DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Sovjet-shijdkrachten bij Wjasma definitief
vernietigd.
De strijd in het Oosten.
V Victorie, Duitschland
wint voor Europa op
alle bonten.
Luchtaanvallen
op Malta.
TWEEDE WINTERHULPACTIE OFFICIEEL
GEOPEND.
Rede van secr.-gen.
mr. dr. Frederiks.
Koopt een wapen,
Brandstofjenbijslag voor
de ondersteude
werkloozeri.
Mart vermoord om vier
jietsen fe stelen
Tentoonstelling „Eeuwig
levende teekens"
geopend.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze courant wordt eiken dag, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.10;
franco door het geheele Kijk f 2.63. Losse nummers 5 cents. Prijs der gewone advertentiën: Van 15 regels f 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N.V. Boek-en Handelsdrukkerij v/h. Herms. Coster Zoon, Voordam 9,
143ste Jaargang No. 244 postgiro 37060. Tel. Administratie (abonn., adv.) 3320, Redactie 3330. Directeur: .C. Krak. Hoofdredacteur: Tj. N. Adema, Alkmaar: Donde csg Uctooer ly4l
Duiischland strijdt voor Europa
Het Dultsche
legerbericht.
Uit het hoofdkwartier van den
Fiihrer, 15 Oct. (D.N.B.)
Het opperbevel van d© weer
macht maakt bekend:
Zooals in een - extrabericht is
bekend gemaakt zijn de strijd
krachten van den vijand, die in
de omgeving van Wjasma zijn
ingesloten, thans definitief ver
nietigd. Ook in de omsingelde
gebieden rondom Brjansk schrijdt
de ontbinding van den vijand
onophoudelijk voort. Het aantal
in dezen geweldigen dubbelen
slag gemaakte gevangenen is
gestegen. Het totale aantal der
inmiddels tot boven de 500.000
Sovjet-gevangenen die sedert het
begin van den veldtocht in het
bosten zijn gemaakt, is reeds tot
ver boven de drie millioen ge
stegen.
Gevechtsvliegtuigen hebben in
den nacht van 14 op 15 Oct. be
ilangrijke militaire inrichtingen
te Moskou aangevallen. Er ont
stonden verscheidene branden in
installaties die van belang zijn
voor de economische oorlog
voering.
Voor Gibraltar werd een Brit-
sehe torpedojager door een
duikboot tot zinken gebracht.
De Britsche luchtmacht vloog
vannacht met vrij zwakke strijd
krachten naar W. en Z.-D-uitsch-
land. Door het werpen van bri
sant- en brandbommen ontstond
er in verschillende plaatsen ge
ringe schade. Zgs Britsche vlieg
tuigen werden omlaag geschoten.
De strijd bij Brjansk en Wjasma.
Berlijn, .15 Oct. (D.N.B.) Het ge
heele gebied van Brjansk en Wjasma
is vol uiteengedreven bolsjewieken,
die hun wapens hebben weggewor
pen en doelloos rondzwerven. Stel
selmatig wordt het terrein van den
strijd gezuiverd. Het aantal gevan
genen, bekendgemaakt in het extra-
bericht van gisteren, ten bedrage
van 500.000 uit den slag van Brjansk
enWjasma zal derhalve in de komen
de dagen nog wel hooger worden. De
vernietiging van de Sovjet-strijd
krachten, die bij Brjansk zijn omsin
geld, is nog niet voltooid, zoodat ook
hier nog op veel gevangenen gere
kend kan worden. Bovendien heb
ben de Sovjets in beide slagen bui
tengewoon groote bloedige verliezen
geleden bij hun aanvallen op den
Duitschen omsingelingsring.
De toestand in verschillende
sectoren.
Berlijn, 15 Oct. (D.N.B.) Op 14
Oct. hebben de bolsjewieken in den
sector van een Duitsch legercorps in
het Z. van het Oostelijke front ver
scheidene tegenaanvallen onderno
men. Door gebruik te maken van de
zwaarste pantserwagens probeerden
de bolsjewieken den gestadigen
Duitschen opmarsch te remmen,
waarbij zij met zware verliezen wer
den afgeslagen. De Duitsche troepen
vernietigden vele bolsjewistische
pantserwagens en maakten talrijke
gevangenen. In <fen N.-sector van het
O. front ondernamen vrij sterke
bolsjewistische stoottroepen op 14
Oct. pogingen om een meer over te
steken, 'dat gelegen was tusschen de
Duitsche en de Sovjet-stellingen. De
actie werd echter door de Duitsche
troepen tijdig bemerkt en met zware
verliezen vorr den vijand verijdeld.
Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben in den nacht van 14 op 15 Oct.
met succes Moskou aangevallen.
Roemeensche artillerie heeft giste
ren met succes Odessa beschoten. Roe
meensche gevechtsvliegtuigen bom
bardeerden tegelijkertijd de 'havens
en werven. De Roemeensche bom
men richtten groote verwoestingen
aan.
Belangrijk spoorwegkruispunt
bezet.
Berlijn, 15 Oct. (D.N.B.) Naar het
D.N.B. van militaire zijde verneemt,
hebben Duitsche en Italiaansche troe
pen in de afgeloopen drie dagen op
een plaats een belangrijk spoorweg,
kruispunt in de Sovjet-Unie bezet en
den bolsjewisten zware verliezen
toegebracht. Hevige gevechten wer
den geleverd bij de verdedigings
linie voor de plaats. De Duitschers
en Italianen slaagden er in, stellin
gen van den vijand 'op te rollen, de
versperringen te doorbreken en na
tuurlijke hindernissen, waaronder
verscheidene rivierbeddingen, te
overwinnen. Vervolgens drongen zij
de plaats binnen en verdreven de
bolsjewisten. Dit succes, zoo wordt
van bevoegde zijde verklaard, is vart
groote beteekenis, omdat op de-ze
plaats vier belangrijke spoorlijnen
bijeenkomen.
DE STRIJD IN DE LUCHT.
Actie van de Duitsche lucht-
- macht.
Berlijn, 16 Oct. (D.N.B.) In het
bestek der voortschrijdende opera-
*-*• front hebben, naar
net D.N.B. van militaire zijde ver
neemt, sterke formaties van de
Duitsche luchtmacht op 14 October
ook de naar de Witte Zee loopende
spoorlijnen gebombardeerd. De rails
werd door bomtreffers op verschei
dene plaatsen verbroken. Talrijke
treinen werden vernield.
Bij een aanval van 22 bolsjewis
tische vliegtuigen aan het Finsche
front hebben zich drie Duitsche
jagers bijzonder onderscheiden. Zij
schoten in een kort doch hevig
luchtgevecht zes Sovjet vliegtuigen
neer en verjoegen de overige, zon
der dat deze hun voorgenomen aan
val konden uitvoeren. De Duitsche
vliegers leden geen verliezen.
Verliezen van de Britsche
luchtmacht.
Berlijn, 16 Oct. (D.N.B.) Het aan
tal Britsche vliegtuigen,' dat giste
renmiddag werd neergeschoten, is,
DE TOESTAND IN LENINGRAD
EN MOSKOU.
New-York, 15 October (D.N.B.)
De -correspondent van de Chicago
Tribune te Helsinki meldt op grond
van verhalen van vluchtelingen,
die de Fyische linies hebben be
reikt, over de toestanden in het
belegerde Léningrad het volgende:
De sneeuw in de straten, welke
drie -duim dik ligt, is door de voeten
van duizendën, die wanhopig naar
voedsel en warmte zoeken, tot hard
ijs geworden. In- de baai van de
Newa toonen de uit het water
stekende masten de plaats van
ondergang van groote en kleine
oorlogsschepen aan. In de bosschen
ten noordwesten van Leningrad
huizen hongerend en hevige koude
lijdend meer dan 25'0.000 menschen
in ellendige hutten, die1 ge-maakt zijn
van takken en mos. Dit zijn boeren
en arbeiders uit de dorpen en steden
in de omgeving, die door de
bolsjewistische autoriteiten ge
dwongen werden de vlucht te
nemen. De inwoners van Leningrad
leven als haringen in een ton.
lederen morgen worden mannen en
vrouwen van pleinen en straten
met vrachtauto's naar de voorsteden
gebracht om loopgraven aan te
leggen in een omtrek van 25,
vervolgens van 15 en tien mijlen en
thans nog dichter rondom de stad.
Het middageten, dat deze op zich
zelf reeds verzwakte arbeiders
krijgen, bestaat uit een soep van
zoute visch en een half pond brood.
In de straten en parken- van de
stad worden de inwoners door
middel van groote luidsprekers door
de communistisch© leiders aange
spoord, zich tot den laatsten druppel
bloed te verdedigen. Brood wordt
in den sluikhandel gekocht. Een
brood kost het loon van een
geschoolden monteur dat hij in twee
dagen verdient. Openbare bijeen
komsten zijn verboden. In het
hoofdkwartier van de Gepeoe in
de Gorokavij astraat zouden des
nachts massa-executies plaats
vinden. De ellende in Leningrad is
thans grooter dan ooit. Tienduizen
den zijn reeds dood, honderddui
zenden loopen met den dood in de
schoenen. De vluchtelingen vertel
len, dat de demonstranten, die den
moed- hadden hun stem te ver
heffen tegen de terreur, tezamen
met de toehoorders omsingeld
werden, op vrachtauto's gezet en
weggevoerd werden, zonder dat
men ooit meer iets van hen heeft
gehoord. Op de markten vertellen
de menschen elkaar, dat het z.g.
onoverwinlijke bolsjewistische
leger overal verslagen is. Zij
lachen bitter over de enkele En-
g-elsche vliegtuigen, die in Moer-
mansk zijn aangekomen en maken
grappen over de „Britsche hulp".
Hun angst voor de Duitsche sol
daten is verdwenen. Zij wachten
met een Oostersche kalmte en
onverschilligheid op de inname
van de stad.
De verdediging van Moskou.
Stockholm, 15 Oct. (D.N.B.)
Volgens een bericht uit Londen in
Göteborgs Posten zijn in Moskou
wapens uitgereikt a-an de burger
bevolking, en niet alleen aan de
mannen, maar ook aarf de vrouwen.
In de straten van Moskou worden
barricades opgeworpen.Artillerie
en afweergeschut zijn op pleinen in
Moskou opgesteld en op de hoeken
der straten, op de huizen en de
barricades zijn machinegeweren
geplaatst. Treinen met geëvacueer
de vrouwen en kinderen blijven van
de Moskousche stations vertrekken.
EUftOFA HEEFT HA DEN OORLOG WEINIG INDUSTRIEGOEDEREN AAK 1
m RUIL VOOR LEVENSMIDDELEN VAN 0VSRZS&
naar het D.N.B. van militaire zijde
verneemt, tot 18 gestegen, waaron
der 11 Bristol Blenheim en 7 Spit
fires. Duijsche jagers Schoten 14 en
luchtdoelartillerie 4 vliegtuigen
neer.
(Polygoon-v. Bilsen)
DE SLAG BIJ BRJANSK
EN WJASMA.
Hoofdkwartier van den Füh-
reiylS Oct. (D.N.B.) Het opper
bevel der weermacht maakt
bekend:
De dubbele slag van Brjansk
en Wjasma nadert het einde. In
den loop van heden zijn ook de
strijdkrachten, die ten N. van
Brjansk zijn ingesloten, onder
zeer zware, bloedige verliezen
van den tegenstander verplet
terd. D'e zuivering van het
boschgebied ten Z. van Brjansk
van de aldaar omsingelde over
blijfselen der verslagen vijan
delijke legers heeft nog voort
gang.
De groote massa der Duitsche
strijdkrachten, die hebben deel
genomen aan dézen geweldigen
doorbraak- en omsingelings
slag, is reeds vrijgekomen voor
de voortzetting van de opera
ties.
Tot nog toe zijn 560.000 ge
vangenen bijeengebracht en
888 tanks en 4133 stukken ge
schut buitgemaakt of ver
nietigd.
Italiaansch
legerbericht.
Rome, 15 Oct. (Stefani) In zijn
legerbericht no. 500 maakt het Ita
liaansche opperbevel het volgende
bekend:
Gisteren overdag heeft de vijand
nieuwe aanvallen ondernomen
welke alle werden afgeslagen op
een deel van onze stellingen aan he
front van Tobroek. Er werden eeni
ge krijgsgevangenen gemaakt. Ge
mechaniseerde vijandelijke strijd
middelen werden vernietigd. Ach
tereenvolgens heeft de vijand twee
luchtaanvallen ondernomen op de
stad Benghasi. Er werden -brisant-
en brandbommen uitgeworpen, wel
ke vooral schade aanrichtten in de
Arabische wijk. Er vallen 23 dooden
en eenige gewonden te betreuren,
meerendeels onder de Libysche be
volking. Uit nadere gegevens over
de actie 'bij Ghiorghi in den sector
van Gondar blijkt, dat de vijand
zware verliezen geleden heeft en
dat meer dan 250 dooden op het
slagveld werden aangetroffen. En-
gelsche luchtstrijdkrachten hebben
zonder eenig succes aanvallen ge
daan op onze stellingen van de
vesting Valag. Eenheden van de
Italiaansche luchtmacht deden aan
vallen op de vlootbasis La Valetta
op Malta, ;De gestelde doelen wer
den doeltreffend bestookt. Al. onze
vliegtuigen zijn behouden terugge
keerd.
's-Gravenhdge, 15 Oct. De stich
ting Winterhulp Nederland heeft
haar tweede actietijdvak ingezet
met een bijeenkomst van genoodig-
den en medewerkers in Pulchri Stu
dio te 's-Gravenhage.
De groote zaal was geheel bezet,
het podium was met het embleem
van de W.H.N., het klaverblad, en
met de Nederlandsche driekleur
kwistig versierd.
In zijn welkomstwoord richtte de
directeur-generaal, de heer C. Piek,
zich o.m. in het bijzonder tot den
voorzitter van het landelijk eere
comité, mr. dr. K. J. Frederiks,
secr.-gen. van het dept. van binnen-
landsche zaken, tot ir. R. A. Verwey
en prof. mr. J. Schrieke, secr.-gen.
resp. van sociale zaken en van
justitie, jhr. mr. dr. H. A. van Kar-
nebeek en mr. Backer, commissaris
sen der provincies Z.- en N.-Holland
en tot de heeren Eftger en Muller
als vertegenwoordigers van het
rijkscommissariaat.
Rede dr. Frederiks.
Mr. dr. K. J. Frederiks hield hier
na een rede, waaraan wij het vol
gende ontleenen:
Het vaderland, dat ons zoo na ligt
aan het hart, beleeft een zwaren,
duisteren tijd op politiek en maat
schappelijk gebied. Maar door de
slagschaduwen van den tijd heen
zie ik, dat het Nederlandsche volk
zichzelf gebleven is, zichzelf bewust
de pandhouder te zijn van een groot
verleden en verplicht tegenover het
voorgeslacht dat pand weer onbe
vlekt over te geven aan de kinde
ren van het heden, die de traditie
zullen voortzetten. Als ik dit zie dan
voel ik in mij een, ik geloof recht-
matigen, trots Nederlander te zijn.
Het saamhoorigheidsgevoel, thans
nog sterker dan in het verleden,
moet zich ook demonstreeren in po
sitieven, opbouwenden zin.
Dezen winter zal heel veel leed
verzacht moeten worden, vele noo-
den gelenigd. Door alle eeuwen
heen is het Nederlandsche volk be
kend geweest om zijn zin voor wel
dadigheid. Het heeft hierbij steeds
aan de spits gestaan. Bij elke ramp,
bij iederen nood heeft ons volk met
milde hand gegeven. Laat dit ook
nu zoo zijn wanneer dezen winter
de nood grimmig aan de deuren
lïlopt.
Realiteiten.
In het midden van de weldadig
heidscampagne, die voor de deur
staat, staat de Winterhulp-Neder
land. Mij moet nu een diep ernstig
woord over de lippen. Vraagstukken
van openbare orde zijn nooit simpel;
maar vast staat voor alle tijden, dat
nimmer een redelijke solutie kan
worden verkregen, wanneer men
zich niet stelt op den bodem van de
realiteit.
Bij het probleem van de Winter
hulp hebben wij rekening te houden
met meerdere realiteiten. Een con
creet feit nu is, dat wij op het
oogenblik hebben te aanvaarden,
dat de Winterhulp-Nederland er is.
Hoe men zich ook tegenover de
stichting stelt, vast staat, dat zij het
eenige kanaal is waarlangs het so
ciale werk van de georganiseerde
weldadigheid mag worden beoefend.
En nu staat men voor de vraag: hoe
denkt men den nood het hoofd te
bieden, indien dit kanaal niet ge
bruikt wordt?
Het gebruik maken van het ka
naal stuit nu echter op moeilijkhe
den. En deze moeilijkheden vinden
hun oorsprong weer in concrete fei
ten, die men niet als een struisvogel
voorbij kan gaan.
Een psychologisch volkomen be
grijpelijke trek bij, ik denk wel elk
volk, welks land een bezetting
draagt, is wantrouwen. Zulk een
wantrouwen wordt te gevaarlijker,
wanneer het wortel schiet in een
nuchter, zakelijk volk als het onze.
Onloochenbaar nu is in ons volk een
stemming, die de Winterhulp-Neder
land op zijn zachtst uitgedrukt niet
welgezind is. Maar dan zeg ik tot
het Nederlandsche volk: blijf bij uw
oordeel toch altijd staan op den
bodem van de nuchterheid en de za
kelijkheid, die het kenmerk van ons
volk is, vertroebel de verhoudingen
niet door overdrijving, misken niet
de lessen der historie.
Maar van den anderen kant richt
ik mij tot de leiders van de W.H.N.
om hen op het hart te binden zoo
reëel te zijn, dat zij begrijpend staan
tegenover de gevoelens, die in het
Nederlandsche volk leven. Treden
zij die gevoelens tegemoet met
woorden en met daden, die zoo on
eindig meer waard zijn dan- het
schoonste woord.
In dat licht van de gevoelens in
het Nederlandsche volk moeten de
leiders van de W.H.N. ook de moei
lijke positie zien van de Nederland
sche burgemeesters. Zij verrichten
hun zware taak op een wijze, den
hoogsten lof waardig. Beter dan wie
ook kan ik daarover oordeelen, die
nu reeds bijna 1% jaar aan het
hoofd sta van het Nederlandsche be
stuursapparaat. Maar bij het geven
van die leiding moeten zij zich ook
steeds voor oogen houden dat zij,
indien kracht niet geschraagd wordt
door beleid, het vertrouwen inboeten
opdat de nood bij behoeftige land-
genooten bestreden kan worden.
Op 17 en 18 October zal Winter
hulp daartoe de wapens (van de
provinciën en de stad Amsterdam)
ten verkoop aanbieden.'
's-Gravenhage, 1'5 Oct. De secr.-
gen. van het-dept. van soc. zaken
heeft goedgevonden, dat van 19
October af tot en met 18 April 1942
aan de ondersteunde werklooze
arbeiders, alsmede aan personen,
die een tegemoetkoming ontvangen
wegens verkorten werktijd, weke
lijks een brandstoffenbijslag wordt
verstrekt.
Deze bijslag, waarvan de
waarde gedurende het tijdvak
van 19 October t/m. 22 Novem
ber 1941 'ten hoogste f Lper
week en van 23 November t/m.
7 Maart 1942 maximaal 1.30
per week mag bedragen, terwijl
nadien geen hooger bedrag dan
1.per week zal worden
4 toegekend, kan eveneens wor
den verleend aan tewerkgestel
de „hoofdarbeiders."
Tot goed begrip 'van zaken diene
dat het vorenstaande uitsluitend
geldt voor de gehuwde en onge
huwde kostwinners, alsmede de
alleen wonenden. Daarbij kan, wan
neer de burgemeester dit noodig
oordeelt, een brandstoffenbijslag
ter hoogte van de helft van boven
genoemde 'bedragen, worden toege
kend aan degenen, die bij anderen
een kamer hebben gehuurd, zonder
huiselijk verkeer, zelf zorgen voor
hun voedsel en ook voor het ver
krijgen van brandstoffen op zichzelf
zijn -aangewezen. Deze bijslag mag
slechts worden uitgekeerd, indien
in de kamer een in brui-kbaren toe
stand verkeerende stookgelegenheid
aanwezig is, waar-van regelmatig
gebruik wordt gemaakt. Aan hen.
die niet voldoen aan deze voor
waarde, zooals kostgangers en z.g!
„slaapgasten", kan dus geen brand
stoffenbijslag worden gegeven.
Ook dit jaar zullen de kleine
boeren en kleine tuinbouwers, ge
rangschikt in groep b, voor den
brandstoffenbijslag in aanmerking
komen.
Degenen, die inmiddels reeds een
kolenbon hebben ontvangen, zullen
thans niet aanstonds in het genot
van den brandstoffen-bijslag worden
gesteld. Allereerst dient de waarde
van den reeds verstrekten kolenbon
met den brandstoffenbijslag te wor
den verrekend.
De toepassing van den -brandstof
fenbijslag zal ten slotte in dier voe
ge geschieden, da-t, bij geheele
werkloosheid, de som van steunbe
drag en brandstoffenbijslag, en bij
gedeeltelijk werkloosheid-, de som
van het loon van den ondersteunde,
het steunbedrag en den brandstof
fenbijslag, ten hoogste 95 zal be
dragen van bet looon, dat de be
trokken arbeider, ten tijde van de
ondersteuning, in het vrije bedrijf
zou kun-nen verdienen, indien hij
niet werkloos of gedeeltelijk werk
loos was.
van hun burgerij. De leiders van de
W.H.N., die zich reeds zoo veel ar
beid in de maanden, die achter ons
liggen, hebben getroost, mogen zich
deze realiteit klaar voor oogen stel
len.
Van beide zijden is .een goede
wil noodig, om te komen tot een
resultaat, dat waard is ernaar te
streven, daar zoo groote belan
gen op het spel staan.
Met dezen wensch, dat alle Neder
landers zich hiervan bewust zijn, wil
ik mijn inleidend woord besluiten.
Rede C. Piek.
De heer C. Piek, directeur-gene
raal, zette tenslotte in een uitvoe
rige rede de resultaten van de Win
terhulpactie in het afgeloopen tijd
vak uiteen. De inzamelingen en
vrijwillig toegezonden bijdragen le
verden een totaal van f 7.200.000 op.
Per week worden twee- a driehon
derdduizend loten voor de Winter
hulp verkocht. Alleen aan aardap
pelen werd aan behoeftigen een hoe
veelheid verstrekt overeenkomende
met den inhoud van een aaneenge
sloten rij vrachtauto's van 's-Gra
venhage tot Leiden. Er werden
316.000 porties warm voedsel ver
strekt en voor ruim 5.179.000 aan
waardebonnen en voorts giften en
goederen in natura tot een totaal van
6.144.000.
Wie aan de zuiverheid van de
Winterhulp-werkzaamheden twijfelt,
wete, dat de W.H.N. in een glazen
huis zit en dat ieder volledige inzage
daarin kan verkrijgen. Critiek zal er
altijd blijven; de medewerkers van
de Winterhulp stellen daartegenover
telkens opnieuw de daad, wetende,
dat honderdduizenden in Nederland
daarop wachten.
Spr. eindigdé zij'n rede met de
plechtige persoonlijke verzekering,
dat alle Winterhulpwerk uitsluitend
ten goede komt aan onze behoeftige
landgenooten.
Dit nummer bestaat uit vier pagina's.
MAX BLOKZIJL SPREEKT.
Max Blokzijl spreekt hedenavond
van 19.45 tot 20.- uur voor de mi
crofoon van den Nederlandschen om
roep (Hilversum II) over „Onze
oorlogsinvaliden nu en straks".
Gisternacht is in de Cornelis An-
thoniszstraat te Amsterdam in een
rijwielstalling onder verdachte om
standigheden een 71-jarige man om
het leven gekomen.
Alles wijst erop, dat hier mis
drijf in het spel is. Wijl boven
dien vier fietsen uit de stalling
zijn verdwenen, is het vermoe
den, gewettigd, dat, om dezen
diefstal te kunnen plegen, in koe
len bloede een moord is begaan.
Achter de stalling,- welke in per
ceel nr. 23 is gevestigd, bevindt zich
een klein slaapkamertje, waarin de
71-jarige vader van den eigenaar der
stalling den nacht pleegt door te
brengen.
Toen deze laatste gisterochtend om
7 uur in het kamertje kwam, trof hij
zijn vader aan, liggende op den
grond, temidden van een grooten
plas bloed. Hij waarschuwde onmid
dellijk den dokter, die echter niet
anders kon dóen dan den dood con-
stateeren. Ook de politie werd direct
op de hoogte gebracht en spoedig
werd met het onderzoek aangevan
gen.
Dit heeft tot dusver aan het licht
gebracht, dat de oude man door een
schotwond in het hoofd om het
leven is gekomen.
Aangezien geen sporen van braak
in de stalling zijn aangetroffen,
wordt vermoed, dat de dader van dit
afschuwelijk misdrijf aan de stalling
heeft aangebeld-, waarna hij door
den ouden man is opengedaan, dien
hij vervolgens waarschijnlijk op
laaghartige wijze om het leven heeft
gebracht.
's-G ravenhage, 15 October.
(A.N.P.) - Gistermiddag is in het
.gemeentemuseum te Den Haag de
tentoonstelling „Eeuwig levende
teekens" geopend. De heer J. H.
Feldmeyer heeft als stichter van de
vc-lksche werkgemeenschap een rede
gehouden, waarin hij allereerst in
het bijzonder welkom heette de hee
ren secretarissen-generaal prof.
Goedewaagen en prof. van Dam, den
voorzitter van den Ned. Kuituur
kring, prof. Snijder en den voorzit
ter van den Ned. Bond voor Heem
kunde, prof. Jeswiet.
Spr. betoogde o.m., dat onze tijd
een „wendetijd" is, waarin het volk
zich afwendt van vreemde normen
en waarden en terug wil naar den
„oergrond van ons zijn". Het is, al
dus spr., de zin van deze tentoon
stelling mede te helpen ons zelf te
vinden. De eeuwig levende teekens
spreken van het onoverwinnelijke
geloof van ons volk in het eeuwige,
sterke leven.
Rede prof. Goedewaogen.
De secr.-generaal van het dept.
van v. en k., prof. dr. T. Goedewaa
gen voerde het woord. Hij zeide
o.m.:
De diepste beteekenis hebben de
teekens, die getuigen van wat de
mensch het diepste raakt. Dit zijn.
de teekens, die de heiligste waarden
en goederen der menschen tot taal
maken, de oerteekens. Deze teekens
wil de mensch om zich heen hebben,
als een huis waarin hij veilig is te
midden van een eindelooze wereld,
waarvan de zin hem somtijds ont
gaat en waarin hij zich verliest.
Daarom wil een volk zijn vlag, een
beweging haar vaan, en de reli
gieuze mensch oerteekenen van wat
hem heilig is.
Na het utilistisch positivisme en
het rationalisme der verstandsver
heerlijking, die dit alles vergeten
hebben, is een nieuwe samenleving
eerst mogelijk, wanneer boven alle
nuttige maatregelen uit een nieuwe
geest geboren wordt, waarin de tee-
kenschatten van ons ras, onzen
stam en ons volk weer tot leven
werden gewekt.
De Noordsch-Germaansche mensch
heeft zich eeuwen lang met deze
zinteekenen omringd, in en door hen
geleefd. Zij gaven uitdrukking aan
een mythe, een religieuse visie op
het al der dingen.
De teekenen, waarmee onze voor
ouders de natuur en zichzelf heb
ben geduid, zijn slechts schijndood.
Zij slapen op den bodem tot een
nieuw zelfbewust geslacht hen weer
nar zich toetrekt.
Welk een perspectieven openen
zich niet voor de bouwkunst, de
beeldende kunsten en het kunstam
bacht. Zij immers zijn de geboren
dragers van deze oerteekenen van
ons ras.
Maar boven het zuiver kunstzin
nige gezichtspunt uit gaat de ideolo
gisch beteekenis van een omwente
ling al hier bedoeld wördt. De
kunsten hebben ten slotte hun zin
in hun geestelijken inhoud. En ook
daarom bezinnen wij ons op de
eeuwige teekens van ons ras, waar
in de Noordsch-Germaansche mensch
niet alleen gisteren zijn hdogste
levensvisie heeft verbeeld, maar die
hém ook straks de heilige runen
zullen zijn, waarin het" geheim des
levens staat geboekstaafd.
4
