Door gezamenlijke inspanning kan de
om Groot-Brittannië gewonnen worden
Attlee kondigt crisis-maatregelen al
Glimmende gezichten in de Langedijk
Bonnen voor tabak
Donderdag 7 Augustus 1947 DE NOORDHOLLANDSCHE COURANT
144e Jaargang No. 155
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Lagerhuisdebat over de
Britse economische
toestand
Hors d'Oeuvre
V.
Nadjamoeddin naar
Amerika
Nationaal monument op de
Dam
Zetel Republikeinse
regering naar Sumatra?
Gom bong werd reeds
4 Augustus bezet
Mevrouw Peron keert terug
22ste WesÜriezendag
Van regen en genoegen
Natuur- of korstloze kaas
TihecêecicfU
Aantal Amerikaanse
tilmsin Nederland weer
onbeperkt
Militaire auto verongelukt
BUREAU:
VOORDAM 9, ALKMAAR
TELEFOON ADM. 3920
REDACTIE 3902
Giro 161294
Wr.: J. Bijlsma
Voortzetting van de
ALKMAABSCHE COÜRANT
TARIEVEN:
Advertenties: 14 cent per
millimeter ..Waagjes" tot it
woorden 75 ct., elk vroorr
meer f ct uitsluitend co»*»®
Abonnementen: t l W p«r
maand f 3 25 per kwart**
Hoofdredacteur M. H. E. Uyldert plv. Tj. N. Adema.
In het Britse Lagerhuis is gisteren
het debat over de binnenlandse eco
nomische toestand begonnen. Er was
„een geladen atmosfeer". Vrijwel al
le banken waren bezet en ook de pu
blieke tribune was geheel gevuld.
Het debat had plaats op verzoek van
de oppositie. Het werd geopend door
de voormalige minister van Kolo
niën, Oliver Stanley (opp).
Stanley zeide, dat Groot-Brittannië
niet rustig maar eeuwig van de bede
ling kon leven en permanent een jaar-'
geld van de V. S. kon trekken. De
Amerikaanse lening zou volgens schat
ting voor vier jaar toereikend geweest
moeten zijn, doch binnen een jaar was
men bezig haar uit te putten. Hij be
schuldigde de minister van Financiën,
Hugh Dalton, er van gedurende de
laatste twee jaar de inflatie in de hand
gewerkt te hebben. „De regering zal
definitieve stappen moeten doen om te
maken, dat wij ontheven worden van
verplichtingen, die voor de wereld on
wenselijk zijn en voor ons volkomen
onuitvoerbaar", aldus Stanley.
Onder toejuichingen zeide hij voorts
„Wij zullen welke maatregelen ook,
die de regering zich voorstelt te ne
men voor de redding van Groot-Brit
tannië, ondersteunen. Wij zijn beslo
ten niets te doen om het socialisme
te redden, doch wij zijn bereid alles
te doen om. Groot-Brittannië te red
den."
DE ZUIGELING
Het was een juffrouw met een
zuigeling, die vacantie nam. Niet
de zuigeling; die laat de moeder
niet met vacantie gaan. Deze moe
der ging natuurlijk mèt de zui
geling. En met nog veel meer
Zij had, behalve het kind, een
schoudertas waaruit de hals van
een melkfles stak, een wollen
wiegedek, een grote reismand of
karbies, een parapluie en voorts
nog reisbenodigdheden, welke
niet zo snel te definiëren zijn.
Dit alles sleepte zij met zich mee.
en gedeeltelijk werd dit haar ach
terna gesleept door een ander
persoon van het vrouwelijk ge
slacht.
Toen kwam zij aan het hekje
waar de controleur staat die de
kaartjes knipt. Natuurlijk had zij
een kaartje. Maar de controleur
wilde het ook graag zien. Hij
draagt zijn kniptang niet voor
niets. Toen werd alle bagage op
de grond gezet, juist in de door
gang, en toen werd gezocht. Ge
zocht en gevonden, na enig ze
nuwachtig gespeur. Uit de kelen
der talloze reizigers, die zich in
middels achter de juffrouw had
den qpgesteld want de door
gang was nauw ging een zucht
van verlichting op. Immers, ook
zij wilden mee met de trein. De
controleur bekeek het kaartje
en gaf de knip. Maar hij beduid
de aan de andere juffrouw dat
deze de controle niet passeren
moent, overmits zij geen per
ronkaartje bezat.
Dus werd de moeder van de
zuigeling beladen en belast met
wat zij zelf gedragen had en tij
delijk had neergezet, benevens
met alles wat juffrouw nummer
twee haar achterna gedragen had
Dat was een tijdrovend proces
en uit de file van reisbeluste
reizigers, die nog altijd wacht
ten aan de verkeerde kant van
het hek, klonk een vervaarlijk
gegrom. Maar aan alles komt een
einde, ook aan het bepakken van
een eenzaam reizende vrouw
Doch toen deze bepukking was
voltooid werd een aanvang ge
maakt met het afscheids ceremo-
niëel. Dat is zo eenvoudig niet
Wanneer het op het perron ge
schiedt is het iets waaraan nie
mand aanstoot te nemen pleegt
Maar midden in het nauwe con-
tröle-hek, weinige minuten vóói
het tijdstip, waarop de trein vee-
trekken moet wordt zooiets an
ders opgevat Het was misschien
heel interessant te horen verze
keren, dat Marie zich goed hou
den moest en dat zij moest op
passen voor dit en voor dat en
het kleine Marietje vooral niet
mocht blootstellen aan tocht en
dat zij Oma de groeten moest
doen vooral van Henk en Jaap
en nog veel meer maar is daar
nu een contróle-hek voor? De
contröleur, die toekeek, glimlachte
beminnelijk H ij had geen haast
hij stond daar bijna de gehei'
dag. Maar de reizigers glimlachte-
niet.
Toch heeft niemand zich on
die juffrouw echt boos gemaakt
Want zij droeg een amulet dat
als een bliksemafleider de blik
sem, alle boze gedachten afwen
den moest: een zuigeling
KREEFT
ATTLEE SPREEKT.
Met een storm van toejuichingen
van de zijde der regeringsaanhangers
werd Attlee, de Britse premier, ver
welkomd, toen hij opstond om zijn
„crisis"-verklaring over de Britse eco
nomische toestand in het Lagerhuis af
te leggen.
Hij ontkende, dat de Britse regering
de Amerikaanse lening „verspild" zou
hebben. In een algemeen overzicht van
de gebeurtenissen die geleid hebben
tot de huidige Britse economische po
sitie, zeide Attlee, dat tegen het eind
van 1946 de Britse export het peil van
111% bereikt had boven dat van 1938.
In het binnenland was ontzettend veel
tot stand gekomen op het gebied van
de wederopbouw. De productie was op
gevoerd en een ongekend aantal ar
beidskrachten te werk gesteld. Het
langzame herstel van Europa en de
grote verplichtingen in het buitenland
hadden Groot-Brittaiinië's herstel ech
ter tegengewerkt. Het totale nadelige
saldo van de betalingsbalans 400
millioen pond sterling in 1946 was
in de eerste helft van dit jaar gestegen
tot iets meer dan het jaarlijkse gemid
delde van 700 millioen pond sterling.
Het toenemende dollar-tekort was iets,
dat bij de laatste ontwikkelingen in
oog sprong. Er is evenwel een verschil
tussen een ernstige stemming en een
paniekstemming. In de V.S. hebben wij
250 millioen pond sterling van ons cre-
diet uitstaan en in Canada 125 millioen
pond sterling, terwijl wij nog een re
serve van 600 millioen pond sterling
bezitten," aldus Attlee.
Attlee deelde vervolgens mede, dat
de Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Marshall, het Britse
voorstel tot een Brits-Amerikaanse be
spreking over de Britse dollar-positie
had goedgekeurd.
INGRIJPENDE MAATREGELEN.
Hierna maakte Attlee de maatrege
len bekend, die de regering dacht te
nemen om de economische toestand 't
hoofd te bieden. Eén van de belang
rijkste dingen was, de binnenlandse
hulpbronnen verder te ontwikkelen.
Het vracht- en passagiersvervoer per
trein zal beperkt worden ten gunste
van het vervoer van kolen. Wat de
landbouw betrof, zou voor een waarde
van 100 millioen pond sterling aan le
vensmiddelen moeten worden gepro
duceerd tegen 1951-'52 20% meer dan
de huidige productie. Het beoogde ex
portcijfer voor dit jaar kon niet wor
den bereikt. Het cijfer voor 1948 zou
140% zijn vergeleken met 1938 en te
gen medio 1948 opgevoerd moeten
worden tot 160% tegen het eind van
dat jaar.
Vervolgens sprak Attlee over voor
stellen tot beperking van uitgaven.
Momenteel had Groot-Brittannië onge
veer 500.000 mannen en vrouwen in
dienst bij de strijdkrachten overzee. De
regering verwachtte tegen het eind
van December 1947 133.000 militairen,
die overzee dienst deden, uit het le
ger genomen te hebben. Tegen eind
Maart 1948 zou het totaal aantal af-
gezwaaiden meer dan 200.000 moeten
bedragen. Bovendien bestonden er
plannen om vóór het eind van dit jaar
34.000 man troepen, die niet tot het
Verenigde Koninkrijk behoorden, naar
huis te sturen.
De totale sterkte van de gewapen
de strijdmacht, die oorspronkelijk te
gen Maart van 1948 1.087.000 man had
moeten omvatten, zou dan tot
1.007.000 teruggebracht zijn.
Verder deelde Attlee mede, dat de
regering voornemens was toewij
zing voor benzine voor particu
lieren met een derde te verminderen
en extra-toewijzingen (zoals voor dok
ters) met 10 De toewijzing van ben
zine voor commerciële voertuigen zou
eveneens met 10% verminderd worden.
Deze beperkingen zouden begin Octo-
Aneta verneemt uit Makassar, dat
de minister-president van Oost-In-
donesië, Nadjamoeddin, via Batavia
naar Amerika zal vertrekken.
De regering van Oost-Indonesië heeft
te kennen gegeven, dat zij behoefte ge
voelt zich naar New-York te begeven
teneinde de vertegenwoordiger van het
Koninkrijk, de heer Van Kleffens. van
haar kant mede van advies te dienen
bij de behandeling van het Indonesische
vraagstuk.
ber van kracht worden. Met. ingang
van 1 October zouden voor reizen naar
het buitenland i.p.v. 75 pond sterling
per jaar 35 pond sterling pér. 14 maan
den toegestaan worden. Voor kinderen
20 pond sterling. Wat de invoer van
levensmiddelen betrof, zeide Attlee, dat
deze met 12 millioen pond sterling per
maand beperkt zou worden. Dé rege
ring zou alles in het werk stellen óm
de levensmiddelenrantsoenen te hand
haven. Versoberingsmaatregelen voor
restaurants en hotels zouden in ieder
geval onmiddellijk ingaan.
Het programma zon uitgebreid
moeten worden.
Attlee deed een beroep op de arbei
ders niet aan te dringen op .loonsver
hogingen of wijzigingen in arbeids
voorwaarden, die op hetzelfde neer
kwamen. De voornaamste oorzaken van
de huidige economische positie van
Groot-Brittannië waren volgens Att
lee gelegen buiten het bereik van wel
ke regering dan ook. De regering had
zonder twijfel, evenals andere rege
ringen, enkele fouten gemaakt. Een
conservatieve regering zou ook fouten
gemaakt hebben. Er was geen sprake
van een coalitie-regering.
„Vandaag zijn wij gewikkeld in 'n
slag om Groot-Brittannië, die niet
door enkelen kan worden gewomien.
Dit vereist de gezamenlijke inspan
ning van de gehele natie. Ik hen vol
vertrouwen, dat de natie dit zal wil
len doen, zodat wij nogmaals zullen
overwinnen", zo besloot Attlee zijn
rede.
Gistermiddag heeft de gemeenteraad
van Amsterdam besloten het midden-
Damterrein (dat ingericht is als plant
soentje) te bestemmen voor een al
daar op te richten nationaal monu
ment, dat „de gedachte aan de strijd
van het Nederlandse volk gedurende
de bezettingsjaren" uit zal dragen.
Van alle delen der wereld zijn de
padvinders onderweg naar de Jam
boree in Frankrijk. Een Londense
padvinder wordt met zijn rugzak
omdoen door zijn zusje geassisteerd.
Dr. Sjarifoeddin, minister-presi
dent der Indonesische Republiek,
heeft hekend gemaakt, dat de
voorbereidingen gereed zijn om
de wettelijke autoriteit van de
Republiek ten alle tijde over te
brengen naar Boekittinggi, 96 ki-
meter ten Noord-Oosten van Pa-
dang op Sumatra, waar vice-pre
sident dr. Mohammed Hatta zijn
hoofdkwartier heeft gevestigd.
Aan deze bekendmaking is een Re
publikeins bericht voorafgegaan over
een Nederlandse opmars van Gom-
bong, ongeveer 112 kilometer ten Wes
ten van Djocja, naar Karanganjar.dat
meer naar het Oosten op de wegnaar
Djocja ligt.
Republikeinse
bestandschendingen
Nederlands legercommuniqué no. 32.
Het Nederlandse legercommuniqué
no. 32 luidt als volgt: „In de onder Ne
derlandse controle gebrachte streken
hadden zuiveringsacties pla ts ter be
veiliging van onze detachementen en
om de levens en eigendommen van alle
inwoners veilig te .stellen. Hierbij de
den zich enige schermutselingen voor.
De eerste overtredingen van het staken
der vijandelijkheden vonden plaats op
het westeli front bij Soerabaja, waar
5 Augustus de Ned.rlandse post Watoe-
dakan met automatische wapens werd
beschoten. Evenzo werden bij Gembol-
kereb en Modjokasri detachementen
aangevallen door Republikeinse groe
pen van 200 a 300 man. Deze aanvallen
werden afgeslagen en de benden ver
dreven.
Voorts werd op Midden-Java op 5
Augustus een post ten noordwesten van
Ambarawa met mortieren beschoten.
Tenslotte werd 5 Augustus ten zuiden
van Tebingtinggi (Noord-Sumatra) een
patrouille, welke het terrein beveiligde,
door 200 man aangevallen.
Onze verliezen na de laatste opgave
bedragen: 3 gesneuveld, 1-1 gewond, 1
vermist.
De minister-president van de In
donesische republiek was verkeerd
ingelicht, toen hq verklaarde, dat
Gombo- - 5 Augustus om 22.30 uur
werd bezet. Bedoelde b zetting was
namelijk 4 Augu is te 23.30 uur
voltooid. Het staat een ieder vrij
dit ter pl tse te verifiëren."
Eva Peron, de vrouw van de Ar
gentijnse president, zal uit Zwitser
land rechtstreeks naar Argentinië te
rugkeren, zonder nog andere Europe
se landen te bezoeken.
Mevrouw Peron verklaarde tegen
over een correspondent van Reuter,
dat zij geen tijd meer had voor een
bezoek aan Londen. Bovendien was zij
niet officiëel uitgenodigd. Haar be
sluit hield echter geen verband met de
poiitieke verschillen tussen Engela id
en Argentinië.
Uit een lucht die aan loodglansziekte leek te lijden stroomde gister de regen
mildeljjk neder op de vierhonderd reünisten die de Westfriezcndag van het His
torisch Genootschap „Oud West-Friesland" in de Langedijk mee wilden beleven,
Woei hard en de enkele weerprofeten uit het gezelschap meenden in den be
ginne, dat de wind de boel wel droog zou houden, maar uiteindelijk, juist toen
men zich in Broek embarkeerde om per groentenschnit een schoon en leutig
tochtje door het gebied van de „duizend eilanden" te maken, kon de wind 't
toch niet meer van de regen winnen en met het vallen van de eerste droppelen
was een regendag ingezet van de ouderwetse soort,
't Goot, 't plensde van de lucht en de geneugten van de boottocht beperkten
zich tot het einde, toen men aan de wal kon stappen om een onderdak in „Con
cordia" te Oudkarspel te vinden. Tot overmaat van ramp bestond de inhoud van
de dorpssloot voor het grootste gedeelte uit kroos, zodat de motorboten bijna
niet vooruit kwamen en men derhalve wegens tijdsgebrek een bezoek aan een
zuurkoolfabriek en de bezichtiging van de Ned. Herv. kerk te Oudkarspel moest
iaten vervallen.
De pech van de dag zat 'm hierin, dat het water was waar het niet wezen
moest, en zich niet bevond op de plaats die daarvoor geëigend is. Maar wie dacht
dat de reünisten zich daardoor lieten beïnvloeden, had 't falikant verkeerd, want
de twee-en-twintigste Westfriezendag is uitstekend geslaagd; de stemming was
prachtig en wat er te zien en te horen viel buitengewoon interessant.
Het begon al met het bezoek aan de
veiling van de Langedijker Groenten-
centrale.
De dames en heren bezichtigden de
gebouwen en namen tenslotte plaats
in de banken van de veilingzaal om
even intens te spelen met de druk
knoppen van het afmijntoestel en om
daarna te luisteren naar de voorzitter
van de veiling, de heer S. de Boer,
die diverse wetenswaardigheden over
de groententeelt en het veilingswezen
aan de Langedijk vertelde.
De tuinderij wordt in de dorpen in
't Geestmerambacht al sinds eeuwen
beoefend en de teelt van kool 'is er
zo inheems als het land zelf.
De landelijker producten vonden
vroeger hun afzet in de omtrek en in
Alkmaar, tot in 1767 een sluis ge
maakt werd, waardoor een gelegen
heid geschapen werd voor schippers
om zonder overlading de groenten
naar verder gelegen steden te trans
porteren. De tuinbouw ontwikkelde
zich meer en meer en in 1867 werd
de mogelijkheid tot export geopend
door de aanleg van de spoorlijn. Zes
tig jaar geleden werd een nieuwe
phase voor de Langedijk ingeluid,
toen een oude schipper het initiatief
nam om de aangevoerde producten,
die voorheen onderhands van de tuin
ders werden gekocht, publiekelijk te
veilen, volgens het afslagsysteem. Dat
werd een geweldig succes en uitein
delijk hadden de Langedijker Groenten-
centrale, maar ook alle veilingen in
den lande die in het Langedijker
voorbeeld volgden, aan deze stap hun
ontstaan te danken.
Kool is nog steeds het belangrijkste
product van de Langedijk en voorts
telt men er als specialité aardappel-
pootgoed, terwijl de vroege piepertjes
natuurlijk ook nog een belangrijk
programmapunt van de tuinders uit
maken.
Driehonderd spoorwagons hiervan
worden in het seizoen soms per dag
door de L. G. C. verladen!
DE VERGADERING.
Na de bovenomschreven tocht naar
Oudkarspel versterkte het gezelschap
zich in „Concordia" eerst met hete
koffie belegde broodjes, een eitje en
originele bolussen, waarna de jaar
vergadering gehouden werd. -
Voorzitter Nobel sprak een hartelijk
welkomstwoord en gaf uiting aan zijn
tevredenheid over wat hij omtrent de
Langedijk gezien en gehoord had.
Loco-burgemeester Kuiper, vond het
een voorrecht de reünisten te mogen
ontvangen en schetste in een geestig
speechje, de toename van het leden
tal van het Genootschap in de Lange
dijk, voornamelijk door het werk van
de heer Zeeman.
Uit de mededelingen bleek, dat door
prof. van Giffen voor de opgravingen
te Wervershoof een bijdrage van
f 3000 is toegezegd. Ook voor opgra
vingen te Egmond is een bedrag be
loofd, waardoor het Genootschap of
ficiëel is aangewezen het werk te ver
richten.
Secretaris Wortel liet in zijn jaar
verslag weten, dat het ledental eind
1946 977 bedroeg.
Een woord van nagedachtenis werd
gewijd aan mevrouw Kerkrneijerde
Regt, die voor het totstandkomen van
de jaarlijkse bundel steeds veel werk
heeft verricht.
In verband met de hoge drukkosten
zal de prijs van de bundel in den ver
volge f 2 moeten zijn. welk bedrag
buiten de contributie valt.
Het penningmeesterschap ging over
aan de heer R. Sasburg wegens druk
ke werkzaamheden van mej. Ruiter-
man.
Het bestuurslid mevrouw Buishand
Molen trad voor de radio op en
maakte goede propaganda voor West-
Friesland.
Buitengewoon floreert „De Speelwa
gen" het folkloristisch maandblad,
waaraan het Genootschap ook zijn me
dewerking verleent; in Barsingerhorn
werd door vooraanstaande artisten
zelfs een „Speelwagen-avond" gehou
den.
De Commissie voor Landschaps-
schoon organiseerde in samenwerking
met de Heidem. lessen in het bomen-
snoeien.
Zie vervolg pag. 2
Het C.D.K. deelt mede, dat gedu
rende het tijdvak van 10 t/m 23 Aug.
1947 de bonnen „Tabak J 31" van de
Tabakskaart elk recht geven op 2 rant
soenen sigaretten of kerftabak.
Bon „Tabak J 35" van de gecombi
neerde kaart is eveneens aangewezen
voor het kopen van 2 rantsoenen siga
retten of kerftabak.
Bon „Tabak J 32" van de Tabaks-
kaart is niet aangewezen.
Met ingang van de volgende distri
butieperiode (17 t/m 30 Aug.) kan de
consument desgewenst op de aange
wezen kaasbon in plaats van per rant
soen van 100 gram natuurkaas, 135
gram gesmolten (korstloze en/of
smeerkaas, met uitzondering van bui
tenlandse kaas) betrekken.
De prijs voor gerookte of ge
stoomde makreel is met 10 cent ver
hoogd.
Weersverwachting, geldig, van
Donderdagmorgen tot Donderdag
avond.
OPKLARINGEN.
Zwaar bewolkt met tijdelijk op
klaringen. Plaatselijk nog een en
kele regenbui. Matige aan de kust
tijdelijk nog vrij krachtige wind
tussen West en Noord. Iets hogere
temperaturen dan gister.
De Motion Picture Export Associa
tion (uitvoervereniging voor films uit
de Verenigde Staten, waarvan de
grootste Amerikaanse filmonderne
mingen lid zijnheeft Maandag be
kend gemaakt, dat de Nederland
se regering besloten heeft het minis
terieel besluit, waarbij bepaald was,
dat in Nederlandse bioscopen ten
hoogste achtentwintig speelweken
per jaar films uit de Verenigde
Staten vertoond mogen worden, op
te heffen.
De beslissing werd gepubliceerd
door de president van de MPEA, Eric
Johnston, die telefonisch op de hoog
te was gebracht door de ambassa
deur der V. S. in Nederland, Baruch.
De mededeling van Johnston hield
verder in, dat de „nieuwe overeen
komst tot stand is gekomen brj een
onderhoud tussen Baruch en J. H.
Reinink, secretaris-generaal van het
Nederlandse ministerie van onder
wijs, kunsten en wetenschappen.
TWEE DODEN, ACHTTIEN
GEWONDEN
Dinsdagmiddag om één uur reed tus
sen Nijmegen en 's Hertogenboseh een
militaire vrachtauto met twintig leden
van het corps mariniers uit de bocht.
Het voertuig maakte een salto en
kwam in de naast gelegen Wetering
terecht. Alle inzittenden werden uit
de wagen geslingerd. Twee hunner ble
ken onmiddellijk gedood, drie anderen
levensgevaarlijk gewond en de overi
gen licht gewond.
Het ongeluk is waarschijnlijk ver
oorzaakt doordat de bestuurder, die
met grote snelheid reed op de gladde
weg de macht over het stuur verloor.
MINISTERRAAD.
Naar het A.N.P. verneemt hebben de
lede.i van de Commissie-Generaal in
de gisteren gehouden ministerraad rap
port uitgebracht omtrent de ontwikke-
Lng van de laatste weken. Naar wij na
der vernemen is hiermede het overleg
van de regering met de Commissie-Ge
neraal nog niet afgesloten.
Een 12-tal Duitse leiders der politieke partijen in de Britse zóne van Duits
land vertoeven momenteel in Londen.
