvorens men licht aan steekt, zich er van te overtuigen, dat ramen en deuren lichtdicht zijn gesloten. De gewoonte eerst even licht te maken, een verschijnsel, dat zoo dikwijls kan worden waargenomen, alvorens alles lichtdicht wordt af gesloten, is een groot gevaar voor de geheele omgeving, juist omdat het licht, dat ongehinderd naar bui ten straalt, in dergelijke oogen- blikken, zoo fel is. Waarschuwt elkander als goede buren, als „per ongeluk" licht mocht branden. De politie heeft strenge instructies. Zij waarschuwt niet meer. lederen avond staat in uw krant hoe laat er verduisterd moet worden. Vergeet het dan niet. Een gewaarschuwd man telt voor twee. UITBREIDING VAN DE DUITSCHE AFDEELING OP DE JAARBEURS TE UTRECHT. In verband met de vergrooting der Duitsche afdeeling op de partèrre der jaarbeurs te Utrecht, heeft de Duitsche Kamer van Koophandel gis teren verschillende Duitsche en Nederlandsche autoriteiten uitgenoo- digd, deze afdeeling te komen be zichtigen. De president van genoem de Kamer van Koophandel, de heer A. Vlesche, hield een korte toespraak. Onder de vele aanwezigen waren o.a. dr. Ott, vertegenwoordiger van het rijksministerie van volksvoor lichting en propaganda te Berlijn, de comm.-generaal van financiën en industrie, minister dr. Fischböck, de secr.-gen. van het dept. van econ. zaken, landbouw en visscherij, dr. Hirschfeldt, zijn perschef, de heer Kroon, de heer Fentener van Vlis- singen, voorzitter van de jaarbeurs, ae commissaris van de provincie Utrecht, de heer Müller, de burge meester van Utrecht, mr. ter Pelk- wijk, Ministerialrat Boeckel, Kreis- leiter Vogler, mr. Goedhuys, en ver schillende vertegenwoordigers van de Duitsche weermacht, party en staat. Om vier uur werd den genoo- digden in de groote zaal van het Jaarbeursrestaurant een thee aange boden. NEDERLANDSCHE VLIEGERS IN ENGELAND. 's-G ravenhage, 11 September, Op den 30en Augustus j.l. werden aan de kust van Noorwegen drie Engelsche vliegtuigen door Duitsche luchtdoelartillerie neergeschoten. Van de 14 inzittenden van de drie bommenwerpers konden slechts twee leden der bemanning worden gered. Deze beiden zijn Nederlanders. Het zijn luitenant Willem Bakker, Loo- laan 65, Apeldoorn en sergeant Cor nells van Huistee, Hugo de Groot straat 27, den Helder. Deze beide Nederlanders bevinden zich op het oogenblik in een Duitsch gevangen kamp. Zij vertelden hier, dat het meerendeel van de vliegeniers, die behoorden tot het vroegere Nedex*- landsche luchtwapen, geweigerd hebben gevolg te geven aan het be vel van het Engelsche ministerie voor de luchtvaart om aanvalstoch- ten boven hun eigen Nederland te ondernemen. Zij waren niet van W.A.-MAN TE UTRECHT ERNSTIG GEWOND. De persdienst van de N.S.B. meldt, dat na de begrafenis van den wachtmeester der W.A., Jacob Jan- se, te Utrecht het hier en daar in de stad tot opstootjes is gekomen. Hoe wel de politie overal dadelijk de noodzakelijke maatregelen heeft ge nomen om erger te voorkomen, heeft dit niet kunnen beletten, dat op nieuw een W.A.-man het slachtoffer is geworden van een lafhartigen moordaanslag door een onbekenden dader. De weerman van der Schaaf, die eerst de vorige week tot de W.A. is toegetreden, bevond zich in zwart hemd temidden van het publiek, toen op de Neude eenige onrust ont stond. Terwijl er eenige klappen werden uitgedeeld, begon het pu bliek temidden waarvan hy zich be vond, op te dringen. Plots zakte hij ineen, naar bleek, doordat hy een messteek in den rug had ontvangen van iemand, die tusschen het publiek was verdwenen. De toestand is ern stig, daar de long is geraakt. BOMMEN OP ONS LAND. 's-Gravenhage, 11 September. In den afgeloopen nacht en de vroege morgenuren van heden trachtte slechts een enkel Britsch vliegtuig het Nederlandsche luchtruim binnen te komen. De:ze poging echter mis lukte; het aanvallende vliegtuig kreeg geen gelegenheid zijn bom- menlast neer te werpen en ging voor de Engelsehen verloren. VOLKSHUISVESTING EN LANDBOUW. Als resultaat van een overeen komst zal het Nederlandsch Instituut voor Volkshuisvesting en Steden bouw, in de toekomst nauw samen werken met het rijk. Daarom wordt zyn bureau en bibliotheek van Am sterdam verplaatst naar Lange Voor hout. 19 te den Haag, waar de ryks- dienst voor het nationale plan is ge vestigd. De samenwerking betreft hier voornamelijk de bibliotheek en het tijdschrift voor volkshuisvesting en stedenbouw. LEEUWENPLAAG. Genéve, 11 Sept. (D.N.B.) Een gevaarlijk avontuur heeft, volgens een bericht in het Kaapstadsche blad The African World, een vrouw beleefd in het Mlanje-gebied in Rhodesië. Op een eenzamen tocht door de steppe sprong plotseling een leeuw op het dak van haar auto. Zij had de tegenwoordigheid van geest vol gas te geven, waardoor ze na eenigen tijd een onpleizierigen passagier kwijtraakte. Een andere leeuw heeft bij Zom- ba een auto der posterijen aange vallen. Het beest klemde zich vast aan het portier. De chauffeur kon hem eindelijk, nadat hij zware be schadigingen had toegebracht aan de auto, kwijt raken. In hetzelfde gebied zijn zes in boorlingen door' leeuwen ver scheurd. De dieren dringen tenge volge van de buitengewone droogte van dezen winter steeds weer door in bewoonde streken. DE HULP AAN ENGELAND. New-York, 11 Sept. (D.N.B.) De New York Herald Tribune en de New York Times melden, dat het congres tegelijkertijd met het twee de rapport over de leen- en pacht wet een verzoek van Roosevelt zal ontvangen om nog zes milliard dol lar voor de hulp aan Engeland be schikbaar te stellen. DE ENGELSCHE AANVALLEN. Berlijn, 11 Sept. (D.N.B.) Gisteren zyn Britsche vliegtuigen afzonder lijk en in zeer geringen getale over het Kanaal gevlogen. Een Britsch toestel, dat de Nederlandsche kust naderde, werd door Duitsche lucht doelartillerie omlaag gehaald. KRIJGSGEVANGENEN VRIJGELATEN. Rijssel, 11 Sept. (A.N.P.) In het gebied van St. Omer in het departe ment van Calais is kortgeleden een Duitsche vliegerofficier omgekomen. Eerst kon men zijn lijk niet vinden. Het getuigt voor de loyale houding der bevolking van het dorp Nieur- let, dat zij eigener beweging deel nam aan het opsporingswerk en het lijk van den neergestorten Duit- sehen vliegerofficier in een vijver vond. Als belooning heeft het op perbevel der weermacht tien Fran- sche krijgsgevangenen, die uit het dorp Nieurlet afkomstig zijn, vrijge laten. OPGAVE >f AMSTERDAMSCHE BANE N.V. Bykantoor Alkmaar.» van Donderdag 11 September 1941 97 13H/4 157VS 2051/, STAATSLEENINGEN. Vor,k. 4 Nederland 1941 100i/4 4 Nederland 1940 II10U/16 3—3'/2 Nederl. 1938 947™ 3 Ned.-Indië 1939 BANK INSTELLINGEN. Amsterd. Bank Handel Mij. Cert. v. 2.50 Koloniale Bank Ned. Ind. Handelsbank 145 IND. OND. BINNENL. Alg. Kunstzijde Unie 152s/, Calvè Delft Cert. 126'/, Nederl. Ford 3491/, Lever Bros168 Phil. Gloeil. Gem. Bezit 285 CULTUUR MAATSCH. H. V. A4721/2 Java Cultuur .278 Ned. Ind. Suiker Unit 266 Verg. Vorstenlanden 1371/, PETROLEUM. Kon. Petr RUBBERS. Amsterd. Rubber Deli Bat. Rubber Hessa Rubber Oostkust Serbadjadi SCHEEPVAARTEN. Holland-Amerika lijn Java-China-Japan lijn Kon. Ned. Stoomboot Scheepvaart Unie TABAKKEN. Dexi Batavia Oude Deli Senembah .303 ■3011/., 254 •165 181 ■153»/< 1481/, 1671/, 1883/4 2081/, .263 .300 .256 plm 2 u 1003/, 100i/4 947x6 97 1311/, 158 2051/, 1 5 1533/, 128 350 170 290 484 280 268 139 311 306 252 180 152 150 169 199 212i/a 258 302 257 De Provinciale Bond van Oud leerlingen van inrichtingen voor Land-, Tuin- en Landbouwhuisijoud- onderwijs in N.H., hield gister bnder leiding van den heer P. S. Eenhoorn een landbouwjongerendag. Ook maatschappelijk geldt, aldus de voorzitter: „Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst". Uitvoerig betoogde spr., dat het beginsel van de landbouwcorpera- tie: „één voor allen en allen voor één", hooggehouden moet worden, Daarom was de heer ir. G. Kranen bereid gevonden den strijd, die in het verleden voor de totstandko ming van de coöperatie was gevoex-d, te belichten en een toelichting te ge ven op de bekende film „Het belang van den boer". Het ontstaan der coöperatie. Ir. Kranen schetste hierop het ont staan van de coöperatie, waarbij hij er op wees, dat in 1844 door een aantal arme wevers in het Engelsche plaatsje Rochdale de eerste ge slaagde coöperatie werd opgericht. Ook bij de in Duitschland iets la ter ontstane Raiffeisenbanken en de productie-coöperatie in Frankrijk stond spr. stil. Voorts schetste hij het ontstaan van de coöperatieve zuivelfabrieken, aardappelmeel-, suiker- en stroocar- tonfabrieken in oi>s land. Mede belichtte hij de coöperatieve aankoopvereenigingen van de land bouworganisaties in ons land, con- cludeerende, dat de coöperatie voor den landbouw onmisbaar was ge worden. Op dit gebied, aldus spr., dient er ten bate van de landbouwers meer te gebeuren, waarom hieraan by het landbouwonderwijs meer aandacht zal worden geschonken. Een com missie heeft daarom in een vyftal plaatsen in Noordholland gedurende zes weken coöperatiecursussen in het leven geroepen. Spr. vroeg voor deze cursussen, die met Kerstmis aanvangen, de belangstelling van de jongeren. Een vijftal gezagheb bende sprekers zullen daar de ver schillende takken van landbouw coöperaties behandelen. Hierna vertoonde spreker de land- bouwfilm „Het belang van den boer", welke film ook op de cursus sen zal vertoond worden. Deze film is buitengewoon leer zaam. Zij toont ons de zorgvolle omstan digheden waaronder het boerenge zin in de tachtiger jaren leefde, waarin door de samenwerking, waartoe de coöperatie de boeren bracht, verandering werd gebracht. Met groote belangstelling namen wij kennis van den technischen voox-- uitgang in de kaas- en boterberei- ding en van de fabriekmatige pro ductie van verschillende artikelen uit de melk. De vervaardiging van deze film door de F.N.Z. is een cul- tureele daad. Een dergelijke film werkt overtuigender dan tien rede voeringen. Deze film verdient, ook om de prachtige landschappen van Holland, Friesland, Gelderland, Drente, Brabant, Groningen en Lim burg, dat ons geheele volk er kennis van neemt. Oud-Westfriesland. In de middagbijeenkomst hield dr. mr. A. de Goede uit Utrecht een le zing over de geschiedenis van West friesland. Spr. zette voorop, dat hy bedoelde slechts een indruk te geven van de Westfriesche geschiedenis. Deze gaat pas spreken in den tyd waarop de Romeinen in ons land komen. Van het leven daarvóór zyn in Zandwer- ven wel opgravingen gedaan, doch geschriften daarover bezitten wij niet. In het jaar 50 vóór Christus kre gen de Westfriezen met de Romei nen onder leiding van Julius Caesar te doen, die de uitmonding van den Rijn, na de verovering van Gallië, wilden zien. Bij Katwijk mondde toen de Rijn in zee uit en tusschen de Elbe en den Rijn woonden de Westfriezen, die voor een bondgenootschap met de Romeinen voelden. Spoedig werd het bondgenoot schap voor hen drukkend, om dat de Romeinen zich gedroegen als in een veroverd land. Het gevolg was een opstand tegen de Romei nen, die door de Friezen werden verslagen. In 47 na Christus trokken de Ro meinen zich achter den Rijn terug, waar zij tot 410 2ich wisten te hand haven en in werkelijk bondgenoot schap met de Westfriezen leefden. De laatsten hadden land noodig en trokken ongevraagd over den Ryn, wat mis liep, zoodat een paar hun ner afgezanten naar Nero in Rome gingen, die echter ontruiming van het nieuw gevormde gebied bleef vorderen. Na den val van het Romeinsche rijk ontstonden veranderde economi sche omstandigheden en kwamen wy in een periode waarover wy wei nig gegevens hebben. Wel staat vast, dat Westfriezen van Ameland tot Noord-België verbleven en den ter pen- en dykenbouw, als gevolg van het dalen van den bodem, toepasten, al heeft de terpenbouw in Westfries land niet dien omvang gekregen als in Friesland. Van belang voor de geschiedenis van W.F. is ook de Angelsaksische Christenvervolging in 500. Toen koning Radboud in 700 over leed, was er nog een onafhankelyk- heid, maar spoedig daarna volgde een Frankische heerschappy onder Karei de Groote. Meer uitvoerig stond spr. stil by het door de Franken ingevoerde leenstelsel, met handhaving van het centrale gezag by den koning. Voor de W.F. was het niets prettig niets van zich zelf te hebben. Omstreeks 900 ontstond hrt graafschap Holland in het West friesche gebied. De eerste Holland- sehe graven noemden zich nog W.F. graven en ook zij begonnen het leenstelsel in te stellen om militaire prestaties van de bewoners te vorde ren. Omstreeks 992 begon het verzet van de W.F. tegen het leenstelsel. Dit verzet nam pas in het einde van de 13e eeuw een einde. Kennemerland was een bezet W.F. gebied. De kasteelen waren Hol- landsch, maar de bewoners niet, die zich vaak haastten om hun stam-' verwanten van het noorden te hel pen. Men richtte zich tegen de kastee len, omdat deze centra waren van het gezag van de Hollandsche graven. Van belang was het verslaan van den Roomsch-koning Willem den «Ien by Hoogwoud. Aan de hand van de kronieken van Melis Stoke betoogde spr., dat men de W.F. geschiedenis verkeerd bekeek, ctmdat men alles vanuit den Hollandschen gezichtshoek zag. In het einde van de 13e eeuw liep het W.F. verzet ten einde, De over gave was echter meer een overeen komst tusschen niet geheel versla gen vyanden. Uitvoerig behandelde spr. de hier op sinds 1292 volgende rustperiode. Toen de graaf W.F. had veroverd, organiseerde hy dit gebied als een zelfstandige heerlykheid en noemde hij zich naast graaf van Holland ook heer van W.-Friesland met als grondslag het leenstelsel De instelling van baljuwschappen was als gevolg hiervan de eerste stap. Het bestuur in de ambachten was ook op dit stelsel gebaseerd. Om de kasteelen tusschen Alk maar, Schagen en Hoorn waren rin gen gelegd. De W.F. wilden al spoedig echter hun oude vrijheid terug. In 1400 begreep de toen heer- schende graaf, dat hij er in W.F. met het leenstelsel niet kwam en hy vond den tusschenweg van de stadsrech ten, waarbij de stadsbewoners iets herkregen van den ouden toestand, al moesten zij daarvoor zwaar be talen. Verschillende barmen als Schel linkhout, Wydenes en Oosterleek verkregen die stadsrechten^ al waren het allerminst steden. Over het algemeen kan men zeg gen, dat in 1415 geheel W.F. in staat kundigen zin uit steden bestond, n.l. het gebied tusschen Petten, Alk maar en Hoom, al was dit niet het geheele Westfriesche gebied. Wel was dit juridisch het geval, maar het W.F. volk strekte zich veel zuide- lyker uit en naar taalkundige op vattingen reikte dit gebied nog tot Katwyk. De Hoeksche en Kabeljauwsche twisten werden door spr. hierna besproken. Uitgezonderd Monni kendam en Enkhuizen schaarden de W.-Fr. zich achter Jacoba van Beieren, in hoofdzaak om eigen zelfstandigheid te verkrygen. In 1426 werd' haar partij echter verslagen erx de mogelijkheid uit geschakeld, dat zy aan de regee ring zou komen. Als revanche moesten de baljuwschappen weer terugkomen en werden de ontrouwe steden de rechten ontnomen. Een verwarde toestand volgde. In 1462 konden de W.-Friezen hun rechten weer van den graaf terugkoopen. Het laatste militaire optreden in de middeleeuwen was dat van het Kaas- en Broodvolk en na 1500 volgde de rumoerige periode van de hervorming, al was die hier altijd zeer gematigd. Ook de poging van de Spanjaar den om W.-F. weer in hun macht te krijgen, besprak de inleider, waarbij hy stilstond bij het beleg van Haarlem en Alkmaar en het verslaan van de vloot van Bossu door de W.-Friezen. Jan Pietersz. Coen als de grond legger van het Nederlandsche rijk in Indië en Frans Maalson, die de staten van W.-F. stichtte, passeer den de revue. De laatste was het die de zelf standigheid van W.-F. opnieuw waarborgde. Op zijn initiatief vond ook de tocht van Willem Barentsz plaats, om een zeeweg naar Indië te vinden, waarbij wij Spanje niet noodig hadden. In 1795 was de politieke belang stelling in W.-F. zoodanig verslapt, dat het begrijpelijk werd, dat de Bataafsche Republiek de W.F. zelfstandigheid afschafte. De gewoonten en de W.F. taal bestaan echter nog steeds en cultu reel is dit van zeer groot belang. De voorzitter van het West- friesche Genootschap met den secretaris van dit genootschap, den heer Wortel, aanwezig, verzekerde, dat dit bestuur dank bracht voor deze beschouwing over de geschie denis van W.-Friesland. Hy bracht het bestuur zijn com pliment voor het organiseeren van dezen dag. De heer van der Laan sprak nog in een bezielend woord zyn bewon dering uit voor het werk der coöperatie, zooals Jit in de film was belicht en hy wekte dit derde geslacht op om niet omver te wer pen wat het eerste geslacht had opgebouwd. Dr. mr. de Goede sprak nog den wensch uit dat het Historisch Ge nootschap zal kunnen samenwerken met zijn organisatie, waarna de voorzitter met een dankwoord sloot. Hoofdredacteur en Buitenland Tj, N. Adema, Alkmaar. Plaatsverv. hoofdred. D. A. Klomp, Bergen. Binnenland: B. Daalder, Bergen. Stad en Prov.: G. H. W. ter Hoeven, Alkmaar. ONTEIGENING TE VAN DEN WEDE De Burgemeester Alkmaar maakt bek VRIJDAG 12 SEP tot en met DONDER! BER 1941 ter gem kosteloos voor een i« liggen: a. .een aanzegging 1 door den Algeme de voor den W< voor de Bouwni, eenkomstig artik besluit van den hebber van Land van 24 Mei 194 den Wederopbou blad nr. 0.552); een lijst van nal man van Eltenwi meente gelegex welke de Algeme de voornoemd onder a. bedoel ten name van Alkmaar en ten den Wederopbou eigend; c een kaart, waaro; len zijn aangedui Alkmaar, 11 Septeml De Burgenxeest F. H. VAN De Secretaris, A. KOELM7 INGEKOMEN PE A. A. Otten, N.H Eikelenbergstraat 43 venhage. J. J. Bi ster, R.K., en zoon, 44, van den Haag. kappersbediende, B van Amsterdam. N.H., marechaussee, e en zoon, geen, Roe straat 11, van Amster Vreenegoor, echtgen. Drunen, R.K., zonde van Burenstraat 1, v P. E. Klaver, R.K. knecht, Kanisstraat 7 Niedorp. P. Schuil ketbakkeir, Hof 2, v; H. G. J. ter Laak bode, Langestraat 41 schede. C. P. Zijp, man, Oosterburgstraa mondbinnen. G meijer, N.H-, arbeide 9, van Haarlem. Zijde, wed. van L. J zonder ber., en kinde J Harlaar, HEvL., drikstraat 14, van BI Westerweg 256, van L Reijnders, N.H., ka: arb. bureau, Bierli Utrecht. B. Burge J. Marteijn, N.H., z.b straat 8, van Oudorp Waart, N.H., contro Geestersingel 3'8, va dam. W. F. H. Va1 Kwakelpad 5, van De A. Dol, OBisCl., weri echtg. en kinderen, 1 45, van Den Helder. ker, echtg. A. Boot: Houthavenstraat 45, D. P. Passer, N.l van bouwwerken, e kinderen, geen, West< Haarlem. T. Zijp, wijzeres, Westerweg ringermeer. K. bankwerker (o.), en en dochter, Spoorstr Koog aan de Zaan. R.K., huisknecht, var straat 18, van Hoogv Vlaar, R.K., zonder b dingenstraat 18, van P Baars, N.H., mach ker, Ritsevoort 7, van A. Dekker, N.H., d.l dyk naar Tuinstraat t ma, Ger.K., onderwij; enderwijs, van Ferwe Comansstraat 27. A landarbeider, van lip Baansloot 25. A. ft d.b., van Warmenhuiz Everdingenstraat 18. N.H., schrijver P.T.T., naar Schoutenstraat 1 Bakker, N.H., beamb genis, van Rotterdam istraat 6. J. Zwaan, v. A. Doets, z. b., va naar Fnidsen 78. stede, R.K., religieuse, naar Oudegracht 204. hout, R.K., dienstbo meer n. van Houtenki van Rees, N.H., echt{ Labije, z. b., van Ter: Visscherslaan 4. G wed. van J. Koster, z loo naar Egmonderstr. VERTROKKEN PI G. Rabeling, gee: van Grensstraat 6 na: J. T. Tromp, R.K., on Verdronkenoord 61 n; den. J. S. van Hou- verpleegster, v. Wilh naar Utrecht. M. beek, r.k., onderwijzers straat 7 naar Bergen. Romunde, r.k., z.b., v. 12 naar Arnhem. A. berg, R.K., z. b., vai straat 17 naar Heems Poeze, N.H., typiste M directie, van Spoorst Zwolle. A. J. Doffi en decoratieschilder, straat 5a naar Anna J. P. C. Burgers, R Wieringermeerdirectie, nosterstraat 5A naar

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1941 | | pagina 2