Bij JAN LANGEDIJK thuis
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Prof. GERBRANDY
over de regerings-verklaring
„Woorden van<H.M. de Koningin
worden als dekmantel gebruikt.
Hors d' Oeuvre
23 S.S.'ers aan de haal
Van nabij en verre
Eetlust was belangrijker!
Landbouwconsulent
benoemd
48.000 Gulden verduisterd
Spoorlijn in de N O-polder
Dorpentocht afgelast
Ook in 1947 geen Zomertijd
Weerbericht
Hoi het 't best 'daan"
E.V.C. zal werk in de Rotterdamse haven
Zaterdag 24 uur staken
De „Karei Doorman" 18Febr
te Amsterdam
GE VLOEKTE ZON
vrijdag 10 januari 1947. DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT 144e jaargang No. 193.
Voortzetting van de
ALKMAAHSCHE COURANT
Hoofdredacteur M. H. It. Uyldert. plv. XJ. N. Adema rayonredacteur D. A. Klomp
bureau:
voordam 9, alkmaar
telefoon adm. 3330
redactie 3902
Giro 187294
Dir.: 3. Bijlsma
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent
per
millimeter, „Waagjes"
tot 15
woorden 75 ct., elk
wooro
meer 5 ct., uitsluitend contan
Abonnementen: t 1.10
per
maand, f 3.25 per kwartaaj
Duitsers plunderen kolentrein. Tengevolge van de jongste hevige koude
in Duitsland heeft het stelen van steenkolen uit treinen grote omvang aan
genomen en de politie is nauwelijks bü machte de diefstallen tegen te gaan«
Duitse vrouwen bezig met het plunderen van een kolentrein.
Topical P.
Gisterenavond om 9.45 uuifc heeft
prof. Gerbrandy de volgendé rede
uitgesproken voor de zenders Hilver-
..sum I en II
Op Vrijdag 3 Januari werd van „of
ficiële" zijde een verklaring per radio
openbaar gemaakt naar aanleiding
van mijn rado-rede, de dag tevoren
uitgezonden over beide zijders Ik
wens thans in verband met deze re
geringsverklaring iets te zeggen.
De regeringsverklaring treft niet
de zakelijke inhoud van het door mij
gesprokene, zij treft niet het machti
ge probleem, dat ons allen beroert.
Zij is, wat men noemt, er naast
Het is daarom niet aangenaam over
haar te handelen vooral niet waar
er een persoonlijke kant aan zit. Toch
wil ik niet zwijgen, nu van officiële
zijde is gereageerd.
Ik had eerder moeten komen met mi^n
toelichting op de koninklijke verklaring
van 7 December 1942, zoo luidt het ver-
Wijt.
De koninklijke radiorede van 7 Decem
ber 1942 is helder als kristal Zij had
heus aan toelichting geen behoefte
Dr Van Mook
DISPEREERT NIET
Deze week heeft men Jan Pie
terszoon Coen herdacht
Het was 8 Januari 360 jaar ge
leden dat deze grote man te
Hoorn geboren werd Hij is één
dier talrijke mannen uit Neder
lands roemvolste tijd geweest
aan wie het nageslacht met een
gevoel van trots denken blijft
Hij was een grote figuur in een
toen nog wel zeer klein land.
Maar hij heeft één fout ge
maakt. Hij heeft zich verspro
ken, of liever, hij heeft zich ver
schreven.
In een zijner belangwekkende
rapporten, tot de heren in het
moederland ger'cht, hééft hij een
uitdrukking gebezigd die aan
leiding gegeven heeft tot veel
ersernis Hij heeft in dat stuk
twee woorden geplaatst die lui
den: „Dispereert niet." En juist
dat had hij nu niet moeten
doen.
Want iedereen weet, dat hij
had behóren te schrijven: Ende
desespereert nietImmers, in
deze vorm leeft Coens historisch
woord in Nederlands weinig his
torisch geschoold geestesleven
voort Iedereen citeert 't op dezë
enigszins week-zalvende manier
die men blijkbaar schoner vindt
dan het kort en krachtige, ^het
kernachtige: „dispereert niet*
Als Coen dit nu maar had voor
zien, als hij aan de Nederlandse
geest van jaren later een wein-g
tegemoet had willen komen, als
ook hij dit „Ende enz" gebe
zigd had, ware er niets geweest
waarover men zich het hoofd
breker, kon. Hij heeft deze gele
genheid om een historisch woord
te spreken dat onsterfelijk zou
zijn, helaas jamemrlijk ver
zuimd.
Ik dispereer niet, maar men
zou ertoe kunnen komen
KREEFT
Alle hens aan dek
Hoewel daarover toen niet dadelijk 1s
beslist, was het natuurlijke vooruitzicht
dit, dat te zijner tijd Dr Van Mook als
luitenant-gouverneur-generaal zou terug
keren naar Nederlands-Indië
Ik veroorloof mij over het opnemen in
ons midden van Dr Van Mook, die door
den gouverneur-generaal naar ons was
toegezonden, het volgende: In deze voor
het koninkrijk benarde jaren gold slechts
één devies: Alle hens aan dek, allen sa
menwerken, van welke politieke opvat-
tingt van welke ligging tegenover allerlei
problemen ook, samenwerken in de meest
doelmatige vorm tot het ene doel: de
oorlog winnen
Ik kende dr van Mook tevoren niet,
omgekeerd hij mij niet Wij leerden el
kaar kennen Ik heb een ernstig voorval
dat bijna tot een crisis leidde, in mijn
radio-rede van 2 Januari vermeld Maar
in dien tijd prevaleerde boven alles: wat
eist 't belang van het Koninkrijk, en wat
eist de oorlogvoering Zo was het ook bij
onze Britsche bondgenoten, daar zwegen
richtingen, daar sprak alleen het vader
land, het imperium
Machts-opeenhoping?
Is er toen in werkelijkheid een machts
opeenhoping geschapen, die allerbedenke-
lijkst is? Daar is geen sprake van Wat
is nl geschied? In het najaar 1944, in
September-October van dat jaar, hoopten
wij op een snelle bevrijding van Neder
land
De tijd is aangebroken dat dr Van Mook
als luitenant-gouverneur-generaal terug
keert naar het Verre Oosten, laat hij voor
die korte tijd lid van ons kabinet blij
ven, gebonden aan samenwerking met
ons
Aldus is geschied Dit is juridisch In
derdaad een monstrum, maar een prak
tische noodmaatregel in oorlogstijd In
tussen Nederlands bevrijding kwam
niet Toen dit duidelijk werd, is den
heer Van Mook medegedeeld, dat de
samenkoppelingg van functies beëin
digd moest worden En ze is beëindigd
Dat vertelt de regeringsverklaring er
niet bij Is dan misschien de macht, ge
geven aan den luitenant-gouverneur ge
neraal, te groot geweest Natuurlijk
moest de luitenant-gouverneur-generaal
bijzondere bevoegdheden hebben Die ver
langde hij ook Hij kreeg wat .het kabinet
na langdurige beraadslaging voor korte
overgangstijd beslist onvermijdelijk en
nuttig vond Ik heb in mijn memorandum
de besluiten, waarop de bevoegdheden
rusten, vermeld
Ik moet hieraan nog een hoogst be
langrijk punt toevoegen
De herbenoeming van dr Van Mook In
1944 geschiedde met een alles beslissende
beperking, welke beperking ik aan hem
persoonlijk namens Kroon en kabinet
heb overgebracht
Voorbehoud
Die beperking was de volgende: U
dr Van Mook wordt weer wat U In de
aanvang van de oorlog met Japan
waart, luitenant-gouverneur-generaal,
maar bedenk wel: straks is Nederland
bevrijd, dan is het niet zoals thans, dat
we geen keuze hebben, want in dat
bezette Nederland zijn figuren die na
de val van Japan deze functie met ere
kunnen vervullen Uw benoeming thans
bindt in geen enkel opzicht onze op
volgers En in de tweede plaats: U
wordt niet gouverneur-generaal, maar
luuitenant-gouverneur-generaal, die
slechts zeer tijdelijk de bevoegdheden
van gouverneur-generaal uitoefent
Wij hebben een gouverneur-generaal,
Tjarda van Starkenborgh Stachouwer.
die straks weer vrU zal zijn Mocht U
luitenant-gouverneur-generaal blij
ven, waarover wij niet zullen hebben
te beslissen, dan nog alleen als onder
geschikte van den heer Tjarda van
Starkenborgh na diens bevrijding
Gerbrandy's politiek
Wat wij wensten was dit: bij de be
vrijding van Nederlands-Indië zal de dai
verloste Tjarda van Starkenborgh, wat dr
Van Mook betreft, die verhouding terug
vinden, die einde 1941, toen de oorlot
met Japan was uitgebroken, in overeen
stemming met zijn wens had bestaan
daarbij vrij staande tegenover dr Vai
Mook.
Dét was de politiek van het kabinet
dat door mij gepresideerd werd.
Tot zover mijn verantwoordelijkheid.
Wat gebeurt er thanst
Luisteraars, u weet nu, dat beleid
door de twee opvolgende kabinetten gs-
heel is omgebogen.
Het huidige kabinet haast zich de re
publiek te vestigen en als dat geschied
is, dan zal het later, veel later aan het
Nederlandse volk vragen: verander nu
uw grondwet om haar met die toestand
in overeenstemming te brengen. Ik ver
oorloof mij deze vraag:
Als dén het Nederlandse volk zegt:
„néén, zo willen we het niet", wie is
is verantwoordelijk voor de politieke
chaos, waarin het Koninkrijk der Neder
landen dan zal verkeren?
Het comité zet door
Een vooraanstaand Nederlander heeft
in bitterheid tot mij gezegd: houd maar
op met uw comité, het is te laat, Neder
lands-Indië i s weg, de oorlog is ver-
loren^ Deze Nederlander was door de
defaitistische politiek der regering zelf
defaitist geworden.
Het comité houdt niet op. Want wij
hebben een andere stem beluisterd. De
stem van het Nederlandse volk, die zegt:
alleen hij is overwonnen, die zich over
wonnen geeft.
Een overwinning?
De officiële verklaring zegt, dat de rege
ring haar beleid in de volksvertegen
woordiging heeft toegelicht en deze on
gevraagd zich in grote meerderheid ach
ter haar voornemens heeft geschaard
Inderdaad, wat de Tweede Kamer be
lieft (de Eerste moet zich nog uitspre
ken) heeft de regering een overwinning
behaald. Of de leden van het kabinet
diep in hun hart het ook een overwin
ning noemen, betwijfel ik.
Maar dit is zeker: in het volk, dat
zich niet gewonnen wil geven en bü
onze jongens in Indië, in wier borst
het nationaal gevoel voor recht is ont
gloeid, daér heteft het kabinet zijn zaak
reeds verloren.
BEWAKERS ZATEN IN EEN CAFé
Met bestemming Den Helder verliet
Woensdagmorgen j.l^ een vrachtauto,
waarin zich 23 Hollandse SS ers en de
nodige bewakers bevonden, het Limburgse
dorp Hoensbroek,
De tocht was met de heersende koude
geen plezierreisje en toen het transport
tegen het vallen van de avond Ede pas
seerde, besloot de leiding bij een buiten
café even te stoppen om krachten op te
doen voor het verdere gedeelte van de
lange reis. Eén der bewakers bleef met
de SS-ers in de vrachtauto achter.
De collega's schoven in de gelagkamer
rond de warme kachel en bleven hier
meer dan anderhalf uur zitten. De be
waker is de auto was inmiddels in slaap
gevallen, hetgeen de half bevroren, maar
desondanks op hun vrijheid beluste SS-
ers, een welkome gelegenheid bood de
plaat te poetsen en in de omliggende
bossen te verdwijnen.
De vinnige koude en de honger dreven
een gedeelte der deserteurs de volgende
morgen weer terug naar de bewoonde
wereld, zodat Donderdagmiddag ongeveer
de helft der gevangenen weer present
was. Op de overigen wordt nog ijverig
jacht gemaakt.
Het feit, dat de SS-ers uit Limburg
werden overgebracht naar Den Helder
om daar in een fort opgesloten te wor
den, bewijst voldoende, dat het hier
geen „lichte" gevallen betrof.
Gisternacht zijn reeds twee SS-
ers op de Pont te Velsen gearresteerd
Naar het ANP verneemt zal het
proces tegen den kunstschilder Han van
Meegeren in Mei worden gevoerd
Gisterochtend heeft H M de Konin
gin een bezoek gebracht aan het Rijks
museum, waar zij ruim een uur heeft
vertoefd
Op de conferentie van het Wereld-
verbond van Vakverenigingen is een
voorstel over gedwongen arbeid in het
Ruhrgebied ter sprake gebracht
In het afgelopen jaar is het ledental
van de Ned Reisvereniging gestegen van
30,000 tot 70,000 Er werden 298 reizen geor
ganiseerd
De Franse drukkers, die thans een
„lijntrekkersstaking" houden, hebben be
sloten de publicatie van twee bladen per
dag te vertragen
In Amsterdam deden zich gisteren,
tengevolge van de gladheid, tal van onge
vallen vopr Zeven personen moesten met
1 arm- en beenbreuken naar een ziekenhuis
worden overgebracht
In het nieuwe restaurant van de
National Gallery, het „rijksmu
seum" van de Britse hoofdstad,
zouden enige schilderijen van Ne
derlandse meesters worden opge
hangen. Dit gebeurde inderdaad,
doch al spoedig na de opening van
het restaurant besloot men ze door
andere doeken te vervangen, daar
de donkere Ned. schilderijen niet
bevorderlijk voor de eetlust bleken
te zijn. Ze werkten namelijk druk
kend op de atmosfeer.
Het bestuur van de EVC heeft besloten
Zaterdag a.s. voor vierentwintig uur het
werk in de Rotterdamse haven neer te
leggen Deze staking zal een proteststa
king zijn. De EVC wil er haar ontevre
denheid mede te kennen geven over het
traineren van de onderhandelingen,
welke van Februari van verleden jaar
af nog steeds voortduren en waarvan net
resultaat zou zijn, dat het college van
rijksbemiddelaars een beslissing heeft
getroffen welke zou neerkomen op al
gehele aanvaarding van het standpunt
der werkgevers.
Zaterdagochtend zal in gebouw Odeon
een vergadering worden belegd en daar
zullen de volgende eisen worden be
sproken:
Een loonsverhoging van 10 hogere
garantielonen op het peil, zoals dat te
Amsterdam bestaat nl, f 36,in plaats
van f 30.90; een betere regeling voor val-
e en bijzondere arbeid; een collectief
arbeidscontract voor het toezicht- en op
zichthoudend personeel; geen arbeid op
Zondag en medezeggenschap van de or
ganisaties in alle aangelegenheden be
treffende de lonen en de arbeidsvoor
waarden
Deze actie houdt, zo deelt de EVC ons
mede, geen direct verband met de kwes-
Naar wij vernemen is tot land
bouwconsulent voor de provincie
Noordholland benoemd de heer ir. L
Dijke^.a tot op heden verbonden aan
de landbouwvoorlichtingsdienst in
de Wieringermeer.
Vermoedelijk zal ir Dijkema zich
in Schagen komen vestigen.
De 21-jarige voormalige klerk van de
gemeentesecretarie te Katwijk J J B.
thans als dienstplichtig soldaat gelegerd
in het kamp Oirschot, ls gearresteerd in
verband met aan het licht getreden frau
des op de onderafdeling geallieerde za
ken"
Een onderzoek bracht aan het licht,
dat ongeveer f 48,000 was verduisterd
B heeft reeds bekend, doch verklaart
zich „slechts" f 30,000 onrechtmatig te
hebben toegeëigend Hij is ter beschik
king van den officier van justitie ge
steld
De Nederlandse Spoorwegen hebben het
plan een spoorlijn aan te leggen van
Kampen naar Emmeloord in de N O-pol
der Dit zal dan de eerste spoorlijn zijn,
die door het gebied van de voormalige
Zuiderzee zal lopen
Wegens onbetrouwbaarheid van het ijs
heeft de Dorpentochtcommissie voor
Noord-Holland de Dorpentocht van a.s.
Zondag definitief afgelast.
tie van de lossing van Antwerpse sche
pen. Wat dit betreft kon de EVC niet
een haar bevredigende regeling met de
Unie verkeerder erkende bonden ver
krijgen
Naar Trouw van bevoegde zijde ver
neemt zal ook dit jaar geen zomertijd
worden ingevoerd Zolang In ons land de
Middel-Europese tijd geldt, zal van de
invoering van zomertijd geen sprake zijn
OM OF EVEN BOVEN
HET VRIESPUNT.
Plaatselijk nevel of mist, overi
gens wiss lende bewolking met hier
en daar enige lichte regen. Weinig
wind. In het noordoosten van het land
temperatuur om het vriespunt, in het
overige gedeelte enkele graden boven
het vriespunt,
ZON EN MAAN.
10 Jan.: Zon op: 8,06. Onder: 16,09.
Maan op: 20,30. Onder: 10,33.
WAARSCHUWING VOOR
HET VERKEER.
Op vele plaatsen bij opvriezend
weer opnieuw gladde wegen.
11
(Van onzen specialen verslaggever)
't Was gistermorgen druk bij vader en moeder Langedjjk in Oudkarspel.
Hun Jan Nederlands kampioen op vier afstanden, hij had het kranig geleverd
en het medeleven van vrienden en kennisen was groot. Juist stonden we
een prachtig bloemstuk van een bevri ende zakenrelatie te bewonderen of er
werd opnieuw gebeld en vader Lange dijk had een schoon bloemstuk van het
gemeentebestuur in ontvangst te nemen
Kijk en hier in deze kamer hangt de
krans, die Jan gisteren kreeg, wijst zijn
broer Gerrit. Aan de wand zien we
een grote krans van eikenloof, omvloch
ten met witte hyacinthen, rode tulpen
en narcissen. Op het rood-wit blauwe
lint de opdruk „Nationale kampioen
schappen 1946—1947" Ik bracht hem gis
teravond mee uit Rotterdam, want..
en nu komt de pech, die we hadden en
waarvoor we ons 's morgens vroeg met
de auto op de levensgevaarlijk gladde
buitenwegen hadden begeven: Jan Lan-
gedijk zelf, die we hadden willen spre
ken, was reeds op weg naar Scandinavië
De kans, dat hij nog even thuis zou
komen, was groot geweest, dat wisten
we en ook zijn kameraden, van wie er
vele even kwamen feliciteren
De groep rijders zou n.l. per spoor
naar de kampioenschappen in Noorwe
gen vertrekken, maar het visum van de
Eritse zone van Duitsland ontbrak tot
Woensdagmiddag half vijf, toen men van
de Britse autoriteiten het vereiste stem
pel loskreeg.
Een telefoontje
„Om half negen vanmorgen had ik
Jan van uit Amsterdam nog even aan
de telefoon," vertelt een van zijn vrien
den. „Hij was heel tevreden en voelde
/ich nog best in vorm. Ik moest jullie
de groeten van hem doen
Ook Fred Meinders uit Alkmaar, Jan s
masseur, komt gelukwensen, maar vindt
zijn pupil evenmin thuis Maar ook hl
blijft praten. Jan en de rijderij zijn na
tuurlijk hét onderwerp van het gesprek
„Zijn lichaam was in een conditie a.>s
nooit te voren. Toen hij wegging, ze
ik tegen hem: „Jan, ze zeggen, dat het
na je vijf en dertigste jaar afgelopen
is met de rijderij Laat ze maar kletsen
Denk er om je haalt er uit, wat er in
zit"
En het is hem gelukt ook, zelfs de
veteraan Jaap Eden heeft het zo nooit
klaargespeeld De jarenlange technische
ervaring heeft hem veel steun gegeven
Trainen en nog eens trainen
Dat Langedijk er op gebrand was dit
maal na zeven jaar weer het kampioen
schap te halen, blijkt wel uit het feit
dat hij van Juni af al tn training was
Elke Zaterdag ging hij op zijn racefiets
naar Amsterdam om daar in het Olym
pisch stadion o,Lv Piet Nap te oefenen
Ook reed hij wel op de kunstijsbaan In
de Apollohallen te Amsterdam om het
„gevoel" in zijn benen te houden Twee
avonden in de week g*ng hij hardlopen
én daarbij kwam nog een paar uur in.
doortraining. Hij rookte niet meer en
dronk ook niet
Langedijk heeft verder nog het nadeel
dat hij als landarbeider bij het werk op
het veld veel vocht opdoet. Zijn spieren
waren tenminste in het begin zo stijf
als een plank, zegt Fred Meinders Zijn
wil was sterk en., voor geen anderen
rijder was hij bang.
Ook Jan's broer Gerrit mengt zich in
het gesprek: „Jammer, dat Keyzer viel
bij de 10.000 meter, anders had Jan ook
dat record waarschijnlijk verbeterd. Na
het einde der wedstrijden was hij niet
moe.
De* 1500 meter hebben hem nog wel
de meeste moeite gekost. Egas lag ver
vcor, maar met een reuze sprint wist
bij het toch te redden."
En nu Noorwegen.
En wat denkt u nu van Noorwegen,
vroegen we den masseur.
„Wat de Nederlanders betreft, daar
bij maakt hij een goede kans. Wan
neer het Ijs goed is, zal zeker nog
wel een Nederlands record sneuve
len Hoe hij het zal maken tegen
over de buitenlanders, is nog niet
te bezien^ De Noren b.v. zijn veel
beter geo'efend Zij hebben wel zes
weken op Ijs kunnen trainen en dat
is heel belangrijk".
In elk geval zullen we er het beste
van hopen „Langedijk vormt een klasse
apart", zei Taconis van de KNSB er
dat er nog meerdere overwinningen
voor hem zijn weggelegd is wel zeker
Weer komen anderen gelukwensen en
aller conclusie is: „Hoi het 't best 'daan!"
Jan, nogmaals geluk en ook in net
buitenland veel succes.
De „Karei Doorman", die 20 December
uit Tandjong Priok is vertrokken, zal in
Ie morgen van 18 Februari te Amsterdam
aankomen
Nu kom ik tot de eigenlijke kwestie Ik
zou wel de laatste mogen zijn om Dr Van
Mook op het punt van overschrijding der
grenzen van de Grondwet te kritiseren,
want ik zou zelf hebben bevorderd dat hij
met ongekende macht werd bekleed
Het lijkt mij gewenst de feiten te laten
spreken.
In October 1941 was er in mijn kabine
een. vacature voor koloniën Na beraad
in mijn kabinet wenste ik de oorlog
met Japan kwam dreigend aanzetten
overleg te plegen met den gouverneur
generaal van Ned, Indië, de heer Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer. Dit over
leg leidde tot de beslissing om den heer
Van Mook te polsen voor koloniën Ik kon
hem met goed gevolg ter benoeming voor
dragen aan H M de koningin Kort daar
na brak de oorlog met Japan los Li
overleg met den gouverneur-generaal
verzocht de heer Van Mook mij toen
hem van zijn belofte te ontslaan.
Nadat prof Gerbrandy erop gewezen
had, dat dr van Mook op verzoek van
G G Tjarda van Starkenborgh luitenant-
gouverrieür-géneraal geworden was, me
moreerde hij dat ook de G-G Dr v Mook
naar Londen stuurde
19)
Toen de crackers op slechts een paar
na verdwenen waren, begrepen de vijf
mannen dat er nu een schip moest ko
men; een groot schip of een klein schip,
maar in ieder geval een schip. Of een
vliegtuig. Er n vele schepen op zee
en er vliegen talloze vliegtuigen, van
kust tot kust. Maar er was in die dagen
geen schip en 4een vliegtuig, dat het
vl°t opmerkte, waarop vijf mannen uur
na uur de horizon en de hemel afzoch
ten.
De hitte overdag was verschrikkelijk.
f,f. zocbten verlossing van hun bitter
lijden door regelmatig buiten het vlot
te zwemmen. Dat klinkt veel eenvou
diger dan het in werkelijkheid voor de
mannen was. Ze waren zwak geworden
door de geringe hoeveelheid voedsel,
die ze per dag tot zich hadden kunnen
nemen en daarbij kwam dan nog het ge
vaar voor de dag en nacht rond het
vlot zwemmende haaien. Ze zwommen
om de beurt. De man die te water wil
de, liet zich, geholpen door de anderen,
buiten het vlot zakken, waarbij de vier
achterblijvenden hem aan een touw
vasthielden. Zodra de haaien toescho
ten trokken ze hun kameraad weer bin
nenboord Dit laatste was de zwaarste
taak, omdat de man door het zwem
men uitgeput was geworden en het vlot
enkele voeten boven de oppervlakte
van het water lag.
Toch was dit de enige manier om
wat verkoeling te krijgen en zo ver
moeid konden ze niet zijn of ze gingen
eens per dag in zee Het water beet in
■bun verbrande lichamen, maar voor en
kele ogenblikken verloste het hen uit
de hel van verterende hitte, verloste het
hen van het aan de hemel hangend
vuur van de zon.
In die weken hebben mensen geleerd
de zon te haten
Beasley, de Amerikaan, zat door
gaans triest voor zich uit te kijken
Soms richtte hij zich uit zijn liggende
houding op en mompelde dan wat over
zijn dochtertje, dat thuis op hem wacht
te. Hij twijfelde of ze hem wel ooit zou
terugzien. Hij was van zijn vrouw ge
scheiden.
Door de steeds toenemende verma
gering werden de lichamen der vijf man
nen uiterst gevoelig. Een gevoeligheid,
die nog erger werd door de verbrande
huid. Iedere aanraking was hun een
kwelling en 's-nachts, als ze poogden
door de slaap enkele uren vergetel
heid van hun lijden te verkrijgen, be
spiedden zij elkaar dat niet een van
hen den ander zou aanraken. Het was
maar een hopeloos klein vlot, nauwe
lijks groot genoeg voor één mens. Laat
staan voor vijf mannen. En die mannen
lagen over en door elkaar en steeds
opnieuw kwamen zij met elkaar in con
tact. Dan schreeuwde de man het uit
van pijn.
Het was een houten vlot en er was
bijna niets dat deze mannen' ver
lichting kon brengen. De stof, waarmee
de zwemgordels waren opgevuld werd
gebruikt om ballen van te maken, die
ze 's-nachts in hun nek legden om op
deze manier tenminste de illusie van
een kussen te hebben. De weinige kle
ren die ze bezaten toen ze het vlot be
reikten, waren nu niets meer dan wat
verrafelde en verteerde vodden, die
nauwelijks enige beschutting boden
voor de zon. Van der Slot begon in
die dagen van het omkleedsel der
zwemvesten iets te fabriceren dat op
een hemd en broek leek. Hij had er
tijd genoeg voor en hij was een handi
ge kerel.
In de derde week hield het zwem
men op Ze hadden nfèt voldoende
kracht meer Er waren 2 paddels op 't
vlot en een ervan werd hun kalender.
Iedere nieuwe dag werd met een mes
een kerf in het hout gesneden en iede
re dag werd de rij kerven langer. De
vijf mannen van het vlot vroegen zich af
hoe lang die rij zou worden Dat wist
alleen de Voorzienigheid.
Af en toe streken vogels neer op het
vlot. Ze keken er met aandacht naar.
Maar het land liet zich niet zien en ie
dere avond, iedere morgen, iedere mid
dag bleef de horizon even ver en onge
broken als de eerste dag van hun sa
menzijn.
De karaktereigenschappen van de vijf
mannen traden aan de dag. Het was
voor elk van hen de vuurproef op iede
re eigenschap. Op de goede en op de
kwade. Daar was mijnheer Maddox, ge
voelig, sterk gespierd, bij-de-tijd, maar
ook opvliegend en kort aangebonden.
Beasley, de iït zich zelf gekeerde man
uit Missouri, van wien ze eigenlijk
nooit het ware aan de weet kwamen,
van der Slot, de dood-nuchtere, simpele
olieman uit Rotterdam, tevens de oud
ste op het vlot en Nico, het kind, dat
altijd zeer mannelijk deed en een hou
ding aannam of hij de hele wereld in z'n
zak had Tenslotte: Izzy, de andere jon
gen, die aldoor maar wilde praten over
zijn familie, z'n zusjes en over de heer
lijke dingen die hij straks zou gaan
eten, als deze vervloekte drijftocht over
de South Atlantic eindelijk tot het ver
leden zou behoren. En die aanvallen
van wanhoop en pessimisme had, waar
bij de anderen hem troostten door te
zeggen dat ieder uur een schip kon
komen Waarbij Izzy zijn grote ogen op
de vier mannen richtte en hen vragend
aanzag. Zijn ogen vroegen: is dat wer
kelijk waar?
fwordt vervotéd)