VRIJHEID
'lü-eecêeddit
Nederlandse voorstellen door
Indonesië aanvaard
Eden becritiseert Molotof
U.N.O. in
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Hors d'Oeuvre
Ex-burgemeester Voute
tot 6 jaar veroordeeld
Honderd millioen
voor de K.L.M.
Waardering voor
Benelux"
Alle medewerking
Wederinvoering
broederdienst
gereedheid
aan Plan-Marshall.
)/AN fslABIJ
EN yERRE
BUREAU:
VOORD AM 9, ALKMAAR
TELEFOON ADM. 3320
REDACTIE 3902
Giro 187194
Dir.: J. Btjlsma
VRIJDAG 20 JUNI 1947.
Voortzetting van de
144e JAARGANG No. 414.
ALKMAARSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter „Waag)ea" tot tt
woorden 75 ct., eik woorc
meer 5 etuitsluitend contao
Abonnementen: f MO per
maand 1 S 25 per kwartaa-
Hoofdredacteur M. H. E. üyldert plv. Tj. N. Adema.
Een woordvoerder van de Com
missie-Generaal heeft tegenover
de vertegenwoordiger van de
Agence France Presse te Batavia
verklaard, dat de Indonesische
delegatie heden een schrijven
heeft gericht tot de Commissie-
Generaal. In dit schrijven ver
klaart de delegatie zich bereid
alle voorstellen vervat in de Ne
derlandse nota van 27 Mei, te aan
vaarden.
In het schrjjven wordt voorts
verklaard, dat de Indonesische
delegatie de spoedigst mogelijke
vorming van een interimregering,
als ontworpen door de Commis
sie-Generaal, accepteert. Verder
wordt gezegd, dat de delegatie
eveneens accoord gaat met de
zienswijze, in de Nederlandse
nota getekend, betreffende de
instelling van federale orgaan
voor de toekomstige Verenigde
Staten van Indonesië, alsmede mét
deze federatie.
Resumerend verklaart de Indo
nesische delegatie zich bereid tot
het aanvaarden van alle punten,
in de bijlagen bjj de Nederlandse
nota vervat.
SJAHRIR AAN HET WOORD.
Gisteren had Sjahrir in een radio
rede o.m. gezegd:
„Het is mogelijk, dat de keuze van
de woorden in de republikeinse no
ta zou kunnen worden verbeterden
dat daarmede het ongemotiveerde
wantrouwen had kunnen worden
voorkomen, doch met nadruk dient
te worden verklaard, dat achter ons
antwoord geen bedekte bedoeling
verborgen ligt, die een kwade op
zet of een catastrophe inhoudt.
Sedert echter de antwoordnota aan
MUNT
Onlangs las ik dat het gouden
tientje verdwijnen zal. Dat ver
wondert mij niets Voor de jon
gere generaties heeft he eigenlijK
nooit bestaan, behalve als broche
of zo, maar dat was dan een gou
den tientje met hangend haar
een kostbare zeldzaamheid
Verdwijnen deed het trouwens
altijd gemakkelijk Bij menigeen
placht het spoorloos te verdwij
nen binnen een half uur nadat
hij het ontvangen had. Want het
was rond en het rolde graag Ik
vind het wel jammer, dat het
niet terugkeren zal; het was zo n
frisse munt, en het gaf de bezit
ter een illusie van rijkdom, ook
al had hij er maar één. Ook al
weer een der goede dingen dezer
aarde die legendarisch geworden
zijn. Misschien dat mijn achter
kleinzoon er weer eens mee rin
kelen kan. Er is in de kluizen
van de banken goud genoeg en
wat heeft men aan goud als men
het niet gebruikt? Voorlopig is
het tientje gedoemd tot een klui
zenaars-bestaan. Het Is er niet
voor ter wereld gebracht. Het
kon zo vrolijk rinkelen Vaarwel,
gezellige, blinkende munt, die mij
altijd welkom is geweest, waar
van ik nooit genoeg heb gehad.
Hust in vrede, maar liefst niet
voor altijd!
Erger is dat ook de zilveren
munt nog buiten de circulatie
blijft. En dat wij ons dus nog
lang zullen moeten behelpen me»
dat smoezige papier Natuurlijk
heb ik niets tegen papier. Als
schrijver, en als trouw medewer
ker aan een krant, bemin ik hei
papier, vereer ik het en veracht
ik het niet. Maar waarom moet
het geld van papier zo afgesleten
zijn? Wil men duidelijk doen uit
komen, dat geld het slijk der
aarde is? Ik vind het vies. Waar
om volgt men het Engelse voor
beeld niet? Wij hebben toch de
roep der zindelijkheid? Men zou
het niet zeggen ais men onze gul
dens en rijksdaalders zag. En het
is zo n kleine moeite en niet
kostbaar ook om te decreteren
en Lieftinck decreteert toch
zo graag dat de banken en de-
postkantoren altijd alleen in nieuw
papiergeld moeten uitbetalen en
dat alle daar ontvangen papier
tjes naar de papiermolen moeten
verdwijnen. Zo heel veel papiei
zal met deze maatregel niet zijd
gemoeid. Bovendien, het sparen
en Lieftinck wil immers dat
wij sparen zou er door worden
bevorderd, want een nieuw munt
biljet bewaart men graag een
vuil geeft men liefst zo spoedig
mogelijk uit.
Heeft de minister daar wel eens
aan gedacht? KREEFT
de commissie-generaal is overhandigd,
is er tot nu toe geen gedachtenwisse-
ling geweest nopens de voorgedragen
punten, en heeft een vergelijking of
confrontatie van de standpunten niet
plaats gehad, ofschoon het onderling
wantrouwen steeds groter werd en
de sfeer steeds slechter werd, zodat
men nog niet weet, welke laatste
mogelijkheden beide partijen aanvaar
den kunnen.
GERUSTSTELLENDE WOORDEN.
Ik acht het mijn plicht, om alge
meen bekend te maken, dat de we
zenlijke bedoeling van de republi
keinse regering is, om elke mogelijk
heid te voorkomen, dat men gedreven
wordt door psychose, door een sfeer,
die ons dwingt, te kiezen tussen oorlog,
moord met voorbedachte rade, of
geen oorlog en onvoorwaarde
lijke overgave. Het is daarom niet
onze bedoeling geweest een aanvaar
ding van onze verlangens in hun ge
heel en ineens te forceren. Wij hebben
voorgesteld, dat aanstonds de samen
werking, zoals in Linggadjati bedoeld
en gewenst is, wordt gerealiseerd.
Aangenomen mag worden, dat de
bezoeken van de Britse en Ameri
kaanse consuls van invloed zijn ge
weest op de inhoud van deze rede.
Hoger beroep voor Schacht
Dr. Wolfgang Schwammberger, ad
vocaat van dr. Hjalmar Schacht, ex-
president van de Duitse Rijksbank,
heeft beroep aangetekend tegen het
door het Duitse zuiveringsgerechtshof
te Stuttgart uitgesproken vonnis.
Schacht was tot 8 jaar dwangarbeid
in een kamp veroordeeld.
Het Bijzonder Gerechtshof te Am
sterdam, onder praesidium van prof
mr J A van Hamel, heeft hedenmor
gen, uitspraak doende in de zaak tegett
tegen de 59-jarige Edward John
Voüte, deze voormalige burgemees
ter van Amsterdam veroordeeld to
een gevangenisstraf voor de tijd van
6 jaar met aftrek van het voorarrest
(ruim l*/s jaar).
De heer Voüte werd voorts voor het
leven ontzet uit het recht tot het bekle
den van ambten, het dienen bij de ge
wapende macht en uit het rech dei-
verkiezing en verkiesbaarheid.
Tenslotte zijn hem het lidmaatschap
en de versierselen ontnomen van de Or
de van Oranje Nassau, die hem vroeger
is verleend.
De raadsman van de veroordeelde, mr
A W Kymmel, zal een verzoek indienen
vcor het aantekenen van cassatie.
t-'
■MttiiMiaailiMMH
De Palestina-commissie is op de plaats van haar onderzoek aangekomen,
Dr. Sandström uit Zweden, president van de commissie. Het gezelschap na
luchthaven.
De heer met de itroohoed (links) is
zijn aankomst aan de Lydda-
In de naaste toekomst zal de K L M zes
maal per week een dienst Amsterdam—
Batavia onderhouden. Naar New York
en naar Montevideo zal drie maal per
week gevlogen worden, evenals naar Cu-
ragao en naar Johannesburg. Verder
wordt een gelijke dienst ingesteld van
Curagao naar Rio de Janeiro en van
Curasao naar Mexico City.
Voor het uitvoeren van dit program
zullen tal van toestellen moeten worden
aangekocht.
In een ontwerp doen de ministers
het voorstel de regering te machtigen,
voor een bedrag van 51 millioen gul
den deel te nemen in het aandelen
kapitaal van de KLM en daarnaast,
ten behoeve van die maatschappij le
ningen dan wel garanties te ver
strekken tot een bedrag van 50 mil*
lioen.
Een en ander, omdat de regering het
ir. het belang van de Nederlandse lucht
vaart acht, dat de meerderheid van aan
delen in handen van het Rijk zal zijn.
Dit jaar verwacht de KLM een ex
ploitatie-overschot.
Bon voor Zuidvruchten
Op 26 Juni a.s. zal een bon voor ge
droogde zuidvruchten worden aange
wezen. Deze bon, die alleen voor
personen van 2 tot en met 20 jaar be
schikbaar wordt gesteld, geeft recht
op het kopen van 100 gram Zuid
vruchten.
Anthony Eden, sprekende voor de conservatieve oppositie, opende Donder
dag- in het Britse Lagerhuis de discussie over de door Groot-Brittannië ge
voerde buitenlandse politiek. Hij was van mening, dat het Europees herstel
totaal werd opgehouden, doordat de geallieerde overwinnaars het niet eens
konden worden.
Eden zei verder, dat na het geval met Hongarije er enige vrees bestond,
dat Finland óf Italië de volgende zaak zou vormen. Eden achtte het huichel
achtig te beweren, dat de Anglo-Amerikaanse betrekkingen met de Sovjet-
Unie onaangetast zijn gebleven. In Engeland, zei Eden, bestaat nog een groot
vertrouwen ten aanzien van de Sovjet-Unie, maar dat kan alleen gebruikt
worden op een grondslag van oprecht samengaan en wederzijds respect.
In de loop van zün rede oefende
Eden critiek uit op de jongste ge
beurtenissen in Bulgarije, Roemenië,
Oostenrijk en Hongarije. Eden noem
de de beschuldiging van Molotof, dat
het de Engelsen en niet de Sowjet-
Russen zijn, die zicb inmengen in de
interne aangelegenheden van Hon
garije, uiterst fantastisch.
Volgens Eden heeft Molotof deze be
schuldiging geuit om een rechtvaardi
ging te vinden voor zijn weigering tot
het verstrekken van inlichtingen aan
de Britse en Amerikaanse leden van
de bestuurscommissie, hetgeen in strijd
is met de statuten.
Eden liet zich waarderend uit over
het plan van Marshall, dat hij een eer
ste stap acht tot het Verenigd Europa,
dat Churchill zo na aan het hart ligt
Naar aanleiding van de Economiscne
Unie tussen België, Nederland en Lu
xemburg zei Eden het volgende:
„Ondanks alle moeilijkheden die
overwonnen moeten worden, zullen
deze landen aan het eind van dit jaar
onderling een volledige tolunie heb
ben gevormd en ik denk, dat een van
de gevolgen hiervan zal zijn, dat
deze groep van kleine landen waar
schijnlijk de derde handelsmogend-
heid der wer''d zal zijn".
Eden is van oordeel, dat de economi
sche crisis in de komende 12 en mis
schien wel in de komendé 6 maanden
haar hoogtepunt zal bereiken. Eden
besloot met de woorden: „Wij zijn thans
ir de gelegenheid de grondslag te leg
gen voor een nieuw tijdperk voor ons
gekwelde continent".
De secr.-gen. der V. N., Trygve Lie,
heeft verklaard, dat het apparaat der
V. N. in gereedheid is gebracht om
alle werkzaamheden, die verbonden
zijn aan het plan van Marshall voor
de wederopbouw van Europa, te ver
richten. Lie zeide, dat de economi
sche commissie voor Europa en aan
verwante bureaux der V. N. beschik
ten over alle gegevens en deskundi
gen, om het plan desnoods onmiddel
lijk in practijk te brengen.
Lie deelde mede, dat prof. Gunnar
Myrdal, secretaris van de economische
commissie voor Europa, te Londen en
Parijs besprekingen had gevoerd. Hij
bevond zich nu in Moskou en was vol
ledig geïnstrueerd om aan de Europese
regeringen bijzonderheden te verstrek
ken in zake de faciliteiten, die de or
ganisatie der V. N. zou kunnen verle
nen bij de tenuitvoerlegging van
Marshall's plan.
Amerika is verheugd.
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft officiëel uiting
gegeven aan de ingenomenheid van de
Amerikaanse regering met de door
Engeland en Frankrijk aan Molotof
gerichte uitnodiging om deel te nemsn
aan de besprekingen over de taak van
Europa met betrekking tot het plan
van Marhall.
De Britse minister van buitenlandse
zaken, Ernest Bevin, legde een verkla
ring af inzake zijn besprekingen te
Parijs. Hij kon, zo zeide hij, geen posi
tieve mededelingen doen, alvorens het
antwoord der Sowjet-regering is ont
vangen op de uitnodiging tot een sa
menkomst der Britse, Franse en Sow-
jetrussische ministers van buitenlandse
zaken. „Wij beschouwen Marshall's
aanbod als een grote kans voor Euro
pa", voegde Bevin er aan toe.
Adheasie-betuiging.
De Onafhankelijke Liga voor Euro
pese samenwerking heeft een verkla-
Witboek over Koning Leopold
Te Brussel is een uittreksel gepu
bliceerd uit het 27 pagina's omvat
tende „witboek" van de commissie
van acht, die door koning Leopold
was opgericht om een onderzoek in
te stellen inzake de bezwaren, die
tegen zijn gedragingen en gevoerde
politiek zijn aangevoerd.
VALSE BEWERINGEN.
Het rapport verklaart, dat de be
weringen, als zou koning Leopold
zich, zonder de Britse en Franse
bondgenoten gewaarschuwd te heb
ben, overgegeven hebben, „volkomen
vals" zijn. Koning Leopold weigerde,
aldus het rapport, zich te verenigen
met het standpunt van de Belgische
regering, toen deze zich in Frankrijk
bevond en met de Duitsers poogde te
onderhandelen over een wapenstil
stand.
Gistermiddag werd in de Tweede
Kamer het wetsontwerp behandeld,
betreffende dienstplichtvoorzieningen.
Een algemene maatregel van be
stuur heeft tot strekking een zekere
vrijstelling voor broederdienst.
De bedoeling van den minister is bij
de vierde zoon te beginnen. De heer
Hooy (KVP) zou als norm willen
vastleggen, dat uitstel wordt verleend
als dit gevraagd wordt aan de
dienstplichtige derde zoon als twee
broers in werkelijke dienst zijn.
Voor de landbouw bepleitte hij gro
te tegemoetkoming ten aanzien van
verlof tijdens de oogst.
Hij brak verder een lans voor die
gezinnen, waarvan een der zoons in
dienst van het vaderland is gevallen,
ook in de verzetsstrijd.
Minister Fievez deelde nog mede.
dat de lichtingen 1947 en 1948 die aan
vankelijk 5000 man hoger zouden zijn
dan die van 1945 en 1946, thans toch
op 40.000 zullen blijven.
Van de lichting 1944 zouden 10.000
man worden opgeroepen. Er is een
redelijke kans, dat dit er ten hoogste
enkele honderden zullen worden.
Betreffende het wetsontwerp werd
zonder hoofdelijke stemming aange
nomen met aantekening, dat de com
munistische fractie geacht wil wor
den te hebben tegengestemd.
ring gepubliceerd, o.a. getekend door
P A. Kerstens, oud-minister van eco
nomische zaken in Nederland en dr. P.
van Zeeland, oud-minister-president
van België. In de verklaring wordt ge
zegd „mensen van goede wil, zonder
onderscheid van partij of gezindte,
verspreid over geheel Europa en de
wereld daarbuiten, beijveren zich nu
reeds meer dan een jaar om de weg te
bereiden voor een toenadering ussen
de volkeren van Europa op econo
misch gebied.
De rede die de eminente minister
van buitenlandse zaken van de Ver.
Staten, generaal Marshall, op 5 Juni
j.l. gehouden heeft, vormt voor de
promotors der Liga een machtige aan
moediging en geeft er nieuwe beteke
nis aan".
Amerikaanse zeeliedenstaking
geëindigd
De staking van z'eelieden aan de
Amerikaanse Oostkust, waardoor de
uitvoer van goederen naar Europa
dreigde te worden opgehouden, is gis
teren geëindigd. De onderminister van
Arbeid, Gibson, die van de regeling
der kwestie mededeling deed, deed
weten, dat deze regeling gebaseerd is
op loonsverhoging van vijf procent
/voor de 110.000 leden van de drie vak
verenigingen van zeelieden. Alle an
dere bepalingen van het huidige eon-
tract zullen nog een jaar lang van
kracht blijven.
Ongeveer 200 Nederlandse boeren en
hun gezinnen zijn met de schepen dei-
Holland— Amerika-Lijn, de Edam en
de Veendam, te New York gearriveerd.
Zij zullen zich in Amerika vestigen.
Drie van de grootste Parijse wa
renhuizen zijn Vrijdag gesloten wegens
staking van het personeel. Men ver
wacht, dat andere warenhuizen zich bij
deze staking zullen aansluiten. De eisen
zijn: 1500 franc per maand vooruit,
hangende de algemene loonherziening
en 2 pet aandeel in de omzet bij wijze
van „verhoogde omzet"-premie.
Parijse bankbedienden staakten Vrij
dag eveneens. Personeel van
filmverhuurkantoren voor Franse en
buitenlandse films is sinds Dinsdag in
staking. De filmster PauletteGod-
dard zal een bezoek aan ons land bren
gen. Zij wordt Maandag 23 Juni in
Rotterdam en Den Haag verwacht.
Gisteren is het duizendste schip
de Amsterdamse haven binnengelopen;
het vorig jaar kwam nummer duizend
eerst op 4 September binnen.
Drie jeugdige Zoutelanders vonden op
het strand een jonge zeehond, die naar
Artis is overgebracht, waar men het
dier „Zoutje" heeft gedoopt. De
brug over de Oude Rijn in Alphen aan
de Rijn is bezweken, nadat er, wat
verboden is, een 18 tons vrachtauto
o'ver was gereden. Dertien der
voornaamste Hongaarse banken zullen
onder het beheer van commissarissen
worden gesteld. In Augustus worden
alle banken genationaliseerd.
Eisenhower heeft verklaard men zie
het desbetreffend bericht elders in ons
blad dat hij althans dit jaar nog niet
zal aftreden. Karatsji is thans
definitief gekozen als hoofdstad var>
het dominion Pakistan.
Het was Oscar Wilde, die eens ge
zegd heeft, dat een mens alleen in de
gevangenis vrij is. Wij hebben op dit
punt geen ervaring, maar zijn geneigd
te geloven, dat deze Engelse para
doxen-smid hier een kleine korrel
waarheid aan de man bracht. De men
selijke vrijheid, wordt immers aan al
le kanten ingeperkt door het samen
leven in maatschappij verband en
in de gevangenis zitten betekent bui
ten de maatschappij gebracht zijn,
dus
Hieruit blijkt wel, dat het probleem
van de vrijheid omstreeks 1900 ac
tueel was, zoals het nu een vraagstuk-
van-de-dag is en zoals het in 1789 bij
de Franse revolutie in het middelpunt
stond. Wij Nederlanders weten, dat 't
nog ouder is. Wij denken aan de tach
tigjarige oorlog en als we lust heb
ben kunnen we nog verder terug gaan
en altijd vinden wij mensen, die hun
vrijheid wilden heroveren of onder
drukkers en overwinnaars. Maar toch
ook altijd weer zien we, dat de vrij
heid nooit volledig kan zijn. In ge-
zins-, familie-, stam- en staatsverband
gelden ongeschreven en later geschre
ven wetten, die niet overtreden mo
gen worden. Veelal schikt men zich
vrijwillig in de onvrijheid en dan is er
geen probleem. Men ziet in dat het
belang van het geheel, waarvan men
deel uitmaakt, en tevens dat het eigen
belang gediend is met het prijsgeven
van een stuk eigen vrijheid.
Deze beperkingen betreffen ons ma
teriële bestaan. Men zet zijn modderi
ge fiets niet in het salon, eet zoveel
mogelijk gezamenlijk, ontziet eikaars
eigendom en doet in het algemeen zijn
best om samen te leven. Waar deze
goede wil afwezig is moet een hoge
re macht regelend optreden en als zo
een hogere macht ontbreekt komt er
ruzie. Ieder kan uit eigen ervaring 'n
groot aantal voorbeelden opnoemen
hoe de spanning: vrijheidvrijheids
beperking wordt opgelost in het ge
zin (ons tijdperk van geëvacueerden
geeft ruim studiemateriaal), in het
verenigingsleven, het dorp of de stad,
de staat en de wereld.
Wij zullen geen bestrijding ontmoe
ten, als wij zeggen, dat de vrijheid
voortdurend aan terrein verliest en
dat de onderlinge afhankelijkheid
steeds groter wordt, waarbij zich dan
het merkwaardige feit voordoet, dat
deze nieuwe toestand als hoogst bege-
renswaard wordt beschouwd. Hoe mèn
de Volkenbond ook beschouwde en
hoe sceptisch velen tegenover de nieu
we organisatie der Verenigde Volke
ren staan, men wenste en hoopt dat
de wereld op deze of soortgelijke wij
ze tot een duurzame vrede zal gera
ken.
In het bedrijfsleven is het niet an
ders. Het is eenvoudig ondenkbaar dat
de talloze wetten, die zich bezig hou
den met lonen, prijzen, arbeidsduur,
sociale zorg, hygiëne en nog veel
meer, nog zullen verdwijnen, zodat we
weer in de maatschappij van 1840 zou
den aanlanden.
Er is echter één gebied, waar de
vrijheid onbeperkt heerst: het gebied
van de geest. Niemand kan een ander
voorschrijven wat hij moet denken,
wat hij moet mooi vinden, van wie hij
moet houden. Zeker, de uiting van on
ze gedachten en gevoelens kan nog
gecensureerd worden, maar diep in
ons binnenste zijn we koning en keizer.
Nu zou ook daarover nog veel ge
zegd kunnen worden, maar een kran
tenartikel is geen filosofisch handboek
en wij laten het hier dus bij.
Naar onze mening dient aan de
geestelijke vrijheid een zo groot moge
lijke ruimte te worden gegeven, dat
wil zeggen dat wij ons mogen uiten,
ook als onze uiting aan de gestelde
machten niet welgevallig is.
Voltaire moet eens tegen Rousseau
gezegd hebben: „Meneer ik ben het
in vrijwel alle opzichten met u on
eens, maar ik zal tot mijn laatste snik
vechten voor uw recht te zeggen, wat
u meent"
Zo moet het zijn.
H. VAN HULST.
Weersverwachting, geldig tot he
ienavond:
TIJDELIJK BREKENDE
BEWOLKING.
'.wakke, later matige wind, over-
vegend tussen West en Zuid.
vVeinig verandering van tempe-
atuur. In de provincies Friesland,
Jroningen en Drente vrij veel be
wolking met aanvankelijk nog nu
en dan enige regen. In het ove
rige gedeelte van het land: tijde-
'ijk opklarend met op enkele
plaatsen ochtendmist. Later weer
toenemende bewolking met enige
••egen in het Westen van het land