Landbouwhuishoudonderwijs
Kleine scheepjes op het grote water
M0HIC1
DE PAMPIJS-PIRAAT door J. D. VAN EXTER
Voor het platteland van
primair belang
Overname slachtschapen-
export
yAN KJAB1J
EN yERRE
FEUILLETON
Verloofd.
ttoudt Uw/ haar gezond
Practische en culturele ontwikkeling van prima gehalte
(Van onze speciale verslaggever).
Onder het onderwijs, dat in onze
stad wordt gegeven, neemt dat op de
tiandbouwhuishoudschool aan de
Kennemerstraatweg wel een heel bij
zondere plaats in. Getracht wordt het
meisje van en voor het platteland be
stemd, bekend te maken met datgene,
wat elke vrouw van het platteland
dient te weten, terwijl daarnaast aan
de algemene en culturele ontwikke
ling van de leerlingen de meeste zorg
wordt besteed.
Djt onderwijs is niet van vandaag of
gisteren, doch dateert van enkele tien
tallen jaren terug, toen reeds in de
Émmastraat een dergelijke school be
stond als die welke nu onder leiding
s'taat van mej. C. van der Weide.
Het gebeurde niet zelden dat de
vrouw, die gebrek aan inzicht en aan
een bepaalde ontwikkeling had, de
vooruitgang van het bedrijf door de
man gezien, remde. Dat was niet goed
én daarom werden er al ten platte-
lande voor de boerenmeisjes cursussen
gegeven in hygiëne van het gezin, ko
ken en dergelijke. Deze lessen werden
en worden nog aangepast aan de be
hoefte van de streek. Het onderwijs in
deze geest in Limburg is b.v. heel an
ders dan in onze provincie. Dat hangt
verder mede af van het soort bedrijf en
van de welstand.
De cursussen in Noord-Holland zijn
van langere duur omdat het langer in
aanraking komen met de school betere
resultaten oplevert.
DIVERSE CURSUSSEN.
Aan de school in onze stad zijn ver
schillende cursussen gegeven. Als de
meisjes zes klassen van de lagere
school met vrucht hebben doorlopen,
zijn zij nog leerplichtig en kunnen dan
op deze school twee jaar lang volledig
Landbouwhuishoudonderwijs ontvan
gen, waarna hen het primaire getuig
schrift wordt uitgereikt. Nog een jaar
les leidt dan op tot hulp in de huis
houding. Een vierjarige cursus kan lei
den tot het verstrekken van het diplo
ma kinderverzorgster, o.a. voor kolo
niehuizen.
In al deze cursussen treedt het land-
bouwhuishoudelijke sterk op de voor
grond. Zo wordt er les gegeven in het
reinigen van het melkgereedschap.
Kennis van een goede melkwinning,
waarop later de bekende melkcursus
kan aansluiten. Het maken van kaas en
boter wordt geleerd. Men krijgt theore
tische en practische lessen op het ge
bied van groenten-, bloemen- en fruit
teelt. Inzicht wordt bijgebracht in de
bemestingsleer en de pluimveeteelt, o.a.
hokkenbouw.
Dit alles heeft ook een maatschappe
lijke kant. De meisjes leren met zo min
mogelijk kosten zoveel mogelijk te be
reiken, wat later in gezin en bedrijf
van onschatbare waarde kan zijn.
Aansluitende cursussen worden ge
geven voor meisjes van zestien jaar en
Ouder, die voordien nooit landbouw
onderwijs hebben genoten door onwe
tendheid over het bestaan der cursus
sen of ook doordat zij door omstandig
heden eerst op latere leeftijd hun toe
komst op het platteland vinden. In de
winter worden er nog avondlessen ge
geven o.a. in koken, patroontekenen,
stofversieren en inmaken. Verder is er
een tweejarige cursus van twee dagen
per week voor meisjes, die het MULO-
diploma bezitten.
HET IDEëLE DOEL.
Behalve de reeds genoemde doelstel
lingen, zit in een en ander mede be
sloten het mooie en goede, dat het
platteland toch ook biedt duidelijker
voor ogen te stellen. Er wordt liefde
bijgebracht voor alles wat er bloeit
en groeit. Dit zal de grote trek naar
de steden enigszins tegengaan, wat
noodzakelijk is. Het funeste daarvan
is in Frankrijk duidelijk gebleken.
Grote delen van het platteland wer
den ontvolkt en de landerijen bleven
verwaarloosd en verarmd achter
De meisjes wordt geleerd van hun
huis werkelijk een tehuis te maken,
waar een prettige sfeer heerst en waar
de gezelligheid door smaakvolle in
deling en versiering zeer verhoogd
kan worden.
Bezoeken aan musea blijven niet ach
terwege en het is daarbij opvallend hoe
veel belangstelling er door jonge meis
jes dikwijls al voor de schoonheid en
de diepte van kleuren en voripen aan
de dag wordt gelegd. Dit kan niet an
ders doen dan het aestetische gevoel
ontwikkelen.
PARTICULIER INITIATIEF.
Het zal duidelijk zün, dat dit onder
wijs van niet te onderschatten beteke
nis is. Behalve in Alkmaar zijn er nog
scholen in Schagen, Purmerend en
Hoorn. Deze scholen zijn gesticht op
particulier initiatief en ressorteren on
der de Vereniging voor Landbouwhuis
houdonderwijs te Winkel (voorzitter de
heer G. Nobel). Rijk en gemeente ge
ven subsidie.
ER BLIJVEN WENSEN.
De school in Alkmaar is nu verdeeld
over twee percelen n.l. in de Émma
straat en aan de Straataweg. Dit laatste
gebouw is onlangs in gebruik genomen
ei. is voor het onderwijs een prachtige
verbetering. Toch hoopt men in de toe
komst over een geheel eigen school
gebouw aan de rand van de stad te be
schikken, waar 1 boerenwerk ook ge
heel in de praktijk kan worden be
oefend. Het is toekomstmuziek, doch
dat het werkelijkheid zal worden
schijnt reeds zo goed als zeker te zijn!
Behoudens onvoorziene omstandig
heden zullen in de eerstvolgende we
ken o.m. op de hierna te noemen data
en overnameplaatsen slachtschapen
voor export worden overgenomen op
de reeds eerder gepubliceerde voor
waarden: 24 September, Hoorn, ca. 300
stuks; 27 September, Alkmaar, ca 150
stuks; 28 September, Purmerend, ca.
400 stuks; 2 October, Schagen, ca. 300
stuks; 8 October, Hoorn, ca. 250 stpks;
14 October, Purmerend, ca. 400 stuks.
Ponvricht R.D.P
ÉS
Te Libourne zal een concours van
wijnproevers worden gehouden. Dat
belooft een gezellige boel te worden.
Als de pers wordt uitgenodigd, komen
we Ook. Anders gaan we naar
Noorwegen, waar de overheid een
commissie heeft ingesteld om de me
nu's van hotels en restaurants aen een
onderzoek te onderwerpen. Wijnproe
vers en fijnproevers! In Amerika
is een hevige strijd ontbrand over
de lange en korte rok. Ons oordeel:
hoe korter de rok, hoe langer er naar
gekeken wordt. In Hoorn werd
de Westfriese week besloten met een
mars door zestig muziekkorpsen. Vol
gens oorgetuigen was het zeer dave
rend. Te Hengelo werden in zes
weken 54 woningen gebouwd. Wij
kennen plaatsen, waar in 54 weken
geen zes huizen zijn verrezen.
Volgens „De Waarheid" waren er op
het door haar georganiseerde feest
op Birkhoven 90.800 bezoekers; slechts
voor 32.000 bezoekers is belasting be
taald. Wat is hier de waarheid?
Een bericht meldt, dat nabij
Hardenberg zeven wilde zwijnen ille
gaal over de grens kwamen. Zo'nheel
bijzonder feit vinden wij dit niet.
In Alphen aan de Rijn is men nog
steeds op zoek naar de honderddui
zend. Wij zijn dat al jaren. Voor
de verandering gaan nu de Belgische
winkeliers weer een keertje staken.
Straks hebben we nog slechts twee
categorieën: stakers en stakkers.
Langedijker schippers varen naar België, het
Ruhrgebied en straks volgt Noord-Frankrijk
Er was een tijd, waarin de Langedijker schippers niet verder dan Alkmaar
kwamen, maar die tijd ligt al diep in het verleden. Toen bestond eigenlijk de
schipper als zodanig nog niet, was het nog geen zelfstandig type. Was het meer
een varende tuinder, die zijn producten in de stad af ging zetten.
Toen werd Amsterdam in het afzetgebied betrokken.
En de scheepjes toen nog uitsluitend zeilschepen werden groter, maar
gingen nog de vijf en twintig ton niet te boven. Eerst toen de nieuwe sluis
de voorganger van de thans bestaande in gebruik gesteld werd, kwamen de
alom bekende „Langedijkers" in de vaart. Lange, smalle scheepjes, met een
nogal grote holte en uitgerust met sterke motoren 24 a 30 pk per 40 a 50 ton,
die als slepers wel bruikbaar waren, al hebben ze voor dat werk hun vorm
tegen.
STEEDS VERDER VAN HONK.
En steeds verder zwierven de
Langedijker schippers van honk.
Rotterdam thans varen er drie
maal per week de Langedijkers
heen en Noord-Brabant bet-rok
ken ze in hun actie-gebied. En
thans komt men hen overal langs
de wallekant tegen: in de Zaanse
houthaven èn ergens op het Julia-
nakanaal.
Uit de handelaar-schipper groeide
zo van lieverlee de schipper zonder
meer. De eerste categorie zoekt het
altjjd op dezelfde markten, maar de
laatste groep was gedwongen overal
de weg te vinden en elke opdracht,
LANGESTRAAT 68
ALKMAAR
Tijdens de Winkelweek houden
wij in onze geheel nieuw inge
richte toonzalen
EEN SCHITTERENDE
MEUBELEXPOSITIE.
Voor deze gelegenheid hebben
wij de hand weten te leggen op
de nieuwste Jaarbeurs-modellen,
in mahonie, noten en diverse
prachtige houtsoorten met een
vóór-oorlogse bekleding.
In dit Dorado van meubelen
zal het ons een genoegen zijn U
rond te leiden. Wacht niet tot de
laatste dag met Uw bezoek, om
teleurstelling te voorkomen.
Voor Jongelui met trouwplannen
hebben wij een ruime keus in
tapijten, gordijnen, matrassen
enz.
(Ingezonden mededeling)
NAAR HET ENGELS
VAN BERTA RUCK
DOOR: J. JOR1SSEN
84.
„Wat moet zij voor hem zijn", dacht
ik, „dat haar naam alleen zijn gelaat
zo opeens verhelderd heeft!"
„O, dat is iets heel anders!" zei hij
lachend.
„Ja, voor u is het heel wat anders.
U kunt met een ander meisje doen
wat u wilt maar u zoudt het mij
niet toegestaan hebben, om zo famili
aar met een andere man te zijn. U
moet niet gecompromitteerd worden,
maar u kunt mij toch zeker niet ver
tellen, waarom u zo vrij met haar
kunt omgaan?"
„Neen", zei hij. „Dat akelige ge
heim!"
„Maar nu alles tussen ons uit is,
ons contract verbroken, waarom
moetén wij er nu steeds op blijven
doorpraten?"
Toen bemerkte ik, dat ik de adem
inhield.
De angst bekroop mij, dat hij mij
aan mijn woord zou houden. Ik wist
tegelijkertijd, waarom ik me zo ang
stig voelde. Als wij ons gesprek slechts
voort konden zetten, zou mij dat reeds
voldoende zijn!
Al die uren, die wij zo samen had
den lopen praten, had ik iedere mi
nuut méér gevoeld, dat wat hij ook
verkoos te zeggen, hoe hij mij ook de
les las en mij voorschreef, wat ik
moest doen en wat ik niet moest doen,
het geluid van zijn stem mij alles was.
Of ik in Battersea, Anglesey of waar
ook zou wezen, maar met hem, het
zou mij alles zijn.
Hij gaf niet om mij, maar mijn hart
behoorde hem hopeloos toe.
Hoe lang dit al was? Ik wist het
niet. Ik kon niet eens bij mijzelf wen
sen, dat ik hem nooit anders gekend
mocht hebben als Still Waters van de
N. O., hem nooit in zijn huis had ont
moet, nooit die stem gehoord had, die
mij tevoren onbekend was geweest,
nooit geweten had, hoe hij in werke
lijkheid zijn kon. Ik voelde alleen,
dat ik snakte naar zijn wederliefde.
Een paar maal waren we hand in
hand het pad opgeklommen naar de
kleine huisjes.
....O, als hij mij toch .maar niet weg
zond! Ik zou al tevreden zijn, als ik
voor altijd officieel verloofd mocht
blijven!
Ik moest mij dwingen, zijn kant niet
uit te kijken, uit vrees, dat hij mijn
geheim raden zou.
Hij bleef weer staan.
Nu al?
Ik durfde hem niet aanzien. Ik durf
de hem niet laten merken, dat ik de
zon wel had willen tegenhouden. O,
als ik aan al die andere uren dacht
aan die hele week toen ik hem
zo geplaagd had op The Lawn!
Wij stonden bij een van de bruggen
van het park, dezelfde, waar ik ziju
bloemen had weggegooid. Hoe had ik
het kunnen doen? Ik dacht opeens
aan iets anders, waarvan ik afscheid
zou moeten nemen, een kleiner ding,
maar dat mij dierbaar geworden was.
Ik mocht het echter niet nalaten.
„Uw ring!" zei ik.
Ik nam de ring van mijn vinger en
reikte hem die over.
Hij liet zijn blikken er even op rus
ten terwijl hij in zijn hand lag. Ik
bleef er ook naar kijken. Ik wist niet,
boe ik 't alles nog langer zou kunnen
dragen. Het volgend ogenblik had hij
hem in zijn zak laten glijden.
Toen keek hij over de brug en zei:
„Wij hebben het daar al eens eer
over gehad".
„Ja?" vroeg ik.
Ik wist niet, waar mijn trots geble
ven was. zo vurig hoopte ik, dat dit
tot een nieuwe discussie mocht lei
den. Als ik hem nog maar een paar
minuten behouden mocht.... Odette
Charrier zou hem haar gehele leven
hebben!
„Ja, herinnert u u niet, dat u zei,
dat u mij de ring terug zoudt zenden
aan het eind van het jaar? Ik zei toen
maar kunnen we hier in de buurt
niet ergens gaan lunchen, om dit ver
der af te praten?"
„O, zou ik mijn enkele minuten nog
verlengd zien?
Op King's Road is een kleine melk
inrichting, waar wij wel eens samen
gingen lunchen; deze keer namen wij
alleen brood met eieren.
Daar begon hij weer: „Een meisje
dat werkelijk geëngageerd is geweest,
staat er natuurlijk op, om de ring te
rug te zenden; maar waarom zoudt u
het in dit geval doen?"
En zo voort.
Het was juist, omdat ik bang was
de indruk te geven van te treuzelen,
dat ik mij haastte, om spoedig klaar
te zijn en reeds mijn handschoen aan
trok over de hand, die plotseling zo
kaal en ongewoon en eenzaam leek
zonder de ring, toen hij zei:
„U wilt toch nog wel een kop kof
fie, niet waar?"
„Neen, dank u".
O! waarom had ik niet ja gezegd?
Hij sprak niet meer zo koel en scherp
als straks. Hij begon weer meer terug
te gaan tot de oude, vriendschappelij
ke toon, en het was de laatste maal,
dat wij samen waren!
„Ik zou nog graag wat koffie ne
men, tenzij u erg gehaast is, juffrouw
Trant? O, wacht even...."
(Wordt vervolgd)
die uit te voeren was, aan te nemen
En ze voeren: de Hoogland's, de
Arendsen, de Leken, de Kliffen's, de
De Boeren en hoe de verdere schippers-
geslachten ook mogen heten, 'n Ras
van avonturiers en zwoegers, harde
kerels met heldere ogen en scherp
verstand, verweerde koppen en kort-
af-gebeten woorden, dat is zo ten
naaste bij het portret van de Lange
dijker schipper.
Jammer genoeg biedt de binnen
vaart geen mogelijkheden aan deze
kerels hun totale kunnen te ont
plooien. Het métier werkt dat tegen,
een reis naar Rotterdam is een nog
al slaperige geschiedenis en ze kun
nen er hun energie niet op verbrui
ken. Maar als U ooit eens bij het Alk
maarder Meer komt als het potdicht
zit door de mist en er komt brutaal
weg een klein vrachtscheepje aan
blaffen, hebt U tien tegen één kans,
dat het een Langedijker is, die weer
geen geduld had om te wachten en
geen zin om zich te laten ringeloren
door wat flarden evel.
HET VRIJE SCHIPPERSLEVEN.
Maar op de schipperij is het niet
bepaald botertje tot de boom. De
Langedijkers zijn geen Zondags-
schippers en wie op één van die
schepen terecht komt, leert van
het woord werken meer dan alleen
maar de vervoeging. Wie niet kern
gezond is en een lichaam heeft, dat
alle ontbering kan verdragen, moet
van de luiken blijven.
En zelfs dan nog is het eind van
net lied: stokstijf van de rheumatiek
of een maag, waarover een dokter
hoofdschuddend zijn schouders op
haalt.
Niet-ingewflden weten niet half
hoe zwaar het schippersleven is,
vooral op kleine scheepjes, die ver
van huis gaan. De meeste Langedij
kers varen zonder vrouw en moeten
zelf koken, wat er nog al eens bij in
schiet en moeten zelf roef en kooien
schoon houden, wat altijd gebeurt.
Dan vaart men niet alleen maar
bij dag; wanneer een Langedijker
schipper een rijksdaalder kreeg voor
elke nacht, waarin hij zijn kooi niet
gezien heeft, zou hij een man in
bonus zijn.
De opbrengsten van het bedrijf wa
ren voor de oorlog bepaald miserabel.
Er was weinig vracht en de tarieven
waren onmogelijk laag om te kunnen
concurreren met het autobedrijf. De
schepen hadden dan ook geringe
waarde, het kwam voor, dat een schip
van een kleine veertig ton met motor
voor zegge en schrijve, zevenhonderd
guldens van de hand ging, terwijl de
bouwkosten zeker het tienvoudige be
liepen.
OVERBOORD EN IN DIENST
VAN DE VOEDSELVOOR
ZIENING.
Tijdens de oorlog leefde de Lan
gedijker schipperij weer op. Het
autovervoer viel uit en dat was en
is nog de grote concurrent. Maar
de schippwjj had moeilijkheden met
stookolie engeallieerde vlie
gers. Menige schipper heeft
vooral nadat er slachtoffers geval
len waren buitenboord gehangen
aan de bolders. Maar ze bleven va
ren en de stoutmoedigsten hebben
een niet gering aandeel gehad in
de illegale voedselvoorziening.
Na de oorlog begon het oude werk
weer opnieuw. Hout, steenkool en
vooral tuinbouwproducten waren de
hoofdzaken van de lading en in het
vervoer daarvan vonden de veertig
scheepjes, die de vloot telt, hun em
plooi. De speciale mogelijk- en moei
lijkheden dwongen de schippers al
vroeg tot organisatie. De afdeling
Langedijk van „Schuttevaer" is één
der oudste afdelingen van die lande
kjke schipprsvereniging. Bovendien
stichtten ze de „Beurtvaart-vereni-
gmg", die dit jaar haar 30-jarig jubi
leum heeft herdacht.
De Beurtvaartvereniging werd op
gericht om een rechtvaardige vracht
verdeling te bevorderen. De Lange
dijker schippers zijn meestal n.l. met-
eén eigenaar van hun schip en eigen
lijke rederijen, die een aantal schepen
in de vaart hebben, ként de Lange
dijk er maar één, de fa. van Schoorl.
De Beurtvaart-vereniging heeft nu
een bevrachtings-agent aangesteld.
Bij die agent komen alle opdrachten
binnen en de schippers staan op een
lijst. Elk krijgt naar beurt een op
dracht, „een streepje", zoals de term
luidt. Wat de betrokken schipper aan
die opdracht verdient, doet niet ter
zake; hij krijgt niet weer een op
dracht voor de anderen eveneens een
reis hebbein gemaakt.
EN WAAR GAAT DE REIS
HEEN?
In Nederland is er geen gat te
vinden of de Langedjjkers zijn er
geweest, wanneer het vla een wa
terweg te bereiken was. Naar Bel
gië voeren ze al vöör 1940. Na de
oorlog was de Langedijker vloot
weer paraat en de reizen gingen
steeds verder.
Schrijver dezes maakte in Novem
ber '45 een trip van drie weken via
IJselmeer, de Friese meren en Gro
ninger vaarwegen, langs de grote ri
vieren en het Zeeuwse water. Dat
klinkt eigenlijk simpel en het is het
ook; er wordt alleen maar vereist,
dat twee mannen zich drie weken in
een hokje van twee bij twee kunnen
wassen, scheren, slapen, koken, eten,
en nog het één en ander. Dat ze kans
zien een schip van negenentwintig
ton en niet dertig ton beladen over
het grote water te loodsen. Uitgerust
met gebrekkige kaarten en een com-
pas het IJselmeer over durven te
scharrelen, terwijl een kantlucht een
dreigend gezicht naar hen trekt en
het water gezellig door de gang-boor-
den spoelt.
Grappige dingen doen zich bij die
tochten wel eens voor. Zo duikelde
een Langedijker eens het IJselmeer
over en constateerde in een haven
aan de overkant: „Dit is Stavoren?!"
voren?!"
f,Nog niet", zei de havenmees
ter kalm „wij noemen het Mak-
kum".
En toen eens een Langedijker In
Dintelsas de koers vroeg naar een
Zeeuwse haven, kreeg hij te horen,
dat hij beter binnen kon blijven. Op
de vraag wéérom, luidde het laco
nieke antwoord, dat de zeehonden
voor een schip als het zijne een ge
vaar betekenden, gesteld nog dat de
Zeeuwse stromen het hem vergeven
zouden, dat hij met zo'n schip het
hart had om er zich op te wagen
NAAR HET BUITENLAND.
Maar hij waagde het en eigenlijk
was het de moeite niet waard. En de
Langedijkers wagen meer. Na de
oorlog kregen ze de kans om naar
Duitsland te varen en ze gingen.
Volgende maand zal vermoedelijk het
eerste schip van de Langedijk naar
Noord-Frankrijk vertrekken met
voorlopig als verste punt Parijs. De
lading bestaat uit pootaardappelen
en de schippers zijn van plan ook
lading terug mee te nemen, al is nog
niet precies bekend, waaruit die zal
bestaan.
Neen, de reizen van de Langedij
kers zijn korter van duur dan die
der grote sleepvaart. Maar de geest
van deze kerels is dezelfde als die
een de Houtman naar Indië deed
stevenen en van Noort naar de Stille
Oceaan. Toen eens een opdracht ge
geven werd, die door weersomstan
digheden enz. bijzonder moeilijk was,
aanvaardde de betrokken schipper
haar met de opmerking: ,,'t Is God
verzoeken voor een dubbeltje, maar
wat moet ik aan de wal?"
En zo varen ze: naast God schipper
op hun schip en in de toekomst zal
waarschijnlijk in menige buitenlandse
haven dè vraag zijn, waar dat rare,
smalle schip toch vandaan komt en
waar die vreemde schippers toch het
recht vandaan halen hun voeten zo
stevig neer te zetten en de nieuws
gierigen kalm en met open ogen in
het gezicht te zien.
Langedijkersgoeie reis!
en levenskrachtigGeeft het nieuwen
glans door regelmatige wassching met
de zeep- en alkalivrije
BLOND DONKER KINDER - SHAMPOON
(Ingezonden Mededelingen.)
