HOE DE AARDE IN 1946 DRAAIDE
WERELD TUSSEN TWEE MACHTEN
Landen in 't licht van een jaar
Op de grens.
tf
Internationale bijeenkomsten.
De Verenigde Naties.
De atoombom.
Moge de wereld leren, dai de doden uii twee
wereldoorlogen niet voor niets gevallen zijn
Strijd tegen de honger.
Bevroren Ned groenten en
fruit naar Engeland
Doodstraf geëist tegen
25-jarig meisje
ereld, maar be-
sn mooi onder-
te denken op
voorbeeld ge-
ben ik om me
Jigen, een dan-
en ik heb daar
ïezien. Ik vond
i! Het zal mis-
zo zijn, maar
trof me daar
in den mensen
maaiv noemen
een half dron-
van iets dat ze
i noemen ook,
rketvloer dwei-
an evjn later
;hte" heren en
ienen met nog
je kunt nu ge-
oen dan toen de
de melk goed-
nijnheèr, dood-
en, en ik heb
iet ze. Over de
naar hun ster-
komt, ondanks
lijkheid. Denkt
insen nog echt
derlijk-blij? En
en voelen?"
r*
Jhronos", wierp
atuurlijk gelijk,
ig genoeg men-
kere levensver-
wel blij en ge-
ook al kookt
wereld. Die het
vol goede voor-
en daarnaar
ok...."
ik. Maar naar-
t zie ik de zon-
steeds minder.
1 ben ik in een
stemming. Er
ar komen, met
een oudejaars-
it er weer een
maar door....
b over iets an-
jnsen zijn ver-
reer.A pro-
jvoorbeeld van
ssie is tu voor
wind komt uit
sn. Morgen zal
t half bewolkt
enige neerslag,
temperatuur...."
tikje verbaasd
wending, die
tam. Volkomen
n beetje droog,
r Chronos van
ersverwachting
t van je levjn?
>fd om en keek
l aan. Tenmin-
oen, maar het
nt de grijsaard
1 te zeggen in
nacht verdwe-
vas, merkwaar-
n, en die ging
de weersver-
Ik schrok pas
k de stem hoor-
ot volgen hier
te punten van
die stem kwam
stond daar nog
ir elf wees het
an. Hoe lang
in? Bijna twee
;e ik de wagen
die voor de
mijn komst op
its? op het
kken....
;elijk uur was
en het nieuwe
idene kwartie-
huiskMner bin-
as stir Vrouw
1 in diepe rust.
ze op me ge-
od-jammer.
naar de kachel
heeflijk bij. En
een klein pan-
ïde chocolade-
ik een schaaltje
n koud, maar
erlijk. Pannetje
i leeg, toen ik
de eerste maal
Evenmin als in 1945 vermochten de
leidende staatslieden in 1946 de door
Wantrouwen en verschil in wereldbes
schouwing veroorzaakte kloof tussen de
Westerse democratieën en de Sovjets
Unie, welke zich onmiddellijk na de
beëindiging van de oorlog openbaarde,
te overbruggen. Als gevolg daarvan kon
ook in het zich ten einde spoedende
jaar de vrede niet definitief gewonnen
worden. Toch ontbraken de positieve
krachten niet. Zowel in de brede lagen
der volksgemeenschappen als bij de leb
djera bleek een gezonde wil tot vrede
én een groot verlangen naar herstel van
'vernietigde waarden te leven. Truman
en Stalin, Bevin en Byrnes, om slechts
enige groten te noemen, verhieven
meer dan eens hun stemmen om te ge*
tuigen van hun vertrouwen in een be<
tere toekomst en hun wil tot samen*
werking. Het waarlijk verlossende
woord werd echter nog niet door hen
gevonden. Churchill bleef ondanks zijn
vergevorderde jaren het enfant terri*
ble in de internationale politiek. In
Maart eiste hij in zijn weinig tactvolle
rede te Fulton (V.S.) een militair bond*
genootschap van Amerika en Engeland
tegen het communistische Rusland.
Stalin was er als de kippen bij om met
rfc
vanche te nemen.
een onvriendelijk „oorfogsophitser" re*
Al bleef de wereld gespaard voor
werkelijk gevaarlijke botsingen, wrij»
vingen waren er wel. En niet toevallig
ontstonden deze op de grens van de
twee machtssferen, waarin de wereld
na de oorlog ongelukkigerwijs verdeeld
is. Reeds in het begin van het jaar
moest de gloednieuwe Veiligheidsraad
die zo juist door de Algemene Verga»
dering der Verenigde Naties was sa»
mengesteld, zich bezig houden met een
aanklacht van Iran tegen Rusland, we*
gens het houden van troepen op Iraan»
se bodem, in strijd met het gesloten
verdrag. Ondanks een volslagen ge»
brek aan ervaring en tegenwerking van
Russische zijde doorstond de Veilig*
heldsraad de vuurproef, zij het ook
niet zonder veel moeite. De Russen
moesten aan hun verplichting voldoen.
Een ander wrijvingspunt ontstond,
toen de Sovjet-Unie in Augustus de
z.g. Conventie van Montreux opzegde
en militaire bases aan de Dardanellen
eiste, om de verdediging daarvan teza»
men met Turkije op zich te nemen.
De Turken weigerden en Amerika
en Engeland, niet bereid om Rusland
naar de Middellandse Zee te laten
grijpen, lieten hun vloten in deze wa*
teren demonstreren. Deze demonstra*
tie moest tevens dienen om Ruslands
vrienden Zuid«Siavië en Bulgarije van
ongewenste avonturen in Griekenland
en Triest af te houden. Hetzelfde doel
had een krachtig gesteld Amerikaans
ultimatum aan maarschalk Tito naar
aanleiding van het neerschieten van 2
Amerikaanse vliegtuigen boven Zuid»
Slavisch grondgebied in de buurt van
Triest.
Anderzijde faalden de pogingen van
het Westen om de tijdens de oorlog
verloren posities in de landen van Oost
Europa te herwinnen. Ondanks talrij*
ke nota's van Washington en Londen
aan de regeringen van Polen, Roeme*
nië en Bulgarije en zelfs het weigeren
van broodnodige Amerikaanse lenin*
gen aan Polen en Tsjecho*Slowa*
kije slaagde Moskou er in, deze lan*
den nog dichter naar zich toe te trek*
ken. Een kleine doorbraak van het
Westen in het Oosten kan misschien
gezien worden in de bepalingen om*
trent de vrije scheepvaart op de Donau
die by de vredesverdragen met de as»
satellieten geregeld werd.
De veelheid der na*oorlogse proble»
men heeft in dit jaar tot een intensief,
zij het ook niet bijzonder vruchtbaar
internationaal overleg geleid. Aan de
behandeling van het allerbelangrijkste
vraagstuk, Duitsland, kwam men ech*
ter nog niet toe. Alleen reeds voor het
opstellen van de vredesverdragen met
Italië, Finland, Roemenië, Bulgarije en
Hongarije had men bijna het gehele
jaar nodig. Met een korte onderbreking
vergaderden de ministers van Buiten»
landse Zaken der Grote Vier van eind
April tot half Juli, om de ontwerpen
van deze verdragen in Parijs op te
stellen. Op 29 Juli kwam de met zeer
beperkte macht beklede Algemene Vre»
desconferentie samen, om deze van
ontwerpen van aanbevelingen te voor*
zien. Eerst in October had zij haar
werk beëindigd. De slotredactie door
den raad van ministers der Grote Vier
nam nog eens twee maanden in beslag.
Van de afgeleverde werkstukken kan
intussen gezegd worden, dat zij zo
goed zijn als de omstandigheden het
toelaten. De militaire macht der as»
satellieten werd gebroken, de opgeleg»
de herstelbetalingen waren hoog, maar
niet ondragelijk en de territoriale ver»
anderingen kunnen niet al te ingrij*
pend genoemd worden. Slechts de vrije
staat Triëst dreigt een voortdurende
twistappel tussen Italië en Zuid»Slavië
te zullen worden. Onopgelost bleef ook
het vraagstuk der vroegere Italiaanse
koloniën. In de loop van 1947 moeten
de Grote Vier daarvoor een oplossing
vinden, anders wordt het probleem
aan de V. N. voorgelegd.
In Januari werd begonnen met de
schepping van de verschillende orga»
nen der Verenigde Naties, waarvan het
Handvest in 1945 in San Francisco op»
gesteld was. De kundige Belgische poli»
ticus Spaak werd tot voorzitter der Al»
gemene Vergadering gekozen. De tot
op dat ogenblik vrij onbekfende Noor
Trygve Lie zag zich op wens van Rus»
land tot secretaris*generaal benoemd.
Nederland werd voor de tijd van een
jaar in de Veiligheidsraad gekozen, het
machtigste orgaan van de V. N., ge»
rechtigd tot het nemen van dwang»
maatregelen in kwesties, die de vrede
bedreigen. De raad kreeg in de loop
van 1946 verschillende zaken te behan»
delen. Het Russisch»Iraanse geschil
noemden wij reeds.
Twee andere aangelegenheden, be»
♦rekking hebbend op de aanwezigheid
van Britse troepen in Indonesië en in
Griekenland en door het Slavische blok
om propagandistische redenen aanhan*
gig gemaakt, werden na behandeling
van de agenda afgevoerd. Over -door
Polen tegen Franco*Spanje voorgestel»
de maatregelen kon geen overeenstem»
ming worden bereikt, omdat de V.S. en
Engeland huiverig bleken, zich in de
binnenlandse aangelegenheden van dit
land te mengen Dientengevolge kon de
navolger van Hitler en Mussolini ook
het jaar 194(> ongedeerd overleven.
Constructief werken werd de Veilig»
heidsraad moeilijk gemaakt door een
overvloedig gebruik van het veto»recht
door de grote mogendheden. Geen
wonder, dat de kleine landen, die vele
van hun wensen op deze wijze getor»
pedeerd zagen, naar middelen zochten'
om dit recht te beperken of zelfs ge»
heel af te schaffen. Een poging daartoe,
ondernomen op de tweede bijeenkomst
van de Algemene Vergadering in de
maanden October, November en De»
cember, strandde echter op de onwil
der Russen.
Andere belangrijke vraagstukken, die
in de Algemene Vergadering ter spra»
ke kwamen, waren de ontwapening en
een controle op vreemde troepen in
niet»vijandelijke landen. Pe daarop be*
trekking hebbende voorstellen, die van
Rusland uitgingen, vonden een gunstig
onthaal, maar de uitvoering der plan*
nen 'was te ingewikkeld en het jaar al
te ver voortgeschreden om er nog vóór
31 December de vruchten van te kun»
nen aanschouwen.
Een van de oorzaken van het Russi?
sche wantrouwen tegenover het Wes?
ten was gelegen in het feit, dat Ameri?
ka het geheim van de atoombom angst?
vallig voor zichzelf hield. Weliswaar
deed de Amerikaan Baruch in de com?
missie voor de contróle op de atoom?
energie van de V. N. een voorstel om
Ontwapening voorgesteld
Gromyko heeft bij de V. N. een reso
lutie opgesteld waarin hij er op aan
dringt binnen drie maanden een volledig
ontwapeningsschema op te stellen waar
in tevens bepalingen vervat zijn inzake
internationale controle op de atoombom
en andere dodelijke wapens. De Britse
delegatie legt er de nadruk op, dat En
geland volkomen bereid is de ontwape
ning zo spoedig mogelijk ter hand te
nemen.
de bom ter beschikking te stellen van
een internationaal lichaam, maar de
voorwaarden die hij hieraan verbond,
waren voor de Russen onaanvaardbaar.
Intussen werd het onderzoek naar de
atoomenergie in vele landen gedurende
het gehele jaar voortgezet. Amerika
nam in Juni en Juli twee kostbare
proeven met de bom bij het Bikini*
atol. De uitwerking op de daar gemeer»
de oorlogsschepen was vernielend,
maar niet alles vernietigend, zodat de
•admiraals hun schepen behielden. Ook
,de 'Russen zitten echter niet stil en
hebben volgens berichten, die aan het
eind van het jaar uit Turkije kwamen,
in de Kaukasus een enorme fabriek
voor het onderzoek naar de atoom*
energie gebouwd. Talrijke geleerden,
die er van overtuigd zijn, dat tegen de
bom geen verdediging bestaat, waar»
schuwden de wereld tegen deze bewa»
pèningswedloop. Prof. Einstein is in
Amerika zelfs een grootse actie begon»
nen om de mensheid tot betere inzich»
ten te brengen.
Grote natuurrampen bleven de mens»
heid dit jaar bespaard. De hongers*
nood die in vele landen dreigde, was
meer een gevolg van de oorlog dan van
de slechte oogsten. Bij de bestrijding
daarvan leverde de Ü.N.R.R.A., de
schepping van den onvergetelijken Roo*
sevelt, prachtig werk. Ongetelden in
Oostenrijk, Duitsland, Zuid»Slavië,
Italië, Griekenland en China hebben 'f
leven aan deze organisatie te danken
Helaas bleek Amerika niet langer be»
reid de lasten van deze hulpverlening
die bijna geheel op de schouders van
de Amerikanen rustten, verder te dra*
gen, zodat de U.N.R R.A. aan het eind
van het jaar kwam' te overlijden. Een
nieuwe organisatie, de F.A.O., zal
trachten de taak over te nemen.
Aan de techniek moest een hoge tol
betaald worden. De lijst der vliegtuig»
rampSn is te lang om hier op te som»
men. Constructiefouten, begaan tij»
dens de jacht op steeds groter snelhe»
den, het veel intensiever geworden
luchtverkeer en het gebrek aan ervaren
piloten voor de burgerluchtvaart zijn
daaraan debet.
Een kleina hoeveelheid snelbevroren
groenten en fruit zal binnenkort uit Ne
derland naar E geland uitgevoerd worden
Een Engelse firma heeft een bestelling
gedaan voor 300 ton Tegen eind Januari
zullen in Londen besprekingen plaats
hebben tussen een delegatie van de Ne
derlandse handel en landbouw en het
Engelse minsterie van voedselvoorziening
stembus om de Nationale Vergadering,
die vijf jaren zit, van de nodige afge»
vaardigden te voorzien. Ditmaal kwa»
men de communisten als de grootste
partij uit de stembus.
In economisch opzicht herstelde het
land zich aanzienlijk, doordat de re*
gering ook voor onpopulaire maatre»
gelen niet terugschrok. Het waren de
socialisten, die voor deze onpopulari
teit bij de verkiezingen het gelag beta
len moesten.
België.
De Verenigde Staten.
Op het gebied der buitenlandse poli»
tiek volgde Amerika gedurende het ge
hele jaar 'n koers van vasthouden aan
de belangen, die het in z'n uitgestrekte
invloedssfeer bezit. Een poging van
Roosevelt's ouden medewerker Henry
Wallace om Truman tqt een meer te
gemoetkomende politiek tegenover de
Sovjet-Unie te bewegen, eindigde met
het aftreden van eerstgenoemde.
In de binnenlandse politiek gleed het
land steeds verder af van de door wij
len president Roosevelt gehuldigde
principes. De prijscontrole werd afge
schaft en de vrije economie op vele ge
bieden hersteld. Enorme stakingen wa»
ren daarvan het gevolg. 800.000 man
legden in Januari de staal-industrie stil.
In April legden 400.000 mijnwerkers de
houwelen neer. In Mei staakten er
250.000 spoorwegmannen. In November
waren het opnieuw de mijnwerkers, die
in staking gingen.
De verkiezingen, die in November
voor het Huis van Afgevaardigden en
'een deel van de Senaat gehouden wer
den, brachten de republikeinen een gro
te overwinning, waardoor Truman's
toch al sterk ondermijnde positie nog
verder verzwakt werd.
Engeland.
In de buitenlandse politiek bleef En
geland zich aan Amerika vastklampen.
Een poging van een aantal leden der
Labourparty, om de regering tot een
meer onafhankelijke koers te brengen,
mislukte. In Juli beloonde Amerika
Engeland's trouw met de grootste le
ning der geschiedenis: 10 milliard gul»
den.
Grote zorgen berokkende het Pa»
lestijnse vraagstuk den Britten in het
afgelopen jaar. Het plan van een ge»
mengde Engels-Amerikaanse commis
sie, dat o.a. de onmiddellijke emigratie
van 100.000 Joden naar het Heilige
Land verlangde, werd door de Britse
Ook onze Zuiderburen presteerden
op economisch gebied veel. Politiek
bleef het land verdeeld door de ko
ningskwestie, die nog steeds op een op
lossing wacht. De katholieken, de sterk
ste partij van het land, willen de terug
keer van Leopold III. De linkse partij
en, die tezamen een kleine meerder
heid hebben en ondanks enige kabinets-
crises aan de regering bleven, zijn er
tegen. i
Duitsland.
Over één Duitsland kan moeilijk ge
sproken worden. De bezetters hielden
het land in vier streng gescheiden zo
nes verdeeld. Economisch herstel werd
daardoor ten zeerste bemoeilijkt. An-
glo-Amerikaanse pogingen om het land
economisch één te maken, hadden aan
het einde van het jaar nog geen succes
opgeleverd. De gevolgen daarvan zijn
voor de Duitsers desastreus. In vele
gebieden dreigt hongersnood.
Onder het nazistische proces werd te
Neurenberg na een uiterst langdurig
proces een streep gezet. De voornaam
ste leiders van nazi»Duitsland moesten
- In een fel requisitoir heeft de
advocaat-fiscaal bii het bijzonder
gerechtshof te Amsterdam, mr A
H van der Veen, tegen de 25-jarige
Sonja van Heateren uit Hengelo
die tijdens de bezetting in Amster
dam als een der lokvogels van de
Duitse S S agenten Rtihl en Vie.
bahn verscheidene goede vaderlan
ders in den val heeft laten lopen,
de doodstraf geëist.
Het bewijs was niet moeilijk te leve
ren, de verdachte erkende bijna alle
feiten waarover zij thans veel berouw
vertoonde. Het Hof had haar ter ver
dediging gelegenheid gegeven een uit
voerig rapport over haar eigen jeugd
samen te stellen. Hieruit bleek o m., dat
Sonja door haar moeder was verwaar
loosd, door een achternicht besmet werd
met nationaal-socialistische ideeën, lid
werd van de Jeugdstorm en zo verzeild
geraakte bij Lippman Rosenthal in
Amsterdam, waar ze geen lering trok
uit het lot. dat ze met eigen ogen de
loden zag ondergaan. Tenslotte sollici
teerde ze in 1943 als typiste bij de S D
en werd „Poltzei Angestellte". Bij de
oprichting van het „Sonderkommando'
werd zij een. der actiefste lokvogeltje.'
van Viebahn en Rtihl.
De advocaat fiscaal zeide: ,,Zij was als
ckvogel voor de S.D een prima kracht
en is dit geworden na rijp overleg".
Daarna eiste hij de doodstraf.
Uitspraak op 13 Januari a.s.
regering afgewezen. Een nieuw Brits
vendelingsplan stuitte af op de ontevre
denheid der Joden. Op de Palestina*
coferentie, die te Londen bijeengeroe
pen werd, lieten zowel de Joden als de
Palestijnse Arabieren verstek gaan. Om
de Britten tot andere gedachten te
brengen, grepen de Joden naar het wa
pen terreur. Palestina is aan het eind
van het jaar een der onrustigste landen
ter wereld.
Zijn positie in Egypte gaf Engeland
op. Een overeenkomst werd getroffen,
die in de terugtrekking van alle Britse
troepen uit dat land voorziet. Over de
toekomst van de Soedan bestaat ech»
'er nog meningsverschil.
In het binnenland voerde de Labour*
-egering grote sociale hervormingen
door. Rekend is de verzekering van ie*
deren Engelsman „van de wieg tot het
graf". Vele belangrijke industrieën
werden genationaliseerd. De export
werd sterk opgevoerd.
Frankrijk
De Fransen beleefden in politiek op»
icht een onrustig jaar. De Gaulle trad
in Januari als staatshoofd af omdat de
constituerende vergadering hem be
paalde volmachten weigerde. Een nieu
we grondwet, die de constituante daar»
na ontwierp, werd bij referendum ver
worpen. Bij de daarop volgende verkie
zingen behaalde de M.R.P. een over
winning. Deze partij vormde tezamen
met de communisten en socia'isten on
der Bidault een regering. Opnieuw
werd een grondwet ontworpen en deze
vond bij het referendum van October
genade in de ogen der Fransen.
met hun leven voor hun misdaden boe
ten. Schacht, Von Papen en Fritzsche
ontsprongen de dans.
Rusland.
De Sovjet-Unie voerde een stevige
agressieve buitenlandse politiek, zonder
zich daarbij echter in té gevaarlijke
situaties te begeven. Over de binnen
landse toestand is weinig bekend. De
wederopbouw schijnt met grote energie
ter hand te zijn genomen.
Zuid-Europa.
Italië zond den koning weg, Grieken»
'and haalde hem binnen, niet geheel tot
zijn geluk, want sindsdien woedt in het
land een burgeroorlog tussen links en
rechts, waarbij de grote mogendheden
niet geheel zonder interesse toezien.
Hét verre Oosten.
Ook in China werd het gehele jaar
'oor een burgeroorlog gevoerd. Ame
rikaanse pogingen om de strijd tussen
egeringstroepen en communisten bij te
'^ggen, mislukten de een na de ander.
Japan, onder de straffe leiding van
ijn „opperkcizer", den Amerikaansen
'eneraal Mac Arthur, bleek nu zo mak
ds een lammetje Met de democratie
willen de Jappen het nu ook wel eens
proberen. Is Amerika, een democratie,
Weer moesten de kiezers naar de niet een bijzonder machtige staat?
Bdsel aan boord
ze kunnen eten
n kleine water-
gezien,
deinde onder
in slaap. Vijf
an de „Zaan-
vonden hadden
dat onmetelijk
imetelijke con-
niet. Ze hadden
Iet lot, en wélk
ïengevoegd.
i, alle vijf, en
der barmhar-
e.
ining van de
voort, uur na
n dag.
opnieuw avond.
