MILITAIRE ACTIES OP JAVA BEGONNEN
nan s
>rood
taalbaard"
ïaal
D Az.
STRIJD
lrd
2385
acantie!
de Vries
Aan hef Nederlandse geduld is een einde gekomen
r
Nederland herneemt het
recht van handelen
Engeland biedt
Zes Birmese ministers vermoord
WeetAecicht
i de dag!
Linggadjati blijft echter gehandhaafd
goede diensten aan
maar
DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
;rkop en
ige van:
el. 4375.
ONTEUR.
IIS
rhooltos
[Telef. 2474
ranaf 12.25
It
ilefoon 2107
sn
is met RADIO
Radio-rede van Dr. Beel
Tweede Kamer Woensdag bijeen
Alle republikeinse gebouwen in
Batavia bezet
Dr. Van Mooh
Brief aan de
Indonesische regering
N.V.V. doet beroep
op arbeiders
K.V.P. en P.v.d.A. achter
der regering
Republikeins persbureau
gesloten
Razzia's en gevechten
in Rangoon
stkring
BUREAU:
VOORD AM 9, ALKMAAR
TELEFOON ADM. 3320
REDACTIE 3902
Giro 187294
Dir.: 3. Btjlsma
MAANDAG 21 JULI 1947.
Voortzetting uon de
144E JAARGANG No. 440.
ALKMAABSCHE COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter ..Waagjes" tot l
woorden 75 ct., elk woor<H
meer 5 ct„ uitsluitend con tan
Abonnementen: i 1.10 per
maand, f 3.25 per kwartaa»
I ■•MAJtfJ.jJ'Ui<fPJl
Hoofdredacteur M. H. E. Uyldert «e plv. Tj. N. Adema.
EN, kan ge-
L0 uur,
straat no 25,
Salonstellen,
i, Ledikanten,
•eaux, Radio-
Tafels, Clubs,
kking, voorts
dags 69 uur.
AMOUREUS,
Oud Papier
lief wordt door
rzorgd.
scheert schoner,
ïionstratie bijt
9
Tel. 2803 Alkmaar.
htingen I
4237 - ALKMAAR
RNE TAXI'S.
Gisteravond om acht uur heeft de
Minister-President, dr. L. J. M.
Beel, zich over de beide radiozen
ders tot het Nederlandse volk ge
richt met een rede, waarin hy o.m.
zeide:
De gebeurtenissen in Indonesië
nemen een zo ernstige loop, dat ik
meen U geen ogenblik langer dan
Btrikt noodzakelijk is, in het onze
kere te mogen laten.
In dit onzekere immers hebben
wy nu lang genoeg verkeerd. U, zo
wel als ik. En met mij al degenen
in het kabinet zowel ais daarbuiten,
die in de laatste maanden dag aan
dag, om niet te zeggen dag en nacht,
al hun krachten hebben ingespan
nen om tot een vredelievende oplos
sing der gerezen moeilijkheden te
geraken.
Ruim anderhalve maand heeft eerst
de Commissie-Generaal en heeft ver
volgens de Nederlandse regering ge
poogd de regering van de republiek
weer te brengen op de grondslag van
het vrywillig bij de ondertekening van
Linggadjati aanvaarde.
Tevergeefs.
Landgenoten, daar is meer.
Op 14 October van verleden jaar
werd tussen Nederland en de repu
bliek een militair bestand gesloten,
krachtens hetwelk alle daden van
wapengeweld wederzijds achterwege
zouden worden gelaten.
VAN GOEDE WIL.
Nederland heeft aanstonds offi
cieel gevolg gegeven aan de ver
plichting, by dit bestand aanvaard.
De republiek echter van haar
kant heeft de verklaring tot sta
king der vijandelijkheden eerst maan.
den nadien afgelegd en is vervol,
gens daarop weer gedeeltelijk terug
gekomen. Zy heeft nimmer opge
houden daden te stellen in lijnrech
te strijd met dit bestand, en ontkent
dit ook niet.
DUIZEND SCHENDINGEN.
Linggadjati zou een tydperk van
eerljjke samenwerking inluiden.
Niettemin is het aantal schendin
gen sinds de ondertekening van
Linggadjati de duizend gepasseerd.
Bij een bezoek aan Indonesië hebben
mijn ambtgenoot van Overzeese ge
biedsdelen en ikzelf de toestand in
ogenschouw genomen.
Wy zijn diep onder de indruk geko
men van het welhaast bovenmenselijk
geduld, dat van onze Nederlandse sol
daten werd gevergd.
Zeker: ook onzerzijds hebben
schendingen van het bestand plaats
gevonden. De republiek heeft er en
kele tientallen medegedeeld. Al deze
gevallen zijn onderzocht en over elk
hunner is een rapport opgemaakt en
toegezonden aan de republiek. Nim
mer heeft de republiek ons enig rap
port doen toekomen aangaande door
ons opgegeven schendingen.
Herhaaldelijk hebben wij van de re
publiek geëist, dat zij een einde zou
maken aan deze onhoudbare toestand.
Landgenoten, ik behoef U niet te
zeggen, dat het de regering in de
laatste maanden niet gemakkelijk is
gevallen haar lankmoedigheid jegens
dit alles te bewaren. Men zal van haar
niet kunnen getuigen, dat zij het ge
duld niet tot het uiterste heeft be
tracht. Zy heeft dit o.m, gedaan voor
eerst omdat zij de overtuiging koes
terde en nog koestert, dat zeer velen
zowel binnen als buiten het republi
keinse gebied Indonesië in het alge
meen en Java en Sumatra in het bij
zonder willen opbouwen in blijvende
samenwerking met Nederland.
Zij heeft dit gedaan, omdat zij el
ders, in de Malino-gebieden steeds
De Tweede Kamer zal haar reces
onderbreken in verband met de hoogst
ernstige toestand met betrekking tot
Indonesië. Zij is telegrafisch bijeenge
roepen tegen Woensdag a.s. te één uur.
De regering is voornemens dan een
verklaring af te leggen. Vermoedelijk
7-ai reeds des avonds een debat over
deze verklaring worden gehouden.
meer de gelegenheid kreeg te tonen,
wat in goede samenwerking te berei
ken valt, hoe daar in onderling ver
trouwen, constructief kan worden aan
gevat.
Helaas verwierp Djocja de overeen
komst van haar eigen voormannen,
zoals vroeger al de heer Sjahrir tot
aftreden werd gedwongen, werd nu
de heer Sjarifoeddin gebracht tot be
strijding der voorstellen, door hem
zelf aanvaard.
Landgenoten, er komt een punt,
waarop lankmoedigheid ophoudt een
deugd te zijn.
Nu het vaststaat, dat de tegenwoor
dige regering der republiek economi
sche afbraak en plundering, monetai
re verwarring en wetteloosheid, niet
kan tegengaan.
Nu vaststaat, dat indien hier niet
snel verandering in komt, talrijke eco
nomische objecten, mitsgaders grote
voorraden levensmiddelen en grond
stoffen, waar de wereld de grootste
behoefte aan heeft, zullen worden ver
nield.
Nu de gevaren voor de bewoners
van bepaalde streken door het uitblij
ven van een behoorlijke voedselvoor
ziening worden vergroot, en nu vast
staat, dat deze republikeinse regering
weigert aan het gerechtvaardigd ver
langen der Nederlandse regering, tot
het beëindigen van al deze aperte
schendingen van eenmaal aangegane
overeenkomsten gevolg te geven.
REPUBLIEK HOUDT ZICH
NIET AAN AFSPRAKEN.
Nu moet de Nederlandse regering
zich op het standpunt stellen, dat
èn het op 14 October 1946 gesloten
bestand èn de op 25 Maart 1947 ge
tekende overeenkomst van Linggad
jati door de republikeinse regering
en haar organen zodanig zyn over-
overtreden en geschonden, dat de
Nederlandse regering hierbij goede
wil niet meer aanwezig kan achten
en dus baar vrijheid van handelen
overeenkomstig hetgeen by het aan
gaan der overeenkomst van Ling
gadjati harerzijds is uitgestippeld,
moet hernemen.
De Nederlands regering heeft dit
gedaan.
Zy heeft de landvoogd gemach
tigd, om, gezien het nog steeds
voortduren, het verscherpen zelfs
van de vijandelijkheden, de vernie
lingen en al wat dies meer zy, met
de hem ter beschikking staande
strijdmacht tot politioneel optreden
over te gaan, om datgene te ver
wezenlijken, waartoe de republiek
zelf onmachtig blykt.
Landgenoten, de regering verheelt
niet, dat deze stap haar zelf grote
moeite heeft gekost en zij is er zich
van bewust, dat hierdoor bij velen
onder U naast bezorgdheid voor hen,
die ginds, ver overzee, hun plicht
moeten doen, een teleurstelling wordt
gewekt, niet geringer dan de hare.
Wij hebben zorgvuldig nagelaten
enige druk op de republiek uit te oefe
nen zolang het er om ging tot een ac-
coord te geraken. Wij hebben volledig
begrip getoond voor het gezonde na
tionalistische streven, hetwelk zich in
Indonesië heeft geopenbaard. Dat
haar iedere neiging om dit gezonde
nationalisme te weerstreven vreemd
is, Oost-Indonesië en West-Borneo
kunnen het getuigen en getuigen het
ook.
Wij hebben de republiek in volko
men vrijheid tot een overeenkomst
bewogen op beginselen, waarvan wij
de juistheid blijven erkennen en de
toepassing blijven vergen, ook nu.
Het is echter te enenmale onaan
vaardbaar, dat, wanneer eenmaal een
overeenkomst vrijwillig is getekend,
deze van dag tot dag wordt geschon
den.
De regering bljjft aan de begin
selen van Linggadjati vasthouden.
Wie mocht menen, dat er nu aan
leiding is om zich van deze begin
selen te ontdoen, zal de regering
tegenover zich vinden.
De toepassing dezer richtlijnen
ten aanzien van de beide andere,
reeds gevormde deelstaten van In
donesië en ten aanzien van al die
delen, die daartoe de wens alsnog
zullen te kennen geven, zal ononder
broken voortgang vinden. Ook te
genover de republiek behouden zij
ten volle hun kracht.
Zodra een leiding der republiek
bereid en bij machte zal blyken tot
ene daadwerkelijke samenwerking
overeenkomstig Linggadjati, staat
ene gelijkberechtigde plaats, als
door de andere deelstaten ingeno
men, in de kring van de Verenigde
Staten van Indonesië voor haar
open".
Vliegtuigen nemen aan
actie deel
De inleidende operaties door de
Nederlandse strijdkrachten zijn
Zondagavond om 23 uur Javatjjd
begonnen. In Batavia zyn alle
republikeinse gebouwen door
Nederlandse troepen bezet.
Dr. van Mook verklaarde in een
persconferentie, dat de acties zul
len worden gelocaliseerd, tenzij
omstandigheden tot een andere
koers dwingen. Er zullen geen
maatregelen genomen worden
tegen republikeinse functionaris
sen en de republikeinse pers in
dien zij zich rustig gedragen. Mo
gelijk zullen zij voor enige tijd
worden beschermd, doch niet
worden gearresteerd.
Een uitzondering zal slechts wor
den gemaakt voor hen, waarvan
bekend is, dat zij iets van zins zijn,
doch het betreft hier, zoals Dr.
van Mook toevoegde, slechts enige
honderden, die mogelijk over eni
ge dagen weer zullen worden vrij
gelaten.
Inmiddels kan worden gemeld, dat
Dr. van Mook zijn brief aan de
republikeinse regering heeft over
handigd. Even daarna is Dr. Gani
onder militaire leiding wegge
voerd.
Hij werd met minister Tamzet
echter spoedig weer teruggebracht
naar zijn ambtswoning, waar zij
onder Nederlandse militaire bewa
king kunnen verblijven.
Vijf divisies Indonesische
troepen.
Waarnemers zijn van mening, dat
het ten minste twee dagen in be
slag zal nemen om mijnenobsta-
kels op te ruimen, voordat de Ne
derlanders in de richting van het
binnenland kunnen optrekken.
Republikeinse bronnen geloven in
de mogelijkheid, dat Voor-Indië
de scherpste maatregelen tegen
Nederland zal nemen, indien in
Indonesië oorlog uitbreekt voor
dat de kwestie voor de Veilig
heidsraad van de V.N. komt.
De mate, waarin de republikeinen
weerstand zullen bieden blijft een
vraagpunt. Met tenminste twee
divisies in Oost-Java, welke hun
basis hebben in Malang, een divi
sie in Midden-Java en twee in
West-Java zullen de republikei
nen, naar men verwacht, scherp
tegenstand bieden aan de Neder
landse openingsaanvallen om zich
vervolgens terug te trekken in het
beboste bergland, waar zij een zeer
lastige guerilla zouden kunnen
voeren.
Minster Tamzil heeft verklaard,
dat de voornaamste verdediging
van de Republiek zal bestaan uit
de tactiek der „verschroeide aar
de".
„Indien wij bruggen, wegen en
spoorlijnen vernielen, dragen de
Nederlanders daarvoor de verant
woordelijkheid. Wij doen dat al
leen, om ons te verdedigen", al
dus Tamzil.
Nederlandse vliegtuigen nemen
aan de actie deel, jagers van het
type Kittyhawk en Mustang, ter
wijl ook Fireflies en bommenwer
pers zijn aangekomen.
De Nederlanders zijn ook voor
treffelijk uitgerust wat betreft
artillerie, infantenegeschut, tanks,
pantserauto's en brew-carriers.
Gister te middernacht (Java tjjd),
heeft de Lt.-G. G., dr. van Mook, in
het paleis aan de pers een verkla
ring uitgegeven, dat de Nederlandse
regering de geëigende maatregelen
zal nemen om de orde en veiligheid
te herstellen. In een brief aan de
Republiek heeft dr. van Mook bo
vendien medegedeeld, dat de Neder
landse regering haar vrijheid van
handelen herneemt, teneinde aan de
onhoudbare toestand een einde te
maken.
Dr. van Mook zeide: „Na vele maan
den van geduldige onderhandelingen
en een beheerste afweer tegen bijna
voortdurende agressie is de Nederland
se regering zeer ongaarne en met groot
leedwezen, tot de overtuiging geko
men, dat de huidige regering van de
Republiek Indonesië hetzij niet bereid,
hetzij onmachtig is om zowel het be
stand dat op 14 October 1946 gesloten
werd, als de overeenkomst van Ling
gadjati, die op 25 Maart 1947 werd
ondertekend, uit te voeren.
De verwerping door de Republiek
van de voorstellen tot wezenlijke sa
menwerking ten opzichte van rechts
herstel voor niet-Indonesiërs en bin
nenlandse veiligheid, maakt de aanne
ming der andere voorstellen, tot vor
ming van een interim-regering, krach
teloos, daar zij de uiteindelijke ver
antwoordelijke interim-regering de
deugdelijke middelen zou onthouden
om die veiligheid te beheersen.
Het bestand werd eigenlijk nimmer
door de Republikeinse strijdkrachten
in acht genomen.
De gewelddadigheden zijn eerder
toe- dan afgenomen.
Wanneer men al deze feiten in aan
merking neemt, dan moet de huidi
ge toestand onhoudbaar worden ge
acht en schjjnt er geen uitzicht meer
op een werkelijke oplossing door
verder onderhandelen.
Daarom heeft de Nederlandse rege
ring aan de regering van de Repu
bliek doen weten, dat zy, gezien de
bijna voortdurende schendingen van
Republikeinse zijde, zich niet verder
gebonden kan achten door het be
stand en de overeenkomsten en haar
vrijheid van handelen herneemt.
Met het oog op haar uiteindelijke
verantwoordelijkheid en haar onver
anderlijke wil om het politieke pro
gramma, vervat in de overeenkomst
van Linggadjati uit te voeren, zal zij
geëigende maatregelen nemen ten ein
de orde en veiligheid te herstellen in
voldoend grote gebieden om dat pro
gramma te verwezenlijken.
Zij is overtuigd de hulp en goedkeu
ring te verkrijgen van talloze Indone
siërs, die er zich van bewust zijn, dat
gebrek aan gezag van de huidige Re
publikeinse regering slechts to onheil
kan leiden.
Hedenmiddag worden de hoofdbestu
ren van de bij het N.V.V. aangesloten
organisaties bijeen geroepen.
In verband hiemede doet het be
stuur van het N.V.V. een dringend
beroep op de arbeiders noch op
eigen initiatief, noch ingevolge op
roepen van welke organisatie of
groep van personen dan ook, het
werk neer te leggen of onberaden
stappen van welke aard ook te doen.
De Katholieke Volkspartij heeft giste
ren een manifest uitgegeven, waarin
o.m. wordt gezegd, dat de K.V.P. zich
met de regeringen van Oost-Indonesië
en West-Borneo ook thans achter de
Nederlandse regering schaart. Wij doen
dat met onveranderde doelstelling, al
dus het manifest.
Ook het Hoofdbestuur van de Partij
van de Arbeid heeft in een te Amster
dam gehouden vergadering besloten,
zich achter de regering te stellen.
Het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gisteravond in
een officieel communique verklaard,
dat de Britse regering aan de Ne
derlandse regering heeft doen we
ten, dat zij altijd bereid is haar goe
de diensten aan beide partijen aan
te bieden. Dit aanbod is gisteren
aan beide partijen opnieuw gedaan.
Het communique deelt verder mede,
dat deze stap ondernomen is navol-
ledig overleg met de regering van
de Verenigde Staten.
De Nederlandse militairen hebben
heden het republikeinse persbureau
Antara", dat tot op het laatste ogen
blik berichten over de gevechten had
doorgegeven, gesloten. Het bureau is
onder bewaking van de Nederlandse
troepen gesteld.
Radio Batavia heeft medegedeeld, dat
in Batavia de avondklok is ingesteld
van 18.30 tot 5.30 uur. De Republikeinse
radio-zender te Batavia, die afgelopen
r.acht door de Nederlanders werd ge
sloten, heeft hedenmorgen de uitzen
dingen onder Nederlandse supervisie
hervat.
Het besluit is gevallen, een dat onze
zo uitermate geduldige regering zwaar
gevallen moet zijn, het besluit om door
politionele maatregelen orde te schep
pen in de wanorde, welke, sinds Ling
gadjati werd aanvaard, op Java is ont
staan. Want van welke zijde men het
probleem ook beziet, dit staat vast, dat
de verwachtingen welke Linggadjati
heeft verwekt, niet in vervulling zijn
gegaan. De wapenstilstand, reeds 14
October afgekondigd „Het Parool"
schreef toen, al te optimistisch: „De
vlaggen uit" heeft geweldplegmg niet
kunnen voorkomen en van Indonesi
sche zijde is het bevel om het vuren te
staken nooit geëerbiedigd. Aandrang,
ook van de zijde der Engelse regering,
om dit te doen, en herhaalde klachten
en protesten uit Den Haag hebben niet
gebaat Bij het overleg over de kern
vraagstukken van het accoord kregen
onze bewindsmannen geen zekerheid
omtrent de bedoelingen en de ernst van
de regering der Republiek.
Thans heeft dan ons kabinet besloten
de orde te scheppen, welke noodzake
lijk is, en gebruik te maken van de wa
penen. Er stond haai geen andere weg
meer open dan deze, die zeker betreu-
renwaardig is, maar klaarblijkelijk on
vermijdelijk.
Het Nederlandse volk is een vreed
zaam volk en geeft aan rede en over
reding de voorkeur boven geweld, maar
wanneer de oren van de tegenstander
doof voor rede blijven en, naar de
regering tenslotte heeft moeten aan-
neven, doof wi 11 e n blijven, is er geen
andere mogelijkheid, geen andere weg
dan die welke thans is gekozen.
Onze regering heeft verplichtingen na
te komen, ook tegenover het buiten
land; maar in de eerste plaats tegenover
de Indonesiërs zelf, tegenover diegenen
onder hen die Linggadjati trouw geble
ven zijn en die van de Nederlander na
koming en handhaving van het verdrag
verwachten en beveiliging van hun
maatschappelijk belang en moreel recht.
Minister Beel heeft er nadruk op ge
legd, dat de beginselen, in het accoord
van Linggadjati neergelegd, erkend
blijven en dat de toepassing van het
verdrag blijvend wordt gevergd. Daar
toe is overleg in een sfeer van orde
volstrekt noodzakelijk. Ten einde die
orde te scheppen, treden thans onze
troepen, tot het nemen van politionele
maatregelen, op.
Zij hebben een moeilijke taak en
onze gedachten gaan thans allereerst
uit naar onze jongens, die deze taak
hebben te verrichten. Wij mogen erop
vertrouwen, dat zij dit met beleid en
omzichtigheid zullen doen en weldra
een einde zullen maken aan de chaos,
die het herstel en het tot stand brengen
van de Verenigde Staten van Indonesië
sinds het einde van de wereldoorlog be
lemmerd heeft. U.
Terwjjl de Birmese regering Zater
dag in zitting te Rangoon bijeen
was, is een moord-aanslag gepleegd
op de ministerraad, waarbij zes mi
nisters werden gedood. Tijdens de
zitting kwam een jeep voor de
hoofdingang van het gebouw aan,
waaruit vijf mannen, gewapend met
stenguns en geweren, stapten en ver
volgens de trap opgingen naar de
raadszaal. Nadat een gewapende
schildwacht buiten de deur was
neergeschoten, traden de met sten
guns bewapende mannen de raads
zaal binnen en schoten hun wapens
leeg op de daarbinnen verzamelden.
Daarna gingen zij er in de jeep weer
van door.
Bij de moordaanslag kwamen om het
leven U Aung San, plv. voorzitter van
de Raad; U Ba Win, Minister van Han
del; Aboel Bazak, minister van On
derwijs en Ordening; Mahn Ba Khaing
minister van Industrie en Arbeid;
Thakin Mya, minister van Financiën
AF EN TOE NOG DREIGEND.
Weersverwachting, geldig tot he
denavond:
In het Zuidwesten van het land
matige aansterkende wind tussen
West en Zuid. Afnemend buiig. In
net overige gedeelte van het land
enige verspreide buien met
zwakke veranderlijke wind. Wei
nig verandering in temperatuur en
bewolking.
en Ohn Maung, ondersecretaris van
Transport en Verkeer. Gewond werdU
Ba Choe, minister van Voorlichting en
de minister der Grensgebieden, die la
ter aan zijn verwondingen is bezwe
ken.
RAZZIA'S EN GEVECHTEN.
Naar aanleiding van de moord heeft
de politie te Rangoon Zaterdagavond
razzia's uitgevoerd, waarbij Oe-Saw,
voormalig premier van Birma en 20
vooraanstaande leden van zijn partij
de Myotsjit (Zij, die het volk lief
hebben) werden gearresteerd. Ook
het hoofdkwartier der partij werd
doorzocht en een aantal functionaris
sen in hechtenis genomen.
De arrestaties vonden plaats na een
geregelde veldslag tussen de politie en
de Galon, het geheime leger van My
otsjit. In totaal zijn 178 personen ge
arresteerd, terwijl in de stad geruch
ten gaan, dat nog enkele leidende po
litici van Birmese oppositiepartijen
zouden worden gearresteerd. De
moordenaars zouden nog voortvluchtig
zijn.
Oogbehandeling van Prinses
Marijke geslaagd
Na een verblyf van ca. vijf weken
in het Nederlands gasthuis voor oog-
lijders te Utrecht, kan prinses Ma
rijke dezer dagen het ziekenhuis ver
laten. De operatieve behandeling
van de aangeboren oogafwijking is
met goede uitslag bekroond.
Het prinsesje heeft de behandeling
zeer goed verdragen en mede dank zij
het feit, dat H. K. H. de kleine nog
steeds voedt, zich onmiddels ontwik
keld tot een orachtige gezonde nor
male baby.
H. H. K. K. H. H. prinses Juliana en
Prins Bernhard betuigen hun harte
lijke dank voor de vele blijken van
medeleven, welke zij van zo vele zij
den mochten ontvangen.